Cảm nhận về bài thơ Tức cảnh Pác Bó ngắn gọn, đặc sắc, sẽ giúp độc giả thấu hiểu những năm tháng khó khăn, gian khổ của Bác trong quá trình đấu tranh, giành lại độc lập cho dân tộc. Từ đó giúp chúng ta thêm biết ơn với những con người có công với đất nước, thêm yêu Tổ quốc hơn.
Mục lục bài viết
1. Dàn ý Cảm nhận bài thơ Tức cảnh Pác Bó:
Mở bài
– Giới thiệu bài thơ: Đến với “Tức cảnh Pác Pó”, em càng kính trọng và yêu quý Bác hơn bởi một tâm hồn sống chan hoà, xem thiên nhiên như người bạn tri âm tri kỉ cùng một nếp sống giản dị và lạc quan trong gian khó của Người.
Thân bài
Cuộc sống khó khăn vất vả, thiếu thốn về vật chất:
+ Nơi ở: hang sâu Pác Pó chật hẹp
+ Bữa ăn:cháo bé, rau măng->đạm bạc, bình dị
+ Điều kiện hoạt động cách mạng:bàn ghế chông chênh->thiếu thốn
→ Nếp sống giản dị,thích nghi với mọi hoàn cảnh của Bác
– Tinh thần sống lạc quan trong con người Bác
+ Niềm vui tìm thấy từ những điều bình dị
+ Giọng thơ hài hước,hóm hỉnh
– Tinh thần yêu nước, niềm tin cách mạng, tấm lòng thiết tha với dân tộc của Bác
+ Miệt mài với công việc “dịch sử Đảng”
+ Một lòng vì lý tưởng cách mạng
Kết bài
– Bài thơ giúp em hiểu rằng không có thiếu thốn nào hơn thiếu thốn mục đích, lí tưởng sống cả. Không có nghèo nàn nào hơn nghèo nàn trong tâm hồn cả. Chỉ cần có lý tưởng sống cao đẹp, mọi gian nan, khó khăn chỉ là bản lề để ta vượt qua và thành công hơn mà thôi.
2. Cảm nhận Tức cảnh Pác Bó hay nhất:
Chế Lan Viên đã từng viết về Bác Hồ: “Đêm mơ ước thấy hình của nước”. Bức tranh tâm hồn của Hồ Chí Minh đã được vẽ nên từ tình yêu sâu đậm đối với đất nước. Trải qua ba mươi năm gian khổ trong hải ngoại, Người quyết định trở về, ôm trọn lãnh đạo cuộc cách mạng giải phóng dân tộc. Dưới cái nhìn của Người, đất nước Việt Nam không chỉ là nơi sinh sống, mà còn là một phần của tâm hồn. Pác Bó – hang đá cứng ngắt, là nơi chứa đựng bao nỗi khó khăn, nhưng cũng là nơi Người tìm thấy sự thoải mái, niềm tin vào cuộc sống và tình yêu thiên nhiên.
Mở đầu bài thơ là phong cảnh núi rừng, là nơi hoạt động của người cộng sản:
Sáng ra bờ suối, tối vào hang.
Cuộc sống trong hang đá núi giản dị nhưng tràn đầy ý nghĩa. Sáng ra, tối vào – những thói quen đơn giản nhưng tạo nên sự nhịp nhàng trong cuộc sống của con người. Hang là nơi ẩn náu, chật chội nhưng mang lại sự bảo vệ khỏi thế giới bên ngoài. Dưới mái vòm đá cứng, cuộc sống gian khổ, khó khăn nhưng đẹp đẽ bởi tâm hồn khoáng đạt, đa cảm của mỗi người. Bác Hồ, với sự ung dung và sự thấu hiểu sâu sắc, đã sống thực tế giữa rừng núi hoang vu. Ngài đã chứng tỏ rằng giản dị không hề thiếu đi sự giàu có tinh thần và lòng biết ơn với cuộc sống.
