Cuộc sống muôn màu muôn vẻ đã tạo nên trong con người khao khát được khám phá những gì mới mẻ, lạ lẫm. Bởi vậy, nhiều khi con người cứ dấn thân và mơ ước đến được một miền đất xa xôi nào đó mà quên đi những giá trị gần gũi, thân thương. Như một bài học nhẹ nhàng nhưng thấm thía về tình người, tình đời, Nguyễn Minh Châu đã xây dựng thành công nhân vật Nhĩ.
Mục lục bài viết
1. Dàn ý Cảm nhận về vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Nhĩ trong Bến Quê:
1.1. Giới thiệu khái quát về nhân vật:
Nhĩ là người từng trải, có địa vị, hiểu biết rộng “Nhĩ đã từng đi tới không xót một xó xỉnh nào trên trái đất”, anh đã đặt gót chân mình vào mọi chân trời xa lạ. Có thể nói, anh đã được thưởng thức nhiều cảnh đẹp ở các thành phố và các danh lam thắng cảnh gần xa. Nhưng những món ăn ngon ở nước ngoài, những cảnh đẹp gần gũi, tình nghĩa thân thuộc của con người ở nơi quê hương, Nhĩ mới cảm nhận được khi ốm yếu trên giường bệnh, điều đó đã khiến anh cảm thấy vô cùng xúc động.
1.2. Những suy nghĩ, trải nghiệm của nhân vật Nhĩ qua cảnh vật nơi bến quê:
Qua ô cửa sổ nhà mình, Nhĩ có thể cảm nhận được vẻ đẹp của những bông hoa bằng lăng “đậm sắc hơn” hơn trong tiết trời se lạnh. Sông Hồng “màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra”, dưới những tia nắng đầu thu bãi phù sa sông Hồng phô ra “một thứ màu vàng thau xen với màu xanh non” và bầu trời, cái mái vòm từ bầu trời “như cao hơn”.
Nhìn ra khung cửa sổ ngôi nhà của mình, Nhĩ xúc động trước vẻ đẹp của quê hương mà trước đây anh ít được nhìn thấy và cảm nhận được, hoặc vì cuộc sống bộn bề, đầy thăng trầm hoặc vì sự lãng quên vô tình.
=> Nhắc nhở người đọc phải biết trân trọng những cảnh đẹp của quê hương đất nước ta bởi chúng là máu thịt của mỗi chúng ta.
1.3. Tình cảm và sự quan tâm của vợ con với Nhĩ:
‐ Liên, vợ Nhĩ, một người cần cù, tận tụy, khiến Nhĩ cảm động bởi tình yêu thương của vợ “Anh cứ yên tâm, vất vả tốn kém đến bao nhiêu em và các con cũng chăm lo cho anh được”, “những bước chân rón rén” của người phụ nữ hiền thảo “trên cầu thang gỗ sờn” và “lần đầu tiên nhìn thấy chiếc áo vá của Liên”, Nhĩ đã hối hận vì sự bất cẩn, vô tâm của mình. Nhĩ hiểu điều này: Gia đình là điểm tựa vững chắc nhất trong cuộc đời mỗi con người.
‐ Tuấn là con thứ hai của Nhĩ. Nhĩ sai con sang bên kia sông, “qua đò, đặt chân sang bờ bên kia chơi, rồi ngồi nghỉ đâu đó một lát rồi về”. Nhĩ muốn con qua sông để được nhìn thấy cảnh vật quen thuộc, bình dị mà suốt đời mình đã lãng quên.
‐ Tuấn “sà vào một đám người đang đánh cờ thế trên phố” mà quên mục đích, khiến Nhĩ ngậm ngùi nghĩ “Đời người khó tránh khỏi những điều vòng vèo hoặc chùng chình” để rồi không thể đến đó hoặc mục tiêu cuộc sống không thể đạt được.
1.4. Quan hệ của Nhĩ với những người hàng xóm:
‐ Trẻ em: “Tất cả bọn trẻ túm tụm lại với nhau, chúng giúp anh đặt tay lên bậu cửa sổ, đặt một chiếc chăn gấp dưới mông anh, sau đó mang theo một đống gối sau lưng anh.”
‐ Ông cụ giáo Khuyến sáng nào đi xếp hàng mua báo cũng dừng lại hỏi thăm sức khỏe Nhĩ.
=> Đó là sự giúp đỡ vô tư, trong sáng, nhân ái, giản dị, trung thực.
