Chồng giám đốc, vợ có được làm kế toán trưởng không?

1. Chồng giám đốc, vợ có được làm kế toán trưởng không?

1.1. Điều kiện và tiêu chuẩn của kế toán trưởng: 

Kế toán trưởng là một khái niệm để chỉ người đứng đầu bộ máy kế toán của một đơn vị cơ quan nhất định có nhiệm vụ thực hiện công tác kế toán trong đơn vị kế toán đó. Căn cứ theo quy định của pháp luật Việt Nam cụ thể là tại văn bản hợp nhất Luật Kế toán năm 2019 hiện hành có quy định về tiêu chuẩn bổ nhiệm kế toán trưởng như sau:

– Kế toán trưởng phải là người có phẩm chất đạo đức chuyên nghiệp, trung thực và có ý thức chấp hành quy định của pháp luật;

– Kế toán trưởng phải là người có trình độ chuyên môn và nghiệp vụ về kế toán chuyên sâu, với bằng cấp trình độ từ mức độ trung cấp trở lên, có chứng chỉ bồi dưỡng kế toán trưởng theo quy định của pháp luật, và kế toán trưởng phải có thời gian công tác thực tế trong việc kế toán ít nhất là hai năm đối với những người có chuyên môn, nghiệp vụ trong lĩnh vực kế toán từ trình độ đại học trở lên và thời gian công tác thực tế liên quan đến lĩnh vực kế toán ít nhất là ba năm đối với trường hợp có chuyên môn nghiệp vụ về kế toán ở bằng cấp cao đẳng;

– Kế toán trưởng phải là người đã thành niên và đáp ứng được đầy đủ quy định của pháp luật về năng lực trách nhiệm dân sự, không bị tòa án tuyên bố hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự hoặc đang chấp hành các biện pháp giáo dục bắt buộc tại một cơ sở nào đó;

– Kế toán trưởng không phải là người bị cấm hành nghề kế toán theo một bản án hoặc quyết định đã có hiệu lực của tòa án hoặc đang phải chịu trách nhiệm hình sự liên quan đến lĩnh vực tài chính kế toán và chưa được xóa án tích;

– Kế toán trưởng không được là người có mối quan hệ thân thiết như cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, vợ hoặc chồng, con đẻ và con nuôi, anh chị em ruột của người đại diện theo pháp luật hoặc người đứng đầu trong các doanh nghiệp, loại trừ các loại hình doanh nghiệp nhất định theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp, nhằm đảm bảo tính vô tư và khách quan trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của mình, tránh tình trạng tham ô và tham nhũng;

– Kế toán trưởng cũng không phải là người đang giữ chức vụ điều hành hoặc quản lý, thủ kho hoặc thủ quỹ, hoặc người được giao nhiệm vụ thường xuyên trong quá trình mua bán tài sản của một đơn vị, trừ những loại hình doanh nghiệp nhất định mà nhà nước đã quy định.

1.2. Chồng giám đốc, vợ có được làm kế toán trưởng không?

Theo quy định tại Điều 52 của văn bản hợp nhất Luật Kế toán năm 2019, có quy định rằng, những người không được hành nghề kế toán bao gồm: Cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, vợ, chồng, con đẻ, con nuôi, anh, chị; em ruột của người đại diện theo pháp luật, của người đứng đầu; của giám đốc hoặc tổng giám đốc và của cấp phó của người đứng đầu; phó giám đốc hoặc phó tổng giám đốc phụ trách công tác tài chính – kế toán, kế toán trưởng trong cùng một đơn vị kế toán; trừ doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn do một cá nhân làm chủ sở hữu; doanh nghiệp thuộc loại hình khác không có vốn nhà nước và là doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định của pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa …

Theo đó đối với câu hỏi: Chồng giám đốc thì vợ có được làm kế toán trưởng không? Câu trả lời là vợ vẫn có thể được làm kế toán trưởng tại công ty trong những trường hợp sau đây:

– Kế toán trưởng trong loại hình doanh nghiệp tư nhân,

– Kế toán trưởng trong loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn do một cá nhân làm chủ sở hữu;

– Kế toán trưởng trong các doanh nghiệp thuộc loại hình khác không có vốn nhà nước và là doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định của pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa theo quy định của pháp luật như sau:

+ Doanh nghiệp siêu nhỏ trong lĩnh vực nông nghiệp (nông, lâm, thủy sản) hoặc lĩnh vực công nghiệp, xây dựng có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm < 10 người và tổng doanh thu của năm < 3 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn < 3 tỷ đồng;

+ Doanh nghiệp siêu nhỏ trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm < 10 người và tổng doanh thu của năm < 10 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn < 3 tỷ đồng.

Theo đó thì vợ của giám đốc vẫn sẽ được làm kế toán trưởng trong trường hợp doanh nghiệp kinh doanh đó hoạt động dưới hình thức doanh nghiệp tư nhân hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn 1 thành viên.

