Cô Bé Cây Xanh là ai? Sự tích về đền thờ Cô Bé Cây Xanh?

1. Cô Bé Cây Xanh là ai?

Cô Bé Cây Xanh là tên gọi của một vị thánh Cô ở bản đền bản cảnh được cùng phối thờ vào cùng hệ thống thờ cúng Tứ Phủ, Cô Bé Cây Xanh được thờ tại ngôi đền Cô Bé Cây Xanh nằm trong khu du lịch văn hóa tâm linh Suối Mỡ. Dù đây chỉ là một ngôi đền nhỏ nhưng theo lời những người tới lễ tại nơi này thì ngôi đền thờ Cô Bé Cây Xanh vô cùng linh thiêng.

2. Sự tích về đền thờ Cô Bé Cây Xanh:

Có rất ít những tài liệu, câu chuyện ghi chép về sự tích về Cô Bé Cây Xanh được truyền bá lại cho tới tận ngày nay. Chỉ biết rằng theo lời dân gian vẫn truyền miệng kể lại rằng câu chuyện về xuất thân của Cô Bé Cây Xanh ngày trước vốn là người đi theo hầu Vị Quế Mỵ Nương Công Chúa tức là Thánh Mẫu Thượng Ngàn được thờ cúng tại các đền nằm trong khu quần thể du lịch Suối Mỡ.

3. Đền thờ Cô Bé Cây Xanh:

Cô Bé Cây Xanh Bắc Giang nằm tại ngôi Đền Cô Bé Cây Xanh, thuộc Khu Du lịch Văn hóa Tâm linh Suối Mỡ. Khu du lịch văn hóa Suối Mỡ này thuộc địa bàn xã Nghĩa Phương, huyện Lục Nam, cách thành phố Bắc Giang tầm 32km về hướng Đông Bắc. Khu du lịch Suối Mỡ chỉ cách thành phố Hà Nội gần 100km nên có thể nói là thuận tiện về giao thông. Đền Cô Bé Cây Xanh cách Đền Hạ Suối Mỡ khoảng chừng 2 km.

Đền thờ Cô Bé cây xanh chỉ là một ngôi đền nhỏ, đơn sơ nhưng rất uy nghi và hết mực linh thiêng. Cung thờ cúng chính của bản đền là nơi thờ Cô Bé Cây Xanh. Đằng sau tượng thờ của Thánh Cô là Tam Tòa Thánh Mẫu. Cô Bé Cây Xanh khi về hầu giá thì thường choàng xiêm y màu xanh, trên đầu vấn khăn màu xanh cài trâm hoa rất đẹp, ngự tại khám sơn son thiếp vàng. Ngôi đền Cô Bé Cây xanh ngày nay vẫn là ngôi đền nhỏ có các ban Cô, ban Cậu và bài trí ngôi đền còn khá đơn sơ. Theo lời truyền lâu đời đền Cô Bé Cây Xanh là một ngôi đền linh thiêng. Nếu du khách có dịp đi qua khu du lịch văn hóa tâm linh Suối Mỡ thì nên ghé qua ngôi đền Cô Bé Cây xanh để có thể xin lộc Cô phù hộ cho tươi như lá, tốt như hoa.

Ai về suối mỡ Bắc Giang
Ghé thăm Cô Bé cảnh xanh ngự đền
Đền Cô Bé nhỏ xinh xinh
Hàng cây tươi tốt oai linh thuở nào.

Ngoài ra những ai đã về vùng đất Tuyên Quang thì cũng nên lưu ý là: Cô Bé Cây Xanh ngự ở mảnh đất Bắc Giang có câu chuyện khác với ngôi đền thờ Cô Bé Cây Xanh ở Tuyên Quang. Tuy vậy, cô đều là hóa thân của Cô Bé thượng ngàn.

4. Đền Cô Bé Cây Xanh Tuyên Quang:

Đền Cây Xanh (hay biết đến với tên gọi là Đền Cảnh Xanh) ngụ tại Phường Minh Xuân – Thành Phố Tuyên Quang. Đền Cây Xanh thờ cúng vị Thánh Mẫu Thượng Ngàn và có phối thờ vị Cô Bé Cây Xanh.  Cô Bé Cây Xanh của Tuyên Quang  chính là Cô Bé Thượng Ngàn.

