Cảng quân sự là gì? Danh sách Quân cảng của Việt Nam?

1. Cảng quân sự được hiểu là như thế nào?

Quân cảng hay còn gọi là cảng quân sự, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và đáp ứng nhu cầu vận tải, hậu cần và hoạt động quân sự của quân đội. Được xây dựng và quản lý bởi quân đội, quân cảng có thiết bị và công trình cần thiết để phục vụ các tàu, thuyền trong việc trú đậu, xếp dỡ hàng hóa, sửa chữa và duy trì hoạt động bảo đảm lợi ích của quân đội.

Như một cơ sở hạ tầng quan trọng, quân cảng đóng vai trò là điểm giao thoa giữa đất liền và biển, giúp kết nối và tối ưu hóa việc vận chuyển hàng hóa, trang thiết bị và nhân lực quân sự giữa các khu vực khác nhau. Nó cung cấp môi trường an toàn và thuận lợi cho các hoạt động của quân đội trên biển và sông ngòi.

Các cảng quân sự có thể có đa dạng chức năng và quy mô, từ những cảng nhỏ tại các vùng chiến sự địa phương đến các cảng lớn có khả năng phục vụ nhiều tàu chiến và tàu thuyền cùng một lúc. Những cảng này thường được trang bị các thiết bị hiện đại như cầu cảng, giàn khoan, cẩu trục và hệ thống nạp nhiên liệu để đáp ứng nhu cầu sửa chữa và bảo trì tàu thuyền và trang thiết bị quân sự.

Các cảng quân sự cũng thường có vai trò chiến lược quan trọng trong việc triển khai và hỗ trợ các hoạt động quân sự trên biển. Chúng có thể đóng vai trò là căn cứ phát động các chiến dịch hải quân, hỗ trợ tác chiến của các lực lượng hải quân và hàng hải, cũng như là điểm tập trung các tàu chiến và tàu vận tải.

Ngoài vai trò quân sự, quân cảng cũng có thể hỗ trợ các hoạt động dân sự như vận tải hàng hóa, du lịch và thúc đẩy kinh tế vùng lân cận. Tuy nhiên, do quy mô và tầm quan trọng của nó trong việc hỗ trợ chiến lược và an ninh quốc gia, quân cảng thường được quân đội quản lý và giám sát một cách chặt chẽ.

Tóm lại, quân cảng là một thành phần quan trọng trong hệ thống hậu cần và vận tải của quân đội. Với sự tiện lợi và hiệu quả mà nó mang lại, quân cảng đóng vai trò then chốt trong việc duy trì sự mạnh mẽ và khả năng chiến đấu của lực lượng quân sự của một quốc gia.

2. Cảng quân sự có đặc điểm gì?

Quân cảng là một hệ thống công trình quân sự đa dạng và phức tạp, đóng vai trò quan trọng trong hoạt động và chiến lược của lực lượng hải quân. Các thành phần của quân cảng bao gồm:

– Sở chỉ huy và các trung tâm chỉ huy: là trung tâm điều hành và quản lý các hoạt động của quân cảng, là nơi tập trung các chỉ huy và nhà quản lý làm nhiệm vụ lập kế hoạch và thực hiện các nhiệm vụ quân sự.

– Các vùng nước để các tàu hải quân neo đậu: Quân cảng cung cấp các vùng nước an toàn và thuận tiện nhất để các tàu hải quân neo đậu, nghỉ ngơi, và tiếp tục hoạt động chiến đấu của mình.

– Các khu vực chứa, cung cấp và vận chuyển nhiên liệu: Quân cảng có hệ thống kho lưu trữ và cung cấp nhiên liệu cho các tàu hải quân và phương tiện quân sự khác trong quá trình hoạt động.

– Các nhà kho chứa đạn dược: Các kho lưu trữ đạn dược, vũ khí đảm bảo cung cấp đủ vũ khí và đạn dược cho các hoạt động quân sự.

