Hai đứa trẻ là một trong những tác phẩm xuất sắc của Thạch Lam, tác phẩm đã phản ánh hiện thực cuộc sống một cách chân thực cũng như ước muốn thay đổi cuộc sống dù cho chưa rõ rệt, hãy cùng làm rõ vấn đề qua bài viết này nhé.
Mục lục bài viết
1. Dàn ý cảm nhận cảnh đợi tàu của hai chị em Liên trong Hai đứa trẻ:
Mở bài: giới thiệu tác giả tác phẩm
Thân bài:
Hình phố huyện:
– Ánh sáng của đèn tỏa sáng khắp nơi.
– Tiếng còi mỗi lúc một to.
– Tiếng tàu kêu inh ỏi.
– Khi đoàn tàu đi qua, màn đêm vây quanh.
Cảnh đợi tàu:
– Người dân phố huyện:
– Dù mệt vẫn đợi tàu đến.
– Chờ để bán, kiếm sống.
– Chuyến tàu đến để người dân nơi đây mưu sinh.
– Hy vọng và chờ đợi.
Với chị em Liên:
– Rất mệt mỏi nhưng vẫn chờ đợi.
– An buồn ngủ lắm nhưng vẫn cố thức để chờ tàu.
– Liên mang tâm trạng của một đứa trẻ với những khát khao lớn lao.
-Cảnh chờ đợi rất chân tình.
Ý nghĩa của cảnh chờ đợi:
Người dân chờ tàu để bán hàng.
Hai chị em Liên đứng chờ tàu để nhớ lại những kỉ niệm Hà Nội, lắng nghe lời mẹ dặn và nuôi những hi vọng, khát vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Kết bài: đánh giá lại giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật.
2. Những bài cảm nhận về cảnh đợi tàu hay nhất:
2.1. Bài mẫu 1 – Bài cảm nhận về cảnh đợi tàu hay nhất:
Thạch Lam, tên khai sinh là Nguyễn Tường Vinh, sau đổi là Nguyễn Tường Lân, sinh ra ở Hà Nội, trong một gia đình công chức nhưng tuổi thơ của ông gắn liền với quê mẹ ở huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương. Thạch Lam thuộc nhóm tự lực văn đoàn. Thạch Lam là một người nhẹ nhàng và tinh tế, điều đó đã ảnh hưởng rất nhiều đến các tác phẩm của ông.
Thành công nhất của Thạch Lam là ở thể loại truyện ngắn. Truyện ngắn của Thạch Lam thường không có cốt truyện mà chủ yếu khai thác thế giới nội tâm của con người với những cảm xúc mong manh, mơ hồ và những rung động nhẹ nhàng. Truyện ngắn của ông mang âm hưởng thơ trữ tình buồn với văn phong trong sáng, giản dị thể hiện tình yêu của nhà văn đối với con người và cảnh vật. Tác phẩm tiêu biểu: Tập truyện ngắn “Gió đầu mùa”, “Nắng trong vườn”, Sợi tóc”.
Tác phẩm “Hai đứa trẻ” là một trong những truyện ngắn đặc sắc của Thạch Lam, được in trong tập “Nắng trong vườn” (1938). Cũng như nhiều truyện ngắn khác của ông, “Hai đứa trẻ” có sự đan xen giữa chất hiện thực và chất trữ tình lãng mạn. Tác phẩm vừa mang tính hiện thực cao, vừa thấm nhuần giá trị nhân đạo sâu sắc. Qua truyện ngắn này, nhà văn thể hiện sự đồng cảm sâu sắc, sự đồng cảm và lòng thương xót vô bờ bến đối với những người nghèo khổ, khao khát một sự thay đổi trong cuộc sống của họ. Đồng thời, tác phẩm cũng thể hiện tài năng viết truyện ngắn bậc thầy của Thạch Lam. Đây là một truyện ngắn có cốt truyện đơn giản, thuộc thể loại truyện ngắn trữ tình với nhiều chi tiết tưởng chừng vặt vãnh, vô nghĩa nhưng thực chất lại được chọn lọc, sắp xếp kĩ càng để thể hiện cảm xúc của nhân vật. Qua đó, tác giả gửi gắm tình cảm của mình một cách kín đáo, nhẹ nhàng nhưng không kém phần thấm đượm tư tưởng nhân đạo đáng quý.
