Ở vùng đất Lạng Sơn từ lâu đã nổi tiếng với nhiều truyền thuyết huyền ảo, trong số đó nổi bật nhất phải kể đến truyền thuyết về bà Chúa Cà Phê. Bài viết dưới đây hãy cũng chúng tôi tìm hiểu về truyền thuyết này từ đó cũng nhau trả lời những câu hỏi: Chúa Cà Phê là ai? Đền thờ và sự tích về Chúa Bói Thượng Ngàn?
Mục lục bài viết
1. Chúa Cà Phê là ai?
Chúa Cà Phê là một người phụ nữ dân tộc Nùng, bà được xem là nữ thần bói toán của các nữ tu từ xa xưa cho đến nay. Không có tài liệu nào cho bạn biết chính xác bà Chúa Cà Phê hạ phàm vào thời đại nào, nhưng tương truyền biết rằng bà ta có quyền lực lớn nhất trong số các vị thần thượng ngàn trên trời. Nên bà còn được gọi với một cái tên là Chúa Bói Thượng Ngàn. Theo một số tín ngưỡng, bà Chúa Cà Phê là bà tổ nghề bói toán, tức là bà chúa bói toán đầu tiên của Việt Nam, nhưng bà sống ẩn dật trong núi, không sinh ra ở trần gian nên ít người biết đến bà.
2. Sự tích Chúa Bói Thượng Ngàn:
Không ai biết tên gọi chính xác của Chúa bói Thượng Ngàn hay Bà chúa Cà Phê bắt nguồn từ đâu. Tuy nhiên, có một câu chuyện dân gian kể rằng khi người Pháp mang cây cà phê đến trồng thử ở vùng đất này thì cây cà phê không phát triển được và những người lao động ở đây cũng liên tục ốm đau, bệnh tật và gặp phải tai họa xảy ra liên tục. Các công nhân sợ hãi, không biết tại sao, họ lập tức đến cầu nguyện tại ngôi đền được đặt trong rừng cà phê. Với hy vọng rằng từng chút một tình hình sẽ được cải thiện. Quả nhiên ngay sau đó, những cây và phê bắt đầu phát triển và họ cũng không còn gặp tai hoạ nữa. Thấy ngôi đền vô cùng linh thiêng, những người thợ đã chung sức trùng tu lại ngôi đền và đặt tên là đền Cà Phê. Từ đó, người dân gọi vị Chúa được thờ trong chùa là Bà Chúa Cà Phê
Theo tích cũ có từ thời vua Lý Thái Tổ, Bà Chúa Bói Thượng Ngàn hạ phàm được thuật lại như sau:
“Trong tích cũ Lê triều Thái tổ
Một thôn nghèo mái đỏ trên nương
Lam chiều khói tỏa màn sương
Chim kêu vượn hót ven đường hoa chen
Ngày thiêng sổ chọn một giờ
Trời sai tiên nữ cầm cờ giáng sinh
Đêm thanh giờ tý hiện ra điện tiền
Khắp một vùng yên lặng màn đêm
Sao sa sáng tỏ ở bên thềm
Chợt nghe giáng hạ tiên nàng thánh linh”.
Theo đó thì bà được cho là một vị tiên nữ từ cõi trời hạ phàm để giúp nhân dân tránh khỏi tai ương cũng như bệnh dịch.
3. Đền thờ Chúa Bói Thượng Ngàn:
Để tỏ lòng biết ơn bà, nhân dân đã lập đền thờ Bà Chúa Cà Phê hay Chúa Bói Thượng Ngàn. Ngày nay ngồi đền ấy tọa lạc tại xã Hòa Thắng, Hữu Lũng, Lạng Sơn. Đây được coi là một trong những ngôi đền lâu đời ở Việt Nam. Nhiều người đã đến đây đi lễ và cúng bái đều khẳng định rằng đây là một ngôi đền rất liêng thiêng. Xung quanh đền là khu rừng hẻo lánh và có phần hoang vu. Trước kia bởi vì đường xá còn chưa phát triển nên việc du khách thập phương muốn đến thắp hương cúng bái bà còn gặp nhiều khó khăn. Nhưng hiện nay đường xá đã được trùng tu từ đó giao thông cũng trở nên thuận tiện, du khách có thể dễ dàng đến đền thờ bà Chúa Cà Phê để cúng bái. Trong năm, thông thường ngôi đền sẽ đông đúc và nhộn nhịp nhất vào những ngày rằm, mùng một và đặc biệt là vào ngày mùng sáu tháng 2 âm lịch.