2. Cảm nhận về vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Nhĩ trong Bến Quê hay nhất:
Nhĩ được xếp vào nhân vật thuộc kiểu chứa đựng tính chất tư tưởng của tác phẩm chuyên đề, nhưng nhân vật vẫn hiện lên một cách sinh động, bởi tác giả đã tạo ra tình huống trần thuật tự nhiên, qua đó phân tích quá trình nhận thức và tâm lý.
Nguyễn Minh Châu không kể nhiều về quá khứ của Nhĩ, nhưng người đọc vẫn có thể hình dung Nhĩ là một người thành đạt trong công việc, được đi đến nhiều nơi, được mở rộng tầm mắt. Tuy nhiên, lúc này anh thấy mình rơi vào hoàn cảnh trớ trêu: căn bệnh hiểm nghèo buộc anh phải nằm liệt giường, mọi sinh hoạt đều phải phụ thuộc vào vợ con. Nhĩ có thời gian sống chậm lại để có thời gian quan sát xung quanh. Anh chợt nhận ra ở vùng quê này còn rất nhiều điều đẹp đẽ và giá trị mà bao năm qua anh đã vô tình bỏ qua. Đầu tiên là những bông hoa tím biếc, rồi đến bầu trời, mặt sông… Mọi thứ đều mang đến cho anh cảm giác bình yên. Đặc biệt là lần đầu tiên Nhĩ để ý thấy vợ mặc chiếc áo vá. Một người phụ nữ dịu dàng chăm sóc anh mà không phàn nàn. Những đứa trẻ hàng xóm gặp khó khăn giúp Nhĩ “đi nửa vòng trái đất”, cuộc trò chuyện của ông giáo Khuyên… Tất cả những điều tưởng chừng như nhỏ nhặt, đời thường đó đã khiến Nhĩ cảm động. Anh như bừng tỉnh giữa cơn mê dài. Anh sống một thời gian dài như một người xa lạ giữa gia đình và quê hương.
Hình ảnh những bông bằng lăng cuối mùa màu sắc đậm hơn, tiếng sạt lở hai bên bờ khi nước lũ tràn về gợi cho ta một ý niệm về cuộc đời mong manh, ngắn ngủi.
Nhĩ muốn sửa chữa sai lầm từ đó. Anh muốn biết thêm về sự bao la của quê hương, nơi mà bây giờ bước chân anh không chạm tới. Nhĩ đã tìm ra giải pháp là nhờ con trai. Khi nghe bố đề nghị, Tuấn có vẻ ngạc nhiên. Nó không thể hiểu được ý định sâu xa của người cha. Nhĩ không chỉ muốn con giúp ích cho mình mà còn muốn con tránh được những sai lầm dẫn đến hối hận về lâu dài.
Bi kịch của Nhĩ được khắc sâu qua mỗi bước đi của con trai. Chỉ là Tuấn không những giống Nhĩ về ngoại hình, tiếc thay, cậu bé lại cũng giống anh ở những khuyết điểm. Con trai anh quên mất những gì cha mình đã dặn dò, bởi vì có một thứ hấp dẫn hơn: đó là phá cờ thế. Cậu bé có thể đã không đến kịp chuyến phà duy nhất trong ngày. Nhĩ dường như cảm nhận được điều này nên dẫn ra một triết lý chua xót: ở đời người khó tránh khỏi những điều khó khăn hay chậm chạp, khó tránh khỏi những sai lầm. Việc phát hiện và khắc phục mất nhiều thời gian và rất tốn kém, thậm chí phải trả cái giá rất đắt.
Vào cuối câu chuyện, chúng ta thấy một khung cảnh rất đáng thương và đáng suy ngẫm. Mặt Nhĩ đỏ bừng, anh lấy hết sức bình sinh giơ tay lên như chỉ vào ai, như khẩn thiết ra hiệu cho ai. Người này có thể là con trai anh, nhưng người đọc cũng hiểu rằng đây là cử chỉ khuyên nhủ của chính Nguyễn Minh Châu đối với chúng ta: phải biết tìm về những giá trị đích thực của cuộc sống.
Nguyễn Minh Châu đã xây dựng nhân vật Nhĩ bằng cách thể hiện ngòi bút nghệ thuật độc đáo và tình huống nghịch lí, đi sâu vào đời sống nội tâm, chọn lọc những chi tiết có ý nghĩa biểu tượng, kể bằng giọng vừa trữ tình vừa triết lí.
