Chương trình giáo dục phổ thông môn Giáo dục thể chất

1. Đặc điểm môn học:

Giáo dục thể chất là một môn học bắt buộc từ lớp 1 đến lớp 12, với mục tiêu phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh. Môn học này tập trung vào việc trang bị cho học sinh kiến thức và kỹ năng chăm sóc sức khoẻ, kỹ năng vận động, hình thành thói quen tập luyện, khả năng lựa chọn môn thể thao phù hợp để nâng cao sức khoẻ và phát triển thể lực, đồng thời giúp học sinh có ý thức và trách nhiệm đối với sức khoẻ của bản thân, gia đình và cộng đồng, thích ứng với các điều kiện sống và sống vui vẻ, hoà đồng với mọi người.

Nội dung chủ yếu của môn Giáo dục thể chất là rèn luyện kỹ năng vận động và phát triển tố chất thể lực cho học sinh thông qua nhiều bài tập đa dạng như các bài tập đội hình đội ngũ, các bài tập thể dục, các trò chơi vận động, các môn thể thao và kỹ năng phòng tránh chấn thương trong hoạt động thể dục thể thao.

Môn Giáo dục thể chất được phân chia theo hai giai đoạn: giai đoạn giáo dục cơ bản và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp. Trong giai đoạn giáo dục cơ bản, môn học này giúp học sinh biết cách chăm sóc sức khoẻ và vệ sinh thân thể, hình thành thói quen tập luyện nâng cao sức khoẻ và phát triển các kỹ năng vận động cơ bản, tố chất thể lực, làm cơ sở để phát triển toàn diện. Học sinh được lựa chọn nội dung hoạt động thể dục thể thao phù hợp với thể lực của mình và khả năng đáp ứng của nhà trường.

Trong giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp, môn Giáo dục thể chất được thực hiện thông qua hình thức câu lạc bộ thể dục thể thao. 

2. Quan điểm xây dựng chương trình:

Chương trình môn Giáo dục thể chất được hoàn thiện với đầy đủ quan điểm, mục tiêu, yêu cầu cần đạt về phẩm chất, năng lực, kế hoạch giáo dục và định hướng về nội dung giáo dục, phương pháp giáo dục và đánh giá kết quả giáo dục, được quy định tại Chương trình tổng thể. Để xây dựng chương trình, các quan điểm sau được nhấn mạnh:

– Chương trình được xây dựng trên cơ sở lí luận và thực tiễn, cập nhật các thành tựu của khoa học thể dục thể thao và khoa học sư phạm hiện đại, bao gồm các kết quả nghiên cứu về giáo dục học, tâm lí học, sinh lí học, phương pháp giáo dục thể chất và huấn luyện thể thao. Nó cũng đưa vào kinh nghiệm xây dựng chương trình của Việt Nam và các nước có nền giáo dục tiên tiến cùng với kết quả phân tích thực tiễn giáo dục và điều kiện kinh tế-xã hội Việt Nam để đáp ứng sự đa dạng của học sinh.

– Chương trình đảm bảo phù hợp với tâm sinh lí và quy luật phát triển thể chất của học sinh; tạo điều kiện để phát huy tính chủ động và tiềm năng của học sinh thông qua các phương pháp, hình thức tổ chức giáo dục. Nó cũng sử dụng các phương pháp kiểm tra, đánh giá phù hợp với đặc điểm của môn học, giúp hỗ trợ việc hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực ở học sinh.

– Chương trình môn Giáo dục thể chất có tính mở, cho phép học sinh lựa chọn các hoạt động phù hợp với thể lực, nguyện vọng của bản thân và khả năng tổ chức của nhà trường. Nó cũng tạo điều kiện để nhà trường xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp với điều kiện thực tế và đặc điểm của mỗi địa phương.

3. Mục tiêu chương trình:

Chương trình giáo dục thể chất nhằm giúp học sinh phát triển kỹ năng chăm sóc sức khỏe, thói quen tập luyện thể dục thể thao, rèn luyện phẩm chất và năng lực để trở thành người công dân phát triển hài hoà về thể chất và tinh thần, đáp ứng sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, hội nhập quốc tế và góp phần phát triển thể lực của người Việt Nam. Ngoài ra, chương trình còn tập trung vào việc phát hiện và bồi dưỡng tài năng thể thao.

– Các mục tiêu của chương trình được phân bổ cho từng cấp học. Ở cấp tiểu học, mục tiêu là giúp học sinh hình thành kỹ năng vận động cơ bản, thói quen tập luyện thể dục thể thao, tham gia tích cực các hoạt động để phát triển tố chất thể lực và phát hiện năng khiếu thể thao.

