Cắt giảm nhân sự là gì? Mẫu phương án cắt giảm nhân sự?

1. Cắt giảm nhân sự là gì?

Cắt giảm nhân sự được hiểu là sự thay đổi nhân sự trong doanh nghiệp, giảm bớt số lượng nhân sự làm việc trong doanh nghiệp. Có thể hiểu đơn giản việc cắt giảm nhân sự là việc doanh nghiệp chấm dứt hợp đồng trước thời hạn đã ký với nhiều người lao động (02 người lao động trở lên) cùng một lúc.

Việc cắt giảm nhân sự trong doanh nghiệp được thực hiện theo kế hoạch hoạt động của doanh nghiệp hoặc do một số lý do khách quan và chủ quan khác mà doanh nghiệp buộc phải thực hiện hoạt động cắt giảm nhân sự.

2. Tại sao doanh nghiệp phải thực hiện cắt giảm nhân sự?

Việc cắt giảm nhân sự như đã phân tích ở trên là người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động khi chưa hết hạn hợp đồng. Theo đó, các trường hợp cắt giảm nhân sự để cho doanh nghiệp được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động được quy định tại khoản 1 Điều 36 Bộ luật Lao động năm 2019. Cụ thể các trường hợp đó như sau:

– Người lao động thường xuyên không hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động được xác định theo tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành công việc trong quy chế của doanh nghiệp đề ra. Quy chế đánh giá mức độ hoàn thành công việc do doanh nghiệp ban hành nhưng phải tham khảo ý kiến tổ chức đại diện người lao động (công đoàn) tại cơ sở đối với nơi có tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở;

– Người lao động bị ốm đau, tai nạn và đã điều trị 12 tháng liên tục đối với người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc đã điều trị 06 tháng liên tục đối với người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn từ 12 tháng đến 36 tháng hoặc quá nửa thời hạn hợp đồng lao động đối với người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn dưới 12 tháng mà khả năng lao động chưa hồi phục;

– Do nguyên nhân khách quan từ thiên tai, hoả hoạn, dịch bệnh nguy hiểm, địch hoặc hoặc lý do phải di dời, thu hẹp việc sản xuất, kinh doanh và hoạt động của doanh nghiệp theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà bên phía doanh nghiệp đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng không thể khắc phục được thì bắt buộc phải cắt giảm nhân sự;

– Người lao động không có mặt tại nơi làm việc sau thời hạn quy định về thời gian được nghỉ của người lao động theo quy định tại Điều 31 Bộ luật Lao động năm 2019;

– Người lao động đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật hiện hành về độ tuổi nghỉ hưu của lao động nam và lao động nữ;

– Người lao động tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng từ 05 ngày làm việc liên tục trở lên;

– Người lao động cung cấp không trung thực thông tin của mình khi tham gia giao kết hợp đồng lao động và làm ảnh hưởng đến việc tuyển dụng của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, tại Điều 42 Bộ luật Lao động năm 2019 thì việc cắt giảm nhân sự cũng được áp dụng trong trường hợp doanh nghiệp thực hiện thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế của doanh nghiệp. Theo quy định này thì những trường hợp được xem là thay đổi cơ cấu công nghệ để thực hiện cắt giảm nhân sự bao gồm:

– Thay đổi cơ cấu lao động hoặc tổ chức lại đội ngũ lao động làm việc tại công ty;

– Thay đổi sản phẩm kinh doanh hoặc cơ cấu sản phẩm kinh doanh;

– Công ty có sự thay đổi về quy trình sản xuất và hoạt động, thay đổi về máy móc, công nghệ, thiết bị sản xuất và kinh doanh gắn với các ngành nghề của công ty.

Như vậy, đối với những trường hợp được nêu trên thì doanh nghiệp hoàn toàn có thể đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động để thực hiện cắt giảm nhân sự.

Thông thường các lý do để doanh nghiệp cắt giảm nhân sự là lý do về thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế hoặc do doanh nghiệp gặp phải sự cố thiên tai, hoả hoạn, dịch bệnh, địch hoạ hoặc doanh nghiệp đó buộc phải thực hiện việc thu hẹp sản xuất kinh doanh theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

3. Xây dựng phương án cắt giảm nhân sự cần chú ý những nội dung gì?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 44 Bộ luật Lao động hiện hành thì khi xây dựng phương án cắt giảm nhân sự thì người sử dụng lao động cần chú ý các nội dung cơ bản sau:

– Chú ý thể hiện nội dung về số lượng và danh sách người lao động tiếp tục được công ty sử dụng; số lượng và danh sách người lao động được đào tạo lại để tiếp tục sử dụng; số lượng và danh sách người lao động được chuyển sang làm việc không trọn thời gian;

– Số lượng và danh sách người lao động nghỉ hưu sau khi thực hiện phương án cắt giảm nhân sự;

– Số lượng và danh sách người lao động phải chấm dứt hợp đồng lao động khi thực hiện phương án cắt giảm nhân sự;

– Quyền và nghĩa vụ của công ty, người lao động và các bên liên quan trong việc thực hiện phương án sử dụng lao động;

– Biện pháp và nguồn tài chính bảo đảm thực hiện phương án cắt giảm nhân sự phù hợp với hoạt động của công ty.