Con người luôn sống trong khao khát và hy vọng về một điều gì đó tươi sáng hơn dù trong hoàn cảnh nào. Sống giữa phố huyện nghèo tăm tối, hai chị em cũng như bao người dân phố huyện luôn “mong một điều gì tươi sáng hơn cho cuộc sống nghèo khó hàng ngày của mình”. Chính vì vậy mà chị em Liên vẫn cố thức đêm để nhìn đoàn tàu đi qua, bởi đoàn tàu chỉ lướt qua thôi nhưng nó đã mang đến cho hai chị em một thế giới khác với ánh đèn của chị Tí và ánh đèn trong phòng. Hàng của Liên không đơn giản là nghe lời mẹ bán thêm ít hàng vì “chỉ mua được bao diêm hay bao thuốc lá”. Chính vì vậy mà Liên “dù nhắm mắt để chìm vào giấc ngủ, em vẫn cố thức”, còn An thì “nằm sụp mí mắt như muốn sụp xuống nhưng vẫn không quên căn dặn tôi: “Khi nào tàu đến, chị sẽ đánh thức em dậy”.
Có lẽ vì thế mà đoàn tàu được nhà văn miêu tả tỉ mỉ theo trình tự thời gian, qua diễn biến tâm trạng của hai chị em Liên và An. Khi trời đã khuya, Liên vẫn thao thức không ngủ cho đến khi “tiếng còi tàu ở đâu vang lên, trong đêm khuya lộng gió”. Liên hét lên: “Dậy đi An. Tàu đã đến.” Đoàn tàu chỉ dừng lại giây lát rồi đi vào đêm đen mênh mông như một ngôi sao băng lấp lánh chợt vụt ngang trời rồi vụt tắt mang theo biết bao ước mơ, hoài bão của hai chị em Liên. “Vẫn nhìn cái chấm đèn xanh nho nhỏ treo trên chiếc xe cuối cùng khuất dần rồi khuất sau rặng tre”.
Chuyến tàu đêm nay không đông và kém sáng hơn mọi ngày nhưng Liên vẫn “lặng lẽ đi theo những giấc mơ. Hà Nội xa rồi, Hà Nội rực rỡ tươi vui. Chuyến tàu như mang một thế giới khác đi qua. Một thế giới Trong những thế giới khác, đối với Liên, khác với ánh sáng của chị Tí và ánh sáng của bác Siêu, đó là hình ảnh Hà Nội trong ký ức tuổi thơ, là Hà Nội của những kỉ niệm đẹp đẽ mà chị em Liên bấy lâu nay vẫn mong chờ trong một khoảnh khắc “theo dòng suối mơ”. Những kỉ niệm trong sáng thường in đậm và khắc sâu trong tâm hồn tuổi thơ như chiếc gối êm ru ta vào giấc ngủ êm đềm dù hiện thực phũ phàng hay ảm đạm.