2. Trình tự và thủ tục bổ nhiệm kế toán trưởng theo quy định của pháp luật: 

Nhìn chung thì kế toán giữ vai trò vô cùng quan trọng trong một doanh nghiệp: thu thập và xử lý thông tin số liệu về chi phí theo phạm vi, nội dung kế toán quản trị chi phí của đơn vị xác định theo từng thời kỳ, kiểm tra và giám sát các định mức và tiêu chuẩn dự toán, cung cấp thông tin theo yêu cầu của quản trị nội bộ của đơn vị, nội dung phân tích thông tin phục vụ cho yêu cầu lập kế hoạch và ra quyết định của ban lãnh đạo doanh nghiệp … Vì thế quá trình bổ nhiệm kế toán và kế toán trưởng cần phải được đảm bảo sao cho phù hợp với quy định của pháp luật. Nhìn chung thì theo quy định của pháp luật, trình tự và thủ tục để bổ nhiệm vị trí kế toán trưởng sẽ diễn ra theo các giai đoạn sau đây:

Bước 1: Các chủ thể có thẩm quyền trong đơn vị cơ quan, các cấp ủy đảng và lãnh đạo đơn vị họp thống nhất và ban hành chủ trương về nhân sự, quyết định bổ nhiệm vị trí kế toán trưởng cho đơn vị cơ quan đó. Sau đó, bộ phận tham mưu về công tác cán bộ thông báo chủ trương của cấp ủy đảng và lãnh đạo đơn vị để nhân sự chuẩn bị hồ sơ theo quy định.

Bước 2: Lãnh đạo của cơ quan, đơn vị tiến hành họp, cũng như thảo luận và thống nhất việc bổ nhiệm kế toán trưởng. Cấp ủy đảng đơn vị tiến hành họp, các chủ thể có thẩm quyền trình bày quan điểm và có ý kiến về việc bổ nhiệm kế toán trưởng.

Bước 3: Đơn vị có văn bản đề nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền đó là Vụ Tài chính (hoặc kế toán trưởng đơn vị kế toán cấp trên trực tiếp) có ý kiến về chuyên môn, nghiệp vụ đối với người được đề nghị bổ nhiệm kế toán trưởng.

Bước 4: Sau khi có văn bản thỏa thuận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là Vụ Tài chính (hoặc của kế toán trưởng đơn vị kế toán cấp trên trực tiếp), bộ phận tham mưu về công tác cán bộ tổng hợp, trình chủ thể có thẩm quyền đó là Thủ trưởng đơn vị hoặc trình cơ quan có thẩm quyền ký quyết định bổ nhiệm.

3. Hồ sơ bổ nhiệm kế toán trưởng theo quy định của pháp luật:

Theo quy định của pháp luật hiện nay thì hồ sơ bổ nhiệm kế toán trưởng phải bao gồm những loại giấy tờ nhất định, tránh trường hợp hồ sơ bị trả lại và mất thời gian về mặt thủ tục. Theo đó, có thể bao gồm những loại giấy tờ cơ bản sau đây:

– Sơ yếu lý lịch công chức theo mẫu do pháp luật hiện hành quy định hoặc sơ yếu lý lịch viên chức theo mẫu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà cụ thể là Bộ Nội vụ ban hành, các loại giấy tờ này thì đều có dán ảnh màu 4×6 được thủ trưởng đơn vị ký xác nhận; 

– Bản sao có chứng thực bằng tốt nghiệp sau đại học, đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên ngành tài chính, kế toán, kiểm toán; 

– Bản sao có chứng thực chứng chỉ bồi dưỡng kế toán trưởng (áp dụng riêng đối với trường hợp bổ nhiệm kế toán trưởng); 

– Xác nhận của các đơn vị về thời gian công tác thực tế về kế toán theo mẫu do pháp luật hiện hành quy định; quyết định tuyển dụng và quyết định bổ nhiệm vào ngạch công chức (áp dụng trong trường hợp nếu là công chức), quyết định tuyển dụng và quyết định bổ nhiệm chức danh nghề nghiệp (áp dụng trong trường hợp nếu là viên chức); 

– Ý kiến bằng văn bản của các chủ thể có thẩm quyền và cấp ủy đảng đơn vị về việc bổ nhiệm kế toán trưởng hoặc giao phụ trách kế toán (kèm theo biên bản họp lãnh đạo đơn vị; biên bản họp cấp ủy đảng); 

– Văn bản thỏa thuận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là Vụ Tài chính (hoặc của kế toán trưởng đơn vị kế toán cấp trên trực tiếp) về chuyên môn nghiệp vụ đối với người được đề nghị bổ nhiệm kế toán trưởng hoặc được giao phụ trách kế toán.

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết: 

– Luật Kế toán năm 2015;

– Luật Doanh nghiệp năm 2020.