Cảm nhận về bài thơ Cảnh ngày hè (Nguyễn Trãi) hay nhất

1. Dàn bài chi tiết cảm nhận về bài Cảnh ngày hè:

Mở bài:

Giới thiệu tác giả, tác phẩm:

• Nguyễn Trãi là một nhà thơ, nhà văn có tài năng kiệt xuất, Trong kho tàng văn học Việt Nam. Nguyễn Trãi đã có nhiều đóng góp to lớn và tác phẩm Cảnh ngày hè là một trong số đó.
• Bài thơ là một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp và tấm lòng yêu nước thương dân của Nguyễn Trãi.

Thân bài:

Bức tranh thiên nhiên ngày hè rực rỡ:

• Cây hòe có sức sống mãnh liệt
• Sắc đỏ của cây thạch lựu tô đậm thêm cho khung cảnh rực rỡ ngày hè
• Hương hoa sen tỏa ngát bay theo làn gió

=> Cảnh vật ngày hè tươi tắn tràn đầy sức sống mãnh liệt

Nghệ thuật:

• Từ láy: đùn đùn, lao xao, dắng dỏi… giúp tô đậm thêm cảnh ngày hè xôn xao, náo nức, không khí rất nhộn nhịp, vui tươi.
• Động từ: rợp, đùn, tiễn đưa giúp thấy được cảm giác sức sống trỗi dậy của cảnh vật vào mùa hè.
• Cảm nhận qua các giác quan: thị giác và thính giác.
• Nhà thơ nhìn những tán là xanh cây hòe, màu đỏ rực của thạch lựu.
• Tiếng ve kêu ran cả khoảng không gian
• Hình ảnh người dân làng chài mỗi sớm thức dậy và bóng người kéo lưới buổi chiều ta.
• Hương sen thoảng theo gió

=> Tâm hồn nhà thơ được hòa vào thiên nhiên, tác giả là người rất yêu đời, yêu cuộc sống.

Tình yêu nước thương dân của Nguyễn Trãi:

• Với phong thái ung dung tự tại của nhà thơ khi đã quy về ở ẩn không muốn vướng bận đến chuyện quan trường, thiên hạ. Nhưng ông vẫn luôn nghĩ về dân, lo cho dân, lo cho nước, luôn khao khát nhân dân được hưởng một cuộc sống ấm lo, thái bình.
• Ca ngợi các đời vua ngự trị mang đến cuộc sống hạnh phúc, ấm no cho nhân dân.

Kết bài:

• Nhấn mạnh lại tình yêu thiên nhiên của tác giả
• Ca ngợi đức tính tốt đẹp của bậc thi nhân dù đã xin cáo quan về ở ẩn nhưng ông vẫn luôn một lòng lo cho cuộc sống của nhân dân, lo cho sự nghiệp chung của cả đất nước.

2. Cảm nhận về bài thơ Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi:

Nhà thơ Nguyễn Trãi là một nhân vật toàn tài hiếm có của lịch sử trung đại Việt Nam. Ông là nhà quân sự, nhà văn hóa lớn của dân tộc với tấm lòng yêu nước thương dân trong bất cứ hoàn cảnh nào. Nhắc đến Nguyễn Trãi, người ta không thể không nhắc đến tập thơ được xem là tác phẩm mở đầu cho văn học chữ Nôm “Quốc âm thi tập”. “Cảnh ngày hè” là một bài thơ tiêu biểu trong tập thơ ấy. Bài thơ là nỗi niềm và xúc cảm cuả nhà thơ trước bức tranh ngày hè rực rỡ.

“Cảnh ngày hè” là bài thơ thứ 43/61 bài trong chùm thơ “Bảo kính cảnh giới” thuộc tập thơ “Quốc âm thi tập”. Bài thơ tả cảnh ngày hè, cho thấy tâm hồn Nguyễn Trãi chan chứa tình yêu thiên nhiên, yêu đời yêu, nhân dân, yêu đất nước.

Sáu câu thơ đầu tiên là khắc họa rõ nét cảm xúc của nhà thơ trước bức tranh cảnh ngày hè. Mở đầu bài thơ là câu thơ sáu chữ với nhịp 1/2/3 chậm rãi.