4. Mẫu phương án cắt giảm nhân sự hiện nay:

PHƯƠNG ÁN SỬ DỤNG LAO ĐỘNG NĂM …

I. Nhu cầu cắt giảm nhân sự do… của Công ty:

Vì lý do … và  để đáp ứng kế hoạch tổ chức, hoạt động cũng như thực hiện chiến lược kinh doanh mới trong giai đoạn hiện tại của Công ty, Công ty… xét thấy cần tổ chức lại cơ cấu nhân sự trong các phòng ban, bộ phận của Công ty. Do đó, để có thể sử dụng tối ưu và hiệu quả nhân sự trong Công ty và đáp ứng được nhu cầu cạnh tranh của Công ty trên thị trường tương đương nên hiện nay Công ty quyết định tiến hành việc cắt giảm nhân sự theo quy mô tinh giản nhưng hiệu quả hơn.

Để thực hiện việc cắt giảm nhân sự nêu trên, Công ty… xây dựng phương án cắt giảm nhân sự này để bảo đảm và phát triển tình hình hoạt động của Công ty trong thời gian tới.

II. Phương án sử dụng lao động:

1. Tình hình nhân sự tại Công ty… hiện nay:

Hiện tại, Công ty… đang sử dụng tổng số … người lao động làm việc. Trong đó có tất cả… nhân sự làm việc tại phòng….; có tất cả… nhân sự làm việc tại phòng…; có tất cả… nhân sự làm việc tại bộ phận…

2. Số lượng nhân sự cắt giảm dự kiến sau khi Công ty… đã thực hiện các phương án sắp xếp lại nhân sự:

Công ty… quyết định thực hiện cắt giảm … người lao động hiện làm việc tại các phòng ban tương ứng của Công ty (có danh sách kèm theo tại Phục lục đính kèm phương này)

Cụ thể:

(i) Số lượng người lao động tiếp tục được sử dụng, Người lao động đưa đi đào tạo lại để tiếp tục sử dụng: …;

(ii) Số lượng người lao động nghỉ hưu: …;

(iii) Số lượng người lao động được chuyển sang làm việc không trọn thời gian: … ;

(iv) Số lượng người lao động phải chấm dứt Hợp đồng lao động vì lý do cắt giảm nhân sự: ….

3. Quyền và nghĩa vụ của Công ty trong việc thực hiện phương án sử dụng lao động:

3.1. Công ty trước khi cho người lao động thôi việc phải trao đổi ý kiến với Tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở của Công ty và thông báo cho Sở Lao động – Thương binh và Xã hội … trước khi người sử dụng lao động ban hành quyết định chấm dứt hợp đồng lao động chính thức đối với từng người lao động.

3.2. Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày thông báo việc cắt giảm nhân sự của Công ty đến Sở Lao động – Thương binh và Xã hội …, Công ty sẽ có trách nhiệm thông báo cho người lao động trong diện bị cắt giảm nhân sự về việc cho thôi việc theo thời hạn báo trước tương ứng là 30 hoặc 45 ngày theo quy định của Bộ luật Lao động năm 2019 và ban hành quyết định chấm dứt hợp đồng lao động (Quyết định nghỉ việc) đối với từng người lao động theo thời hạn chấm dứt đã thông báo cho người lao động trước đó.

3.3. Công ty… cam kết thực hiện đúng và đầy đủ nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và thanh toán đầy đủ tiền các ngày nghỉ phép còn lại mà người lao động chưa được nghỉ và trả tiền lương, thưởng (nếu có) cho người lao động đến ngày chấm dứt hợp đồng lao động trong vòng 30 ngày kể từ ngày Công ty công bố Quyết định chấm dứt hợp đồng lao động đối với người lao động.

3.4. Công ty có trách nhiệm phải trả sổ bảo hiểm xã hội người lao động có liên quan sau 30 ngày làm việc kể từ ngày Công ty nhận được sự chấp thuận của cơ quan bảo hiểm xã hội về việc hoàn tất thủ tục chốt sổ bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật.

4. Quyền và nghĩa vụ của người lao động trong việc thực hiện phương án sử dụng lao động:

4.1. Nhận các khoản phải thanh toán trong vòng 30 ngày kể từ ngày Công ty ban hành quyết định chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn với người lao động;

4.2. Nhân sự được tiếp tục làm việc tại Công ty phải tham gia các buổi đào tạo do Công ty tổ chức;

4.3. Thực hiện theo các quy định được nêu trong phương án sử dụng lao động này.

5. Biện pháp và nguồn tài chính đảm bảo thực hiện phương án:

5.1. Đối với những những người lao động đã đủ điều kiện tham gia bảo hiểm thất nghiệp: Công ty sẽ hướng dẫn người lao động đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp theo quy định của pháp luật lao động.

5.2. Đối với người lao động không đủ điều kiện tham gia bảo hiểm thất nghiệp và có thời gian làm việc cho Công ty không đủ điều kiện đóng bảo hiểm thất nghiệp thì Công ty sẽ thanh toán trợ cấp mất việc làm theo đúng quy định của pháp luật lao động. Số tiền dự kiến để chi trả trợ cấp mất việc làm cho người lao động là khoảng … đồng/ 1 người lao động.

6. Thời gian thực hiện phương án:

Công ty… dự định thông báo việc cho thôi việc đến Sở Lao động – Thương binh và Xã hội … vào ngày … tháng … năm ….

III. Ý kiến của Tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở:

…..

Phương án sử dụng lao động này lập vào ngày … tháng … năm …