Dòng sông Hương thượng nguồn đẹp đến nao lòng. Sự cảm nhận về vẻ đẹp của nó không chỉ đơn thuần là thị giác, mà còn là sự kết hợp hoàn hảo của thị giác, thính giác và xúc giác. Cảm nhận về vẻ đẹp dòng sông Hương nơi thượng nguồn, mời bạn đọc tham khảo.
Mục lục bài viết
1. Cảm nhận dòng sông Hương khi ở thượng nguồn:
Bức tranh thơ mộng về dòng sông Hương được Hoàng Phủ Ngọc Tường khắc họa trong tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” thật sự đã để lại dấu ấn trong lòng người đọc. Quan sát dòng sông từ thượng nguồn, ta nhận ra mối liên kết mật thiết giữa nó và dãy Trường Sơn.
Dòng sông tại thượng nguồn tỏa ra vẻ đẹp mãnh liệt, hùng vĩ nhưng đồng thời cũng dịu dàng và lôi cuốn. Cảnh sắc hoang dã của sông được mô tả qua so sánh với bản trường ca xanh mướt của rừng già. Khi vượt qua những địa hình khó khăn, Hương giản dị mà mạnh mẽ: “dữ dội qua những ghềnh thác, cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn”.
Tuy nhiên, sông Hương cũng có những khoảnh khắc dịu dàng và mơ màng, đặc biệt khi chạy qua những cánh đồng hoa đỗ quyên rừng rực rỡ. Sự dịu dàng và lôi cuốn của dòng sông hòa quyện với màu đỏ tươi của hoa đỗ quyên tạo nên một khung cảnh tuyệt vời, có lẽ đó chính là khi dòng sông Hương đẹp nhất.
Sông Hương, chảy qua lòng Trường Sơn, được miêu tả như một nghệ sĩ Di-gan tự do, mạnh mẽ và trong sáng, mang đậm bản lĩnh của rừng xanh. Đó là cách liên tưởng sắc sảo, táo bạo và đầy ngạc nhiên, thể hiện sự nhìn nhận đa chiều và sự hòa quyện văn hóa của tác giả. Ông đã hòa trộn văn hóa phương Tây vào văn hóa Việt thông qua hình ảnh cô gái Di-gan, đưa thượng nguồn sông Hương ra thế giới qua hình ảnh cụ thể và sinh động này.
Khi rời rừng, sông Hương biến đổi, mang vẻ đẹp dịu dàng, trí tuệ và trở thành nguồn cung cấp màu mỡ cho vùng đất văn hóa Huế. Để hiểu một con sông hay một dân tộc, ta cần tìm hiểu về nguồn gốc của nó. Chỉ khi ngắm nhìn hành trình đầy thách thức từ thượng nguồn đến bể sông, ta mới thấu hiểu được tâm hồn sông Hương.
Sông Hương, với hành trình từ thượng nguồn đến biển, thể hiện đầy đủ cảm xúc của con người Huế: mãnh liệt, sâu lắng, trữ tình và trí tuệ. Sự mô tả vẻ đẹp tự nhiên của sông Hương cũng là cách tôn vinh văn hóa địa phương và khám phá tâm hồn con người Huế. Sông Hương đã trở thành biểu tượng của Huế, đại diện cho một vùng đất và con người cố đô. Tình yêu sâu lắng, tự hào và mãnh liệt của tác giả đối với dòng sông quê hương và xứ Huế đã được thể hiện qua việc khám phá về sông Hương.
Đoạn trích kết thúc nhưng dòng sông vẫn không ngừng chảy.
Nó tràn đầy cảm xúc và ghi dấu trong trái tim người đọc mãi mãi. Dù đi đến nơi đâu, ta vẫn không thể quên được vẻ đẹp thơ mộng, đầy tình cảm của dòng sông quê hương và thành phố Huế thanh bình. Đây chính là những giá trị mà Hoàng Phủ Ngọc Tường muốn chúng ta nhận biết.
2. Cảm nhận dòng sông Hương khi ở thượng nguồn chọn lọc:
“Ôi những dòng sông bắt nước từ đâu
Mà khi về Đất Nước mình thì bắt lên câu hát
Người đến hát khi chèo đò, kéo thuyền vượt thác
Gợi trăm màu trên trăm dáng sông xuôi”
(Đất Nước,
Việt Nam chúng ta là quốc gia có đặc trưng địa lý độc đáo, với hệ thống sông ngòi trải dài khắp quốc gia hình chữ S. Những dòng sông này đã trở thành phần không thể thiếu trong văn hóa, lịch sử và tâm thức của người dân Việt Nam, từ thời vua Hùng xây dựng đất nước bên dòng sông Hồng màu đỏ đến những trận đánh với quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng, hay với quân Tống trên sông Như Nguyệt, đều đầy hào khí. Đối với người Việt, khi nhắc đến quê hương, mảnh đất nuôi dưỡng mình từ bé, hình ảnh một dòng sông thân thương luôn hiện lên. Đó có thể là dòng sông Lô liên quan đến nhạc sĩ Văn Cao, hay “sông Đuống trôi đi một dòng lấp lánh/nghiêng nghiêng trong kháng chiến trường kỳ” trong thơ của Hoàng Cầm. Đó cũng có thể là dòng sông xanh biếc trong thơ của Giang Nam, hay dòng sông Đà hùng vĩ và dữ dội nhưng cũng đầy mơ mộng, trữ tình trong mắt nhà văn Nguyễn Tuân. Hoàng Phủ Ngọc Tường, người con trai yêu quê hương Huế, cũng không quên dòng sông Hương thần thoại, ngàn năm soi bóng kinh thành cố đô trong tác phẩm nổi tiếng “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”.
“Tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” của Hoàng Phủ Ngọc Tường, viết tại Huế năm 1981 và được xuất bản năm 1986, là một tác phẩm tiêu biểu cho thể loại ký trong văn học Việt Nam hiện đại. Nhan đề tác phẩm gây ấn tượng và thu hút người đọc bằng sự mới lạ và khơi gợi sự tò mò. Tác phẩm không chỉ khám phá vẻ đẹp của dòng sông Hương từ nhiều góc độ khác nhau mà còn giới thiệu huyền thoại về tên gọi “Hương” của dòng sông.
Nguyên nhân chính mà tác giả chọn dòng sông Hương làm trọng tâm trong tác phẩm của mình là vì dòng sông này là một biểu tượng nổi bậc của vùng đất Huế – nơi ông gắn bó từ khi sinh ra và đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong tâm trí ông. Dòng sông Hương với vẻ đẹp đa dạng và cuốn hút, đặc biệt là phần thượng nguồn nằm giữa rừng Trường Sơn hoang sơ, đã được Hoàng Phủ Ngọc Tường so sánh như “một bản trường ca của rừng già”. Ông mô tả dòng sông Hương vừa mang hình ảnh hùng vĩ, mãnh liệt nhưng đồng thời cũng mang nét dịu dàng, thơ mộng. Những đặc điểm này đã hòa quyện với nhau để tạo nên hình ảnh của một dòng sông Hương vừa kỳ vĩ, vừa đầy cá tính, gây ấn tượng mạnh mẽ với người đọc.”
Phong cách viết của Hoàng Phủ Ngọc Tường khi mô tả dòng sông Hương đặc biệt và ấn tượng. Ngọc Tường đã biến sông Hương thành một hình ảnh sôi nổi, tràn đầy sức sống của một cô gái Di-gan tự do, trong sáng và mạnh mẽ. Sông Hương không chỉ là một dòng sông, mà còn là một linh hồn, một nhân cách riêng biệt, mang đậm màu sắc cá nhân.
Nhưng mặt khác, dòng sông Hương cũng mang hình ảnh của một người mẹ bao dung, nuôi dưỡng văn hóa xứ Huế qua nhiều thế hệ bằng tình yêu thương thâm thắm. Sông Hương không chỉ là một dòng chảy nước, mà còn là một biểu tượng văn hóa, một nguồn cảm hứng sáng tạo và một biểu tượng của sự gắn bó, yêu thương giữa con người Huế và quê hương họ.
Thông qua một đoạn mô tả chi tiết và sinh động về dòng Hương giang ở thượng nguồn, tác giả đã khéo léo và tinh tế bộc lộ vẻ đẹp của dòng sông này. Một vẻ đẹp tự nhiên, nguyên sơ mà không kém phần quyến rũ và đầy mê hoặc. Sông Hương, trong mắt của tác giả, không chỉ đơn thuần là một dòng nước chảy, mà đã trở nên sống động, trở thành một sinh thể có tâm hồn, có xúc cảm và có cả cuộc đời.
Tác giả đã khéo léo vẽ nên nhiều nét cá tính khác nhau của Sông Hương. Đôi khi, nó hùng vĩ, mãnh liệt như đang muốn khẳng định mình, khẳng định sức mạnh và uy quyền của mình trước thiên nhiên và loài người. Đôi khi, nó lại hoang dại, quyến rũ như một nữ thần tự do, lạc lối trong thiên nhiên, mang đến cho người xem những cảm xúc mạnh mẽ và khó quên.
Và đôi khi, Sông Hương lại thật dịu dàng, bao dung như một người mẹ yêu thương. Nó như đang ôm ấp, nuôi dưỡng và bảo vệ mọi sinh vật trong lòng mình, mang đến sự bình yên và hạnh phúc cho tất cả. Sự kết hợp của những yếu tố này đã tạo nên một vẻ đẹp tuyệt vời và hoàn mỹ, gây ấn tượng sâu sắc với người đọc.
Đặc biệt, qua tên gọi “sông Hương”, tác giả đã gợi lên không chỉ hình ảnh mà còn cả mùi hương của dòng sông này. Một mùi hương quen thuộc, đầy mê hoặc và không thể quên. Một mùi hương mang đầy ý nghĩa, như một hình ảnh, một biểu tượng cho dòng sông này. Tất cả đã kết hợp, tạo nên một ấn tượng sâu sắc và khó phai trong lòng người đọc về dòng sông Hương.
