Chúa Bắc Hà là ai? Sự tích và văn khấn lễ Phủ Chúa Bắc Hà?

1. Chúa Bắc Hà là ai?

Chúa Bà Bắc Hà tên gọi là Bà Chúa Thiên Thiên Uy Linh Công Chúa là nữ thần trên đất Bắc Hà được tôn kính cùng phối thờ cúng trong hàng thần linh Tứ phủ thuộc hệ thống nữ thần. Các du khách thập phương khi về với đất Bắc Hà nên một lần ghé thăm.

Theo thần tích thì Chúa Bà Thiên Thiên Uy Linh Công Chúa hạ trần vào năm Giáp Thìn vào giờ Thìn, ngày Bính Thìn vào gia tộc họ Quách giàu có và nhân đức tại phủ Bắc Hà, khi đó nơi này mang tên là phủ Bắc Hà hiện nay là thôn Khánh, xã Lương Phong, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. Khi còn trẻ Chúa bà là người thảo hiền, vẻ đẹp sắc nước nghiêng trời và học thức uyên thâm.

Năm 1076 khi giặc Tống xâm lược nước ta, Chúa bà đã hiến nhiều kế sách cùng nhân dân chuẩn bị lương thực cho triều đình nhằm đánh tan giặc Tống. Đặc biệt Chúa Bà giúp thái tử Linh Lang chiến thắng trong trận giao chiến với Quách Quỳ, Triệu Tiết. Chiến thắng giúp Lý Thường Kiệt lập phòng tuyến vững chãi Như Nguyệt dẹp tan quân Tống ra khỏi nước ta.

Chúa bà hiển linh vào giờ Ngọ, tháng Giáp Ngọ, năm Mậu Ngọ tiếp tục giúp muôn dân mùa màng bội thu từ đó Phủ Bắc Hà trở nên thịnh vượng hơn. Ghi nhớ công ơn của bà, các vua nhiều triều đại đều sắc phong tặng để nhân dân phụng thờ thờ. Vào đời vua Lê bà được sắc phong với danh hiệu là Chúa Bà Thiên Thiên Uy Linh Công Chúa tối linh thần. Muôn dân bản hạ luôn tiếc thương, ghi nhớ công ơn Chúa Bà nên lập đền hàng ngày khói hương phụng thờ chúa.

2. Nơi thờ Chúa Bắc Hà:

Đền thờ Bà Chúa Bắc Hà thuộc thôn Khánh, xã Lương Phong, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. Chúa bà đã hiển linh giúp nhân dân bản địa vượt qua khó khăn, tiếp độ cho cư dân bình an qua các cơn loạn lạc,. Đền chúa ngự bên cạnh ngôi chùa Non Xuân được xây dựng từ triều đại Lê Ý Tông thờ thần Độc Cước.

Phủ Chúa tại ngọn núi cao theo thế nhìn sông tựa núi. Đứng nhìn xa đền thờ chúa có 2 cây Dạ hương cổ thụ luôn xanh tốt cả một vùng. Phủ sau 200 năm lịch sử dần bị xuống cấp mãi đến năm 2000, người dân mới có điều kiện xây dựng lại và đến năm 2011, chúa bà hiển linh và ban lệnh ra sắc cho người thanh đồng họ Nguyễn là Nguyễn Văn Lợi thì vị thanh đồng này cùng cùng nhân dân quyên góp công đức xây dựng lại bản đền.

Đền được xây dựng theo lối kiến trúc đậm nét truyền thống bao gồm các cột, xà được đục khắc, trạm trổ công phu từ các nghệ nhân có tiếng trong vùng. Phủ được xây dựng bao gồm chính điện thờ Hội đồng tứ phủ, và ở bên trái thờ Bà Chúa Sơn Trang, còn ở phía bên phải thờ Đức Thánh Trần nguy nga và khang trang. 

3. Cách đi đến Phủ Chúa Bắc Hà:

Để đi đến Phủ Chúa Bắc Hà, từ Hà Nội có thể đi bằng xe khách hoặc là phương tiện cá nhân. Cụ thể:

Nếu bằng xe khách, từ Hà Nội hãy di chuyển đến bến Mỹ Đình bắt xe đi huyện Hiệp Hòa tỉnh Bắc Giang. Tại điểm xuống là bến xe Hiệp Hòa, bạn bắt xe đi Thôn Khánh, xã Lương Phong khoảng 5km.

Nếu đi bằng phương tiện cá nhân bạn có thể đi bằng xe máy và ô tô:

- Nếu đi bằng ô tô: đi qua ĐCT Nội Bài – Hạ Long, dài 62,2km trong khoảng gần 1 tiếng rưỡi.

- Nếu đi bằng phương tiện xe máy, mất hơn 1 tiếng rưỡi với quãng đường khoảng 52,2km

4. Văn khấn Phủ Chúa Bắc Hà:

Nam Mô A Di Đà Phật!

Nam Mô A Di Đà Phật!

Nam Mô A Di Đà Phật!