Xa Hà Nội đã lâu nhưng chị em Liên vẫn “nhớ” những lần “ra hồ uống nước đỏ lạnh, ăn những món ngon”. Họ nhớ rõ “một vùng lấp lánh” dù bây giờ với hai người, mùi phở của chú Siêu thật hấp dẫn, nhưng “sang chảnh như vậy, có nhiều tiền hai chị em cũng không bao giờ mua được”. Tuy nhiên, nó vẫn làm tôi nhớ lại mùi hương của ngày xưa. Hình ảnh chuyến tàu đêm là một kỷ niệm đẹp của tuổi thơ tôi, một thời đầy tiếc nuối. Chuyến tàu càng sáng, càng vui, Liên càng thấy rõ cuộc sống tăm tối, buồn tẻ và câm lặng của phố huyện nghèo. Tàu đã đi, đêm vẫn còn “bao phủ”. Liên gối đầu lên tay nhắm mắt để “hình ảnh thế giới xung quanh nhòe đi trong mắt”. Đó là lúc cô cảm thấy buồn vô cùng về một cuộc đời héo úa và không thể thay đổi, Liên “thấy mình sống giữa bao nhiêu khoảng cách vô định như ngọn đèn nhỏ của chị Tí chỉ soi sáng một vùng đất nhỏ”. Đó là ấn tượng buồn cuối cùng của bé Liên khi đi ngủ.
Nhưng không chỉ bùi ngùi, tiếc nuối, hai chị em còn xúc động rơi nước mắt khi con tàu trở về như “hy vọng một điều gì tươi sáng hơn sẽ đến với cuộc sống nghèo khó thường ngày của mình”. Cuộc sống xung quanh Liên bây giờ thật nhàm chán, chuyến tàu từ Hà Nội như mang một chút thế giới khác đi qua phố huyện nghèo. Vì thế, khi đoàn tàu quay trở lại và “biến mất sau rặng tre”, Liên vẫn “âm thầm theo giấc mơ”. Dường như Liên đang ấp ủ trong lòng một khát vọng đổi đời như hiện tại, nhưng vẫn le lói một tia hy vọng rằng một ngày nào đó cô có thể trở lại cuộc sống tươi sáng xưa cũ như khi còn ở Hà Nội. Trong tâm hồn ngây thơ, non nớt và nghèo khó của Liên, Hà Nội là một thiên đường thơ mộng. Nhìn đoàn tàu càng lúc càng xa, lòng Liên cứ rộn ràng rạo rực, xao xuyến, mắt Liên cứ chìm vào cõi mộng. Liên nghĩ về quá khứ, nghĩ về tương lai và hiện tại. Quá khứ tươi sáng của tuổi thơ đã qua lâu, tương lai mờ mịt và mong manh, và hiện tại đầy bóng tối.
Những trạng thái tâm trạng ấy thật mơ hồ, mong manh mà chỉ một tâm hồn nhạy cảm, một trái tim nhân hậu của Thạch Lam mới có thể phát hiện và thể hiện. Với chị em Liên, chuyến tàu từ Hà Nội trở về không chỉ là kỉ niệm mà còn là hình ảnh của một tương lai tuy mơ hồ nhưng đẹp như một giấc mơ trong cổ tích. Nó như một ảo ảnh vụt lên rồi vụt tắt trong tâm trạng tiếc nuối của cô bé Liên. Nhưng dẫu sao, đó vẫn là một niềm vui, một niềm an ủi để giải tỏa mọi buồn phiền, chán chường của hiện tại để hai chị em Liên đi vào giấc ngủ sau một ngày dài buồn tẻ.
