Công chức chính là những người mà được tuyển dụng lâu dài, các hoạt động của họ gắn với các quyền lực công hoặc là quyền hạn hành chính nhất định và họ phải chịu trách nhiệm trước các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền về việc thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn được giao. Vậy công chức có bao nhiêu loại? Công chức loại A, B, C, D là gì?
Mục lục bài viết
1. Công chức có bao nhiêu loại?
Tại khoản 2 Điều 4 Luật Cán bộ, công chức 2008 được sửa đổi bổ sung 2019 có quy định về công chức, theo quy định này thì công chức chính là các công dân Việt Nam, họ được tuyển dụng, được bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh tương ứng với các vị trí việc làm ở trong các cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, của Nhà nước, của tổ chức chính trị – xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; ở trong các cơ quan, đơn vị thuộc về Quân đội nhân dân mà không phải là các sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, các công nhân quốc phòng; ở trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là các sĩ quan, hạ sĩ quan phục vụ theo về chế độ chuyên nghiệp, công nhân công an, trong biên chế và được hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
Như vậy, đặc điểm của công chức đó chính là:
– Là người do bầu cử, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào một ngạch công chức trong các cơ quan nhà nước ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã;
– Là công dân của nước Việt Nam, trong biên chế;
– Được hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
1.1. Theo trình độ đào tạo:
– Công chức loại A – phải có trình độ đào tạo chuyên môn mà từ bậc đại học trở lên;
– Công chức loại B – phải có trình độ đào tạo chuyên môn mà ở bậc trung học chuyên nghiệp, cao đẳng;
– Công chức loại C – phải có trình độ đào tạo chuyên môn mà ở bậc sơ cấp;
– Công chức loại D – phải có trình độ đào tạo chuyên môn mà ở bậc dưới sơ cấp.
1.2. Theo ngạch chuyên môn:
– Công chức của ngành hành chính – sự nghiệp;
– Công chức của ngành lưu trữ;
– Công chức của ngành thanh tra;
– Công chức của ngành tài chính;
– Công chức của ngành tư pháp;
– Công chức của ngành ngân hàng;
– Công chức của ngành hải quan;
– Công chức của ngành nông nghiệp;
– Công chức của ngành kiểm lâm;
– Công chức của ngành thủy lợi;
– Công chức của ngành xây dựng;
– Công chức của ngành khoa học kĩ thuật;
– Công chức của ngành khí tượng thủy văn;
– Công chức của ngành giáo dục, đào tạo;
– Công chức của ngành y tế;
– Công chức của ngành văn hóa – thông tin;
– Công chức của ngành thể dục, thể thao;
– Công chức của ngành dự trữ quốc gia.
1.2. Theo vị trí công tác:
– Công chức lãnh đạo
– Công chức chuyên môn các nghiệp vụ.
2. Công chức loại A, B, C, D là gì?
Tại Điều 34 Luật Cán bộ, công chức 2008 được sửa đổi bổ sung 2019 có quy định về phân loại công chức, theo điều này thì sẽ căn cứ vào hai tiêu chí để phân loại công chức đó chính là Căn cứ vào lĩnh vực ngành, nghề, chuyên môn, nghiệp vụ và Căn cứ vào vị trí công tác. Cụ thể:
– Căn cứ vào lĩnh vực ngành, nghề, chuyên môn, nghiệp vụ, thì công chức sẽ được phân loại theo các ngạch công chức tương ứng sau đây:
+ Loại A gồm những người mà được bổ nhiệm vào các ngạch chuyên viên cao cấp hoặc là tương đương;
+ Loại B gồm những người mà được bổ nhiệm vào các ngạch chuyên viên chính hoặc tương đương;
+ Loại C gồm những người mà được bổ nhiệm vào các ngạch chuyên viên hoặc tương đương;
+ Loại D gồm những người mà được bổ nhiệm vào các ngạch cán sự hoặc tương đương và những ngạch nhân viên;
+ Loại đối với Ngạch khác theo quy định của Chính phủ
– Căn cứ vào vị trí công tác, công chức sẽ được phân loại như sau:
+ Công chức mà giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý;
+ Công chức mà không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý.