Con Lạy 9 phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con Nam Mô thường trụ thập phương Phật.

Con Nam Mô thường trụ thập phương Pháp.

Con Nam Mô thường trụ thập phương Tăng.

Con sám hối con lạy Phật tổ như Lai.

Con sám hối con lạy Phật Thích Ca.

Con sám hối con lạy Phật Bà Quan Thế Âm Bồ Tát ma ha tát.

Con Nam Mô A Di Đà Phật.

Con sám hối Thiên Phủ, Nhạc Phủ, Thoải Phủ, Địa Phủ, Công Đồng 4 Phủ vạn linh.

Con lạy Ngọc Hoàng Thượng Đế.

Con lạy Vua Cha Bát Hải Đồng Bằng.

Con lạy Quan Nam Tào, Bắc đẩu.

Con lạy tứ vị Chúa Tiên tứ vị Thánh Mẫu: Mẫu Cửu Trùng Thiên, Phủ Giày Quốc Mẫu, Mẫu Nghi Thiên Hạ, Sòng Sơn Quốc Mẫu, Sơn Lâm Đông Cuông Quốc Mẫu, Sơn Lâm Bắc Lệ Thánh Mẫu, Thuỷ Cung Thánh Mẫu.

Con lạy tứ vị Vua Bà Cờn Môn.

Con lạy Đức Ông Trần Triều hiển thánh Hưng Đạo Đại Vương, Đức Ông Đệ Tam Cửa Suốt, Nhị vị Vương Cô, Cô Bé Cửa Suốt, Cậu Bé Cửa Đông.

Con lạy tam vị Chúa Mường, Chúa Mường Đệ Nhất Tây Thiên.

+ Chúa Mường Đệ Nhị Nguyệt Hồ.

+ Chúa Mường Đệ Tam Lâm Thao.

+ Chúa Năm Phương Bản Cảnh.

Con lạy Ngũ Vị Tôn Ông Hội Đồng Quan Lớn:

+ Quan Lớn Đệ Nhất.

+ Quan Lớn Đệ Nhị Giám Sát.

+ Quan Lớn Đệ Tam Lảnh Giang.

+ Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai.

+ Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh.

Con lạy Tứ phủ Chầu Bà:

+ Chầu Bà Đệ Nhất.

+ Chầu Bà Đệ Nhị Đông Cuông.

+ Chầu Đệ Tam Thoải Phủ.

+ Chầu Thác Bờ

+ Chầu Đệ Tứ Khâm Sai Quyền Cai Bốn Phủ.

+ Chầu Năm Suối Lân.

+ Chầu Sáu Lục Cung Nương.

+ Chầu Bảy Kim Giao.

+ Chầu Tám Bát Nàn Đông Nhung.

+ Chầu Cửu Đền Sòng.

+ Chầu Mười Đồng Mỏ Chi Lăng.

+ Chầu Bé Công Đồng Bắc Lệ.

Con lạy tứ phủ Ông Hoàng:

+ Ông Hoàng Cả.

+ Ông Đôi Triệu Tường.

+ Ông Hoàng Bơ.

+ Ông Hoàng Bảy Bảo Hà.

+ Ông Tám Bắc Quốc Suối Mỡ.

+ Ông Chín Cờn Môn.

+ Ông Mười Nghệ An.

Con Lạy Tứ phủ Thánh Cô:

+ Cô cả.

+ Cô đôi Đông Cuông.

+ Cô bơ Thác Hàn.

+ Cô Tư Tây Hồ.

+ Cô Năm Suối Lân.

+ Cô Sáu Lục Cung.

+ Cô Bảy Kim Giao.

+ Cô Tám đồi chè.

+ Cô 9 Sòng Sơn.

+ Cô mười Đồng Mỏ.

+ Cô bé Đông Cuông.

Con Lạy Tứ phủ Thánh Cậu:

+Cậu Cả Hoàng Thiên.

+ Cậu Đôi.

+ Cậu Đồi Ngang.

+ Cậu Bé Bơ.

+ Cậu Năm.

+ Cậu Sáu.

+ Cậu Bảy Tân La.

+ Cậu Bé Bản Đền.

Con lạy quan thủ gia chầu bà thủ bản đền.Quan đứng đầu đồng,chầu cai bản mệnh.Hội đồng các quan,hội đồng các giá trên ngàn dưới thoải.12 cửa rừng 12 cửa bể,Con Lạy Chúa sơn lâm sơn trang.Ông Thanh xà bạch xà cùng các cô tiên nàng chấp lễ chấp bái.Con lạy táo quân quan thổ thần.Bà Chúa đất,bà chúa bản cảnh cai quản bản đền hoãn tĩnh linh đền.