“Rồi hóng mát, thuở ngày trường”

Câu thơ không có chủ ngữ, chữ “rồi” được đảo lên đầu câu, là điểm nhấn đặt trong câu, gợi trạng thái nhàn nhã, không vướng bận. “Ngày trường” có nghĩa là ngày hè dài. Câu thơ mở ra tâm thế nhàn hạ, ung dung của nhà thơ trước bức tranh thiên nhiên ngày hè trước mắt, đó cũng là tư thế ung dung, nhàn hạ của những tâm hồn thi sĩ trong văn học trung đại.

Tiếp đó, bức tranh ngày hè hiện lên rực rỡ trước ngòi bút nhà thơ:

“Hòe lục đùn đùn tán rợp giương

Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ

Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”

Bức tranh ngày hè hiện lên qua hình ảnh ba loại cây đặc trưng của mùa hè. Mỗi loài cây đều được miêu tả bằng những tính từ chỉ màu sắc và những động từ mạnh.

“Cây hòe” màu xanh lục như cuộn lên từng khối biếc, từng chùm cứ như sinh sôi ngay trước mắt. “Hoa lựu” rừng rực sắc đỏ đồng loạt phun trào. Động từ “phun” diễn tả sức sống như bật ra mãnh liệt. Màu đỏ của hoa lựu như một nét rực rỡ trên nền xanh của lá. Điểm nhìn của nhà thơ di chuyển xuống thấp dần, bắt gặp hình ảnh sen hồng “ngát mùi hương”. “Tiễn” là ngát, là nức. Hương thơm tỏa ra khắp không gian, sức sống chất chứa từ bên trong đang phun trào. Thiên nhiên ở đây không tĩnh mà động, tưởng như sức sống bên trong đang trào ra. Một bức tranh thiên nhiên hiện ra rực rõ màu sắc: màu xanh của hòe, màu đỏ của lựu, màu hồng của sen đã được thôi thúc từ bên trong không kìm lại được mà tuôn trào hết lớp này đến lớp khác. Tất cả như hô ứng, đua nhau khoe sắc tỏa hương hợp thành vẻ toàn thực của mùa hè.

Bức tranh thiên nhiên càng thu hút hơn bởi sự xuất hiện của những âm thanh:

“Lao xao chợ cá làng ngư phủ

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”

Bức tranh ngày hè rực rỡ sắc màu giờ đây còn rộn rã hơn nhờ những âm thanh lao xao của chợ cá làng chài vọng đến. Bức tranh gợi lại sự đông đúc, nhộn nhịp với cuộc sống ấm no của con người: “Lao xao chợ cá làng ngư phủ”. Nó có thể là một phiên chợ có thật nhưng rất có thể đó là những âm thanh vọng lên trong tâm tưởng nhà thơ khi nhớ về cuộc sống. Đó là một nét âm thanh của làng dân dã, thân thuộc. Cái “lao xao” gọi sự ồn ào, náo nhiệt, vẻ sầm uất của cuộc sống xung quanh, là những xôn xao vang lên giữa nhịp sống hài hòa trường cửu của vũ trụ,…

Vẫn bằng một cái nghiêng tai rất sầu lắng, nhà thơ bắt được một âm thanh quen thuộc của tiếng ve trong buổi chiều tà: “Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”. Nắng tắt, chiều tàn, màn đêm đang buông xuống, cho dù là chốn lầu tịch dương thì cũng khó lòng tránh khỏi cảm giác quạnh hiu, cô độc, nhưng dường như khung cảnh ảm đạm của triều tà hoàn toàn xua tan khi nhạc ve dắng dỏi, là âm thanh mạnh mẽ, dứt khoát, trầm bổng ngân vang. Phải có một tâm hồn nhạy cảm, rộng mở và háo hức về cuộc sống, Nguyễn Trãi mới có thể nghe được âm thanh như thế. Thời gian và cảnh vật đang ở cuối ngày nhưng sự sống dường như vẫn không dừng lại. Qua sự cảm nhận tinh tế của tác giả, thêm một lần ta hiểu hơn nỗi niềm tha thiết hướng về cuộc sống của nhà thơ, hiểu hơn về tâm hồn luôn hướng về cuộc đời của Nguyễn Trãi.