Đền Cây Xanh ban đầu là một ngôi điện thờ được dựng vào thời gian nửa cuối thế kỷ XIX để thờ phụng Thánh Mẫu Thượng ngàn (hay còn được gọi là Lâm cung Thánh Mẫu). Ngoài ra, ngôi đền còn thờ cúng Đức Thánh và Cô Bé Cây Xanh. Cô Bé Cây Xanh đi theo hầu cận mẫu Thượng Ngàn và được thờ tại lầu cô.

Đền nằm tại khu đất cao, bên dưới là ngọn đồi nhỏ. Cửa đền quay theo hướng phía Tây nơi đây có dòng sông Lô. Phía trước ngôi đền này có một cây xanh lâu đời. Bởi vậy, người dân đã lấy tên của cây xanh để đặt tên cho ngôi đền. Vị Bà chúa Thượng Ngàn luôn gắn liền với núi rừng tươi xanh, nên người dân hạn chế dùng từ “cây” (tên húy của Bà) và khi đọc chệch đi Cảnh. Đền được sửa chữa vào năm 2011.

Trong đền còn lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị, ví dụ như quả chuông đồng cổ, 5 đạo sắc thời Nguyễn và3 bức đại tự bằng chữ Hán. Theo lời truyền nơi đây La Bình Công Chúa từng hạ giá nghỉ chân tại đây                         

Khách đến vùng Tuyên Quang nên ghé thăm ngôi đền Cây Xanh nơi thờ phụng Cô  Bé Cây Xanh. Ngoài giá trị văn hóa lịch sử thì Cô Bé Cây Xanh rất linh thiêng và hiệu nghiệm trong việc cầu tài, cầu lộc. Câu nói lâu đời “Phật thánh Cảnh Xanh uy linh cầu tất ứng” không chỉ nổi tiếng ở Tuyên Quang mà ở nhiều vùng, miền khác. Vùng đất Tuyên Quang, ngoài ngôi đền Cô Bé cây Xanh còn có ngôi đền Cô Bé Minh Lương ở đền Minh Lương và Cô Bé Mỏ Than ở Đền Mỏ Than

5. Văn khấn Cô Bé Cây Xanh:

Nam Mô A Dì Đà Phật!

Nam Mô A Dì Đà Phật!

Nam Mô A Dì Đà Phật!

(Sau đó 3 lạy)

Hương tử chúng con dốc lòng kính lạy Đức Chúa Thượng Ngàn đỉnh thượng cao sơn triều Mường Sơn Tỉnh Công chúa Lê Đại Mại Vương Ngọc Điện Hạ.

Kính lạy:

Đức Thượng Ngàn Chúa Tể Mị Nương Quế Hoa Công chúa tối tú tối linh, cai quản tám mươi mốt cửa rừng trong cõi Nam giao.
Chư Tiên, Chư Thánh, Chư Thần, Bát Bộ Sơn Trang, mười hai Tiên Nương, Văn võ thị vệ, Thánh Cô Thánh Cậu, Ngũ Hổ Bạch Xà Đại Tướng.
Hương tử con là:………………………….

Cùng gia quyến, ngụ tại:…………………………….

Nhân lễ hội……chúng con thân đến………phủ chúa trên ngàn, thắp nén tâm hương kính dâng lễ vật, một dạ chí thành, chắp tay khấn nguyện. Cúi xin lượng cả bao dung, thể đức hiếu sinh, ra tay cứu vớt, độ cho chúng con cùng cả gia quyến bốn mùa được chữ bình an, tám tiết hưng long thịnh vượng, biến hung thành cát, mọi sự tốt lành.

Giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.

Nam Mô A Dì Đà Phật!

Nam Mô A Dì Đà Phật!

Nam Mô A Dì Đà Phật!

(Sau đó 3 lạy)

Cẩn tấu!

