Cô bé Xương Rồng là ai? Sự tích, đền thờ Cô bé Xương Rồng?

1.Cô bé Xương Rồng là ai?

Ngày xửa ngày xưa, có một đôi vợ chồng nghèo kiếm sống bằng nghề bán thuốc phiện, đã nhiều năm trôi qua mà họ vẫn chưa có con. Một hôm, người vợ vào rừng hái thuốc và gặp được tiên ông. Ông lão đưa cho vợ một vật với nội dung nói đem về chôn ở đầu giường thì thần linh sẽ ứng nghiệm. Quả nhiên, sau 12 tháng, người vợ có thai và hạ sinh một bé gái kháu khỉnh. Cô bé 9 tuổi thông minh đã cùng cha mẹ lên núi hái thuốc chữa nhiều bệnh lạ mà cha mẹ không chữa được.

Rồi một ngày cha mẹ cô đột ngột qua đời, cô sống một mình và tiếp tục với nghề bốc thuốc nam chữa bệnh cho mọi người. Thông minh, nhanh nhẹn lại giỏi y thuật, bà được nhân dân trong vùng tôn là thần y. Trong một đêm mưa bão, ngôi nhà cô đang ở đã biến mất vĩnh viễn, chỉ còn lại những loài cây lạ mọc trên nền đất cũ. Trên cây có viết di chúc: “Tôi là con của Đức Thánh Mẫu Thượng Ngàn đầu thai chữa bách bệnh cho dân, nay tôi xin dâng cây thuốc quý này cho dân”.

Lúc này có tướng Dương Tự Minh, người Tày quê ở Quan Triều, Thái Nguyên. Năm 1143, ông được triều đình nhà Lý phong trấn thủ kinh đô Phú Lương (gồm các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Kạn, Cao Bằng, một phần Lạng Sơn, Vĩnh Phúc, Hà Nội ngày nay) và cử đi đánh giặc Tống. Tuy nhiên, vị quan quân sự thời Lý mắc phải một căn bệnh lạ mà thần y không thể chẩn đoán và chữa trị. Một đêm nằm mơ, Dương Tự Minh thấy có người mách rằng mình hái được một cây thuốc quý nấu thành nước cho quân sĩ uống thì bệnh tật tiêu tan. Chắc bệnh khỏi, nhờ đó tướng Dương Tự Minh có công dẹp giặc Tống (1148), có công dẹp loạn bảo vệ nhà Lý (1150). Sau khi đánh trận xong, ông trở về lập bàn thờ để tế thần. Từ đó về sau, nơi đây thờ cô bé gọi là Xương Long Linh Từ và thờ bà nên dân gian thường gọi là Cô Bé Xương Rồng hay Cô Xương Long.

2. Đền thờ cô Bé Xương Rồng ở đâu?

Đền thờ cô Bé Xương Rồng hay còn gọi là Xương Long Tự. Chùa tọa lạc tại tổ 8, khu phố 3, phường Phan Đình Phùng, thành phố Thái Nguyên.

Đền Xương Rồng là nơi thờ chính của Cô bé Xương Rồng. Vì vậy, chùa còn được gọi là chùa Cô Gái Xương Rồng. Đền Xương Rồng còn là nơi thờ Dương Tự Minh (còn gọi là Đức Thánh Đuổm).

Đền thờ Thánh Mẫu Liễu Hạnh và Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn.

 Về thuyết phong thủy, Xương Long Linh Từ nằm trên lưng rùa; về phía mặt trời mọc. Bao quanh ngôi chùa là dòng suối trong vắt; quanh co. Có cảm giác như ngôi chùa được thần Kim Quy cõng và bơi trên sông.

Khuôn viên chùa rộng, nhiều cây xanh quanh năm, đặc biệt là cây bồ đề hàng trăm năm tuổi. Chùa Xương Rồng là ngôi chùa nổi tiếng ở Thái Nguyên đã đón rất nhiều du khách gần xa đến chiêm bái và tỏ lòng thành kính chốn tâm linh. Năm 2014, đình chùa Xương Rồng đã đúc chuông và tượng Ngọc Hoàng để bổ sung vào không gian thờ tự.

Hiện tại và trong tương lai, ngôi đền vẫn tiếp tục được tu bổ để khang trang hơn, tuy nhiên nét văn hóa, và những đặc sắc về kiến trúc nghệ thuật của ngôi đền Cô Bé Xương Rồng vẫn được chú trọng giữ gìn, để không làm mất đi sự liêng thiêng và tín ngưỡng vốn có của nó.

3. Sự tích cô Bé Xương Rồng:

Sự tích Cô Bé Xương Rồng Ở Chùa Xương Rồng kể rằng, xưa kia, trong khuôn viên chùa có một con suối rất lớn, có một gia đình ông bà già và một cô con gái vừa sinh sống vừa hành nghề bốc thuốc cứu người, đánh cá để kiếm sống. 

