Đang hưởng án treo mà tiếp tục phạm tội mới bị xử lý thế nào?

1. Khái niệm của án treo và thời gian thử thách là gì?

Án treo: khi xử phạt tù không quá 03 năm, căn cứ vào nhân thân của người đó cùng với tình tiết giảm nhẹ khác nếu xét thấy không cần thiết phải buộc chấp hành hình phạt tù nữa thì Toà án cho phép hưởng án treo và ấn định thời gian thử thách là 01 năm đến 05 năm và hoàn thành mọi nghĩa vụ trong thời gian thử thách theo quy định của Luật thi hành án hình sự. Như vậy nếu bản thân bạn bị xử phạt tù 3 năm thì án treo cũng là 5 năm mà không phải 6 năm.

Trong thời gian thử thách, Toà án giao người được hưởng án treo đến cơ quan, tổ chức nơi người ấy công tác hoặc chính quyền địa phương nơi người đó sinh sống để giám sát, giáo dục. Gia đình người bị buộc tội có nghĩa vụ hợp tác với cơ quan, tổ chức, chính quyền địa phương thực hiện việc giám sát, giáo dục người đó. Thẩm phán có thể quyết định áp dụng cho người được hưởng án treo hình phạt tù nếu trong điều luật đó có quy định hình phạt bổ sung. Người phạm tội được hưởng án treo đã chấp hành được một phần hai thời gian thử thách và có những tiến bộ thì theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức có nhiệm vụ giám sát, giáo dục, Toà án sẽ quyết định rút ngắn thời gian thử thách. Điều này cũng cho thấy mức độ khoan hồng nhất định của luật pháp.

Trong thời gian đang thử thách, nếu người được hưởng án treo cố ý vi phạm nghĩa vụ theo quy định của Luật thi hành án hình sự từ 02 lần trở lên, thì Toà án có thể quyết định buộc người ấy phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo. Điều này cho thấy đúng đắn chính xác họ có lỗi cố ý làm trái có thái độ “không ngoan” nên cần thực hiện hình phạt tù để giáo dục răn dê lại. Đặc biệt là khi họ thực hiện hành vi tội phạm mới trong thời gian thử thách thì Toà án buộc người ấy phải chấp hành hình phạt của bản án cũ và kết hợp với hình phạt của bản án mới theo quy định tại Điều 56 của Bộ luật hình sự 2015.

Thời gian thử thách là khoảng thời gian do Toà án ấn định cho người phạm tội khi được xem xét cho hưởng án treo. Thời gian này người phạm tội phải được cải tạo dưới sự theo dõi, giám sát và học tập tại nơi giam giữ. Không được phạm tội mới, nếu cải tạo tốt trong khoảng thời gian thử thách này thì có thể xem xét rút ngắn thời gian thử thách. Tại Điều 4 Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP hướng dẫn thi hành điều 65 Bộ luật hình sự quy định khi cho người phạm tội hưởng án treo thì Toà án phải ấn định thời gian thử thách gấp hai lần mức hình phạt tù, tuy nhiên không được dưới 01 năm và không được trên 05 năm.

2. Trong thời gian hưởng án treo người phạm tội lại phạm tội mới thì bị xử lý ra sao: 

Căn cứ tại khoản 1 Điều 7 Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng điều 65 Bộ luật hình sự quy định như sau: Quyết định hình phạt đối với trường hợp người được hưởng án treo phạm tội mới hết thời gian thử thách hoặc phạm tội khác trước khi được áp dụng án treo

Trong trường hợp người được hưởng án treo phạm tội mới hết thời gian thử thách thì Toà án quyết định hình phạt đối với tội phạm mới và tổng hợp với hình phạt tù của bản án cũ theo quy định tại Điều 55 và Điều 56 của Bộ luật dân sự 2015; nếu họ đã bị bắt quả tang, tạm giữ thì thời gian bị tạm giam, tạm giữ được tính là thời hạn thi hành hình phạt tù. .. “

Theo quy định, người hưởng án treo nếu phạm tội mới trong thời gian thử thách phải thi hành hình phạt tù của bản án cũ, hoặc kết hợp hình phạt tù của bản án được hưởng chung với hình phạt của tội mới.

3. Cách thức tính tổng hợp hình phạt trong bản án:

Việc Toà án quyết định hình phạt đối với trường hợp người được áp dụng án treo phạm tội mới trong thời gian này theo quy định tại Điều 55 và Điều 56 Bộ Luật hình sự 2015 bổ sung 2017, bao gồm:

3.1. Tổng hợp hình phạt tù trong trường hợp phạm nhiều tội căn cứ điều 55: 

Quyết định hình phạt đối với người phạm nhiều tội:

 Khi xét xử cùng 01 lần một người phạm nhiều tội, Toà án quyết định hình phạt cho mỗi tội và tổng hợp hình phạt theo tỷ lệ sau đây:

3.1.1. Đối với hình phạt chính:

Thứ nhất, nếu các hình phạt đã tuyên án cùng là cải tạo không giam giữ hoặc đều là tù có thời hạn thì tất cả những hình phạt trên được cộng dồn làm tiền phạt bổ sung; hình phạt này không được lớn hơn 03 năm đối với hình phạt cải tạo không giam giữ và 30 năm đối với hình phạt tù có thời hạn

Cải tạo không giam giữ tội một + Cải tạo không giam giữ tội 2+ …+  cải tạo không giam giữ tội n = Hình phạt chung (không quá 3 năm phạt cải tạo không giam giữ)

Ví dụ: Một người phạm tội trộm cắp và tội cố ý gây thương tích hai tội đều ở khoản 1 của các điều vê tội trộm cắp và cố ý gây thương tich và có mức độ ít nghiêm trọng và được tòa cho hưởng án treo thì khi tổng hợp hình phạt chung cũng chỉ hưởng án treo và thời gian không quá 3 năm.

Tù có thời hạn tội 1+ tù có thời hạn tội 2+…+  tù có thời hạn tội n = hình phạt chung ( nhỏ hơn 30 năm)

Ví dụ: Một người bị phán phạm tội hiếp dâm 15 năm tù giam và tội trộm cắp tài sản theo khaonr 4 là 20 năm tù giam thì tông hợp hình phạt chung là 30 tù giam.

Thứ 2: Nếu đối với hình phạt đã tuyên án là cải tạo không giam giữ hoặc tù có thời hạn, thì hình phạt cải tạo không giam giữ được chuyển đổi thành hình phạt tù theo phương thức cứ 03 ngày cải tạo không giam giữ được chuyển đổi bằng 01 ngày tù để tổng hợp thành hình phạt mới theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 55 bộ luật hình sự 2015.

        3 ngày cải tạo không giam giữ = 1 ngày tù

Nếu các tội có cả phạt cải tạo không giam giữ và phạt tù thì hình phạt cải tạo không giam giữ sẽ được qui đổi theo công thức trên

Ví dụ: Bị phạt cải tạo không giam dữ 3 năm vì tội trộm cắp tài sản và 5 năm vì tội hiếp dâm thì tổng hình phạt chung sẽ được tính như sau:

3 năm cải tạo không giam giữ = 1 năm tù giam

Hình phạt chung = 1 năm tù + 5 năm tù= 6 năm tù.

Thứ 3 Nếu hình phạt cao nhất trong số những hình phạt đã tuyên là tù chung thân thì hình phạt chung là tù chung thân;

Thứ 4: Nếu hình phạt cao nhất trong số những hình phạt đã tuyên là tử hình thì hình phạt chung là treo cổ;

Thứ 5: Phạt tiền không tổng hợp với những loại hình phạt khác nên tất cả khoản tiền phạt phải gộp vào mức phạt tù;

Thứ 6: Trục xuất không tổng hợp với từng loại hình phạt khác;

3.1.2. Đối với hình phạt bổ sung:

Nếu tất cả hình phạt đã tuyên là cùng loại thì hình phạt đó được áp dụng theo mức mà Bộ luật này ấn định cho loại hình phạt đó; còn đối với hình phạt tiền thì mọi khoản tiền đều được cộng dồn thành hình phạt tiền tổng;

Nếu toàn bộ hình phạt đã tuyên là khác loại thì người bị kết tội phải thực hiện hết những hình phạt đã tuyên.

3.2. Tổng hợp hình phạt tù trong trường hợp của nhiều bản án căn cứ tại điều 56:

Trong trường hợp một người đang phải chấp hành một bản án và bị xét xử lại tội đã vi phạm ngay thời điểm có bản án này, thì Toà án quyết định hình phạt đối với tội đang bị xét xử, từ đó quyết định hình phạt bổ sung theo quy định tại Điều 55 của Bộ luật hình sự 2015. Thời gian đã chấp hành hình phạt của bản án cũ được tính bằng ngày chấp hành hình phạt chung.

 Khi xét xử một người đang phải chấp hành một bản án mà lại có hành vi phạm tội mới thì Toà án quyết định hình phạt đối với tội mới, từ đó tổng hợp với mức hình phạt chưa chấp hành của bản án cũ để quyết định hình phạt bổ sung theo quy định tại Điều 55 của Bộ luật này.

Trong trường hợp một người phải chấp hành nhiều bản án đã có hiệu lực pháp luật mà tất cả hình phạt của các bản án không được tổng hợp, thì Chánh án Toà án có trách nhiệm ký quyết định tổng hợp hình phạt của từng bản án theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này. “

Như vậy, người chấp hành án treo nếu phạm tội mới trong thời gian này sẽ không được áp dụng án treo tiếp, thời gian cải tạo kết thúc và thay thế vào đó là bị tuyên tội mới và tổng hợp lại hình phạt.

Văn bản pháp luật sử dụng trong bài viết:

– Bộ luật hình sự 2015;

– Nghị quyết 02/2018/NĐ-HĐTP đã quy định về việc quyết định hình phạt trong trường hợp phạm tội mới trong thời gian thử thách án treo.