Sản xuất công nghiệp là sản xuất hàng hóa vật chất mà sản phẩm được chế tạo, chế biến, chế tác, chế phẩm cho nhu cầu tiêu dùng hoặc phục vụ hoạt động kinh doanh tiếp theo cho cuộc sống loài người trong sinh hoạt. Vậy Đặc điểm của sản xuất công nghiệp là gì? Hãy xem bài viết dưới đây.
Mục lục bài viết
1. Đặc điểm của sản xuất công nghiệp không phải là?
– Câu hỏi: Đặc điểm của sản xuất công nghiệp không phải là?
A. Gắn liền với sử dụng máy móc.
B. Có tính chất tập trung cao độ.
C. Phụ thuộc nhiều vào tự nhiên.
D. Linh động cao về mặt phân bố.
– Đáp án: C. Phụ thuộc nhiều vào tự nhiên.
– Giải thích:
Sản xuất công nghiệp là hoạt động kinh tế, sản xuất hàng hóa vật chất mà sản phẩm được chế tạo, chế biến, chế tác, chế phẩm cho nhu cầu tiêu dùng hoặc phục vụ hoạt động kinh doanh tiếp theo cho cuộc sống loài người trong sinh hoạt. Hoạt động kinh tế này có các đặc điểm sau:
– Gắn liền với sử dụng máy móc và áp dụng công nghệ, sử dụng các thiết bị, máy móc, dụng cụ hiện đại và các phương pháp khoa học, kỹ thuật.
+ Tăng năng suất lao động: Máy móc có thể thực hiện các công việc nhanh hơn, chính xác hơn và liên tục hơn so với con người, giúp tạo ra nhiều sản phẩm hơn trong cùng một thời gian.
+ Giảm chi phí sản xuất: Máy móc hiện đại giúp tiết kiệm nguyên liệu, năng lượng và lao động, giảm thiểu lãng phí và hao hụt, giúp giảm chi phí sản xuất và tăng lợi nhuận.
+ Nâng cao chất lượng sản phẩm: Máy móc có thể đảm bảo độ đồng nhất, độ chính xác và độ an toàn của sản phẩm, giúp nâng cao chất lượng sản phẩm và uy tín của doanh nghiệp.
+ Thúc đẩy sự phát triển khoa học kỹ thuật: Công nghệ tiến tiến là kết quả của sự phát triển khoa học kỹ thuật, đồng thời cũng là động lực để khuyến khích sự sáng tạo và cải tiến trong các lĩnh vực liên quan.
– Có mức độ tập trung hóa, chuyên môn hóa và hợp tác hóa rất cao, thường được tổ chức theo quy mô lớn, có sự phân công lao động rõ ràng, có sự liên kết giữa các ngành, các doanh nghiệp và các vùng.
Đặc điểm có tính chất tập trung cao độ của sản xuất công nghiệp là một khái niệm quan trọng trong kinh tế học. Nó chỉ sự phân bố không đồng đều của các ngành công nghiệp trên một lãnh thổ nhất định, dựa trên các yếu tố như nguồn lực thiên nhiên, thị trường tiêu thụ, vốn đầu tư, lao động, vận tải, cơ sở hạ tầng và chính sách nhà nước. Sản xuất công nghiệp có tính chất tập trung cao độ thường mang lại những lợi ích như nâng cao hiệu quả kinh tế, khuyến khích sự đổi mới và cạnh tranh, tạo ra các mạng lưới liên kết giữa các doanh nghiệp và các ngành liên quan. Tuy nhiên, điều đó cũng có thể gây ra những bất lợi như gây ô nhiễm môi trường, gia tăng sự phân hóa khu vực, gây áp lực cho cơ sở hạ tầng và dịch vụ công cộng, làm suy yếu vai trò của các ngành khác. Do đó, việc điều tiết và cân bằng sự tập trung của sản xuất công nghiệp là một vấn đề quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế xã hội.
– Đòi hỏi tiêu thụ nguyên liệu đầu vào lớn nên lượng phát thải ra môi trường nhiều, cần sử dụng nhiều nguyên liệu, năng lượng và nhân lực để duy trì hoạt động. Điều này gây ra sự tiêu hao tài nguyên thiên nhiên và ô nhiễm môi trường.
Giải thích chi tiết như sau:
+ Nguyên liệu: sử dụng nhiều nguyên liệu để tạo ra các sản phẩm đa dạng và phức tạp. Nguyên liệu có thể bao gồm kim loại, nhựa, gỗ, sợi, hóa chất, v.v. Nguyên liệu cần được khai thác, vận chuyển, xử lý và lưu trữ một cách hiệu quả và an toàn.
– Năng lượng: cần lượng năng lượng lớn để vận hành các máy móc, thiết bị và công cụ. Năng lượng có thể bao gồm điện, khí, dầu, than, v.v. Vì vậy mà các nguồn năng lượng cần được sản xuất, phân phối, tiêu thụ và tái tạo một cách bền vững và thân thiện với môi trường.