3. Cảm nhận dòng sông Hương khi ở thượng nguồn ấn tượng:
Dòng sông Hương, biểu tượng của Huế, chảy qua thành phố cổ đầy lăng tẩm và đền đài, là niềm tự hào của người dân nơi đây. Sông Hương, với những thay đổi qua thời gian và cuộc sống, đã làm mát mẻ cảnh quan và con người Huế. Sông Hương đã trở thành chủ đề của nhiều tác phẩm thơ ca và hội họa đầy cảm xúc. Hoàng Phủ Ngọc Tường, một người con Huế, đã từng tự hỏi ai đã đặt tên cho sông Hương trong tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”. Tác phẩm của ông trình bày một cái nhìn sâu sắc về mối quan hệ giữa sông và lịch sử, sông và hội họa, sông và người Huế.
Sông Hương, duy nhất trong thành phố, đã trải qua nhiều thác ghềnh và cuốn xoáy trước khi về vùng châu thổ yên bình. Sông Hương không chỉ hùng vĩ với cảnh rừng già và những ghềnh thác mãnh liệt, mà còn dịu dàng với màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng. Sông Hương tượng trưng cho sự hòa quyện giữa sức mạnh, phóng khoáng và vẻ đẹp dịu dàng, tinh tế, góp phần tạo nên văn hóa độc đáo của xứ sở.
Sông Hương, với dòng chảy từ thượng nguồn đầy thách thức và bí ẩn, đã khép kín mình trong rừng và giấu chìa khóa trong các hang đá ở chân núi Kim Phụng. Nguyễn Tuân đã mô tả tiếng thác Đà với nhiều biểu cảm, từ sự oán trách, khấn khoản đến sự khiêu khích và chế giễu. Còn Hoàng Phủ Ngọc Tường, qua sự tài tình của mình, đã tạo ra các liên tưởng và so sánh, sử dụng phép ẩn dụ và nhân hóa để miêu tả sự đẹp đẽ đầy nhân văn của dòng sông Hương giữa Trường Sơn. Tác giả đã gợi ý rằng nếu chỉ tập trung vào vẻ ngoài của nó, sẽ không hiểu đúng bản chất của sông Hương và cuộc hành trình mà nó đã trải qua.
Đoạn trích là sự kể chuyện ngắn gọn nhưng đầy chất thơ về sông Hương. Tác giả thông qua sự nhìn nhận sắc sảo, đã khám phá sông Hương từ nhiều khía cạnh khác nhau, từ địa lý, lịch sử đến văn hóa và thơ ca. Sử dụng linh hoạt giữa kể và tả, tác giả đã tận dụng các phương pháp nghệ thuật như nhân hóa, so sánh, ẩn dụ, biến dòng sông từ vô tri vô giác thành một thực thể có hồn, có tính cách, và tâm trạng biến đổi. Với lối văn phong phú, đa dạng, đầy biến hóa, tác giả đã tạo ra “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” với phong cách riêng biệt.
Tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” đã thể hiện một cách rõ nét tấm lòng yêu quê hương, yêu con người xứ Huế của nhà văn. Qua bài viết này, những kiến thức văn hóa, nghệ thuật sâu rộng và phong phú của nhà văn đã được tỏa sáng, thể hiện sự hiểu biết và sự tôn trọng đối với di sản văn hóa của quê hương. Bài ký trên đã không chỉ khẳng định được thành công của tác giả trên con đường văn học ở thể bút ký, mà còn là minh chứng cho sự phát triển cá nhân của mình, thể hiện cái “tôi” cá nhân riêng biệt, trữ tình. Nhà văn đã đem đến cho chúng ta một bài học đáng nhớ về tình yêu thiên nhiên, quê hương đất nước. Bởi chính quê hương đã tạo nên chúng ta ngày hôm nay. Chúng ta nên tôn trọng và giữ gìn giá trị của quê hương để truyền lại cho thế hệ sau. Có chăng vì thế mà trong thơ của Đỗ Trung Quân đã viết:
“Quê hương là gì hở mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hở mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều”
“’Ai đã đặt tên cho dòng sông?’ là một sáng tác độc đáo và sáng tạo, đánh dấu sự tìm tòi và thể hiện cái nhìn mới mẻ của Hoàng Phủ Ngọc Tường đối với thể loại bút kí. Qua bài viết này, tác giả đã thực sự đưa ra một bức tranh sinh động, đẹp đẽ về thiên nhiên xứ Huế, từng chi tiết nhỏ dường như đều được chạm khắc tỉ mỉ, tạo nên một không gian văn học trữ tình, say đắm lòng người. Những dòng này không chỉ ngợi ca vẻ đẹp của thiên nhiên xứ Huế mà còn khẳng định được tài năng uyên bác của tác giả trong việc sử dụng ngôn ngữ và tạo hình ảnh. Sông Hương, qua lời kể của Hoàng Phủ Ngọc Tường, đã trở thành một dòng sông bất tử, luôn chảy trôi mãi mãi cùng thời gian và trong tâm trí độc giả. Dòng sông này không chỉ là một dòng sông, mà còn là biểu tượng của vẻ đẹp, sức sống, và linh hồn của xứ Huế.”