Khi có giặc ngoại xâm cướp của, giết người đến đó, nhiều ông bà cũng không nằm ngoài chúng. Sau khi cha mẹ qua đời, cô ở lại một mình để điều trị cho các công dân và thương binh của triều đình. Giặc biết nàng đã trị thương cho quân triều đình, chúng sai người đi bắt nàng, nhưng nàng đã gieo mình xuống nước vì nghĩa. Sau khi nàng qua đời, triều đình và nhân dân nhớ ơn người con gái đã lập đền thờ nàng nơi nàng đem lòng yêu mến. Từ đó, khách qua đường đều đến dự lễ của bà, thấy ý nguyện của bà đều được toại nguyện, dần dần du khách thập phương kéo đến lễ bái, lễ bà rất đông. Bà có công với nước, đời sau nhân dân lập chùa thờ Phật thánh, chùa thờ tam thần trên đất cũ của bà và Thái Ông Thái Bà...

4. Bản văn Cô Bé Xương Rồng:

4.1. Bản văn 1 - Bản văn Cô Bé Xương Rồng:

4.2. Bản văn 2 - Bản văn cô Bé Xương Rồng:

Động Thái Linh trùng trùng điệp điệp
Bắc Nguyên Phong tuyết tuyết vân vân
Khi thiêng đỉnh xuất nhập thần
Bốn mùa hoa thảo đượm nhuần tốt tươi

Kẻ tiên đạt phù đời dựng nước
Người cần lao nối nghiệp tề gia
Bốn phương phẳng lặng can qua
Gió xuân đầm ấm nhà nhà khang ninh

Mừng non nước thanh bình gặp hội
Xã Xuân Kiều – Thịnh Thái – Xương Long
Có nhà canh tác nối giống
Muộn màng quân tử trúc long nẩy chồi

Trăng đầy đặn nét ngài rạng rỡ
Đức cần cù ngôn ngữ khoan dung
Khăng khăng hiếu đạo một lòng
Quạt nồng ấp lạnh, đêm đông chiều hè

Lòng hiếu thảo quản gì khuya sớm
Việc tảo tần phụng dưỡng song thân
Ai hay cơ tạo xoay vần
Bão xô nước lũ hại dân phũ phàng

Khắp xóm làng tang hoang sơ sác
Trẻ cùng già trôi dạt bên sông
Thương dân lệ ứa đôi dòng
Thi gan thiếu nữ gắng cùng nước xô

Tay vững lái chèo đua cứu vớt
Nhân dân đều ghi tạc ơn sâu
Huyền vi mới tạo cơ cầu
Cuốn người hiếu thảo chìm sâu giữa dòng

Thương thay khách má hồng phận bạc
Suối Ngọc Tuyền giải thoát trần cơ
Sót người rừng ngẩn hoa ngơ
Thanh tùng rủ lá, trăng mờ bóng sương

Tiên Cô đã thoát đường lục đạo
Lánh bụi hồng gót dạo bồng lai
Hay đầu Thiên sổ an bài
Đón người hiếu tử xa nơi bụi hồng

Trên Tiên giới sắc phong thiếu nữ
Về cõi trần trấn giữ quê hương
Nhân dân lập miếu bên đường
Đền trong thờ Mẫu ngày thường vào ra

Thông cổ thụ rườm rà tươi tốt
Gió bồ đề quạt mát bốn phương
Dây đa rợp bóng bên đường
Chở che đón khách mười phương khấu đầu

Giữa giờ Tý đêm thâu xuất hiện
Mắc võng đào đàn luyện sáo sanh
Bên đền suối lượn uốn quanh
Nhịp cầu nho nhỏ bộ hành vãng lai

Thường hiển hiện cứu người lỡ bước
Sĩ, công, nông đều được tai qua
Khắp trong Thiên hạ thái hòa
Tăng gia sản xuất bốn mùa tốt tươi

In dấu tích cho đời ghi nhớ
Thuốc Xương Rồng cứu trợ nhân dân
Oai linh xuất Thánh nhập Thần
Dự hàng hộ quốc tỳ dân phù đời

Khi nắng hạn lửa trời thiêu đốt
Dân đảo cầu gió mát mưa bay
Rừng hoa nở rộ hây hây
Xanh, vàng, đỏ, trắng, hương bay ngọt ngào

Lúc biến hiện ra vào Mỏ Bạch
Miếu Cột Cờ cổ tích danh lam
Sơn Trang châu thổ các làng
Mán, Mường, Sơn Chí, Cao Lan khấu đầu

Thường dạo khắp doanh châu hồng hải
Lại trở về Bắc Thái quê hương
Sông Đà, suối Bạc buông thuyền
Qua cầu Gia Bẩy, chơi miền sông Lô

Thoi bán nguyệt chơi hồ Ba Bể
Dạo chơi miền đèo Khế, Bình Ca
Tân Cương quẩy lẵng hái trà
Khi vào rừng Cấm, khi ra Đại Từ

Xin trắc giáng phúc như Đông Hải
Đền Xương Rồng vạn đại anh linh
Cốt long, cường lão, trang đinh
Lộc ban trăm họ, phúc lành đề đa