– Nhân lực: Dùng nhiều nhân lực để quản lý, điều hành, kiểm soát và cải tiến quá trình sản xuất. Nhân lực là kỹ sư, công nhân, quản lý, nhà khoa học, v.v. Để phát triển sản xuất công nghiệp được thuận lợi, nhân lực phải được đào tạo, phát triển, động viên và bảo vệ một cách công bằng và tôn trọng.
– Có tính linh động cao về mặt phân bố theo không gian, có thể di chuyển từ vùng này sang vùng khác dễ dàng hơn so với các ngành khác nhờ vào sự phát triển của giao thông vận tải và viễn thông.
2. Tình trạng sản xuất công nghiệp của nước ta hiện nay:
Sản xuất công nghiệp của Việt Nam hiện nay đang đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn. Một số nguyên nhân chính là: chưa tạo lập được môi trường kinh doanh công nghiệp thuận lợi, minh bạch, ổn định và thúc đẩy cạnh tranh bình đẳng, lành mạnh; chính sách phát triển các ngành công nghiệp ưu tiên và ngành công nghiệp mũi nhọn còn quá dàn trải; chính sách phát triển công nghiệp của nhiều địa phương còn hình thức, chưa phù hợp với lợi thế so sánh, thiếu sự phối hợp dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh, làm ảnh hưởng đến quy hoạch công nghiệp của vùng, của quốc gia; chưa có các chính sách đủ mạnh để chuyển dịch cơ cấu nội bộ ngành công nghiệp theo hướng gia tăng các ngành công nghiệp công nghệ cao.
Ngoài ra, sản xuất công nghiệp còn bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 khiến đơn hàng giảm, sức cầu yếu, chi phí đầu vào tăng cao. Tốc độ tăng giá trị tăng thêm của sản xuất công nghiệp trong quý II/2023 ước tính đạt 1,56% so với cùng kỳ năm trước. Năng lực sản xuất công nghiệp nội tại của nền kinh tế còn hạn chế và phụ thuộc vào các doanh nghiệp FDI; sản xuất trong nước chưa đáp ứng nhu cầu dẫn đến nhập khẩu tiếp tục gia tăng, đặc biệt là nhập khẩu phục vụ sản xuất cho xuất khẩu.
Mặt khác, hoạt động kinh tế này cũng có những điểm sáng khi một số ngành trọng điểm thuộc ngành công nghiệp cấp II tăng cao so với cùng kỳ năm trước: Sản xuất kim loại tăng 37%; sản xuất xe có động cơ tăng 33,1%; sản xuất máy móc, thiết bị chưa được phân vào đâu tăng 17,2%; sản xuất da và các sản phẩm có liên quan tăng 12,9%; sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính…. Hiện nay, phần lớn doanh nghiệp công nghiệp nước ta vẫn đang sử dụng công nghệ tụt hậu so với mức trung bình của thế giới từ 2 – 3 thế hệ, đặc biệt là trình độ cơ khí chế tạo (là trụ cột của sản xuất công nghiệp). Tuy nhiên, có những bước tiến trong việc áp dụng các công nghệ mới như IoT, AI, robot… để tăng hiệu quả và giảm chi phí.
3. Các biện pháp nâng cao sản xuất công nghiệp ở nước ta hiện nay:
Nâng cao sản xuất công nghiệp là một trong những mục tiêu quan trọng của nhiều quốc gia và doanh nghiệp trên thế giới. Để đạt được mục tiêu này, có nhiều giải pháp được đề xuất và áp dụng, bao gồm:
– Cải tiến công nghệ và thiết bị: việc sử dụng các công nghệ và thiết bị hiện đại, tiên tiến, tiết kiệm năng lượng và thân thiện với môi trường sẽ giúp tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả của sản xuất công nghiệp. Ví dụ, việc áp dụng robot, máy móc tự động, hệ thống thông minh, trí tuệ nhân tạo, internet… trong các quy trình sản xuất sẽ giảm thiểu sự can thiệp của con người, giảm chi phí lao động, thời gian và lỗi thường gặp.
– Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: có một đội ngũ nhân viên có trình độ chuyên môn cao, năng động, sáng tạo và linh hoạt sẽ là yếu tố then chốt để nâng cao sản xuất công nghiệp. Việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực không chỉ bao gồm việc cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết cho các nhân viên, mà còn bao gồm việc tạo ra một môi trường làm việc thuận lợi, khuyến khích sự hợp tác, giao tiếp và chia sẻ kinh nghiệm giữa các cá nhân và tổ chức.
– Nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới: đáp ứng nhu cầu và mong muốn của khách hàng là một trong những yếu tố quyết định sự thành công của sản xuất công nghiệp. Do đó, nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới là một giải pháp quan trọng để tạo ra những sản phẩm có tính đột phá, khác biệt và mang lại giá trị cao cho khách hàng. Việc này đòi hỏi sự đầu tư về vốn, nhân lực và thời gian cho các hoạt động nghiên cứu khoa học, thử nghiệm, kiểm tra và thẩm định sản phẩm.
