Bức tranh thiên nhiên trong bài thơ "Tràng Giang" hiện lên với vẻ đẹp đầy buồn bã và nặng nề tư tưởng của tác giả. Dưới đây là bài viết về: Cảm nhận bức tranh thiên nhiên trong bài thơ Tràng giang.
Mục lục bài viết
1. Dàn ý cảm nhận bức tranh thiên nhiên trong bài thơ Tràng giang:
1.1. Mở bài:
– Giới thiệu bài thơ Tràng Giang của Huy Cận.
– Nêu sự khác biệt về vẻ đẹp thiên nhiên so với bài thơ “Đây mùa thu tới” của Xuân Diệu.
1.2. Thân bài:
– Tràng giang là bức tranh thiên nhiên mang vẻ đẹp cổ điển:
+ Mô tả cảnh vật: dòng sông mênh mang, sóng gợn buồn điệp điệp, con thuyền phó mặc cho cuộc đời là nỗi buồn, cành củi khô lạc mấy dòng, bờ xanh bãi vàng…
+ Không gian mở rộng theo chiều kích về độ cao, rộng, sâu.
+ Thiên nhiên mang vẻ đẹp sâu lắng được đặt trong không gian sông nước lặng lẽ và rợn ngợp được khúc xạ qua tâm hổn thỉ sĩ.
– Thiên nhiên được khúc xạ qua tâm hồn thi sĩ:
+ Nỗi buồn của Huy Cận miên man không dứt như sông nước mênh mang bất tận, theo sông nước lan tỏa rất xa.
+ Thiên nhiên được khúc xạ qua tâm hồn lãng mạn, mang nỗi buồn của thi sĩ.
+ Cái đẹp hiện lên qua tâm hồn thảng thốt của thi nhân.
1.3. Kết bài:
Nêu cảm nhận cá nhân.
2. Cảm nhận bức tranh thiên nhiên trong bài thơ Tràng giang hay nhất:
Huy Cận được biết đến là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới. Tập thơ đầu tay của ông, Lửa Thiêng, đã để lại dấu ấn mạnh mẽ trong lòng bạn đọc. Trong đó, bài thơ nổi bật nhất không thể không kể đến là Tràng Giang. Tác phẩm không chỉ diễn tả nỗi buồn cô đơn sâu thẳm của nhân vật trữ tình mà còn phác họa một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, man mác nỗi buồn dưới ngòi bút tinh tế của Huy Cận.
Bài thơ được lấy cảm hứng từ những dòng sông rộng lớn và mênh mông của quê hương. Khi đọc Tràng Giang, người ta có thể tìm kiếm hình bóng một con sông cụ thể nào đó giữa những vần thơ, nhưng khó có thể xác định rõ đó là con sông nào. Bởi dòng sông ấy có thể xuất hiện ở bất kỳ đâu trên đất nước Việt Nam, là con sông của quê hương, của những kỷ niệm thương nhớ. Nhan đề Tràng Giang mang ý nghĩa là những dòng sông dài, những dòng nước bao la vô tận, chính là nơi mà cảm hứng thi ca đã nảy nở trong lòng Huy Cận.
Thiên nhiên trong Tràng Giang hiện lên với vẻ đẹp đượm buồn, thấm đẫm sự cô đơn. Ngay từ những câu thơ đầu, khung cảnh thiên nhiên đã mang đậm chất cổ điển:
” Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song
Thuyền về nước lại sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng”
Không gian rộng lớn mở ra với những làn sóng nhỏ gợn nhẹ nhàng trên mặt nước, trải dài vô tận, được nhấn mạnh bằng từ láy “điệp điệp”. Trên dòng sông ấy, hình ảnh con thuyền nhỏ bé lẻ loi, cùng cành củi khô trôi nổi, tạo nên một khung cảnh hoang vắng, càng làm tăng thêm nỗi buồn mênh mang.