Và trong khoảnh khắc đẹp đẽ ấy, tiếng Ngu cầm trong tưởng tượng được cất lên:

“Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng

Dân giàu đủ, khắp đòi phương”

Tác giả đã khéo léo khi sử dụng điển tích “Ngu cầm” để nhắc về câu chuyện về cây đàn của vua Ngu Thuấn ca ngợi nền thái bình Thịnh trị với niềm vui sống tự hào. Hai từ “dễ có”, là nỗi mong ước của tác giả mong có được cây đàn vua Nghiêu, vua Thuấn. Đó là ước mong được hòa mình, được san sẻ niềm vui sống trong cảnh thái bình cùng với nhân dân nước Việt, cao hơn là niềm mong mỏi về một cuộc sống an lạc cho người dân khắp mọi phương trời được duy trì vĩnh viễn. Có lẽ, vì thế khi nghe kỹ tình thơ, ý thơ, ta nhận ra trong hai chữ “dễ có” ẩn chứa một chút ưu tư, luyến tiếc và cả một chút ngậm ngùi của tác giả. Những cảm xúc đã trở thành nét bất biến trong vẻ đẹp nhân cách lớn lao của Nguyễn Trãi được hậu thế muôn đời tôn quý, cho thấy mong ước lớn lao của nhà thơ Nguyễn Trãi vẫn là cảnh quốc thái dân an. Ước vọng ấy đã giúp nâng tầm Nguyễn Trãi ngang tầm với tư tưởng của một bậc minh quân.

Cả bài thơ có tám câu, đến tận câu cuối danh từ “dân” mới xuất hiện nhưng thực sự nó là cái nền chính, linh hồn bài thơ, thực sự là chìa khóa giải mã cho cái bất thường, cho cái dằng dặc của ngày hè trong từng ý thơ của ông.

Cả bài thơ tạo thành một liên tưởng thơ độc đáo với kết cấu đầu cuối tương ứng, có sự sáng tạo hình thức thơ thất ngôn xen lục ngôn tạo sự phá cách trong nhịp điệu, ngôn từ biểu cảm giàu sức gợi tài tình. Tất cả tạo nên một nhân cách nhà thơ ưu ái với dân, với nước. Nguyễn Trãi yêu thiên nhiên nhưng trên hết vẫn là tấm lòng của ông tha thiết với dân, với nước. Bài thơ đẹp như một bức tranh thi trung hữu họa giúp ta hiểu hơn về tâm hồn, nhân cách của Nguyễn Trãi, bồi đắp thêm cho chúng ta niềm yêu nước, thương dân trong mỗi trái tim của người dân tộc Việt Nam bao thế hệ.

3. Cảm nhận về bài thơ Cảnh ngày hè hay nhất:

Nguyễn Trãi, một trong những nhà thơ lớn của văn học trung đại Việt Nam, không chỉ là nhà chính trị, nhà quân sự tài ba mà còn là một nhà văn, nhà thơ sâu sắc với tấm lòng yêu nước thương dân vô bờ bến. Tác phẩm “Quốc âm thi tập” của ông là một trong những đỉnh cao của văn học chữ Nôm, mở ra một bước ngoặt cho nền văn học Việt Nam thời kỳ trung đại. Trong tập thơ ấy, bài “Cảnh ngày hè” được xem là một bài thơ tiêu biểu, thể hiện tình yêu thiên nhiên, lòng trân trọng cuộc sống và tư tưởng nhân đạo của nhà thơ.

Bài thơ thuộc chùm thơ “Bảo kính cảnh giới” trong tập “Quốc âm thi tập”, là một bài thơ tả cảnh mùa hè nhưng ẩn chứa bên trong là những tâm tư, tình cảm của một nhà thơ yêu nước, lo cho đời sống nhân dân. Sáu câu thơ đầu tiên mở ra một khung cảnh thiên nhiên mùa hè rực rỡ và sinh động, đồng thời thể hiện được trạng thái và tâm hồn của Nguyễn Trãi.

