Quy định về đóng bảo hiểm xã hội cho lao động bán thời gian

Tóm tắt câu hỏi:

Công ty có một số công việc đơn giản nên dự tính thuê một vài người có trình độ phổ thông hoặc đang là sinh viên để làm các công việc này. Tuy nhiên, theo quy định mới áp dụng từ ngày 01/01/2018, tất cả các Hợp đồng lao động có thời hạn từ 1 tháng trở lên đều cần phải đóng bảo hiểm xã hội. Vậy nhờ Luật Dương Gia tư vấn giúp bằng cách nào công ty không phải đóng bảo hiểm xã hội cho những đối tượng này nhưng vẫn tuân thủ theo quy định của Pháp luật. Tôi xin trình bày rõ công việc của đối tượng đó như sau:

1. Một nhân viên đang là sinh viên đến công ty 2 ngày/tuần để lấy hồ sơ & chuyển giao hồ sơ cho khách hàng;

2. Một nhân viên tạp vụ thực hiện vệ sinh văn phòng 2 giờ/ngày (trừ thứ 7 & chủ nhật); 

3. Một nhân viên hàng ngày (trừ thứ 7&CN), thực hiện scan hồ sơ của công ty để lưu trữ vào hệ thống. Tất cả hai công việc trên, công ty muốn trả lương theo tháng & muốn tuyển người làm việc lâu dài nhưng ký Hợp đồng theo dạng thời vụ dưới 12 tháng.

Mong nhận được tư vấn sớm từ Luật dương gia. Xin cảm ơn!

Luật sư tư vấn:

Theo thông tin bạn cung cấp thì hiện nay do nhu cầu cần một số người làm công việc đơn giản nên công ty bạn đang có nhu cầu tuyển một số người nhưng không muốn đóng bảo hiểm xã hội cho họ. 

Căn cứ Khoản 1 Điều 2 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 như sau:

“Điều 2. Đối tượng áp dụng

1. Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm:

a) Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động;

b) Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng;

…”

Theo quy định trên, người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên là đối tượng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Do đó, nếu công ty bạn không muốn đóng bảo hiểm xã hội cho những người lao động này thì phải ký kết hợp đồng lao động có thời hạn dưới một tháng.

Trong trường hợp  cụ thể của công ty bạn, hiện tại, bạn đang muốn tuyển một số người lao động để làm một số công việc đơn giản, như sau: một lao động là sinh viên, sẽ làm việc 2 ngày/tuần với công việc là lấy hồ sơ và chuyển giao hồ sơ cho khách hàng; một lao động là nhân viên tạp vụ sẽ thực hiện vệ sinh văn phòng 2 giờ/ngày (trừ thứ 7 và chủ nhật); và một nhân viên hằng ngày thực hiện việc scan hồ sơ của công ty để lưu trữ vào hệ thống (trừ thứ 7 và chủ nhật). Công ty bạn muốn giao kết hợp đồng lâu dài với những người lao động này, nhưng lại muốn ký hợp đồng thời vụ.

Hiện nay, về việc giao kết các loại hợp đồng lao động thì theo quy định tại Bộ luật lao động năm 2019 thì người lao động và người sử dụng lao động thỏa thuận về việc giao kết hợp đồng bằng văn bản. Trong trường hợp làm công việc tạm thời có thời hạn dưới 03 tháng thì các bên có thể giao kết bằng lời nói. Trong đó, đối với hợp đồng bằng văn bản thì hợp đồng lao động phải được giao kết với một trong các loại sau:

 – Hợp đồng lao động không xác định thời hạn: là loại hợp đồng mà trong đó hai bên không xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng.

–  Hợp đồng lao động xác định thời hạn: là loại hợp đồng mà trong đó hai bên xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng trong khoảng thời gian từ đủ 12 tháng đến 36 tháng.

Khi hợp đồng lao động xác định thời hạn; hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng hết hạn mà người lao động vẫn tiếp tục làm việc thì trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày hợp đồng lao động hết hạn, hai bên phải ký hợp đồng lao động mới; nếu không ký kết hợp động lao động mới thì hợp đồng lao động đã giao kết là hợp đồng xác định thời hạn sẽ trở thành hợp đồng lao động không xác định thời hạn; còn hợp đồng đã giao kết là hợp đồng mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn 12 tháng sẽ trở thành hợp đồng lao động xác định với thời hạn 24 tháng.

Trường hợp hai bên ký kết hợp lao động mới là hợp đồng xác định thời hạn thì cũng chỉ được ký thêm một lần, sau đó nếu người lao động vẫn tiếp tục làm việc thì phải ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn.

Xem xét các trường hợp này có thể thấy:

• Một lao động là sinh viên, làm việc 2 ngày/tuần để lấy hồ sơ và chuyển giao hồ sơ cho khách hàng.

​Đối với người lao động này, chỉ làm việc 2 ngày/tuần trong tháng. Do tính chất công việc, và thời gian làm việc không thường xuyên, không cố định nên trong trường hợp này, công ty có thể ký hợp đồng miệng hoặc hợp đồng thời vụ có thời hạn dưới  01 tháng, và công ty không phải đóng bảo hiểm xã hội cho người này theo quy định của luật bảo hiểm xã hội.​ Nếu công ty bạn tuyển người này làm việc lâu dài và ký hợp đồng thường xuyên và có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên thì công ty vẫn phải đóng bảo hiểm xã hội.

• Một lao động là nhân viên tạp vụ thực hiện về sinh văn phòng 2 giờ/ngày (trừ thứ 7 và chủ nhật).