Cháo bẹ, rau măng vẫn sẵn sàng.
Bác đã thích ứng với cuộc sống khiêm tốn một cách tự nhiên, không bao giờ cảm thấy khó khăn mà thay vào đó, Bác luôn tận hưởng mỗi khoảnh khắc. Sự hân hoan lớn nhất có lẽ là khi, sau bao nhiêu năm vắng bóng, Người đã trở về đất nước thân thương. Bác tin tưởng rằng, thời điểm để đạt được độc lập tuyệt đối đang dần tới.
Niềm vui đó đã thúc đẩy Bác trở nên nhiệt huyết hơn bao giờ hết, nhiệt tình đối mặt với mọi thách thức và lãnh đạo những cuộc chiến đấu đầy ý nghĩa.
Bàn đá chông chênh, dịch sử Đảng.
Đây là trung tâm hình tượng trong bài thơ. Cuộc sống ở núi rừng thật khó khăn, đầy gian khổ và thiếu thốn. Dù vậy, dáng điệu của Bác vẫn rạng ngời và đầy kiêu hãnh. Ngài sử dụng tâm hồn và tình yêu sâu đậm để hướng dẫn và động viên mọi người. Bác dành hết tâm huyết cho công việc, tập trung cao độ mà không màng đến những khó khăn vật chất. Từ việc sử dụng bàn đá chênh vênh, một người vẫn có thể thấy được nghĩa vụ và sự quyết tâm của Bác. Sống trong thiên nhiên, làm việc với lòng đam mê và hăng say, Bác cảm thấy hạnh phúc. Trên cái bàn đá “thiên tạo” ấy, Bác tiếp tục ghi chép lịch sử của Đảng, tìm kiếm con đường dẫn tới cuộc cách mạng giải phóng dân tộc. Trong những ngày ở
Cuộc đời cách mạng thật là sang.
Bác tỏ ra tự hào về cuộc đời cách mạng của mình, nó mang đậm sự thanh lịch và quý phái. Từ cuối bài thơ lóe sáng với tinh thần lan tỏa khắp toàn văn. “Sang” không chỉ đơn thuần là sự xa hoa hay giàu có, mà là sự thoải mái về mặt tinh thần, cuộc sống sâu sắc và ý nghĩa của người mang tinh thần cách mạng. Đối với Bác, cứu dân, cứu nước không chỉ là một nhiệm vụ, mà là niềm vui, mục tiêu sống, và lý tưởng của chính mình. Hơn nữa, có vẻ như việc sống gần gũi với thiên nhiên, cùng với cây cỏ, là điều mà Bác luôn tận hưởng. Tuy nhiên, niềm vui thực sự của Bác không nằm ở việc ẩn mình, mà chính là việc góp phần tích cực vào cuộc chiến đấu vĩ đại cho nền cách mạng và giải phóng dân tộc. Điều rõ ràng là trong Bác, ta thấy sự hòa quyện tinh tế giữa nét đẹp cổ điển và phong cách hiện đại. Sự tinh tế này được thể hiện rõ trong cách viết thơ của Người.
Tức cảnh Pác Bó, một tác phẩm văn thơ ngắn, mang tính giản dị nhưng sâu sắc, chứa đựng ý nghĩa vô cùng sâu xa. Bài thơ kết hợp với tôn giọng vui vẻ làm cho ta thấy tinh thần lạc quan, tính cách ung dung của Bác Hồ, ngay cả trong cuộc sống khó khăn ở núi rừng Việt Bắc. Tinh thần ấy đã giúp Bác vượt qua mọi khó khăn và gian khổ, từ đó lãnh đạo cuộc cách mạng Việt Nam đến chiến thắng vẻ vang.
