Dầu khí là gì? Dầu mỏ và dầu khí khác nhau như thế nào?

1. Dầu khí là gì? 

Dầu khí là một tài nguyên thiên nhiên đa dạng và quý giá, gồm dầu thô, khí thiên nhiên và các hydrocarbon khác. Được tạo thành từ hàng triệu năm quá trình phân hủy sinh học và áp lực địa chất, dầu khí chứa các loại tài nguyên tự nhiên có dạng khí, lỏng, rắn và nửa rắn. Dầu khí tự nhiên cung cấp nguồn năng lượng đáng kể cho nhiều lĩnh vực khác nhau.

– Thành phần của Dầu khí:

Dầu khí không chỉ bao gồm dầu thô và khí thiên nhiên, mà còn bao hàm một loạt các hydrocarbon và các chất tương tự khác. Cụ thể:

+ Dầu thô: Đây là một dạng chính của dầu khí, được chiết xuất từ các tầng đá chứa các khe nứt. Dầu thô chứa các hydrocarbon có thể là dạng lỏng hoặc nhớt, và chúng được sử dụng chủ yếu làm nguyên liệu nhiên liệu hoặc để sản xuất các sản phẩm hóa dầu khác như xăng, dầu diesel và dầu mỡ.

+ Khí thiên nhiên: Khí thiên nhiên chứa các hydrocarbon trong dạng khí, bao gồm chủ yếu metan (CH4), nhưng cũng có thể có etan (C2H6), propan (C3H8), butan (C4H10) và các hydrocarbon khác. Khí thiên nhiên thường được sử dụng làm nhiên liệu đốt trong các ngành công nghiệp, nồi hơi, nấu ăn và cảng hàng không.

+ Các chất tương tự khác: Ngoài hydrocarbon, dầu khí còn chứa các chất khác như khí hydro sunfua, khí than, đá vôi và các chất tổng hợp khác.

– Sự đa dạng của Trạng thái của Dầu khí:

Dầu khí có thể tồn tại ở nhiều trạng thái khác nhau tùy thuộc vào điều kiện áp suất và nhiệt độ. Chúng có thể ở dạng khí trong không khí tự nhiên hoặc trong các ống dẫn khí. Dầu thô có thể ở dạng lỏng hoặc nhớt trong các tầng đất sâu dưới mặt đất. Thậm chí, có những tình huống khi dầu thô có thể đóng chặt vào các tầng đá và trở thành dạng rắn hoặc nửa rắn.

– Phạm vi của Dầu khí:

Tuy nhiên, cần phải lưu ý rằng khái niệm dầu khí không bao gồm các tài nguyên khác như than, đá phiến sét, bitum hay các khoáng sản khác có thể chiết xuất dầu. Dầu khí tập trung vào các dạng tự nhiên của dầu thô, khí thiên nhiên và các hydrocarbon tương tự khác.

– Tổng kết:

Dầu khí là một nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá, bao gồm dầu thô và khí thiên nhiên cùng với các hydrocarbon khác trong nhiều trạng thái khác nhau. Nó đóng vai trò quan trọng trong cung cấp năng lượng cho nhiều lĩnh vực của cuộc sống và công nghiệp, đồng thời cũng góp phần vào sự đa dạng và quý báu của các tài nguyên tự nhiên.

2. Dầu mỏ là gì?

Dầu mỏ, còn được gọi là dầu thô, là một chất lỏng đặc màu nâu hoặc đục, tồn tại trong các tầng đá dưới mặt đất. Đây là một nguồn tài nguyên quý giá trong ngành công nghiệp dầu khí. Dầu mỏ thường được tìm thấy trong các khu vực được gọi là mỏ dầu, nơi mà nó tập trung trong các lớp đá sâu trong lòng Trái Đất.

– Cấu trúc của mỏ dầu:

Một mỏ dầu bao gồm ba lớp chính:

+ Lớp khí: Lớp này nằm ở phía trên và thường được gọi là khí dầu mỏ hoặc khí đồng hành. Khí trong lớp này chủ yếu là khí metan, một dạng chất khí.