Ở khổ thơ thứ hai, tầm nhìn của Huy Cận được mở rộng hơn, khi nhà thơ hướng mắt về phía xa xăm:
“Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều
Nắng xuống trời lên sâu chót vót
Sông dài trời rộng bến cô liêu”
Cảnh vật vẫn là sông nước, nhưng qua ánh nhìn của thi nhân, cảnh vật càng trở nên mênh mông và vắng vẻ hơn. Cồn cát nhỏ bé, gió thổi nhè nhẹ tạo nên sự tĩnh lặng đầy ám ảnh. Âm thanh từ xa xăm của một phiên chợ chiều như mong manh, khiến người đọc cảm nhận rõ sự cô độc trong bối cảnh này. Tầm mắt thi nhân dần hướng lên bầu trời và ở đó, không gian như càng rộng lớn hơn, khi “nắng xuống trời lên sâu chót vót”. Sự vận động của không gian, cùng với từ “sâu chót vót” – một từ ngữ mới mẻ và lạ lẫm – đã làm nổi bật sự vô tận và sâu thẳm của vũ trụ, khiến con người trở nên nhỏ bé hơn bao giờ hết.
Bức tranh thiên nhiên càng thêm cô quạnh khi Huy Cận tiếp tục miêu tả:
“Bèo dạt về đâu hàng nối hàng
Mênh mông không một chuyến đò ngang
Không cầu gợi chút niềm thân mật
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng”
Những cành bèo trôi dạt, không điểm đến, không chuyến đò, không cây cầu – tất cả đều chỉ ra sự tĩnh mịch, sự trống vắng trong cả cảnh vật lẫn lòng người. Sự cô độc ấy không chỉ nằm ở cảnh vật mà còn thấm vào tâm hồn thi nhân, khiến khung cảnh và cảm xúc hòa quyện vào nhau, phản chiếu nỗi lòng của nhà thơ.
Ở khổ thơ cuối, thiên nhiên dường như trở nên hùng vĩ hơn:
“Lớp lớp mây cao đùn núi bạc
Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa”
Những tầng mây cao chồng chất thành núi bạc, vươn cao trên nền trời, tạo nên một khung cảnh uy nghi, tráng lệ. Tuy nhiên, đối lập với sự hùng vĩ ấy là hình ảnh cánh chim nhỏ bé, chao nghiêng trong chiều tà, gợi nên cảm giác cô đơn giữa vũ trụ bao la. Nhà thơ nhớ về quê hương trong nỗi nhớ không thể xóa nhòa:
“Lòng quê dợn dợn vời con nước
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà.”
Cảnh thiên nhiên trong Tràng Giang không chỉ đẹp mà còn ẩn chứa nỗi buồn thăm thẳm. Sự cô đơn, trống trải dường như ngấm vào từng ngọn sóng, từng tầng mây. Dù có cảnh vật có hùng vĩ, nhưng bài thơ vẫn bao trùm bởi cảm giác lẻ loi, mất mát trong lòng thi nhân.
Tràng Giang không chỉ là một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp mà còn là sự thể hiện tinh tế tình yêu quê hương thầm kín của Huy Cận. Qua từng câu thơ, ông đã khéo léo gửi gắm nỗi nhớ quê hương và tình yêu đất nước sâu sắc, khiến tác phẩm trở thành một viên ngọc quý trong làng thơ ca Việt Nam.
3. Cảm nhận bức tranh thiên nhiên trong bài thơ Tràng giang chọn lọc:
Bài thơ “Tràng giang” là một tác phẩm nổi bật về thiên nhiên dòng sông Trường Giang. Qua cái nhìn nhạy cảm và phong phú, tác giả đã tạo nên sự hòa quyện tinh tế giữa chất trữ tình và nét huyền ảo, để phác họa một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ.
Mở đầu bài thơ, Huy Cận đã khắc họa hình ảnh những con sóng nhẹ nhàng gợn trên dòng Trường Giang rộng lớn, đồng thời truyền tải một nỗi buồn miên man. Tâm trạng của tác giả như hoà nhập cùng khung cảnh thiên nhiên rộng mở, con người dường như trôi theo dòng đời, vừa vội vã vừa dịu dàng, trước một bức tranh thiên nhiên vừa tươi đẹp vừa đầy chất thơ:
“Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song
Thuyền về nước lại sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng.”
Hình ảnh sóng gợn tựa như dòng cảm xúc của con người cũng đang trôi chảy, lăn tăn trên mặt nước. Con người như hòa mình vào thiên nhiên, trôi lặng lẽ giữa không gian mênh mông, cùng với cảm giác cô đơn tràn ngập. Con thuyền nhỏ nhoi, buông xuôi dòng nước, gợi lên sự vô định của cuộc sống, không có người lái, cứ trôi theo nhịp chảy tự nhiên, khiến cảnh vật càng thêm buồn bã và mơ hồ.
Trong không gian bao la đó, dòng nước và con thuyền dường như trở thành đôi bạn đồng hành, nhưng khi thuyền về, nước lại mang nặng nỗi sầu xa vắng. Phép nhân hóa được tác giả sử dụng khéo léo, thổi hồn vào cảnh vật khiến chúng như mang theo tâm tư, tình cảm của con người, thể hiện sự cô quạnh và lạc lõng trong lòng thi sĩ. Hình ảnh “Củi một cành khô” đơn độc trôi lạc giữa dòng càng làm nổi bật sự hiu hắt của không gian, cũng như những cảm xúc mơ hồ, vô định của con người giữa dòng đời.
Phép đảo ngữ ở câu “Củi một cành khô” làm tăng thêm cảm giác rộng lớn và nỗi niềm mênh mang của cảnh vật. Hình ảnh này không chỉ tượng trưng cho thiên nhiên mà còn phản ánh tâm trạng cô đơn, lạc lõng của tác giả, tạo nên sự đồng cảm mạnh mẽ nơi người đọc. Mỗi câu thơ như đều thấm đẫm tâm trạng và tình cảm của con người:
” Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều
Nắng xuống, chiều lên sâu chót vót
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu.”
Dòng sông trải dài, bao la được khắc họa một cách sâu sắc, chứa đựng những tâm tư thầm kín của tác giả. Sông và trời rộng mở, nhưng không gian càng lớn lại càng khiến lòng người thêm trống vắng, cô đơn. Từng hình ảnh đều toát lên vẻ ảm đạm, xa vắng, như tiếng vọng từ một thế giới tĩnh lặng, không còn sự ấm áp của con người.
Hình ảnh cánh bèo “dạt về đâu” gợi nên sự trôi nổi, lạc lõng, không có điểm dừng. Cảnh vật tĩnh lặng, không một bóng đò, không cầu bắc nối, càng tô đậm sự xa cách, lạnh lẽo. Trong sự mênh mang của sông nước, tâm hồn con người cũng trở nên cô quạnh, thiếu vắng hơi ấm thân quen:
” Bèo dạt về đâu hàng nối hàng
Mênh mông không một chuyến đò ngang
Không cầu gợi chút niềm thân mật
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng.”
Cuối cùng, tác giả hướng mắt nhìn lên bầu trời, với hình ảnh lớp mây bạc phủ kín, cùng với cánh chim nghiêng cánh lao về phía bóng chiều xa. Khung cảnh này không chỉ gợi nên sự hùng vĩ của thiên nhiên, mà còn phản chiếu nỗi nhớ quê hương, hoài niệm về nơi chốn thân thuộc của thi sĩ:
” Lớp lớp mây cao đùn núi bạc
Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa
Lòng quê dợn dợn vời con nước
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà.”
Bức tranh thiên nhiên trong “Tràng giang” hiện lên qua mỗi câu thơ như một khung cảnh rộng lớn, hùng vĩ nhưng đầy buồn bã. Dòng sông mênh mang, hình ảnh bầu trời xa vời vợi gợi lên nỗi nhớ nhung về quê hương, về những gì gần gũi, thân thương trong lòng thi sĩ. Qua đó, Huy Cận không chỉ miêu tả thiên nhiên, mà còn truyền tải những cảm xúc sâu lắng của con người trước cuộc đời.