Du khách có thể dễ dàng di chuyển đến đền thờ Chúa Bói Thượng Ngàn bằng xe khách, ô tô hoặc xe máy. Quảng đường đi sẽ dài khoảng 100km từ trung tâm thành phố Hà Nội.
4. Văn thỉnh Chúa Cà Phê:
4.1. Mẫu văn thỉnh bà Chúa Cà Phê đặc sắc nhất:
Ai lên tới chín tư châu thổ
Ngắm cảnh rừng bà chúa cà phê
Xem thêm: Ảnh hưởng của tôn giáo đến văn minh Ấn Độ trong tiến trình lịch sử
Một vùng phong cảnh sơn khê
Hồn thiêng sông núi danh tài còn ghi
Trong tích cũ Lê triều thái tổ
Một thôn nghèo mán đỏ trên nương
Lam chiều khói tỏa màn sương
Chim kêu vượn hót ven đường hoa chen
Ngày thiêng sổ chọn một giờ
Trời sai tiên nữ cầm cờ giáng sinh
Xem thêm: Cơ sở tôn giáo là gì? Điều kiện, thủ tục thành lập và công nhận cơ sở tôn giáo mới
Đêm thanh giờ tý hiện ra điện tiền
Khắp một vùng yên lặng màn đêm
Sao sa sáng tỏ ở bên thềm
Chợt nghe giáng hạ tiên nàng thánh linh
Dáng phong tư hoa kỳ đua thắm
Luyện phép tiên thái thượng lão quân
Tử vi xem tướng như thần
Bói trong gia sự mười phân vẹn mười
Xem thêm: Các tôn giáo ở Ấn Độ? Ấn Độ theo tôn giáo nào nhiều nhất?
Đoán thần tướng thương dân chính đạo
Giải hạn tai chỉ bảo căn ro
Giận loài tàn bạo bất lương
Khuyên quay đầu lại tìm đường tu tâm
Mang tài cứu nước cứu dân
Chúa bà sáng tỏ trần phàm còn duyên
Loài bất lương thượng thiên an bài
Loài bất lương thượng thiên an bài
Xem thêm: Tôn giáo là gì? Nội dung cơ bản của Luật tín ngưỡng tôn giáo?
Giờ dần chúa ở thiên thai trở về
Khắp hang động sơn khê chúa dạo
Đức vua phong nữ đạo thần linh
Du thuyền yên thế cứu dân
Lập đền hương khói xa gần nhớ ơn
Tiên nhớ cảnh thủy sơn bắc địa
Giáng trần phàm cao lùng cà phê
Núi non trăng nước hương khê
Xem thêm: Có được chuyển nhượng đất của cơ sở tôn giáo không?
Núi non trăng nước hương khê
Chim kêu vượn hót hạc bày dâng hoa
Môi son má phấn da ngà
Thơm thơm tóc phượng rà rà lưng ong
Chúa bà thơm thơm tóc phượng rà rà
Áo chàm khăn thắm đai hoa kiềng vàng
Khăn vắt ngang lưng đeo xà tích
Tai hoãn vàng vòng ngọc kim cương
Xem thêm: Chức sắc là gì? Khái niệm, đặc điểm và vai trò của chức sắc tôn giáo?