3. Cảm nhận về bài thơ Tức cảnh Pác Bó:
Qua những tháng ngày học qua, trong mỗi buổi học văn, mỗi bài học và mỗi bài thơ, em luôn trải qua những cảm xúc khó quên. Đặc biệt, khi tiếp cận những tác phẩm do Bác viết, em không thể không bị cuốn hút. Trước sự diệu kỳ của đêm trăng trong bài thơ “Ngắm trăng”, em không khỏi ngạc nhiên. Em không thể không ngưỡng mộ sự kiên cường và nghị lực bất diệt của Người trong bài “Đi đường”. Nhưng hơn hết, em cảm thấy xúc động khi thấy tấm lòng nhiệt thành của Bác dành cho các em thiếu nhi qua bài thơ “Trung thu”. Khi tìm hiểu về “Tức cảnh Pác Pó”, em lại càng kính trọng và yêu mến Bác hơn. Bởi Bác mang trong mình một tâm hồn sống hòa thuận, coi thiên nhiên như người tri âm tri kỉ, cùng với đó là nghị lực sống lạc quan giữa khó khăn của Người.
“Sáng ra bờ suối, tối vào hang
Cháo bẹ rau măng đã sẵn sàng
Bàn ghế chông chênh dịch sử Đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang”
Sau khi trở về quê hương để đóng góp cho cách mạng và tham gia hoạt động kháng chiến ở vùng núi Pác Pó, Bác được sống gần gũi và hòa mình với thiên nhiên. Chính vì lẽ đó, Bác coi thiên nhiên như một người bạn đồng hành tận tâm. Cuộc sống của Bác ở đây diễn ra đơn giản và bình dị, mỗi ngày trôi qua một cách tự nhiên:
“Sáng ra bờ suối, tối vào hang
Cháo bẹ, rau măng vẫn sẵn sàng”.
Cuộc sống của Bác diễn ra nhẹ nhàng, như một quy trình quen thuộc hàng ngày. Tuy vậy, Bác vẫn duy trì sự cảnh giác và thận trọng trong mọi tình huống khi phải đối mặt với sự gian manh của địch. Nơi Bác sinh sống không phải lúc nào cũng đầy đủ, và cuộc sống thường có những thiếu thốn. Bữa ăn hàng ngày thường chỉ có cháo bẹ và rau măng, nuôi sống tấm thân gầy của Người. Nhưng điều quan trọng là, Bác không bao giờ than phiền hay trách móc, mà với Người, đó đã là đủ, đã là điều may mắn. Tiếng thơ “sẵn sàng” vang lên, kèm theo giọng điệu vui tươi, thể hiện sự hài lòng trong lòng Bác.
“Bàn ghế chông chênh dịch sử Đảng”
Trong những ngọn núi, không thấy dấu vết của những bàn ghế xa hoa, và quốc gia đang vượt qua giai đoạn khó khăn, không đòi hỏi gì cao xa. Những bộ bàn ghế có vẻ cứng nhắc, nhưng tinh thần yêu nước lại mạnh mẽ, đang rực cháy. Ngày qua ngày, Bác dành hết mình cho công việc, theo dõi mỗi bước tiến của cuộc cách mạng. Với mục tiêu cao cả là giải phóng dân tộc, mang lại sự tự do và ấm no cho nhân dân, dù có gian khổ và khó khăn đến mấy, nhưng điều đó cũng không thể làm lay chuyển ý chí phi thường, sự kiên định trong tâm hồn của Bác.
“Cuộc đời cách mạng thật là sang”
Câu cuối trong bài thơ như một sự khẳng định mạnh mẽ, là một sự thật kiên định về con người mang tinh thần cách mạng. Đã từng khiến em tò mò, tại sao trong hoàn cảnh khó khăn như vậy mà Bác vẫn sử dụng từ “sang” để diễn đạt về cuộc sống cách mạng. Có lẽ, Người hiểu rõ hơn bất kỳ ai rằng, vật chất không thể sánh với một tâm hồn thiện lương, một sự cống hiến cho nhân dân, cho đất nước, nên trong hoàn cảnh đơn sơ vẫn tỏa sáng, vẫn cao quý. Từ “sang” không chỉ là một cách sáng tạo và độc đáo, nó tạo ra sự hài hước và khéo léo trong câu thơ, mang lại ý tưởng nhân văn của tác phẩm. Đồng thời, nó cũng chứa đựng ý nghĩa ca ngợi con đường cách mạng vì lý tưởng hướng tới hòa bình cho dân tộc.