Không có khúc quanh, câu chuyện Hai đứa trẻ xoay quanh tâm trạng hồi hộp, lo lắng chờ chuyến tàu đêm của chị em Liên. Bắt đầu từ tiếng trống canh, thời gian trôi qua hiện ra cuộc sống điêu tàn của phố huyện nghèo, người đọc chợt nhận ra trong tiếng kêu “Dậy đi An, tàu tới” là nỗi niềm xót xa, đồng cảm của nhà văn cho những con người nghèo khổ, nhỏ bé như bị chôn vùi trong cuộc sống len lỏi vô nghĩa trong xã hội cũ trước cách mạng. Còn gì thương cảm hơn khi niềm vui, niềm an ủi và cả những ước mơ, hy vọng của họ chỉ cách Hà Nội một chuyến tàu đêm chạy qua. Trang sách cuối cùng khép lại mà cảm giác chờ đợi chuyến tàu của chị em Liên cứ ám ảnh, đọng lại trong tôi như lời thủ thỉ với Thạch Lam: có những mảnh đời mới đáng thương, thật đáng thương mà cũng thật cảm động. Cảm động và khâm phục biết bao khi họ vẫn vượt qua mọi bóng tối, than thở trong thực tại để ước mơ và hy vọng, để không đánh mất niềm tin vào cuộc sống còn chút ánh sáng ở tương lai. Ngày qua ngày, đêm qua đêm, Liên vẫn cố thức chờ tàu, cố gắng vừa cụ thể vừa mơ hồ để thoát ra khỏi hiện tại. Niềm tin và ước vọng ấy tuy mong manh nhưng lại vô cùng tha thiết trong trái tim của hai đứa trẻ. Qua đó ta nhận ra tiếng khóc thổn thức trong lòng Thạch Lam. Cần phải thay đổi thế giới đen tối này, mang lại cho mọi người, đặc biệt là trẻ em, một cuộc sống hạnh phúc. Phải chăng hình ảnh của hai chị em Liên cũng là hình ảnh của hai chị em?
Đọc truyện ngắn “Hai đứa trẻ” ta có cảm giác như đang đọc một “bài thơ trữ tình buồn” bởi qua tâm trạng đợi tàu của hai chị em ta dễ dàng nhận ra một giọng trữ tình thầm kín, nhẹ nhàng. nhưng ăn sâu vào lòng người đọc.
2.2. Bài mẫu 2 – Bài cảm nhận về cảnh đợi tàu hay nhất:
Nhà văn Thạch Lam là nhà văn thường viết truyện dài nhưng lại thành công ở thể loại truyện ngắn. Ông có phong cách sáng tác riêng, thường viết truyện không có cốt truyện mà chủ yếu là dòng cảm xúc như một bài thơ trữ tình, nhưng chiều sâu của tác phẩm khiến người đọc bất ngờ, thường mang đến những cảm xúc khó tả. Đến với truyện ngắn “Hai đứa trẻ”, đây cũng là truyện ngắn tiêu biểu cho phong cách của Thạch Lam, nhẹ nhàng mà sâu sắc. Đặc biệt, truyện ngắn đã mang đến cho người đọc một cảnh tượng cảm động ở cuối bài: cảnh đợi tàu, gợi cho người đọc nhiều cảm xúc.
Hàng ngày, hai chị em Liên luôn có thói quen thức khuya đợi tàu. Nỗi nhớ chuyến tàu đi qua huyện Cẩm Giàng của hai chị em được tác giả khắc họa rõ nét. Lý do chờ tàu của hai chị em Liên hoàn toàn khác với lý do chờ tàu của người dân huyện Cẩm Giàng. Nếu như người ta chờ tàu để bán hàng kiếm thêm chút ít vật chất thì chị em Liên lại muốn thỏa mãn nhu cầu tinh thần. Khoảng thời gian tàu đến, hai chị em Liên như sống lại những kỉ niệm xưa, những ngày ở Hà Nội với cuộc sống đủ đầy. Tàu đến là một thế giới tràn ngập ánh sáng và âm thanh khiến một ngày tẻ nhạt của hai chị em như được thổi một luồng gió mới. Giữa cuộc sống lam lũ, vẫn có những người con giữ tâm hồn tinh tế, trong sáng và lãng mạn. Hai chị em đứng đợi tàu để nhìn đoàn tàu, để sống lại những kỉ niệm tuổi thơ vui vẻ, đủ đầy, một thời hạnh phúc đã mất trong quá khứ, để được sống trong một thế giới ồn ào, rực rỡ hơn, nhiều ánh sáng, khác hẳn với cuộc sống tối tăm, tù túng ở quận này.