Câu thơ mở đầu với nhịp điệu chậm rãi, thư thái:

“Rồi hóng mát, thuở ngày trường”

Câu thơ không chỉ miêu tả thời gian của một ngày hè dài mà còn thể hiện tâm thế nhàn nhã, ung dung của tác giả. Chữ “rồi” được đảo lên đầu câu, như một dấu hiệu cho thấy tác giả đã bước vào thời gian nhàn tản sau những năm tháng cống hiến cho triều đình và cuộc chiến. Ông đã có thể dành thời gian để hòa mình vào thiên nhiên, để cảm nhận sâu sắc từng sự biến đổi nhỏ trong cảnh vật.

Thiên nhiên mùa hè được khắc họa qua ba hình ảnh quen thuộc: cây hòe, hoa lựu và hoa sen:

“Hòe lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”

Màu xanh của cây hòe, màu đỏ của hoa lựu, màu hồng của hoa sen hòa quyện với nhau tạo nên một bức tranh mùa hè đầy sức sống. “Hòe lục đùn đùn” gợi lên hình ảnh tán lá dày đặc như đùn lên từng lớp, rợp bóng mát cho cả không gian. “Thạch lựu” đỏ rực, sức sống mạnh mẽ như bùng nổ qua động từ “phun”, khiến bức tranh trở nên sống động và rực rỡ. Hoa sen trong hồ “tiễn mùi hương”, tỏa ra hương thơm ngát, dịu dàng, làm cho bức tranh mùa hè không chỉ đẹp về màu sắc mà còn thơm ngát hương vị của thiên nhiên.

Không chỉ có hình ảnh, âm thanh cũng được Nguyễn Trãi khéo léo đưa vào bức tranh ngày hè:

“Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”

Tiếng “lao xao” của chợ cá làng chài vang lên như một bản hòa âm nhẹ nhàng nhưng sinh động, gợi ra cuộc sống bình dị của người dân. Cái “lao xao” ấy có thể là âm thanh thực của cuộc sống, nhưng cũng có thể là tiếng vọng từ trong tâm tưởng của nhà thơ khi nhớ về đời sống thường nhật của dân làng. Đó là những âm thanh bình dị mà gần gũi, phản ánh cuộc sống trù phú của nhân dân, đối lập hoàn toàn với cảm giác cô đơn hay tĩnh lặng của nhiều bức tranh thiên nhiên trong văn học trung đại.

Kết hợp với âm thanh từ cuộc sống con người là tiếng ve “dắng dỏi” trong buổi chiều tà. Câu thơ gợi ra một cảm giác quạnh hiu của buổi hoàng hôn nhưng cũng lại có chút gì đó rộn ràng bởi tiếng ve không hề trầm lặng mà “dắng dỏi”, vang lên mạnh mẽ. Tiếng ve dường như là biểu tượng cho sự không ngừng nghỉ của cuộc sống, cho thấy tâm hồn của Nguyễn Trãi luôn rộng mở, luôn tràn đầy sức sống và hướng về nhân dân.

Khép lại bài thơ là hai câu thơ thể hiện tâm tư của Nguyễn Trãi đối với dân chúng và đất nước:

“Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng
Dân giàu đủ, khắp đòi phương”

Nguyễn Trãi đã mượn điển tích “Ngu cầm” của vua Ngu Thuấn để thể hiện ước mơ về một xã hội thái bình, dân chúng ấm no, hạnh phúc. “Dân giàu đủ” là mong mỏi lớn nhất của Nguyễn Trãi người không chỉ yêu thiên nhiên mà còn luôn lo nghĩ cho dân, cho nước. Hai chữ “dễ có” thể hiện chút ngậm ngùi, luyến tiếc của nhà thơ, bởi ông hiểu rằng hiện thực thời ấy chưa thể đạt được ước vọng lý tưởng này. Tuy nhiên, qua đó ta thấy rõ tấm lòng vì nước vì dân của Nguyễn Trãi luôn cháy bỏng.

Bài thơ “Cảnh ngày hè” không chỉ đơn thuần là một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp mà còn chứa đựng những tư tưởng lớn lao về cuộc đời, về con người. Nguyễn Trãi, với tâm hồn nhạy cảm và sâu sắc, đã biến thiên nhiên thành nơi bộc lộ tâm tư, hoài bão của mình. Bài thơ vừa là một tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời, vừa là một lời nhắc nhở về tình yêu thương và trách nhiệm đối với nhân dân và đất nước.