Ấn phù đạo pháp cương thường
Ngự đồng phán bói chỉ đường trần gian
Có phen chơi cảnh bích động thanh nhàn
Ngự lầu hồng phủ tía thênh thang
Suối trong nước bạc rừng vàng
Núi rừng trùng trùng điệp điệp thang mây
Ngắm xem phong cảnh đền đây
Thác reo uốn khúc thông cây rườm rà
Xem thêm: Phân tích mối quan hệ giữa chuẩn mực pháp luật và chuẩn mực tôn giáo thông qua các ví dụ cụ thể
Trăng soi bóng liễu la đà
Rừng cấm chúa bà dạo bàn cờ ngự vui
Chúa bà cà phê hách danh trần phàm
Oai danh thần pháp chúa bà trừ gian
Đêm cùng ngày chúa soi xét nhân gian
Nghe chúa hạ lệnh giúp dân trừ tà
Danh thơm còn mãi vang xa
Tiếng lòng thổn thức chúa bà thương dân
Xem thêm: Luật sư tư vấn các quy định của luật tín ngưỡng tôn giáo trực tuyến
Công người như nước như non
Trọn đời giữ tấm lòng son vì đời
Ai hay lẽ sao trời vật đổi
Lánh bụi trần về cõi hư không
Đồi cao còn dấu tiên rồng
Ban tiên đủng đỉnh gót hồng múa ca
Ngũ âm tay đàn tang tích tình tang
Tay đàn tang tích tình tang
Xem thêm: Đất cơ sở tôn giáo là gì? Quy định về giao đất cho cơ sở tôn giáo?
Tiếng tơ tiếng trúc dịu dàng bẻ bai
Tiếng thổ tiếng mường khoan thai điểm đót
Cảnh lâm thiền vượn hót chim kêu
Mười hai cô thổ mán theo hầu
Muôn loài khắp chốn đâu đâu vọng cầu
Ba mươi sáu cửa động quy đầu làm tôi
Ánh đuốc kia sáng tỏ ngân hà
Đuốc soi sáng khắp gần xa
Xem thêm: Quy định về đăng ký sinh hoạt tôn giáo và đăng ký hoạt động tôn giáo
Soi cho đệ tử lộc tài bình an
Đệ tử con khấu đầu vọng bái
Xin chúa bà giáng phúc lưu ân
Độ cho đệ tử thiên xuân thọ trường
4.2. Mẫu văn thỉnh Chúa Cà Phê hay nhất:
Đệ tử con khấu đầu vọng bái.
Tiến bản văn chầu chúa bói cà phê.
Lạng sơn tú khí trung linh.
Có người tiên nữ giáng sinh phàm trần.
Xem thêm: An ninh tôn giáo là gì? Những khó khăn trong công tác an ninh tôn giáo?
Anh linh nổi tiếng khác thường.
Khắp bốn phương đâu đâu đều biết.
Chúa bói ngàn nổi tiếng trâm oanh.
Nét thanh thanh mày ngài mắt phượng.
Vẻ tuyết ngọc hoa nhường nguyệt thẹn.
Tóc rườm rà uốn lượn nét tiên.
Thiên nhiên đẹp hữu tình một cảnh.
Có khi ngự một thú thảnh thơi.
Xem thêm: Quan điểm và ưu nhược điểm về cách tiếp cận văn hóa theo định nghĩa UNESCO
Thất khê phố vị là nơi chúa đi về.
Dù ai buôn bán trăm nghề.
Tâm thành cửa chúa mọi bề ấm no.
độ cho quốc phú an khang thịnh thái.
Đệ tử con khấu đầu vọng bái.
Tiến bản văn chầu chúa bói cà phê.
Lạng sơn tú khí trung linh.
Có người tiên nữ giáng sinh phàm trần.
Xem thêm: Đất tín ngưỡng là gì? Phân biệt với đất của cơ sở tôn giáo?
Anh linh nổi tiếng khác thường.
Khắp bốn phương đâu đâu đều biết.
Chúa bói ngàn nổi tiếng trâm oanh.
Nét thanh thanh mày ngài mắt phượng.
Vẻ tuyết ngọc hoa nhường nguyệt thẹn.
Tóc rườm rà uốn lượn nét tiên.
Thiên nhiên đẹp hữu tình một cảnh.
Có khi ngự một thú thảnh thơi.
Xem thêm: Quyền tự do tư tưởng, tín ngưỡng, tôn giáo trong luật quốc tế
Thất khê phố vị là nơi chúa đi về.
Dù ai buôn bán trăm nghề.
Tâm thành cửa chúa mọi bề ấm no.
độ cho quốc phú an khang thịnh thái.