6. Bản văn Cô Bé Cây Xanh:

Bản văn số 1:

Trên Bát ngát trăm hoa đua nở

Kẻ ngược xuôi qua lại cúc cung

Chơi đâu thời đó vui mừng

Dạy chim oanh hót dạy người rừng bán buôn

Có phen dạy vượn ru con

Con kêu con hót nỉ non buồn rầu

Một đàn cầm thú bảo nhau

Con kêu con hót con tâu con quỳ

Con bay trước cửa rù rì

Giọng như chim sáo tì ti tình là

Dạo chơi khắp hết gần xa

Đêm đem biến hiện vào ra cửa rừng

Phép màu lục trí thần thông

Lầu hồng phủ tía thánh cung ra vào

Đêm đêm gác tía võng đào

Cây xanh mắc vòng cành cao cợt cười

Quở đến ai trong dạ bồi hồi

Ruột gan nóng sốt như sôi như bào

Đặt mình là thấy chiêm bao

Đã hay đau ốm lại hao tốn tiền

Biết ra thời nhẹ như tên

Nếu mà không biết như thuyền bỏ neo

Quở cho trăm chứng hiểm nghèo

Khi thời lội suối lúc trèo lên cây

Làm cho lòng dạ vơi rầy

Cơm ăn chẳng được nước rầy cầm hơi

Thuốc vào lại vã mồ hôi

Phép thành uy trời khôn đổi được đâu

Còn ai trốn tránh chưa hầu

Biết danh Cô Bé phải mua về đền

Đôi hài quả nón dâng lên

Tiến về thánh phủ, trình lên bơ tòa

Độ người đi nụ về hoa

Đi tươi về tốt đi xa về gần

Ai thời có phúc cho phần

Thay quyền vương mẫu câm cân cõi phàm

Thương ai núi ngọc non vàng

Cho buôn may bán đắt nhẹ nhàng thảnh thơi

Cô lại cho tài lộc hơn người

Phúc cao thọ hưởng đời đời ấm no

Tâm thành khấn nguyện cô cho

Nhớ mà trả lễ đừng vờ quên đi

Muốn quên cô để cho quên

Một lần không giả cô bắt đền ba

Tiên cô vốn tính hay là

Trần gian không biết cô đà trêu chơi

Giận ai cô chẳng chả nhời

Làm tôi Cô Bé Thượng suốt đời thành tâm

Ba mươi mùng một hôm rằm

Hương hoa lễ vật thành tâm đảo cầu

Hôm nay tiến bản văn chầu

Khuông phù đệ tử sở cầu tòng tâm.

Bản văn số 2:

Mùa xuân cô hái hoa đào
Dâng chầu Đệ Nhất, chầu bà ban khen
Hạ về cô hái hoa sen
Dâng chầu Đệ Nhị Đông Cuông Thượng Ngàn

Thu về cô hái hoa lan
Dâng chầu Ba Thoải Thác Hàn Thuỷ Cung
Đông sang cô hái hoa hồng
Dâng chầu Đệ Tứ Tuỳ Tòng Khâm Sai

Tiên cô hái đoá hoa nhài
Dâng chầu Năm Suối quản cai Thượng Ngàn
Tiếng đồn Cô Bé anh linh
Lên trên núi thượng hiện hình hái hoa

Thương đồng chẳng quản đường xa
Mưa rừng sấm chớp cưỡi mây bay về
Tiên cô về đền đây giá ngự
Cho các thanh đồng thoả nỗi chờ mong

Đêm đông thấy ánh trời hồng
Cây xanh nhớ núi sông sâu nhớ thuyền
Sông nhớ thuyền đò nghiêng bến ngả
Cô thương thanh đồng lòng dạ xốn xang

Dù ai ra bắc vào nam
Đường xa không quản gian nan ngại gì
Cô ngại gì đường xa cách trở
Cô giáng ngự đồng đẹp như hoa nở giữa mùa xuân

Hát lên cho vang vọng núi rừng
Cho chim bay về tìm tổ cho các thanh đồng xích lại gần nhau
Người đi trước đợi người theo sau
Đừng nên chia sẽ thêm sầu lòng cô.