3. Quyền và nghĩa vụ của công chức:
3.1. Quyền của công chức:
Công chức có các quyền sau:
– Được bảo đảm các điều kiện thi hành công vụ:
+ Được giao các quyền tương xứng với nhiệm vụ;
+ Được bảo đảm về trang thiết bị và những điều kiện làm việc khác theo đúng quy định của pháp luật;
+ Được cung cấp các thông tin có liên quan đến các nhiệm vụ, quyền hạn được giao;
+ Được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao về trình độ chính trị, về chuyên môn, về nghiệp vụ;
+ Được pháp luật bảo vệ khi mà thi hành công vụ;
– Về tiền lương và các chế độ liên quan đến tiền lương:
+ Được Nhà nước bảo đảm về tiền lương tương xứng với các nhiệm vụ, các quyền hạn mà được giao, phù hợp với những điều kiện kinh tế – xã hội của đất nước. Công chức mà làm việc ở miền núi, ở biên giới, hải đảo, ở vùng sâu, vùng xa, ở vùng dân tộc thiểu số, ở vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn hoặc là trong các ngành, nghề mà có môi trường độc hại, nguy hiểm sẽ được hưởng các phụ cấp và các chính sách ưu đãi theo các quy định của pháp luật;
+ Được hưởng về tiền làm thêm giờ, về tiền làm đêm, về công tác phí và các chế độ khác theo quy định của pháp luật;
– Nghỉ ngơi:
Công chức sẽ được nghỉ hàng năm, được nghỉ lễ, nghỉ để giải quyết những việc riêng theo các quy định của pháp luật về lao động. Trường hợp mà do yêu cầu nhiệm vụ, thì các công chức mà không sử dụng hoặc là sử dụng không hết về số ngày nghỉ hàng năm thì ngoài tiền lương họ còn được thanh toán thêm một số khoản tiền bằng tiền lương cho những ngày mà không nghỉ.
– Các quyền khác:
Công chức sẽ được bảo đảm về quyền học tập, quyền nghiên cứu khoa học, quyền tham gia các hoạt động kinh tế, xã hội; quyền được hưởng chính sách ưu đãi về nhà ở, các phương tiện đi lại, các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo các quy định của pháp luật; nếu như bị thương hoặc bị hy sinh trong khi mà thi hành công vụ thì sẽ được xem xét hưởng các chế độ, chính sách như đối với thương binh hoặc sẽ được xem xét để công nhận là liệt sĩ và những quyền khác theo quy định của pháp luật.
3.2. Nghĩa vụ của công chức:
– Đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân:
+ Trung thành với Đảng Cộng sản Việt Nam, với Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; phải bảo vệ danh dự Tổ quốc và các lợi ích quốc gia;
+ Tôn trọng nhân dân, phải tận tụy phục vụ nhân dân;
+ Liên hệ chặt chẽ với nhân dân, phải lắng nghe các ý kiến và phải chịu sự giám sát của nhân dân;
+ Chấp hành nghiêm chỉnh về các đường lối, chủ trương, các chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước;
– Trong thi hành công vụ:
+ Thực hiện đúng, đầy đủ và phải chịu trách nhiệm về các kết quả thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn được giao;
+ Có ý thức tổ chức kỷ luật; phải nghiêm chỉnh chấp hành các nội quy, các quy chế của các cơ quan, tổ chức, đơn vị; phải báo cáo người mà có thẩm quyền khi mà phát hiện ra các hành vi vi phạm pháp luật trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị; phải bảo vệ bí mật nhà nước;
+ Chủ động và phối hợp chặt chẽ trong việc thi hành công vụ; phải giữ gìn đoàn kết ở trong cơ quan, tổ chức, đơn vị;
+ Phải bảo vệ, quản lý và sử dụng hiệu quả và tiết kiệm các tài sản nhà nước được giao;
+ Chấp hành các quyết định của cấp trên. Khi mà có căn cứ cho rằng các quyết định đó là trái pháp luật thì sẽ phải kịp thời báo cáo bằng văn bản với chính người ra quyết định; trường hợp mà người ra quyết định vẫn sẽ quyết định việc thi hành thì sẽ phải có văn bản và những người thi hành vẫn phải chấp hành nhưng sẽ không phải chịu trách nhiệm về các hậu quả của việc thi hành, đồng thời là thực hiện báo cáo với cấp trên trực tiếp của chính người ra quyết định. Người ra quyết định sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về chính quyết định của mình;
+ Các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.
– Nghĩa vụ của công chức là người đứng đầu:
+ Chỉ đạo tổ chức thực hiện các nhiệm vụ được giao và phải chịu trách nhiệm về các kết quả hoạt động của chính cơ quan, tổ chức, đơn vị;
+ Kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn việc thi hành các công vụ của các công chức;
+ Tổ chức thực hiện những biện pháp phòng, chống quan liêu, tham nhũng và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và phải chịu trách nhiệm về những việc để xảy ra quan liêu, tham nhũng và lãng phí trong chính cơ quan, tổ chức, đơn vị;
+ Tổ chức thực hiện những quy định của pháp luật về dân chủ cơ sở, về văn hóa công sở trong chính cơ quan, tổ chức, đơn vị; phải xử lý kịp thời, nghiêm minh những công chức mà thuộc quyền quản lý có các hành vi vi phạm kỷ luật, pháp luật hay có thái độ quan liêu, hách dịch, cửa quyền và gây phiền hà cho công dân;
+ Giải quyết kịp thời, đúng pháp luật và theo thẩm quyền hoặc theo kiến nghị của các cơ quan có thẩm quyền việc giải quyết khiếu nại, tố cáo và các kiến nghị của cá nhân, tổ chức;
+ Các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.
Các văn bản pháp luật sử dụng trong bài viết:
– Luật Cán bộ, công chức 2008 được sửa đổi bổ sung 2019.