Địa hình của nước ta khá đa dạng với những đặc điểm chung cơ bản do thiên nhiên tạo nên các dãy đồi núi, khi hậu... địa hình Việt Nam ảnh hưởng rất lớn tới cuộc sống của con người. Vậy, các đặc điểm chung của địa hình Việt Nam như thế nào? Giải thích tại sao có những đặc điểm của địa hình Việt Nam?
Mục lục bài viết
1. Các đặc điểm của địa hình Việt Nam:
1.1. Khái quát chung về địa hình Việt Nam:
Việt Nam là một quốc gia có địa hình đa dạng và phức tạp. Dưới đây là một phân tích chi tiết về đặc điểm của địa hình Việt Nam:
Địa Hình Chi Tiết:
Vùng Bắc Bộ: Vùng này chủ yếu là đồng bằng và nằm ở phía bắc của Việt Nam. Đặc điểm nổi bật là sự vùng thấp và có lượng phù sa giàu có được bồi đắp từ sông Hồng. Các sông chảy từ vùng núi phía bắc, như sông Hồng và sông Mã, đổ vào biển ở đây tạo ra các mạng lưới sông ngòi dầy đặc.
Vùng Trung Bộ: Vùng này bao gồm nhiều dãy đồi núi, với dãy Trường Sơn chạy dọc theo biên giới với Lào. Dãy núi này có nhiều đỉnh cao, trong đó đỉnh Fansipan là điểm cao nhất và cùng là lóc nhà của Việt Nam.
Vùng Nam Bộ: Vùng này chủ yếu là vùng đồng bằng và nằm ở phía nam. Đặc điểm địa hình nổi bật ở đây là một loạt các dãy núi nhỏ như núi Đèo Ngang và núi Tà Cú. Bên cạnh đó, vùng này có nhiều vịnh và bán đảo.
Mạng Lưới Sông Ngòi:
Việt Nam có mạng lưới sông ngòi phong phú, và điều này có thể được chia thành ba hệ thống lớn: hệ thống sông Hồng, hệ thống sông Mekong và hệ thống các sông lớn ở Trung Bộ.
Sông Hồng là sông lớn nhất ở Bắc Bộ và chảy qua Hà Nội trước khi đổ vào vịnh Bắc Bộ. Nó tạo ra một mạng lưới sông ngòi quan trọng cho nông nghiệp và giao thông.
Sông Mekong là sông lớn nhất ở Nam Bộ và tạo ra một mạng lưới sông ngòi ảnh hưởng đến nhiều tỉnh miền Tây Nam Bộ. Sông này quan trọng cho nông nghiệp và giao thông nội địa.
Đặc Điểm Cây Cối và Thực Vật:
Vùng núi và cao nguyên ở Trung Bộ và Tây Nguyên có động thực vật đa dạng với rừng nguyên sinh và nhiều loại cây cỏ quý hiếm.
Vùng đồng bằng ở Bắc Bộ chủ yếu là đồng lúa, trong khi vùng đồng bằng ở Nam Bộ có nhiều cây cỏ và rừng nước.
Ảnh Hưởng của Địa Hình Đến Cuộc Sống và Kinh Tế:
Địa hình ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế và cuộc sống của người dân Việt Nam. Vùng núi có nhiều vấn đề về phát triển kinh tế và giao thông hạn chế, trong khi vùng đồng bằng thích hợp cho nông nghiệp và sản xuất năng lượng.
Tổng cộng, địa hình của Việt Nam đa dạng và có sự phân chia rõ rệt giữa vùng núi và đồng bằng, tạo nên một quốc gia đa dạng về môi trường và cảnh quan
1.2 Đặc điểm chính của địa hình Việt Nam:
Địa hình nước ta có 3 đặc điểm chính:
– Thứ nhất: Đồi núi là bộ phận quan trọng nhất của cấu trúc địa hình Việt Nam: Địa hình đồi núi chiếm phần lớn diện tích lãnh thổ Việt Nam, đặc biệt là đồi núi thấp. Các đặc điểm của nó bao gồm độ cao thấp, địa hình nghiêng và núi thấp.