Thơ của Bác gần gũi với chúng em không chỉ bởi những hình ảnh thân quen, ngôn ngữ tự nhiên và bình dị mà còn bởi đó là những vần thơ được viết từ một trái tim đẹp. Bài thơ giúp em nhận ra rằng không có nghèo hơn nghèo ý nghĩa, không có thất bại nào lớn hơn thất bại trong tâm hồn. Chỉ cần có lý tưởng sống cao đẹp, mọi khó khăn đều chỉ là bài học để vượt qua và thành công hơn.
4. Cảm nhận bài thơ Tức cảnh Pác Bó ý nghĩa:
Cuộc đời chủ tịch Hồ Chí Minh trải qua biết bao bôn ba
Sáng ra bờ suối tối vào hang
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang
Bài thơ không chỉ cho thấy quá trình hoạt động cách mạng của Bác mà còn phản ánh cuộc sống trong những thời gian đầu trở về nước hết sức khó khăn, gian khổ. Mở đầu bài thơ là bối cảnh nơi Bác ở:
Sáng ra bờ suối tối vào hang
Cấu trúc câu sáng ra, tối vào cho thấy nhịp điệu sinh hoạt hết sức đều đặn của Bác. Nhưng sau đó còn hé lộ cuộc sống thiếu thốn, phải sống nơi rừng sâu, nơi hang, nơi suối. Mặc dù hoàn cảnh sống khó khăn là vậy, nhưng người chiến sĩ cách mạng vẫn rất ung dung, làm chủ cuộc sống của mình, ngày cơm vẫn ba bữa: “Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng”. Ba chữ vẫn sẵn sàng đem đến những cách hiểu khác nhau. Có thể hiểu là cháo bẹ rau măng, những thức ăn rừng núi luôn sẵn sàng, phục vụ cho cuộc sống con người. Nhưng đằng sau đó là nụ cười, là tinh thần lạc quan của người chiến sĩ cách mạng trong hoàn cảnh sống gian khổ. Điều này không chỉ được thể hiện riêng trong tác phẩm này, mà ở một bài thơ khác, Người cũng nhắc lại ý thơ tương tự:
Khách đến thì mời ngô nếp nướng
Săn về thường chén thịt rừng quay
Non xanh nước biếc tha hồ dạo
Rượu ngọt, chè tươi mặc sức say
(Cảnh rừng Việt Bắc)
Đó chính là tâm hồn của người chiến sĩ hóm hỉnh, yêu đời. Vượt lên trên hoàn cảnh đến sống cuộc đời an nhiên, phục vụ cống hiến cho đất nước. Đồng thời ba chữ vẫn sẵn sàng cũng có thể hiểu tuy hoàn cảnh sống, chiến đấu có nhiều khó khăn, gian khổ nhưng tinh thần cách mạng không hề thuyên giảm, vẫn luôn sẵn sàng chiến đấu dù trong bất kì hoàn cảnh nào.
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang
Không lánh đời, nhận lấy cái an nhàn vào mình, Bác sẵn sàng xông pha vào những nơi nguy hiểm, sẵn sàng lao mình vào cuộc sống khó khăn để tìm ra con đường cứu nước cho dân tộc. Bởi vậy, hoàn cảnh sống thiếu thốn, khó khăn kia đâu có nghĩa lí gì, Bác vẫn hàng ngày dịch sử Đảng phục vụ cho cuộc chiến đấu chung của dân tộc. Bàn đá chông chênh vừa gợi lên cái thế chênh vênh, khó khăn chồng chất nhưng đồng thời cũng bộc lộ khí phách kiên cường của Người. Câu thơ cuối cùng có thể coi là điểm sáng của toàn bài: sang ở đây là sang trọng, cao sang. Cho thấy Bác vượt lên trên hoàn cảnh sống khó khăn, khắc nghiệt để sống một cuộc đời thật sang. Qua đó cho thấy tinh thần ung dung, lạc quan, tin tưởng vào tương lai tốt đẹp của cuộc cách mạng dân tộc.