Đệ tử con là:…

Ngụ tại:…

Kim niên kim nguyệt, cát nhật lương thời … niên … nguyệt … nhật thời Cung nghênh khánh tiệc … (hoặc nay nhân ngày lành tháng tốt), đệ tử con cùng toàn thể gia chung nhất một lòng tòng một dạ, lễ mỏng tâm thành, tay chắp gối quỳ, mang miệng tới tâu, mang đầu vọng bái, cúi xin Phật, Thánh, Chúa, Tiên rủ lòng thương xót chấp kỳ lễ bạc, xe loan giá ngự, giáng phúc lưu ân, chứng minh công đức. Phù hộ độ trì Quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, nhà nhà được ấm no, hạnh phúc, tứ thời không hạn ách nào xâm, tám tiết hưởng vinh quang thịnh vượng.

Đệ tử con thiết nghĩ, đệ tử phúc mỏng nghiệp dày, từ kiếp trước đến nay do hữu ý hay vô ý con gây nhiều tội lỗi, nay con cùng toàn thể gia quyến xin khấu đầu khấn nguyện phát tâm Bồ Đề, làm lành tránh dữ, tu tâm dưỡng tính, phóng sinh, bố thí, bồi đắp công đức, rèn luyện đạo hạnh, cúi xin bề trên thương xót độ cho các oan gia trái chủ do tội lỗi con gây ra được hưởng phước báu siêu sinh tịnh độ.

Kính xin bề trên soi xét cho cửu huyền thất tổ bảy đời, chín kiếp nội, ngoại được hưởng đầy đủ công đức, phước báu siêu sinh về cõi an lành.

Cúi xin Phật, Thánh, Chúa, Tiên tùy duyên ban cho con và gia đình được bình an, sức khỏe, khai mở trí huệ, tu hành tinh tấn, cho gia trung con được trong ấm ngoài êm nhân khang vật thịnh nhân sinh trường thọ.

(Cầu gì thêm thì khấn thêm)

Nhất tội Ngài nhất xá, vạn tội Ngài vạn thương.

Đệ tử con lễ bạc tâm thành con giàu một bó con khó một nén giàu làm kép hẹp làm đơn, thiếu Ngài cho làm đủ, thừa Ngài cho làm đầy, cúi xin Ngài chấp kỳ lễ vật, chấp lễ chấp bái, chứng tâm cho lời khấn tiếng bái của con bay như phượng lượn như hoa tới cửa Ngài ngồi, tới ngai Ngài ngự, cho con sở nguyện như ý sở cầu tòng tâm.

Con cúi xin gia tiên tổ đường nội ngoại, tổ cô mãnh tướng linh thiêng tới hầu tại cửa Phật, Thánh, tấu thay cầu đỡ cho con, cháu, chắt của Tổ được kêu thấu tấu nổi, đắc lễ, đắc bái, đắc yêu, đắc cầu. Đức Tổ cao minh tận thương tận độ.

Dãi tấm lòng thành cúi xin chứng giám.

Con xin đa tạ.

Nam Mô A Di Đà Phật!

Nam Mô A Di Đà Phật!

Nam Mô A Di Đà Phật!”

5. Bản văn khấn lễ Phủ Chúa Bắc Hà:

Khánh Hưng Địa Linh Thiên Mẫu ngự
Lương Phong nhân kiệt phật giáng lâm​

Có ai lên tới Bắc Giang nhớ lại​
Ngôi đền thờ Thôn Khánh nơi nao​
Ngã ba Đình Trám đi vào​
Mười hai cây số tới đền thờ chúa tiên​

Ngôi Đền thờ Thôn Khánh là tên​
Lương Phong là huyện xã Hiệp Hòa thơm danh​
Bản đền đây muôn đời chúa ngự​
Tiếng Uy Linh công chúa chính ngôi​

Năm Giáp Thìn chúa bà đản sinh​
Giáng vào họ Quách thương gia trên phủ Bắc Hà​
Vốn sinh ra hiền hòa mà nhan sắc​
Trí thông minh học thức uyên thâm​

Lược thao văn võ toàn tài​
Đời Lê Thái Tổ chiến công vẫn còn truyền​
Phủ Bắc Hà nhớ người nữ kiệt​
Dòng Như Nguyệt dấu tích còn ghi ​
Danh thơm Nam Bắc Trung kỳ​
Cứu dân độ quốc điều thì mười phương​

Có phen biến tướng hiện hình​
Giờ Ngọ năm Ngọ tháng Giáp Ngọ hiển thân​
Có khi ngự về hầu Vương Mẫu​
Cánh sớ hầu biểu tấu quỳ tâu​

Có phen giá ngự điện lầu​
Bách gia trăm họ kêu cầu cửa thiêng​
Tiếng anh linh công chúa​
Phật sắc phong Thượng Đẳng Tối Linh​

Thông minh chính trực cương thường​
Cứu người thoát khỏi trầm luân đọa đầy​
Dân đâu đó nhớ người mà tiên chúa​
Lập đền thờ trên đất Lương Phong

Cầu cho thiên hạ thái hòa​
Muôn dân trăm họ nhà nhà bình an…​
Trước cửa đền có đường quốc lộ​
Sớm cùng chiều xe chạy ngược xuôi​
một đường ra tới Đế Kinh​
đường lên phố Thắng đường về Thái Nguyên.