Thông qua nhân vật này, Nguyễn Minh Châu gửi đến chúng ta thông điệp về giá trị nhân văn: hãy yêu thương và tìm thấy ý nghĩa của cuộc sống trong những điều giản dị nhất xung quanh mình, gia đình và quê hương mới là quan trọng nhất trong cuộc đời.
3. Cảm nhận về vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Nhĩ trong Bến Quê ý nghĩa nhất:
Truyện ngắn “Bến Quê” là một tác phẩm hay của Nguyễn Minh Châu. Tác phẩm không chỉ là một câu chuyện cảm động mà còn chứa đựng triết lý về cuộc đời của mỗi con người. Thông qua nhân vật Nhĩ, một người từng trải, lâm bệnh nặng và sắp qua đời, tác giả gửi gắm nhiều suy nghĩ xúc động về kiếp người, đánh thức lương tâm của những con người cùng chí hướng không nên sống buông thả, vô cảm mà phải biết sống trân trọng vẻ đẹp bình dị và những giá trị thân thuộc của cuộc sống, gia đình và quê hương.
Một buổi sớm mùa thu, Nhĩ nhìn thấy thiên nhiên quê hương từ khung cửa sổ. Hoa bằng lăng càng về cuối mùa càng sắc thắm. Sông Hồng màu đỏ. Vòm trời mùa thu như cao hơn, xanh hơn. Đặc biệt là màu bùn “vàng thau lẫn non xanh” đẹp đẽ, đủ màu sặc sỡ.
Mỗi cảnh vật thiên nhiên đều mang một vẻ đẹp riêng, quen thuộc và bình dị. Vẻ đẹp này cũng chứa đầy cảm xúc của những con người từng phiêu bạt đây đó mà ngỡ ngàng cuối cùng cũng nhận ra. Nhĩ xúc động trước vẻ đẹp bình dị, thân yêu của quê hương.
Những ngày cuối đời, anh mới cảm nhận được vẻ đẹp của người vợ Liên khi nằm trên giường bệnh. Liên đã phải chịu đựng nhiều vất vả và lo lắng. Anh cảm thấy day dứt khi lần đầu nhìn thấy “Chiếc áo vá của Liên”. Đây là nét đẹp mộc mạc bình dị của người phụ nữ Việt Nam xưa.
Liên hy sinh thầm lặng “cho đời… thầm lặng”. Dù đã trở thành phụ nữ thành thị nhưng ở Liên vẻ đẹp tâm hồn trong sáng vẫn “như… còn nguyên vẹn”. Đến cuối cùng, Nhĩ mới thấm thía tình yêu thương của gia đình, vì anh đã hiểu gia đình là tổ ấm hạnh phúc, là nơi nương tựa vững chắc.
Khi nhận ra vẻ đẹp của vùng đồng bằng ven sông Hồng, Nhĩ đã có một ước muốn cháy bỏng: được bước chân lên bãi bồi này. Nguyện vọng này tưởng chừng rất đơn giản, nhưng trong hoàn cảnh của Nhĩ hiện tại, nó trở nên vô vọng.
Từ việc nhờ con trai không thành và cuộc đời tuổi trẻ của mình, Nhĩ phát hiện ra quy luật chung của đời người “Người… đường vòng”. Vì vậy, hành động của Nhĩ “giơ tay khoát khoát” như muốn cảnh tỉnh mọi người: nhanh chóng thoát khỏi những nan đề và những khúc quanh của đường đời, để tiến tới những con đường chân chính và bền vững đến với những giá trị của cuộc sống.
Nhĩ là một nhân vật tưởng tượng. Tác giả đã cho nhân vật những quan sát, suy ngẫm và triết lý về nhân sinh. Qua nhân vật Nhĩ, tác giả muốn nhắn nhủ với chúng ta: mỗi người hãy nhận biết, trân trọng và nâng niu vẻ đẹp của quê hương, gia đình. Chỉ bằng cách thoát ra khỏi những chùng chình, mọi người mới có thể đạt được vẻ đẹp thực sự của cuộc sống.
Câu chuyện được xây dựng dựa trên những nghịch lý của cuộc đời. Nhân vật Nhĩ đã từng đi khắp thế gian nhưng nay không thể đến được bãi bồi bên kia sông, mặc dù nó ở rất gần anh. Ở nhiều nơi trên thế giới, anh biết rằng vùng bãi bồi quen thuộc và gần đó ẩn chứa nhiều bí mật chưa được khám phá. Những suy tư, triết lý của tác giả trở thành đời sống nội tâm của nhân vật, nơi những biến động tâm trạng do hoàn cảnh gây ra được miêu tả tinh tế, nhuần nhuyễn.