Đoàn tàu là biểu tượng của sự sống, có ánh sáng và âm thanh, nó tượng trưng cho cuộc sống tấp nập, nhộn nhịp. Khi tàu đến, Liên lại nhớ Hà Nội, gắn với những kỉ niệm về gia đình và cuộc sống sung túc. Hình ảnh đoàn tàu mang đến cho Liên không gian ánh sáng và âm thanh của một Hà Nội nhộn nhịp, rực rỡ và tươi vui. Cuộc sống ấy khác hẳn với cuộc sống tẻ nhạt, tù túng và tối tăm, bế tắc nơi huyện Cẩm Giàng. Qua cảnh đợi tàu, nhà văn Thạch Lam đã thể hiện thái độ trân trọng, cảm thông cho những kiếp người nhỏ bé. Đồng thời, tác giả muốn cảnh báo những con người đang sống trong vòng xoáy của cuộc đời, bị mắc kẹt trong những triết lí về cuộc đời. Đó là: hãy phấn đấu vươn lên, đừng để mình chìm trong bóng tối, đừng sống cuộc đời vô nghĩa. Thực tế xung quanh cuộc sống có thể nghèo nàn, thiếu thốn, tù túng hay đen tối nhưng con người không bao giờ được thôi tin tưởng và hy vọng vào một tương lai tốt đẹp hơn. Hình ảnh đoàn tàu chở bao ánh sáng còn thể hiện niềm lạc quan, niềm tin của tác giả về một tương lai tươi sáng hơn của con người. Qua cảnh đợi tàu, nhà văn thể hiện niềm tin vào khát vọng vươn lên của con người. Dù cuộc sống bế tắc hay tăm tối, họ luôn có tinh thần cầu tiến, không ngừng khao khát đổi đời. Tác giả đã góp tiếng nói lên án cái xã hội không quan tâm đến số phận con người, để họ phải sống qua ngày, trong đói nghèo, tối tăm. Qua đó lên tiếng thay đổi cuộc sống, để con người có cuộc sống xứng đáng hơn.
Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” với cách xây dựng kết thúc ấn tượng với cảm xúc chờ đoàn tàu. Chỉ một chi tiết nhỏ nhưng nhà văn đã mang đến cho người đọc những ý nghĩa sâu xa, thể hiện chiều sâu của tác phẩm và tình cảm nhân đạo của nhà văn Thạch Lam.
3. Bài cảm nhận cảnh đợi tàu đạt điểm cao nhất:
Thạch Lam là nhà văn nổi tiếng của dòng văn học lãng mạn những năm 1930-1945. Là một trong những cây bút của Tự lực văn đoàn, văn chương của Thạch Lam không xa rời thực tế như các nhà văn khác trong nhóm. Nhưng văn chương của ông nhẹ nhàng và lãng mạn. Nổi bật nhất là truyện ngắn “Hai đứa trẻ”, truyện viết về cảnh chờ đợi của chị em Liên trên đường phố Hà Nội những năm trước Cách mạng. Truyện ngắn có cốt truyện đơn giản nhưng để lại những suy ngẫm sâu sắc, đặc biệt là cảnh hai chị em đợi tàu.
Truyện mở đầu bằng tiếng trống thu rộn ràng, hoàng hôn dần buông nơi phố huyện đầy cuốn hút. Rồi những ánh đèn lung linh xuất hiện, cuộc sống của người dân xoay quanh phố huyện khi màn đêm dần bao phủ. Hai chị em Liên ngồi thẫn thờ nhìn ra phố huyện mà lòng chất chứa biết bao suy nghĩ. Trong nỗi nhớ Hà Nội qua Phở Bác Siêu cũng là lúc đoàn tàu sắp đến.