+ Lớp dầu lỏng: Đây là lớp chứa dầu mỏ thô, và nó nằm giữa lớp khí ở trên và lớp nước mặn ở dưới. Lớp dầu lỏng là nơi mà dầu mỏ thô được cất cách ra khỏi các tầng đá sâu bên trong Trái Đất. Lớp này cũng chứa một lượng nhất định khí hòa tan, tạo thành một hỗn hợp phức tạp của nhiều loại hidrocacbon và một số hợp chất khác.

+ Lớp nước mặn: Đây là lớp cuối cùng, nằm ở dưới lớp dầu lỏng. Lớp này thường chứa nước mặn, không phải là một phần quan trọng của tài nguyên dầu mỏ.

– Thành phần của Dầu mỏ:

Dầu mỏ không chỉ là một hỗn hợp đơn giản, mà bao gồm hàng trăm loại hidrocacbon khác nhau. Thành phần chính của dầu mỏ bao gồm các loại hidrocacbon ankan, xicloankan và aren (hay còn gọi là hidrocacbon thơm). Ngoài ra, dầu mỏ còn chứa một số lượng nhỏ các chất hữu cơ chứa oxi, nitơ, lưu huỳnh và một số ít các chất vô cơ.

Tóm lại, dầu mỏ là một nguồn tài nguyên thiên nhiên quan trọng, có cấu trúc phức tạp và thành phần đa dạng. Nó đóng vai trò quan trọng trong cung cấp năng lượng cho ngành công nghiệp và đóng góp vào sự phát triển của nhiều quốc gia trên khắp thế giới.

3. Dầu mỏ và dầu khí khác nhau như thế nào?

3.1. Định nghĩa và Tính chất vật lý:

– Dầu Mỏ (Dầu Thô):

+ Định nghĩa: Dầu mỏ là một chất lỏng đặc, thường có màu nâu hoặc ngả đục. Nó là sản phẩm của quá trình hóa thạch của thực vật và hóa thạch biển từ hàng triệu năm trước. Dầu mỏ thường tập trung trong các tầng đá sâu trong vỏ Trái Đất.

+ Tính Chất Vật Lý: Dầu mỏ có nhiệt độ ngưng tụ thay đổi tùy theo thành phần, thường nằm trong khoảng từ -30 độ Celsius đến 150 độ Celsius. Tại điều kiện phòng, dầu mỏ ở dạng lỏng, nhưng có thể tồn tại dưới dạng chất khí hoặc thậm chí rắn tại những điều kiện nhiệt độ và áp suất cụ thể.

– Dầu Khí:

+ Định nghĩa: Dầu khí là một tập hợp các dạng khí tự nhiên, chứa các hydrocarbon gồm các khí như metan, etan, propan, và butan. Nó hình thành cùng với dầu mỏ trong các tầng đá và nằm ở các vùng không gian giữa các lớp đá.

+ Tính Chất Vật Lý: Dầu khí không có màu sắc, mùi, hoặc vị, và nó không hoà tan trong nước. Dầu khí thường tồn tại ở dạng khí ở điều kiện nhiệt độ và áp suất phòng.

3.2. Thành phần và Cấu trúc:

– Dầu Mỏ:

Thành phần chính của dầu mỏ là các hydrocarbon, bao gồm các loại ankan (chứa liên kết đơn), xicloankan (cấu trúc vòng) và aren (có cấu trúc vòng benzen). Ngoài ra, dầu mỏ còn chứa một số ít các chất hữu cơ và vô cơ như lưu huỳnh, nitơ và oxi.

Dầu mỏ thường tạo ra các sản phẩm như xăng, dầu diesel, dầu mỡ, và các hợp chất dẫn xuất khác thông qua quá trình chế biến dầu.

– Dầu Khí:

Dầu khí chứa các hydrocarbon dạng khí như metan (CH4), etan (C2H6), propan (C3H8), và butan (C4H10). Thường, khí metan chiếm phần lớn thành phần của dầu khí.

