Chia thừa kế theo pháp luật khi ông bà mất không để lại di chúc

Chia thừa kế theo pháp luật khi ông bà mất không để lại di chúc. Chia di sản thừa kế trong trường hợp thừa kế thế vị theo quy định của pháp luật.

Tóm tắt câu hỏi:

Chào Anh / Chị . Em tên Khôn Nguyên. Ông Bà Nội em có 6 người con (4 trai, 2 gái ). Bác Hai (có 2 người con gái ), Bác Ba (có 1 người con trai ), Bố em là Con Trai tư (có em và 2 người chị ). Bác Hai và Bác Ba qua đời trước lúc Ông Nội qua đời, và Bố em qua đời sau đó . Hiện chỉ còn Bà Nội và chú năm, 2 người cô. Nếu Bà nội em qua đời thì căn nhà do Ông Nội em đứng tên sẽ được chia như thế nào ? Và Hiện căn nhà đó là mẹ em, 2 người chị và em đang ở (Hộ Khẩu căn nhà đó chỉ có tên gia đình em ) , Nếu Chú em đòi bán căn nhà đó thì có cần sự cho phép của 2 người Cô và Gia Đình em không ? Xin hãy giúp em giải đáp thắc mắc. Cám ơn nhiều ?

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau: 

1. Cơ sở pháp lý:

–  Bộ Luật dân sự 2015

2. Giải quyết vấn đề:

Theo như bạn trình bày thì ông bà nội bạn có 6 người con. Trong đó, bác Hai và bác Ba mất trước ông Nội bạn. Còn bố bạn qua đời sau ông Nội. Hiện tại chỉ còn bà nội, chú năm và hai người cô. Trong trường hợp, khi bà nội bạn mất thì căn nhà mà ông nội bạn đứng tên sẽ được chia như sau:

Trường hợp 1: Ông bà bạn mất và không để lại di chúc, di chúc không hợp pháp; những người thừa kế theo di chúc đều chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc thì di sản được chia thừa kế theo pháp luật theo quy định Điều 650 Bộ luật dân sự 2015. Và theo Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

Xem thêm: Tài sản đất đai sau khi chồng mất, vợ bán có cần sự đồng ý của các con không?

– Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

– Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

– Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Như vậy, theo quy định nêu trên thì có thể xác định những người thừa kế theo pháp luật của ông bà bao gồm: những người con của ông bà và những người thừa kế khác thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Tuy nhiên, vì có ba người con đã chết trong đó, bác hai và bác ba của bạn mất trước ông bà còn bố bạn mất sau nên cần xác định lại như sau:

+ Hai người con đã chết trước ông bà: Theo Điều 652 Bộ luật dân sự 2015 quy định về thừa kế thế vị như sau:

“Điều 652. Thừa kế thế vị

Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.”

Ở đây, bác hai và bác ba của bạn đã chết trước ông bà nội bạn thì hai người đó sẽ không được hưởng di sản của ông bà bạn nữa. Tuy nhiên, phần di sản mà lẽ do họ được hưởng nếu còn sống sẽ được chia theo thừa kế thế vị quy định tại Điều 652 Bộ luật dân sự 2015. Theo đó, hai người con gái của bác hai sẽ được hưởng phần của bác hai và người con trai của bác ba sẽ được hưởng phần của bác ba. 

>>> Luật sư tư vấn phân chia thừa kế khi bố mẹ mất không để lại di chúc: 1900.6568

Xem thêm: Mẫu di chúc thừa kế viết tay và công chứng hợp pháp mới nhất năm 2022

+ Bố bạn chết sau ông nội nhưng chết trước bà nội: thì phần của bố bạn sẽ do những người thừa kế của bố bạn hưởng. Theo Điều 613 Bộ luật dân sự 2015 thì tại thời điểm mở thừa kế (thời điểm ông bạn chết) thì đã phát sinh quyền của người con đó đối với di sản mà ông bạn để lại tức là bố bạn vẫn có quyền hưởng di sản của ông bạn. Đến thời điểm chia di sản thừa kế, người con đó đã chết thì những người thừa kế (theo di chúc hoặc theo pháp luật) của họ có quyền hưởng thay phần di sản đó. Trong trường hợp này, khi ông bạn mất thì bố bạn vẫn được hưởng một phần di sản thừa kế của ông bạn. Sau đó, bố bạn mất mà không có di chúc thì phần di sản của bố bạn (bao gồm cả phần tài sản mà bố bạn được hưởng thừa kế) sẽ được chia thừa kế theo pháp luật quy định tại Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 gồm có bà bạn, mẹ bạn, bạn và hai người chị của bạn.

Như vậy, trong trường hợp này thì những người có quyền thừa kế đối với căn nhà mà ông bà để lại gồm: những người con còn sống của ông bà bạn, người thừa kế thế vị gồm 2 người con gái của bác Hai, người con trai của bác Ba và những người thừa kế của ba bạn. Vì thế, nếu chú Năm của bạn muốn bán căn nhà cần phải có sự đồng ý của tất các những người thừa kế còn lại.

Trường hợp 2: Nếu ông bà bạn chết để lại di chúc chỉ định người được hưởng di sản thì những người được chỉ định trong di chúc sẽ có quyền hưởng di sản của ông bà bạn. Trong trường hợp này, nếu di chúc ông bà để lại là cho chú Năm của bạn thì khi này chú Năm có quyền bán mà không cần sự đồng ý của hai người cô cũng như gia đình bạn. Còn nếu bà để lại di chúc mà ông không để lại hoặc ngược lại ông để mà bà không để thì lúc này phần di sản của người không để lại di chúc sẽ được chia thừa kế theo pháp luật. Theo đó, chú Năm của bạn không có toàn quyền định đoat đối với ngôi nhà. Vì thế, nếu chú Năm muốn bán nhà thì cần phải có sự cho phép của tất cả những người thừa kế còn lại.

Chỉ áp dụng khi và chỉ khi di chúc của ông bà bạn có hiệu lực. Nếu di chúc vô hiệu toàn bộ hoặc một phần thì phần di chúc vô hiệu hoặc di sản thừa kế sẽ chi theo quy định của pháp luật như trường hợp 1.