​Người lao động là nhân viên tạp vụ này thực hiện công việc mang tính chất thường xuyên, ổn định và thực hiện từng ngày (trừ thứ 7 và chủ nhật). Trong trường hợp này, hợp đồng đầu tiên công ty bạn có thể ký hợp đồng có thời hạn dưới 01 tháng, để không phải tham gia bảo hiểm xã hội.

Luật sư tư vấn có phải đóng BHXH cho lao động bán thời gian: 1900.6568

Tuy nhiên, việc ký hợp đồng dưới 12 tháng hoặc hợp đồng thời vụ đối với công việc này chỉ áp dụng trong trường hợp tạm thời thay thế người lao động đi làm nghĩa vụ quân sự, nghỉ chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động hoặc nghỉ việc có tính chất tạm thời khác. Bởi theo quy định tại khoản 3 Điều 20 Bộ luật lao động năm 2019 thì:

“Điều 22: Loại hợp đồng lao động.

…

3. Không được giao kết hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng để làm những công việc có tính chất thường xuyên từ 12 tháng trở lên, trừ trường hợp phải tạm thời thay thế người lao động đi làm nghĩa vụ quân sự, nghỉ theo chế độ thai sản, ốm đau, tai nạn lao động hoặc nghỉ việc có tính chất tạm thời khác.”

Căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 20 Bộ luật lao động năm 2019 được trích dẫn ở trên thì nếu không thuộc trường hợp tạm thời thay thế tạm thời người lao động đi làm nghĩa vụ quân sự, nghỉ chế độ thai sản, tai nạn lao động. ốm đau, hoặc nghỉ việc có tính chất tạm thời, thì trong trường hợp này, công ty không được ký kết hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo công việc có thời hạn dưới 12 tháng để tuyển dụng người lao động làm công việc tạp vụ có tính chất thường xuyên và tuyển dụng lâu dài.

Khi hợp đồng thời vụ hoặc hợp đồng có thời hạn dưới 1 tháng này hết hạn, thì khi muốn thực hiện tiếp tục sử dụng người lao động này, để làm công việc này, với thời hạn làm việc lâu dài thì công ty ký thêm một hợp đồng xác định thời hạn thì cũng chỉ được ký thêm 01 lần, nếu sau đó còn tiếp tục làm việc thì phải ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn (theo khoản 2 Điều 20 Bộ luật lao động năm 2019).

Do vậy khi không thuộc các trường hợp tạm thời thay thế người lao động nghỉ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động như quy định tại khoản 3 Điều 20 Bộ luật lao động 2019 thì công ty bạn buộc phải ký kết hợp đồng lao động xác định thời hạn với người lao động làm công việc tạp vụ có tính chất thường xuyên khi muốn trả lương theo tháng và muốn tuyển người lao động làm lâu dài. Trong trường hợp này, căn cứ theo điểm a, b Điều 2 Luật bảo hiểm xã hội thì công ty bạn cần phải đóng bảo hiểm xã hội cho người này.

• Một nhân viên hàng ngày thực hiện scan hồ sơ của công ty để lưu trữ vào hệ thống (trừ thứ 7 và chủ nhật)

Cũng tương tự như trường hợp của người ​lao động là nhân viên tạp vụ, làm công việc vệ sinh 2 giờ/ngày, thì nhân việc thực hiện việc scan hồ sơ công ty để lưu trữ vào hệ thống, tức là công việc chuyển dữ liệu trên giấy tờ (sách, báo, tạp chí, hợp đồng…) thành dữ liệu trên máy tính. Dựa vào thông tin bạn cung cấp, có thể thấy, công việc này là công việc làm hàng ngày (trừ ngày thứ 7 và chủ nhật), mang tính chất thường xuyên. Nếu công ty muốn sử dụng người lao động này lâu dài với nội dung công việc như vậy thì buộc công ty phải ký kết hợp đồng lao động xác định thời hạn trên 12 tháng hoặc hợp đồng không xác định thời hạn. 

Công ty chỉ có thể ký hợp đồng thời vụ hoặc hợp đồng dưới 12 tháng đối với người lao động làm công việc thường xuyên này khi thuộc trường hợp tạm thời thay thế người lao động đang nghỉ chế độ thai sản, ốm đau tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp… Nếu sau đó người này vẫn tiếp tục làm việc và có ký tiếp một hợp đồng xác định thời hạn thì cũng chỉ được ký thêm 01 lần, nếu sau đó còn tiếp tục làm việc thì phải ký hợp đồng không xác định thời hạn (theo khoản 2 Điều 20 Bộ luật lao động năm 2019).

Trong trường này, công ty của bạn vẫn cần phải đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động này nếu hợp đồng lao động được ký kết là hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên.

Như vậy, trong trường hợp của công ty bạn thì với người lao động làm công việc giao hồ sơ 2 ngày/tuần, bạn có thể ký hợp đồng thời vụ dưới 1 tháng và không phải đóng bảo hiểm xã hội. Nhưng nếu người này làm việc ổn định lâu dài và làm công việc mang tính chất thường xuyên và trả lương theo tháng thì vẫn phải đóng bảo hiểm xã hội cho họ. Với người lao động làm công việc tạp vụ và công việc scan hồ sơ thì đây là những công việc có tính chất thường xuyên ổn định, nên người lao động phải ký kết hợp đồng lao động xác định thời hạn hoặc hợp đồng không xác định nếu muốn họ làm việc lâu dài. Trong trường hợp này, công ty buộc phải đóng bảo hiểm xã hội theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội năm 2014.