– Ở cấp trung học cơ sở, chương trình giúp học sinh tiếp tục phát triển các kỹ năng chăm sóc sức khỏe, vận động cơ bản, thói quen tập luyện và kỹ năng thể dục thể thao. Học sinh được khuyến khích phát triển nếp sống lành mạnh, hoà đồng và trách nhiệm, tự giác vận dụng những kiến thức đã học để tham gia tích cực các hoạt động thể dục, thể thao và bồi dưỡng năng khiếu thể thao.

– Ở cấp trung học phổ thông, chương trình giúp học sinh lựa chọn môn thể thao phù hợp để rèn luyện hoàn thiện thể chất và vận dụng kiến thức để điều chỉnh chế độ sinh hoạt và tập luyện, tham gia tích cực các hoạt động thể dục, thể thao. Học sinh được khuyến khích trang bị cho mình những phẩm chất như tự giác, tự tin, trung thực, dũng cảm, có tinh thần hợp tác thân thiện và khát khao vươn lên.

4. Yêu cầu cần đạt:

1. Mục tiêu về phẩm chất và năng lực chung:

Môn Giáo dục thể chất giúp học sinh phát triển các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung phù hợp với từng cấp học và nội dung môn học, nhằm đáp ứng yêu cầu của Chương trình tổng thể.

2. Yêu cầu cần đạt về năng lực đặc thù

Chương trình môn Giáo dục thể chất giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực thể chất với các thành  phần sau: năng lực chăm sóc sức khỏe, năng lực vận động cơ bản, năng lực hoạt động thể dục thể thao. 

5. Nội dung giáo dục:

6. Phương pháp giáo dục:

1. Định hướng chung:

Môn Giáo dục thể chất sử dụng phương pháp giáo dục tích cực và tập trung vào học sinh là trung tâm, thúc đẩy quá trình tự giáo dục. Giáo viên được giao nhiệm vụ thiết kế, tổ chức, cố vấn, trọng tài và hướng dẫn hoạt động tập luyện cho học sinh, tạo ra môi trường học tập thân thiện để khuyến khích học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động tập luyện, trải nghiệm và phát triển thể chất của mình.

Các phương pháp giảng dạy đa dạng được sử dụng như trực quan, tập luyện, sửa sai, trò chơi, thi đấu, trình diễn và kết hợp với nguyên tắc đối xử cá biệt và sức khoẻ của học sinh. Giáo viên sử dụng các thiết bị, dụng cụ phù hợp và áp dụng công nghệ thông tin để tạo ra các giờ học sinh động và hiệu quả.

Các hình thức tổ chức dạy học đa dạng được áp dụng để cân bằng giữa hoạt động tập thể, hoạt động nhóm nhỏ và hoạt động cá nhân. Tích hợp các kiến thức từ các môn học khác, bài hát và nhạc để tạo ra một không khí hứng khởi và giúp học sinh yêu thích và đam mê tập luyện thể thao. Mục tiêu của môn học là phát triển đồng thời năng lực thể chất và các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung.

2. Định hướng phương pháp hình thành, phát triển phẩm chất chủ yếu và năng lực chung

a) Các phẩm chất chủ yếu được hình thành và phát triển thông qua việc tổ chức các hoạt động học tập. Giáo viên giúp học sinh rèn luyện tính trung thực, tình cảm bạn bè và đồng đội, tinh thần trách nhiệm và ý thức tự giác, chăm chỉ tập luyện để phát triển cân bằng về thể chất và tinh thần. Những phẩm chất này cần thiết để trở thành người công dân có trách nhiệm, có sức khoẻ, có văn hoá và đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

b) Để hình thành và phát triển năng lực chung, giáo viên sử dụng các phương pháp khác nhau. Đối với năng lực tự chủ và tự học, giáo viên sắp xếp cho học sinh thực hiện các hoạt động tìm tòi, khám phá, tra cứu thông tin, lập kế hoạch và thực hiện các bài tập thực hành trong môn Giáo dục thể chất. Đối với năng lực giao tiếp và hợp tác, giáo viên tạo cơ hội cho học sinh thường xuyên trao đổi, trình bày, chia sẻ và phối hợp thực hiện ý tưởng trong các bài thực hành, các trò chơi, các hoạt động thi đấu có tính đồng đội. Đối với năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, giáo viên tạo cơ hội cho học sinh vận dụng kiến thức để phát hiện vấn đề và đề xuất cách giải quyết, biết cách lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch để giải quyết vấn đề một cách khách quan, trung thực và sáng tạo thông qua các hoạt động luyện tập, trò chơi, thi đấu và vận dụng linh hoạt các phương pháp tập luyện.