Căn cứ chứng minh đủ điều kiện để nuôi con sau khi ly hôn

1. Căn cứ chứng minh đủ điều kiện để nuôi con sau khi ly hôn: 

Căn cứ Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định sau khi ly hôn, cha, mẹ vẫn có quyền cũng như nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên nhưng bị mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản tự nuôi mình. 

Việc trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ cũng như quyền của cha và mẹ đối với con sau khi ly hôn sẽ do vợ, chồng thỏa thuận. Nếu như hai vợ chồng không thể tự thỏa thuận được việc ai là người trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng con sau khi ly hôn thì sẽ yêu cầu Tòa án có thẩm quyền giải quyết. Tòa án sẽ căn cứ trên thực tế điều kiện của cha, mẹ (có chỗ ăn, chỗ ở hợp pháp; có công ăn việc làm ổn định; có mức lương thu nhập hàng tháng) có đủ để đảm bảo cuộc sống cho con hay không và dựa vào quyền lợi mọi mặt của người con để quyết định. 

Lưu ý: nếu như con từ đủ 07 tuổi trở lên phải xem xét nguyện vọng con muốn ở với bố hay với mẹ. Trường hợp con chưa đủ 36 tháng tuổi thì Tòa án sẽ giao cho người mẹ trực tiếp nuôi dưỡng và chăm sóc con (ngoại trừ trường hợp người mẹ không đáp ứng đủ điều kiện để trực tiếp nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con cái). 

Như vậy, theo quy định trên có thể xác định điều kiện để nuôi con sau khi ly hôn gồm: 

– Với trường hợp thuận tình ly hôn thỏa thuận được việc trực tiếp nuôi dưỡng con thì sẽ tuân theo sự thỏa thuận của vợ chồng. 

– Với trường hợp đơn phương ly hôn không đồng thuận việc phân chia con cái thì để giành được quyền trực tiếp nuôi dưỡng con thì vợ, chồng phải chứng minh được các yếu tố sau đây: 

+ Điều kiện về vật chất: 

• Phải có chỗ ở ổn định: vợ chồng cần chứng minh bản thân sau khi ly hôn có chỗ ở hợp pháp và ổn định thông qua Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở hoặc thông qua hợp đồng thuê nhà dài hạn nếu như chưa có nhà ở thuộc quyền sở hữu riêng của mình hoặc vẫn ở chung với cha mẹ ruột sau khi ly hôn,… 
• Phải có công ăn việc làm ổn định tạo ra mức thu nhập hàng tháng: đây là một trong những điều kiện tiên quyết cần đó để vợ hoặc chồng giành được quyền nuôi con. Bởi phải có công việc ổn định thì mới tạo ra thu nhập hàng tháng ổn định để lo được cho con điều kiện vật chất cơ bản, lo cho con đi học và đáp ứng các nhu cầu của một đứa trẻ. Để chứng minh việc này thì vợ, chồng có thể cung cấp bảng lương của công ty, hợp đồng lao động; trường hợp kinh doanh ngoài thì có giấy tờ, tài liệu chứng minh có nguồn thu nhập từ hoạt động kinh doanh đó,….

Như vậy, để giành được quyền nuôi con khi ly hôn, vợ hoặc chồng cần phải chứng minh được bản thân có đủ điều kiện nuôi con khi ly hôn bao gồm điều kiện về tài chính tốt hơn so với đối phương.

+ Điều kiện về tinh thần: 

Bên cạnh đáp ứng đủ các điều kiện vật chất, vợ, chồng cũng cần chứng minh có đủ điều kiện về tinh thần để chăm lo tốt nhất cho con, vấn đề này thể hiện thông qua việc có thường xuyên dành thời gian kèm cặp, dạy dỗ con học hành hay không? Mối quan hệ giữa bố mẹ với con cái từ trước đến nay? Có thường xuyên dành thời gian tâm sự, đưa con đi chơi giải trí hay không?… 

Để chứng minh điều kiện này, đơn giản nhất là chứng minh thông qua hợp đồng làm việc có ghi cụ thể giờ làm việc hoặc lịch làm việc của bản thân,…Ví dụ công việc làm giờ hành chính từ 8h sáng đến 5h chiều, tối đến có khoảng thời gian cho con cơm nước và dạy dỗ con học hành, cuối tuần có thời gian nghỉ ngơi với con,… 

Lưu ý: bên cạnh việc chứng minh cho Tòa án thấy bản thân mình có đủ các điều kiện về vật chất, tinh thần hơn đối phương để giành quyền nuôi con thì cũng cần có chứng cứ chứng minh những yếu tố bất lợi của đối phương. Như vậy, khả năng để giành được quyền trực tiếp nuôi dưỡng, chăm sóc con khi ly hôn sẽ cao hơn rất nhiều. 

2. Có được cản trở việc thăm nuôi con sau khi ly hôn không? 

Sau khi ly hôn sẽ dẫn đến tình trạng vợ hoặc chồng sẽ được trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng con và người còn lại không trực tiếp nuôi con. Khi đó, với cha hoặc mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn sẽ có nghĩa vụ sau đây: 

– Tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.

– Phải có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con. 

– Có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.

Đối với người cha, mẹ trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn sẽ có quyền và nghĩa vụ sau:

– Được quyền yêu cầu cha, mẹ không trực tiếp nuôi con thực hiện các nghĩa vụ vừa liệt kê ở trên. 

– Có quyền yêu cầu người không trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình tôn trọng quyền được nuôi con của mình.

– Tuyệt đối không được cản trở người không trực tiếp nuôi con trong việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

Như vậy, sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.

Cha, mẹ trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình không được cản trở người không trực tiếp nuôi con trong việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

3. Trường hợp người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn không đủ điều kiện chăm sóc con thì có được yêu cầu thay đổi không? 

Căn cứ Điều 84 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định các trường hợp được thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn như sau: 

– Hai bên cha, mẹ có sự thỏa thuận đồng ý thay đổi người trực tiếp nuôi dưỡng con sau khi ly hôn. 

– Trường hợp không có sự thỏa thuận, muốn thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn phải có các căn cứ sau đây: 

+ Chứng minh người đang trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con nữa. 

+ Nếu như con đã từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con muốn ở với cha hay với mẹ. 

Trường hợp nếu như cả cha và mẹ không đáp ứng đủ các điều kiện trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn thì khi đó Tòa án có thẩm quyền sẽ quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định. 

Do đó, trong trường hợp sau khi được Tòa án giao cho vợ hoặc chồng trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn nhưng về sau, vợ hoặc chồng không còn đủ điều kiện vầ vật chất hoặc có những hành vi vi phạm nghĩa vụ của cha mẹ đối với con thì đối phương có thể khởi kiện về việc yêu cầu Tòa thay đổi người trực tiếp nuôi con. Tuy nhiên, việc chứng minh hoàn toàn không dễ dàng, đòi hỏi bên yêu cầu biết cách thu thập chứng cứ về việc đối phương không còn đủ khả năng chăm sóc, nuôi dưỡng con hay có những hành vi đánh đập, mắng chửi con, cản trở người không trực tiếp nuôi con không được thăm nom, chăm sóc con,…. Chỉ khi nào có được những bằng chứng rõ ràng thì mới có cơ sở được tòa án chấp chận yêu cầu đòi thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn. 

Hồ sơ khởi kiện bao gồm: 

– Đơn yêu cầu thay đổi quyền nuôi con hoặc đơn khởi kiện yêu cầu thay đổi quyền nuôi con.

– Quyết định, bản án ly hôn đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án.

– Giấy tờ tùy thân gồm chứng minh nhân dân/Căn cước công dân/Hộ chiếu còn hạn. 

– Giấy khai sinh của con (bản sao có chứng thực). 

– Các chứng cứ chứng minh cho việc khởi kiện thay đổi quyền trực tiếp nuôi con (áp dụng trong trường hợp hai bên không thỏa thuận được hoặc khởi kiện thay đổi quyền nuôi con khi người đang trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện để nuôi con).

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết: 

Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014.