Tức cảnh Pác Bó sử dụng lớp ngôn ngữ hết sức dung dị, gần gũi, thân thuộc như lời ăn tiếng nói hàng ngày, nhưng qua những vần thơ đó cũng đã đủ để bộc lộ vẻ đẹp nhân cách của Người. Bác – một con người giản dị, mộc mạc nhưng lại có một ý chí sắt đá, kiên cường, lí tưởng sống cao đẹp cả đời cống hiến cho nhân dân, đất nước.
5. Cảm nhận bài thơ Tức cảnh Pác Bó cảm xúc:
Sau 30 năm bôn ba khắp năm châu bốn bể hoạt động cứu nước, tháng 2 – 1941, Nguyễn Ái Quốc đã bí mật về nước để trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Người sống trong hang Pác Bó, điều kiện sinh hoạt vật chất rất gian khổ, nhưng tất cả thiếu thốn đó đối với Bác không phải là gian khổ mà đều trở thành sang trọng, mà còn thật là sang. Bởi niềm vui vô hạn của người chiến sĩ yêu nước vĩ đại Hồ Chí Minh là được sống cuộc đời cách mạng cứu dân, cứu nước. Bài thơ Tức cảnh Pác Bó đã ra đời trong hoàn cảnh đó.
Bài thơ bốn câu, theo thể thất ngôn tứ tuyệt thật tự nhiên, bình dị, giọng điệu thoải mái pha chút vui đùa hóm hỉnh. Tất cả cho ta thấy một cảm giác vui thích sảng khoái. Ý nghĩa tư tưởng của bài thơ cũng toát lên từ đó. Đi tìm hiểu bài thơ chính là đi tìm hiểu niềm vui của nhân vật trữ tình.
Mở đầu bài thơ là câu thơ có giọng điệu rất tự nhiên, rất ung dung và thoải mái, hòa điệu với cuộc sống của núi rừng:
Sáng ra bờ suối tối vào hang
Câu thơ là sự khái quát của một nhịp sống đã trở thành nếp rất chủ động. Cách ngắt nhịp 4/3 đã tạo thành thế đôi sóng đôi rất nhịp nhàng: sáng ra – tối vào. Nếp sống ở đây chủ động mà đàng hoàng. Đàng hoàng vì ban ngày Bác làm việc đời thường. Tối mới trở về hang để ngủ. Với Bác, còn gì thú vị hơn khi ngày ngày được làm việc bên bờ suối, làm bạn với thiên nhiên, tối trở về nhà (nhà vẫn là hang núi) để nghỉ ngơi và lắng nghe tiếng suối chảy. Thật thú vị, thoải mái khi con người được sống giao hòa với thiên nhiên. Phải chăng quy luật vận động ấy là Bác đã vượt lên được hoàn cảnh. Đó chẳng phải là tinh thần lạc quan hay sao?
Chính sự cân đối ở câu thơ thứ nhất đã làm nền cho các câu thơ sau xuất hiện.