4.3. Mẫu văn thỉnh Chúa Cà Phê linh thiêng nhất:
Nức danh xem bói như thần
Tử vi, tướng số, hồng trần hanh thông
Gia trung, vận hạn sổ hồng
Xem trăm quẻ bói không sai quẻ nào
Xem thêm: Cấp bìa đỏ đối với đất do cơ sở tôn giáo đang sử dụng
Lạng Sơn Hữu Lũng đi vào
Đền thiêng tiên cảnh biết bao uy hùng
Mệnh danh Tiên Chúa Ngàn trùng
Cà Phê Chúa bói người Nùng hiện thân
Chúa Bà cứu nước thương dân
Oai linh ban phép, ban ân cho đời
Chúa Bà linh ứng cõi trời
Lão Quân Thái Thượng ban lời, phép tiên
Xem thêm: Thu hồi và bồi thường đất của cơ sở tôn giáo làm nghĩa địa
Chúa thương cứu giúp con hiền
Chúa ban cho phép, dở điên cũng lành
Chúa thương lính ghế lòng thành
Bái yết cửa Chúa, Chúa dành phần cho
Chúa ban lộc bé lộc to
Nhận xong khéo giữ, kẻo dò tới thân
Chúa thương lính ghế xa gần
Đường xa không quản, lộc trần chúa ban
Xem thêm: Quy định về quản lý, sử dụng nhà, đất liên quan đến tôn giáo
Chúa thương lính ghế cơ hàn
Làm ăn vất vả, muôn vàn đau thương
Gian nan, cơ cực, đủ đường
Sai lầm, lỡ bước, âm dương mịt mù
Thế lên con mới phải tu
Công – dung – ngôn- hạnh – hoà nhu cõi trần
Tu tâm tu khẩu dần dần
Nhất tâm cửa Chúa, Chúa dành phần cho
Xem thêm: Tội xâm phạm quyền hội họp, lập hội, quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của công dân
Chúa ban lộc nhỏ lộc to
Lộc buôn lộc bán, không lo con à
Lộc soi, lộc bói, trừ tà
Chúa ban lính ghế, lộc là lắm thay
Chúa về chỉ bảo tận tay
Gắng mà theo học, ngày ngày sáng tươi
Chúa về chỉ bảo mười mươi
Con trần nhớ học, tươi cười nức danh
Xem thêm: Chuẩn mực tôn giáo đối với lĩnh vực pháp luật
Tình thương, ân điển Chúa dành
Không chịu tu sửa, Chúa hành tấm thân
Chúa về thu lại hồng ân
Thân làm nên tội, muôn phần khổ than
Đắng cay, cơ cực, nghèo nàn
Phải chịu tất cả,muôn vàn đau thương
Đường đi nước bước tỏ tường
Chúa về chỉ lối, soi đường, con nghe
Xem thêm: Xung đột tôn giáo trong hôn nhân
Xuân sang rồi lại đến hè
Quanh năm, quanh tháng,bạn bè cùng nhau
Cùng nhau đắp phúc làm giàu
Giàu nhân giàu nghĩa, muôn màu đẹp tươi
Chăm chỉ học hỏi, không lười
Cùng tu cùng nổi, điểm mười chúa ban
Chúa ban sẽ được chứa chan
Gia đình hoà hợp, bình an mọi bề
Nhà “Thánh” con phải giữ lề
Tôn sư trọng đạo, Chúa về ứng thơ
Làm “tôi” con phải tôn thờ
Phụng sự nhang khói, từng giờ không quên
Tu tâm tích đức cho bền
Theo lời Chúa dạy, về bên Thánh hiền
Sống thì đừng nặng chữ “tiền”
Thật tâm mà sống, mọi miền giúp nhau
Lỡ may nay ốm mai đau
Người kia báo đáp, con hiền vui thay
Nhất tâm nhất dạ từ nay
Học theo phép Chúa, ngày ngày rạng danh
Lời kia đã học, phải hành
Nhất lòng tòng đạo, cho thành con ngoan
Đường đi lối bước vô vàn
Tu tâm tích đức, trên ngàn Chúa thương