Tàu chưa đến, chị em Liên và người dân phố huyện tuy mệt nhưng vẫn thấp thỏm, chờ đợi một điều gì đó. Liên cảm thấy “bình yên”. Yên ắng và yên tĩnh trong cảnh đêm. Rồi khi đoàn tàu đến, từ xa, “ngọn lửa xanh như trời”, “tiếng còi tàu trong đêm khuya kéo dài đến tận ngọn gió xa”. Khi tàu đến gần, ánh sáng chiếu sáng cả khu vực. Đó là ánh sáng của “Chiếc đèn đốt”, “toa tàu tỏa sáng, soi đường đi”, “đồng chí ơi, lấp lánh bầy kền kền”. Âm thanh dội lại trong không khí của một đoàn tàu mạnh mẽ “tiếng va chạm lớn, tiếng rít lớn, kèm theo một làn khói trắng sáng phía xa, sau đó là tiếng hành khách yếu ớt”.
Chuyến tàu đến mang theo ánh sáng chói lòa làm lu mờ tất cả ánh đèn trong huyện, sáng rực rỡ. Chuyến tàu không chỉ mang theo ánh sáng mà còn mang theo âm thanh rộn ràng khác với tiếng muỗi vo ve trong hàng hay tiếng ếch nhái từ những cánh đồng xa. Bằng ngòi bút lãng mạn và cách miêu tả tương phản, Thạch Lam đã khắc họa hai thế giới hoàn toàn khác biệt, đối lập để thấy rằng sự xuất hiện của đoàn tàu mang lại tất cả những điều tốt đẹp nhất.
Nhưng rồi đoàn tàu cũng nhanh chóng đi qua để lại bao nuối tiếc, ngậm ngùi. Chuyến tàu du hành cùng cả thế giới rực sáng và vang dội. Liên cảm thấy vắng cả tiếng người lẫn tiếng người khi đoàn tàu chạy qua. Dường như tôi đã gắn bó với nơi này rất lâu, ghi nhớ sâu sắc từng khoảnh khắc. Chuyến tàu đi qua trả lại sự im lặng cho thị trấn. Chuyến tàu đi qua cũng là lúc Liên lặng lẽ mơ về Hà Nội, nhớ về những kỉ niệm ngọt ngào đã xa. Tôi đau buồn cho hiện tại mờ mịt, tiếc nuối quá khứ hạnh phúc và mơ mộng về tương lai.
Bằng những câu văn ngắn gọn, nối tiếp nhau, Thạch Lam đã miêu tả sinh động cảm giác bồi hồi, mang theo chút ngậm ngùi, mong chờ của nhân vật Liên. Liên có cảm giác như mình đang “sống giữa một khoảng cách xa”. Kết thúc truyện để lại cho người đọc nhiều xót xa. Đoàn tàu đến với ánh sáng lấp lánh, rực rỡ và âm thanh rộn ràng, vang vọng. Nhưng nó thuộc về một thế giới khác. Thế giới không phải của Liên An hay của người trong huyện. Nhưng những chuyến tàu xuôi ngược đã nhen nhóm trong con người nơi đây những ước mơ, khát khao về một tương lai mờ mịt mà họ không bao giờ bỏ cuộc. Ngày nào họ cũng thức từ sáng đến tối để chờ đoàn tàu chạy qua, để mơ về một điều gì đó xa vời. Nhưng ước mơ của họ không tan biến mà âm ỉ chờ một điều gì đó bùng lên.
Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” khắc họa sinh động thế giới tinh thần của những người dân nghèo khổ trong xã hội cũ trước những năm Cách mạng diễn ra. Hình ảnh đoàn tàu chỉ hiện lên thoáng qua rồi biến mất cùng với ánh sáng, âm thanh, ước mơ và khát vọng. Như một niềm an ủi cho một giấc mơ không bao giờ tắt, một chút ánh sáng cho cái ao tù tăm tối vĩnh viễn của những số phận bất hạnh, ảm đạm nhưng vẫn hi vọng vào một ngày mai tươi sáng hơn. Đó cũng chính là thông điệp và tình cảm mà Thạch Lam dành cho nhân vật.