– Các đầu mối trung tâm liên lạc: Quân cảng cũng có các trạm liên lạc để đảm bảo thông tin liên lạc liên tục và chính xác giữa các tàu chiến, tàu ngầm và lực lượng không quân trong hoạt động.

– Các trạm rađa: Hệ thống rađa giúp quan sát và dẫn đường cho các tàu hải quân và máy bay trong vùng lân cận, giúp duy trì tầm nhìn và giám sát vùng biển.

– Hệ thống cấp điện, cấp nước: Quân cảng cung cấp hệ thống cấp điện và cấp nước để đảm bảo hoạt động suôn sẻ của các hoạt động quân sự.

– Trung tâm phát thanh – truyền hình: Cung cấp thông tin truyền thông và chỉ thị cho các đơn vị quân sự thông qua các phương tiện phát thanh và truyền hình.

– Các lực lượng và phương tiện phòng thủ: Các đơn vị và bộ phận của lực lượng bờ biển và lực lượng bảo vệ vùng nước của quân cảng có nhiệm vụ bảo vệ đất liền và bảo vệ an ninh của quân cảng.

– Các trạm sửa chữa tàu: Đây là các trạm bảo trì nhằm duy trì và sửa chữa các tàu hải quân để duy trì khả năng chiến đấu.

– Các phân xưởng sửa chữa vũ khí và phương tiện kỹ thuật quân sự khác nhằm đảm bảo việc bảo dưỡng và sửa chữa các vũ khí và phương tiện quân sự.

– Các phương tiện chỉ luồng: Hệ thống đèn biển, phao tiêu và biển chỉ luồng, các dấu hiệu cảnh báo giúp điều chỉnh và hướng dẫn các tàu và phương tiện khác.

– Các khu nhà ở của sĩ quan, binh lính: Là nơi cung cấp nơi ở và sinh hoạt cho nhân viên và binh lính đang phục vụ tại quân cảng.

– Các thao trường, bãi tập, nơi thực hành: Được sử dụng để làm khu huấn luyện và rèn luyện kỹ năng chiến đấu của các binh lính và lực lượng quân sự.

– Các trung tâm huấn luyện cán bộ, chiến sĩ của lực lượng hải quân: Đảm bảo huấn luyện và đào tạo chất lượng cho cán bộ và binh lính của hải quân trong hoạt động nhiệm vụ.

3. Phân loại quân cảng và chức năng:

Quân cảng bao gồm đa dạng các phân loại khác nhau. Dựa nhiệm vụ và các trang bị chính, quân cảng có thể được chia thành: 

Quân Cảng chủ lực (chính): Quân Cảng thường trực, cố định mà tại đó đồn trú các lực lượng chính của lực lượng hải quân, thường có Bộ Tư lệnh và các cơ quan lãnh đạo khác của hải quân thường trực.

Quân Cảng cơ động: (không thường trực) là Quân Cảng không cố định, mang tính tạm thời, được xây dựng trong thời gian diễn ra các hoạt động tác chiến tại các khu vực xa và rất xa để tập trung lực lượng nhằm giải quyết các vấn đề (trận chiến) xác định nhất thời.

Quân Cảng tác chiến được xây dựng ở vị trí thuận lợi mà các hải đoàn có thể dựa vào để thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu của mình trong khi tác chiến và thực hiện nhiệm vụ.

Quân Cảng tiền tuyến được xây dựng ở phía trước trong vùng diễn ra các hoạt động tác chiến của hải quân; tại một hải cảng hay vùng vịnh và cũng được trang bị đầy đủ các phương tiện kỹ thuật tạm thời hay cố định để bảo đảm cho việc đóng quân của các lực lượng hải quân hoạt động trong vùng Quân Cảng đó.

Quân Cảng hậu phương được xây dựng cố định, có nhiệm vụ bảo đảm mọi loại vật tư kỹ thuật, sửa chữa (hoặc nâng cấp) lớn và vừa các loại tàu chiến, nơi nghỉ ngơi, sinh hoạt của cán bộ, chiến sĩ, nơi đây là nơi khu neo đậu tàu thuyền phát triển, trạm sửa chữa tàu, nhà kho, khu dự trữ, cơ sở hành chính hậu phương và các cơ quan khác.

