Nhiều người sau khi chấp hành xong hình phạt mong muốn được ra nước ngoài để lao động, học tập hoặc đoàn tụ gia đình nhưng lại băn khoăn không biết việc chưa được xóa án tích có ảnh hưởng đến quyền xuất cảnh hay không. Đây là vấn đề vừa mang tính hình sự vừa liên quan đến quản lý xuất nhập cảnh, được pháp luật quy định khá chặt chẽ nhằm đảm bảo an ninh, trật tự và quyền công dân.
Mục lục bài viết
1. Chưa xóa án tích có được xuất cảnh đi nước ngoài không?
Căn cứ Điều 36 Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam 2019 quy định các trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh gồm:
- Bị can, bị cáo; người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố mà qua kiểm tra, xác minh có căn cứ xác định người đó bị nghi thực hiện tội phạm và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn hoặc tiêu hủy chứng cứ theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.
- Người được hoãn chấp hành án phạt tù, người được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện trong thời gian thử thách, người được hưởng án treo trong thời gian thử thách, người chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ trong thời gian chấp hành án theo quy định của Luật Thi hành án hình sự.
- Người có nghĩa vụ theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự nếu có căn cứ cho thấy việc giải quyết vụ án có liên quan đến nghĩa vụ của họ đối với Nhà nước, cơ quan, tổ chức, cá nhân và việc xuất cảnh của họ ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án, lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân hoặc để bảo đảm việc thi hành án.
- Người phải thi hành án dân sự, người đại diện theo pháp luật của cơ quan, tổ chức đang có nghĩa vụ thi hành bản án, quyết định được thi hành theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự nếu có căn cứ cho thấy việc xuất cảnh của họ ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân hoặc để bảo đảm việc thi hành án.
- Người nộp thuế, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp đang bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế, người Việt Nam xuất cảnh để định cư ở nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài trước khi xuất cảnh chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của pháp luật về quản lý thuế.
- Người đang bị cưỡng chế, người đại diện cho tổ chức đang bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn.
- Người bị thanh tra, kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ xác định người đó vi phạm đặc biệt nghiêm trọng và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn.
- Người đang bị dịch bệnh nguy hiểm lây lan, truyền nhiễm và xét thấy cần ngăn chặn ngay, không để dịch bệnh lây lan, truyền nhiễm ra cộng đồng, trừ trường hợp được phía nước ngoài cho phép nhập cảnh.
- Người mà cơ quan chức năng có căn cứ cho rằng việc xuất cảnh của họ ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh.
Đồng thời, căn cứ Điều 21 Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam 2019 quy định trường hợp chưa cấp giấy tờ xuất nhập cảnh:
- Người chưa chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính về hành vi vi phạm quy định tại khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 hoặc 7 Điều 4 của Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam 2019.
- Người bị tạm hoãn xuất cảnh, trừ trường hợp quy định tại khoản 12 Điều 37 của Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam 2019.
- Trường hợp vì lý do quốc phòng, an ninh theo quyết định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an.
Như vậy: Người chưa xóa án tích không thuộc một trong những trường hợp bị cấm hoặc tạm hoãn xuất cảnh. Do đó, người chưa xóa án tích vẫn CÓ THỂ xuất cảnh đi nước ngoài bình thường. Tuy nhiên, người chưa được xóa án tích đang thuộc diện quản lý và giám sát tại địa phương theo Thông tư 10/2024/TT-BCA vì vậy cần liên hệ Cơ quan công an nơi đang quản lý để được hướng dẫn cụ thể và chi tiết.
2. Ảnh hưởng của án tích đến việc xin visa và xuất cảnh đi nước ngoài:
Án tích không chỉ là dấu ấn pháp lý trong hồ sơ tư pháp của một cá nhân mà còn có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng được cấp visa và quyền xuất cảnh đi nước ngoài. Tùy vào từng giai đoạn chấp hành án, tình trạng xóa án tích và quy định của quốc gia xin nhập cảnh, mức độ ảnh hưởng có thể khác nhau. Dưới đây là phân tích chi tiết:
2.1. Ảnh hưởng đến quyền xuất cảnh của công dân Việt Nam:
Theo Điều 36 Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam năm 2019, người đang có án tích chưa được xóa hoặc đang trong quá trình chấp hành án, bị truy cứu trách nhiệm hình sự, hoặc đang bị áp dụng biện pháp cưỡng chế có thể bị tạm hoãn hoặc chưa được phép xuất cảnh. Cụ thể:
- Người đang chấp hành hình phạt tù, án treo, cải tạo không giam giữ hoặc đang trong thời gian thử thách án treo không được xuất cảnh;
- Người đang bị khởi tố, điều tra, truy tố hoặc xét xử bị cấm xuất cảnh để phục vụ công tác tố tụng;
- Người chưa xóa án tích nhưng đã chấp hành xong án nếu không còn bị áp dụng biện pháp ngăn chặn hoặc cưỡng chế nào thì về nguyên tắc không bị cấm xuất cảnh, tuy nhiên việc cấp hộ chiếu hoặc cho phép rời khỏi Việt Nam có thể bị xem xét kỹ lưỡng hơn bởi cơ quan quản lý xuất nhập cảnh.