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng
Nhịp 4/3 là nhịp thông thường ở thơ tứ tuyệt, nhưng ở câu này, nhịp 4 được chuyển thành nhịp 2/2 tạo thành một sự đều đặn cùng với hai thanh trắc liền nhau ở nhịp 3 (vẫn, sẵn) càng khẳng định thêm điều đó. Câu thơ toát lên một sự yên tâm về cuộc sống vật chất của Bác. Thơ xưa thường biểu lộ thú vui vì cảnh nghèo như Nguyễn Trãi đã từng viết: Nước lã cơm rau hay tri túc. Điều khác biệt của Bác, với các nhà thơ xưa như Nguyễn Trãi là ở chỗ: Nguyễn Trãi sống ở chốn núi rừng vui với thiên nhiên (ở Côn Sơn) để quên đi nỗi đau không được giúp nước, giúp đời. Còn Bác Hồ sống ở chốn núi rừng, bằng lòng với cuộc sống đạm bạc nơi đầu nguồn để đem ánh sáng cứu dân cứu nước. Vì thế câu thơ thứ ba của bài thơ là một sự chuyển biến đột ngột:
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Hai câu nói về chuyện ăn, chuyện ở thong dong bao nhiêu, thoải mái bao nhiêu thì câu nói về chuyện làm việc vất vả bấy nhiêu. Không có bàn, người chiến sĩ cách mạng phải dùng dạ làm bàn, lại là bàn đá chông chênh. Rõ ràng là với từ chông chênh, Bác đã lột tả được điều kiện làm việc rất khó khăn. Công việc lại càng khó khăn hơn, đòi hỏi người chiến sĩ cách mạng phải cố gắng hết sức, không ngừng không nghỉ. Ba tiếng cuối cùng sử dụng toàn thanh trắc để thể hiện sự vất vả, nhưng khỏe khoắn, kiên quyết. Như vậy đối với Bác lúc này, việc cách mạng là cần thiết nhất, phải vượt lên tất cả mọi khó khăn. Kết thúc bài thơ là một nhận xét, một kết thúc rất tự nhiên, bất ngờ và vô cùng thú vị:
Cuộc đời cách mạng thật là sang
Ba câu đầu của bài thơ nói về việc ở, việc ăn và việc làm. Câu thứ tư là một lời đánh giá làm người đọc bất ngờ. Và bằng phép loại suy, ta có thể khẳng định việc ăn, việc ở không phải là sang, chỉ có việc làm dịch sử Đảng là sáng nhất vì nó đem ánh sáng của chủ nghĩa Mác – Lênin để phát động đấu tranh giải phóng dân tộc, đem lại cơm no, áo ấm và hạnh phúc cho toàn dân. Ở đây ta bắt gặp câu thơ có khẩu khí, nói cho vui, phần nào khoa trương (thường gặp trong hàng loạt những bài thơ xưa nói cho vui cảnh nghèo đã trở thành truyền thống) trong văn học phương Đông:
Ao sâu nước cả khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà…
(Bác đến chơi nhà – Nguyễn Khuyến)
Đúng là nói cho vui! Thật đấy mà lại đùa đấy! Nghèo nhưng mà lại chẳng nghèo! Giọng điệu thơ rất tự nhiên, dí dỏm thể hiện niềm vui của Nguyễn Khuyến khi có bạn đến nhà chơi.
Ta thấy ở đây niềm vui thích của Bác Hồ là rất thật, không chút gượng gạo, lên gân vì thế nên giọng thơ sảng khoái, ngân vang: Thật là sang. Rõ ràng trong cái sang của Bác, của người cách mạng không phải là điều kiện ăn ở, sinh hoạt mà chính là tri thức cách mạng để giải phóng đất nước, đem lại sự giàu sang, hạnh phúc cho cả dân tộc. Ý nghĩa của bài thơ thật lớn lao.
Tức cảnh Pác Bó là một bài thơ Đường rất đúng niêm luật có lẽ bởi ý thứ hai của nó là nói chơi, còn ý đầu tiên vẫn là nói thật. Tính nghiêm túc của bài thơ phải chăng là sự phản ánh nghiêm túc những đòi hỏi có thật của cuộc đời đối với con người cách mạng. Nhưng một khi đã đáp ứng được nó, trụ vững trước nó thì ai có thể cấm được cái quyền nói trêu của người đã biết tự rèn luyện mình mà vượt lên tất cả. Bài thơ đã vượt qua hành trình hơn 60 năm nhưng đến nay vẫn giữ nguyên được giá trị.