4. Danh sách những Quân cảng tại Việt Nam:

– Quân cảng Cam Ranh:

Quân Cảng lớn nhất của lực lượng Hải quân Việt Nam là Quân Cảng Cam Ranh, tại vịnh Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa, xây dựng năm 1935 bởi quân đội Pháp.

Từ năm 1979, theo hiệp định giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Liên bang Xô viết, Cam Ranh được Liên Xô và sau này là Liên bang Nga (từ năm 1991) trực tiếp khai thác, sử dụng làm Trạm cung ứng vật tư kỹ thuật cho 922 của hạm đội Thái Bình Dương (Hải quân Liên bang Nga), cũng trong thời gian ấy, Quân Cảng Cam Ranh đã khôi phục và xây dựng thêm hàng loạt công trình quân sự. Bắt đầu từ năm 2002, Quân Cảng Cam Ranh được Việt Nam trực tiếp khai thác, sử dụng.

– Quân cảng Sài Gòn:

Quân Cảng Sài Gòn thành lập ngày 15 tháng 3 năm 1989 với 3 trụ cột kinh doanh gồm: khai thác cảng; dịch vụ logistics; vận tải và dịch vụ biển. Từ năm 1975 cho đến đầu năm 1989, khu vực Tân Cảng tiếp tục được sử dụng cho một số hoạt động quân sự ít được duy tu, bảo dưỡng, dẫn đến tình trạng suy kiệt nghiêm trọng trong hệ thống cơ sở hạ tầng như cầu tàu, kho bãi, giao thông, doanh trại, điện nước… Đồng thời, vì thiếu sự quản lý tập trung trong việc triển khai và duy trì lực lượng quân sự, an ninh trật tự gặp nhiều khó khăn.

Vào ngày 15 tháng 3 năm 1989, Bộ Quốc phòng Việt Nam đã ban hành Quyết định số 41/QP để thành lập Quân Cảng Sài Gòn, thuộc quân chủng Hải Quân, nhằm thực hiện nhiệm vụ quốc phòng. Đồng thời, cơ sở hạ tầng như cầu tàu, kho bãi được tận dụng để phát triển hoạt động kinh doanh, tạo nguồn doanh thu nhằm tái cơ cấu và nâng cấp cảng dần dần.

5. Quân Cảng đặc biệt:

Quân Cảng là một cơ sở quân sự đặc biệt, được sử dụng để đồn trú và hỗ trợ các tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo. Các cơ sở này bao gồm nhiều hạng mục công trình chuyên dụng nhằm đáp ứng các nhu cầu và nhiệm vụ quan trọng của lực lượng hải quân. Các hạng mục công trình quan trọng trong Quân Cảng bao gồm:

– Hệ thống các công trình thủy, bao gồm các bến tàu, ụ cạn (ụ khô) để sửa chữa và bảo dưỡng tàu ngầm.

– Khu nhà làm việc của bộ phận hành chính và kỹ thuật.

– Bến cảng chuyên dụng để xếp tên lửa vào các hầm phóng của tàu ngầm và lắp đặt, tháo dỡ ngư lôi.

– Các trung tâm thực hành dành cho việc chuẩn bị và hành quân luyện tập của kíp chiến đấu của tàu ngầm.

– Nguồn dự trữ ngư lôi để đảm bảo sẵn sàng chiến đấu.

– Trạm bảo đảm cung cấp điện (năng lượng) khi có sự cố.

– Các trạm phòng cháy, chữa cháy và các công trình chức năng khác.

Quân Cảng không chỉ là một cơ sở đồn trú tàu ngầm mà còn có vai trò chiến lược quan trọng trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động tác chiến của lực lượng hải quân trong vùng hoạt động. Đây cũng là nơi triển khai các lực lượng hải quân và đóng quân để hồi phục khả năng chiến đấu, bảo đảm an toàn vận tải biển và tổ chức đóng quân cho các lực lượng hải quân.