Như vậy, án tích của cá nhân không tự động làm mất quyền xuất cảnh nhưng trong nhiều trường hợp, cơ quan chức năng có thể từ chối cấp hộ chiếu hoặc chưa cho phép rời khỏi lãnh thổ cho đến khi tình trạng án tích được xóa bỏ hoàn toàn.
2.2. Ảnh hưởng đến việc xin visa sang nước ngoài:
Mỗi quốc gia đều có quy định riêng về việc xét duyệt hồ sơ visa đối với người có tiền án, tiền sự; đặc biệt là các nước phát triển như Mỹ, Canada, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc…
Một số nước yêu cầu khai báo trung thực về tiền án, tiền sự trong đơn xin visa. Nếu người nộp đơn che giấu hoặc khai sai sự thật, hồ sơ có thể bị từ chối vĩnh viễn hoặc bị cấm nhập cảnh dài hạn.
Đối với người chưa được xóa án tích, nhiều quốc gia sẽ từ chối cấp visa hoặc yêu cầu cung cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2 để xem xét mức độ nghiêm trọng của tội danh.
Đối với người đã được xóa án tích, thông tin trên lý lịch tư pháp thể hiện là “không có án tích”; do đó hồ sơ xin visa được xem xét như người bình thường, trừ trường hợp quốc gia có yêu cầu khai cả tiền án đã xóa.
Ví dụ: Hoa Kỳ và Canada thường rất nghiêm ngặt. Người từng bị kết án hình sự dù đã xóa án tích vẫn có thể bị yêu cầu bổ sung hồ sơ tư pháp để xét theo từng trường hợp. Đồng thời, các nước châu Âu áp dụng nguyên tắc bảo vệ quyền cá nhân nên nếu người đó đã được xóa án tích thì họ sẽ không bị phân biệt khi xét duyệt visa.
3. Các cách kiểm tra xem mình có bị cấm xuất cảnh hay không?
Hiện nay, công dân có thể tự tra cứu hoặc yêu cầu cơ quan chức năng kiểm tra thông tin xuất nhập cảnh thông qua các hình thức sau:
3.1. Cách thức hiểm tra:
- Tra cứu trực tiếp tại Cục Quản lý xuất nhập cảnh;
- Kiểm tra tại Phòng Quản lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh, thành phố nơi cư trú;
- Gửi yêu cầu xác nhận bằng văn bản đến cơ quan xuất nhập cảnh.
3.2. Dấu hiệu nhận biết khi bị cấm hoặc tạm hoãn xuất cảnh:
Một số trường hợp, người dân có thể nhận biết gián tiếp rằng mình đang bị tạm hoãn xuất cảnh khi:
- Không được cấp hộ chiếu mới dù hồ sơ đầy đủ;
- Hồ sơ xin visa bị từ chối do “chưa đủ điều kiện xuất cảnh”;
- Cơ quan điều tra, thi hành án hoặc Tòa án đã gửi văn bản thông báo tạm hoãn xuất cảnh đến công dân;
- Khi làm thủ tục tại sân bay, hệ thống kiểm soát an ninh cửa khẩu hiển thị thông tin tạm hoãn xuất cảnh và lực lượng an ninh cửa khẩu yêu cầu dừng xuất cảnh.
3.3. Giải pháp khi bị cấm hoặc tạm hoãn xuất cảnh:
Nếu bị thông báo đang thuộc diện tạm hoãn xuất cảnh thì cá nhân có thể:
- Liên hệ với cơ quan đã ra quyết định (Tòa án, Cơ quan điều tra, Cục Thuế, Cơ quan thi hành án…) để biết rõ nguyên nhân và thời hạn tạm hoãn;
- Hoàn thành nghĩa vụ pháp lý còn tồn đọng (nộp phạt, thi hành án, nộp thuế, bồi thường thiệt hại…);
- Sau khi hoàn thành, nộp đơn đề nghị hủy bỏ quyết định tạm hoãn xuất cảnh đến cơ quan đã ban hành quyết định.
Trong trường hợp có văn bản xác nhận đã hết lý do tạm hoãn thì Cục Quản lý xuất nhập cảnh sẽ cập nhật thông tin và khôi phục quyền xuất cảnh cho công dân.
THAM KHẢO THÊM:
Tư vấn pháp luật qua Zalo
Liên hệ với Luật sư để được hỗ trợ:
Tư vấn pháp luật qua Zalo 