Dầu khí thường được sử dụng làm nhiên liệu đốt trong các ngành công nghiệp, để làm nấu ăn, và cũng có thể được sử dụng để tạo ra các sản phẩm hóa học.

3.3. Ứng dụng: 

– Dầu Mỏ:

Dầu mỏ được sử dụng rộng rãi để sản xuất nhiên liệu như xăng, dầu diesel và dầu mỡ. Các sản phẩm này là nguồn năng lượng quan trọng cho xe cộ, máy móc, và các nguồn năng lượng trong cuộc sống hàng ngày.

Ngoài ra, dầu mỏ cũng được sử dụng để sản xuất các sản phẩm hóa dầu khác như nhựa, sơn, thuốc nhuộm và các sản phẩm hóa học.

– Dầu Khí:

Dầu khí thường được sử dụng làm nhiên liệu đốt cho các hệ thống sưởi ấm, nấu ăn và các thiết bị gia đình.

Nó cũng có thể được chế biến để tạo ra các sản phẩm hóa học như phân tử nhựa, nhưng ứng dụng này chủ yếu là ở mức thấp so với dầu mỏ.

3.4. Khai thác:

– Quy trình khai thác dầu mỏ bao gồm các bước sau:

a. Khoan dầu:

Đây là bước đầu tiên của quá trình khai thác. Các giếng khoan được tạo ra bằng cách khoan các lỗ trong lớp đá chứa dầu mỏ.

Các công ty sử dụng thiết bị khoan hiện đại để tiến hành quá trình này.

b. Khai thác sản phẩm:

Sau khi giếng khoan đã được hoàn thành, dầu mỏ có thể tự thoát ra từ lớp đá và chảy vào giếng.

Nếu áp suất tự nhiên không đủ để đẩy dầu lên bề mặt, công nghệ như bơm áp suất hoặc bơm nước nóng vào giếng có thể được sử dụng để tăng cường.

c. Xử lý và Vận chuyển:

Dầu mỏ thường đi kèm với các tạp chất như nước, cát, và các hợp chất không mong muốn.

Dầu được xử lý để tách chất tạp và tạo thành dầu thô.

d. Chế biến:

Dầu thô được chế biến tại các nhà máy lọc dầu để tách các loại sản phẩm khác nhau như xăng, dầu diesel và dầu mỡ.

Quá trình chế biến này còn tạo ra các sản phẩm phụ như khí đốt, dầu mazut và dầu chất thải.

– Quy trình khai thác dầu khí bao gồm các bước sau:

a. Khoan khí:

Tương tự như khai thác dầu mỏ, quá trình khai thác dầu khí bắt đầu bằng việc khoan các giếng trong lớp đá chứa khí tự nhiên.

b. Trích lọc khí:

Khí tự nhiên thường nằm ở dạng kết hợp với dầu mỏ hoặc tồn tại độc lập.

Sau khi khoan, khí tự nhiên có thể tự thoát ra khỏi giếng dầu hoặc cần sử dụng bơm áp suất để trích lọc.

c. Xử lý và Vận chuyển:

Tương tự như dầu mỏ, khí tự nhiên cũng cần được xử lý để loại bỏ tạp chất trước khi vận chuyển.

d. Sử dụng và Phân phối:

Khí tự nhiên sau đó có thể được sử dụng như nhiên liệu đốt hoặc để sản xuất nhiều sản phẩm hóa học khác nhau.

Khí tự nhiên cũng có thể được nén và vận chuyển qua hệ thống đường ống để cung cấp cho các khu vực sử dụng khác nhau.

Tóm lại, dầu mỏ và dầu khí có sự khác biệt trong cấu trúc, thành phần, tính chất vật lý và ứng dụng chính. Cả hai đều cung cấp nguồn năng lượng quan trọng cho con người và ngành công nghiệp, và đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế và cuộc sống hàng ngày.