Địa hình thấp dưới 1000m chiếm 85%
Núi cao trên 2000m chỉ chiếm 1%
Đồng bằng chiếm ¼ diện tích
– Thứ hai: Địa hình nước ta được tân kiến tạo nâng lên và tạo thành nhiều bậc kế tiếp nhau:Việt Nam đã trải qua quá trình tân kiến tạo, khiến cho địa hình nước ta dâng lên và tạo thành nhiều bậc kế tiếp nhau. Sự phân chia này bao gồm đồi núi, đồng bằng và thềm lục địa.
Địa hình nước ta chủ yếu theo hướng Tây Bắc – Đông Nam và vòng cung. Điều này tạo ra sự đa dạng trong cấu trúc địa hình, từ các dãy núi lớn đến các bãi biển và bán đảo.
– Thứ ba: Địa hình nước ta mang tính chất nhiệt đới gió mùa và chịu tác động mạnh mẽ của con người.
Môi trường nhiệt đới gió ẩm có ảnh hưởng mạnh mẽ đến địa hình Việt Nam. Lượng mưa lớn và tính chất tập trung của mưa đã tạo ra hiện tượng phong hóa đất đá, tạo ra các hình thù địa hình độc đáo.
Sự Khai Phá của Con Người: Môi trường địa hình của Việt Nam đã bị ảnh hưởng sâu sắc bởi sự khai phá của con người, bao gồm các công trình kiến trúc, đô thị, hầm mỏ và đập, làm thay đổi cấu trúc địa hình và môi trường tự nhiên.
Xâm Thực và Lở Đất: Sự xâm thực mạnh ở vùng đồi núi đã gây ra các hiện tượng như trượt đất và lở đá. Ngoài ra, vùng đồng bằng cũng chứng kiến sự bồi tụ nhanh chóng do xâm thực.
Khí Hậu Khắc Nghiệt: Một số vùng ở Việt Nam, như miền Bắc và miền Trung, có khí hậu khắc nghiệt, với bão nhiệt đới thường xuyên và mùa mưa dày đặc. Điều này gây ra lũ lụt và ảnh hưởng đến đời sống của người dân.
Tóm lại, địa hình Việt Nam phong phú và phức tạp, mang trong mình sự đa dạng của môi trường nhiệt đới và tác động sâu sắc của con người. Điều này đã tạo ra một môi trường tự nhiên độc đáo và đầy thách thức cho sự phát triển và bảo vệ môi trường.
2. Giải thích tại sao có các đặc điểm chung của địa hình Việt Nam:
Đồi Núi Chiếm 3/4 Lãnh Thổ: Đây là đặc điểm nổi bật nhất của địa hình Việt Nam. Đồi núi đóng vai trò quan trọng trong việc định hình và phân chia các vùng miền của nước ta. Chúng tạo nên một phong cách sống và văn hóa riêng biệt ở từng khu vực. Các dãy núi nổi tiếng như dãy Trường Sơn, dãy Annamite, và dãy Hà Giang tạo ra những địa điểm thiên nhiên tuyệt đẹp và có giá trị địa lý đặc biệt.
Sự Tác Động của Tân Kiến Tạo: Giai đoạn Tân kiến tạo đã làm cho địa hình nước ta dâng lên và tạo ra nhiều bậc kế tiếp nhau. Điều này thể hiện qua sự thay đổi độ cao của địa hình từ phía Tây Bắc xuống phía Đông Nam. Các đồi núi ở phía Tây Bắc thường cao hơn và dốc hơn so với các đồi núi ở phía Đông Nam. Điều này tạo ra sự đa dạng địa hình và cảnh quan độc đáo.
Hướng Địa Hình: Địa hình nước ta theo hai hướng chính là Tây Bắc – Đông Nam và vòng cung. Hướng Tây Bắc – Đông Nam thể hiện sự phân bố đồi núi từ Bắc vào Nam. Hướng vòng cung thể hiện ở vùng núi Đông Bắc và khu vực Trường Sơn Nam. Các hướng khác như Đông Tây, Bắc Nam có tác động tại một số khu vực nhất định.
Ảnh Hưởng của Môi Trường Nhiệt Đới: Việt Nam nằm trong khu vực môi trường nhiệt đới gió mùa, nơi có mùa mưa và mùa khô rõ rệt. Điều này đã tạo ra lượng mưa lớn và tập trung vào từng mùa, gây ra hiện tượng xói mòn và xâm thực đá, tạo nên các hình thức địa hình độc đáo như hốc đá, vực thải nước, và các loại đất đá phong hóa.
