Cây công nghiệp hàng năm ở nước ta phân bố thế nào?

1. Cây công nghiệp hàng năm ở nước ta phân bố thế nào?

Cây công nghiệp hàng năm là những loại cây có chu kỳ sinh trưởng từ một đến ba năm, được trồng để cung cấp nguyên liệu cho các ngành công nghiệp khác nhau. 

Ở nước ta, cây công nghiệp hàng năm phân bố chủ yếu ở các vùng đồng bằng và duyên hải, tùy thuộc vào điều kiện khí hậu, đất đai và thị trường tiêu thụ. 

Một số cây công nghiệp hàng năm phổ biến ở nước ta được phân bố như sau:

– Cây cao su: được trồng rộng rãi ở các tỉnh Đông Nam Bộ và Tây Nguyên, là nguồn cung cấp chính của ngành công nghiệp cao su trong nước và xuất khẩu. Cây cao su có thể sản xuất lốp xe, đế giày, đệm, tấm lót sàn…

– Cây mía: được trồng chủ yếu ở Đồng bằng sông Cửu Long, Bắc Trung Bộ, Duyên hải Nam Trung Bộ và Đông Nam Bộ, là nguồn cung cấp của ngành công nghiệp đường trong nước và xuất khẩu. Cây mía được dùng để sản xuất đường, mật, rượu, ethanol và các sản phẩm khác.

– Cây lạc: được trồng ở Bắc Trung Bộ, Đồng bằng sông Hồng, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ, là nguồn cung cấp của ngành công nghiệp dầu thực vật trong nước và xuất khẩu. Cây lạc được sử dụng để sản xuất dầu ăn, bơ lạc, sữa lạc…..

– Cây đậu tương: trồng ở Đông Nam Bộ, Trung du và miền núi Bắc Bộ, Đồng bằng sông Hồng, Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long, là nguồn cung cấp của ngành công nghiệp chế biến thực phẩm trong nước và xuất khẩu. Cây đậu tương có thể sản xuất đậu phụ, tương, dầu đậu tương. 

– Cây thuốc lá: trồng ở Đông Nam Bộ, là nguồn cung cấp của ngành công nghiệp thuốc lá trong nước và xuất khẩu. Cây thuốc lá được dùng sản xuất thuốc lá lái, thuốc lá cuốn.

Việc phát triển cây công nghiệp hàng năm ở nước ta có ý nghĩa quan trọng trong việc tạo ra nguồn thu nhập cho người dân, góp phần vào phát triển kinh tế quốc gia, giảm thiểu áp lực khai thác rừng tự nhiên và giảm lượng khí thải carbon.

2. Ưu điểm của việc trồng cây công nghiệp hàng năm ở nước ta hiện nay:

Việc trồng cây công nghiệp hàng năm ở nước ta hiện nay có nhiều ưu điểm, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế – xã hội. 

Một số ưu điểm chính của việc trồng cây công nghiệp hàng năm là:

– Tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho người dân, đặc biệt là những người sống ở vùng nông thôn, miền núi, biên giới. Các loại cây công nghiệp hàng năm như lúa, ngô, đậu, sắn, cao su, cà phê, tiêu, ca cao… có giá trị kinh tế cao, có thể xuất khẩu hoặc chế biến thành các sản phẩm tiêu dùng. Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, năm 2023, giá trị xuất khẩu của các mặt hàng cây công nghiệp hàng năm đạt hơn 40 tỷ USD, chiếm gần 30% tổng giá trị xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam.

– Tăng cường khả năng tự chủ về lương thực và an ninh lương thực cho đất nước. Việc trồng cây công nghiệp hàng năm giúp đảm bảo nguồn cung cấp thực phẩm cho dân số đông đúc và tăng trưởng liên tục của Việt Nam. Đồng thời, cũng góp phần bảo vệ môi trường, duy trì đa dạng sinh học và cân bằng sinh thái.

– Thúc đẩy sự đổi mới công nghệ và nâng cao hiệu quả sản xuất. Việc trồng cây công nghiệp hàng năm yêu cầu người dân áp dụng các kỹ thuật canh tác hiện đại, sử dụng các giống cây mới, phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật… nhằm tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. Bên cạnh đó, việc trồng cây công nghiệp hàng năm cũng khuyến khích sự hợp tác và liên kết giữa các nhà sản xuất, các doanh nghiệp và các cơ quan quản lý nhà nước trong việc phát triển ngành nông nghiệp. Theo báo cáo của Hiệp hội Cà phê – Cacao Việt Nam (VICOFA), nhờ áp dụng các công nghệ tiên tiến trong canh tác và chế biến cà phê, Việt Nam đã trở thành nhà sản xuất và xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới, với sản lượng hơn 1,6 triệu tấn và doanh thu hơn 3 tỷ USD mỗi năm.

3. Nhược điểm của việc trồng cây công nghiệp hàng năm ở nước ta hiện nay:

Tuy nhiên, việc trồng cây công nghiệp hàng năm cũng có một số nhược điểm, cần được chú ý và khắc phục. 

Có thể kể ra như sau:

– Gây ra sự suy giảm và mất cân bằng dinh dưỡng của đất, do việc sử dụng quá mức các phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng và an toàn của sản phẩm, mà còn gây hại cho sức khỏe của người tiêu dùng và người lao động nông nghiệp.

– Gây ra sự ô nhiễm và biến đổi của môi trường, do việc khai thác quá độ và không bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên. 

– Làm giảm diện tích đất canh tác, gây ra hiện tượng xói mòn đất, sa mạc hóa, xâm nhập mặn, thiếu nước ngọt… ảnh hưởng đến sinh kế của người dân và sự phát triển của các ngành kinh tế khác.

– Gây ra sự phụ thuộc và bất ổn về thị trường, do việc theo đuổi lợi nhuận cao và không đa dạng hóa sản phẩm. 

– Làm giảm khả năng cạnh tranh và chủ động của Việt Nam trên thị trường quốc tế, đồng thời khiến cho người dân gặp khó khăn khi có biến động về giá cả, nhu cầu hoặc chính sách của các quốc gia nhập khẩu.

Vì vậy, việc trồng cây công nghiệp hàng năm ở nước ta hiện nay cần được thực hiện một cách khoa học và bền vững, nhằm tận dụng tối đa các ưu điểm và hạn chế tối thiểu các nhược điểm của việc này.

4. Phương pháp ngăn chặn nhược điểm của việc trồng cây công nghiệp hàng năm ở nước ta hiện nay:

Để ngăn chặn những tác động tiêu cực của việc trồng cây công nghiệp hàng năm ở nước ta, có thể áp dụng một số phương pháp sau:

– Thực hiện quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai hợp lý, tránh lãng phí, mất mát diện tích đất trồng cây công nghiệp hàng năm. Phân bố các loại cây công nghiệp phù hợp với điều kiện tự nhiên, khí hậu và đặc điểm địa lý của từng vùng.

– Áp dụng các kỹ thuật hiện đại, như sử dụng gieo tưới tự động, phân bón hữu cơ, và các phương pháp bảo vệ môi trường, để tối ưu hóa sản xuất và giảm thiểu tác động tiêu cực đối với môi trường. Ở nhiều quốc gia, việc trồng cây công nghiệp hàng năm được coi là một chiến lược phát triển bền vững trong lĩnh vực nông nghiệp.

– Thực hiện xen canh, liên canh hoặc luân canh các loại cây công nghiệp hàng năm với các loại cây khác, như cây lương thực, cây thực phẩm hoặc cây lâu năm, để tăng hiệu quả kinh tế, cải thiện chất lượng đất và duy trì sự đa dạng sinh học. Biện pháp này đã được áp dụng thành công ở nhiều vùng trồng cây công nghiệp hàng năm ở nước ta.

– Tăng cường nghiên cứu, lai tạo và sử dụng các giống cây công nghiệp hàng năm có năng suất cao, chất lượng tốt, khả năng chống chịu sâu bệnh và thích ứng với biến đổi khí hậu. Đây là một trong những yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm thiểu rủi ro trong canh tác

– Phối hợp với các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước để xây dựng chuỗi giá trị cho các sản phẩm cây công nghiệp hàng năm, từ khâu sản xuất, thu hoạch, chế biến đến tiêu thụ và xuất khẩu. Nhờ đó tạo ra lợi thế cạnh tranh, tăng thu nhập cho người trồng và góp phần phát triển kinh tế – xã hội.

– Tham gia vào các chương trình, dự án hỗ trợ phát triển bền vững ngành trồng cây công nghiệp hàng năm, như chương trình VietGAP, chương trình 4C (Common Code for the Coffee Community), chương trình UTZ Certified (Good Inside), chương trình Rainforest Alliance… Đây là những chương trình nhằm đảm bảo các tiêu chuẩn về môi trường, xã hội và kinh tế trong sản xuất và kinh doanh các sản phẩm cây công nghiệp hàng năm.