Tác Động của Con Người: Sự khai phá tài nguyên và xây dựng các công trình nhân tạo như đường sắt, đường cao tốc, đập, và hồ chứa nước cũng có tác động đáng kể đến địa hình tự nhiên của nước ta. Những công trình này có thể thay đổi luồng sông, gây ra hiện tượng lún nước, và thay đổi độ cao của một số khu vực.
Hiện Tượng Xâm Thực và Lở Đất: Vùng đồi núi thường chịu tác động mạnh mẽ của xâm thực, trượt đất, và lở đá, đặc biệt là trong mùa mưa và bão. Những hiện tượng này có thể gây ra thiệt hại nặng nề cho cảnh quan và đời sống của người dân.
Khí Hậu Khắc Nghiệt: Một số vùng của Việt Nam trải qua khí hậu khắc nghiệt với mùa bão và mưa lũ thường xuyên. Điều này ảnh hưởng đến đời sống và địa hình của người dân, đặc biệt là trong việc quản lý và bảo vệ địa hình khỏi thiệt hại do thiên tai.
Tổng hợp lại, địa hình nước ta là một bức tranh phong phú và phức tạp, thể hiện sự đa dạng của môi trường tự nhiên và sự tác động của con người. Nó không chỉ là nền tảng cho cuộc sống và văn hóa của người Việt mà còn là một phần quan trọng của di sản tự nhiên của thế giới
3. Các vấn đề khác liên quan tới địa hình:
các vấn đề môi trường và ô nhiễm đang gây ra những tác động nghiêm trọng đối với địa hình và nguồn tài nguyên tự nhiên của Việt Nam. Dưới đây, chúng ta sẽ đi sâu hơn vào những vấn đề này:
Ô Nhiễm Chất Hữu Cơ trong Nước Mặt: Sự phát triển nhanh chóng của các khu công nghiệp, đô thị, và thành phố đã dẫn đến việc xả thải hữu cơ và chất thải khác vào các con sông và hệ thống nước mặt. Điều này gây ra sự ô nhiễm nghiêm trọng với ảnh hưởng đến môi trường nước và sức đề kháng của các sinh vật sống trong môi trường này.
Ô Nhiễm Nông Nghiệp: Sử dụng quá mức phân bón, thuốc trừ sâu và thuốc bảo vệ thực vật trong nông nghiệp đang tạo ra ô nhiễm đất và nước nghiêm trọng. Các hóa chất này có thể gây ra nhiều vấn đề như giảm chất lượng đất, ô nhiễm nguồn nước, và ảnh hưởng đến sức kháng của sinh vật đối với các loại thuốc.
Suy Giảm Đa Dạng Sinh Học: Đa dạng sinh học của Việt Nam đang giảm đi đáng kể. Các loài động và thực vật đang bị đe dọa và tuyệt chủng do mất môi trường sống và sự xâm lấn của các loài ngoại lai. Rạn san hô và thảm cỏ biển, hai môi trường biển quan trọng, cũng đang trong tình trạng nguy cấp.
Vấn Đề An Ninh Nguồn Nước: An ninh nguồn nước là một vấn đề quan trọng, đặc biệt là trong bối cảnh sự cạnh tranh nguồn nước đang gia tăng trên thế giới. Việt Nam cần kiểm soát ô nhiễm xuyên biên giới và đảm bảo an ninh nguồn nước bằng cách quản lý và bảo vệ tốt hơn các nguồn nước quốc gia.
Xâm Lấn của Loài Ngoại Lai và Biến Đổi Gen: Sự xâm lấn của các loài ngoại lai và cây trồng biến đổi gen có thể gây ra tác động nghiêm trọng đối với đa dạng sinh học của Việt Nam. Các biện pháp kiểm soát và quản lý cần được thực hiện để ngăn chặn sự lan truyền của các loài này và bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên.
Trong bối cảnh này, việc bảo vệ môi trường và tài nguyên tự nhiên của Việt Nam trở nên cấp bách. Sự hỗ trợ của cả chính phủ và cộng đồng trong việc thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường là rất quan trọng để đảm bảo rằng chúng ta có một tương lai bền vững và xanh sạch.
THAM KHẢO THÊM:
