Sóng là tiếng lòng, những cung bậc cảm xúc của người phụ nữ khi yêu. Hai khổ thơ đầu của bài thơ Sóng là những cảm nhận tinh tế sâu sắc của một trái tim yêu thương. Dưới đây là bài văn phân tích và cảm nhận hai khổ thơ đầu bài (khổ thơ 1 và 2) Sóng của Xuân Quỳnh.
Mục lục bài viết
1. Dàn ý bài cảm nhận 2 khổ thơ đầu bài thơ Sóng:
Mở bài:
- Những nét chính về bài thơ Sóng cũng như về nữ thi sĩ Xuân Quỳnh.
- Đi từ chủ đề tình yêu trong văn học – là nguồn cảm hứng sáng tác của rất nhiều nhà thơ.
- Tóm tắt những nét chính về giá trị nội dung, ý nghĩa của tác phẩm Sóng.
Thân bài:
- Cảm nhận của nhà thơ về hình tượng Sóng.
- Tâm trạng của người con gái đang yêu trong bài thơ.
- Mong muốn giải thích trong tình yêu thông qua hình ảnh Sóng.
Kết bài:
- Tóm tắt giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
- Nêu cảm nhận của em về hình ảnh sóng, về khát vọng sống của nhân vật trữ tình.
2. Dàn ý bài phân tích khổ 1, 2 bài thơ Sóng:
Mở bài:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vị trí của hai khổ thơ trong bài.
- Nêu vấn đề cần phân tích: Khám phá vẻ đẹp và ý nghĩa của hình tượng sóng trong hai khổ thơ đầu, từ đó làm rõ những cảm xúc, suy nghĩ của nhà thơ.
Thân bài:
a. Hình ảnh sóng trong hai khổ thơ đầu:
-
Sóng là một thực thể sinh động:
Được nhân hóa với đầy đủ các giác quan: nghe, nhìn, cảm xúc.
Mang trong mình những đặc tính đối lập: dữ dội – dịu êm, ồn ào – lặng lẽ.
Liên tục vận động, biến đổi.
-
Sóng là biểu tượng:
+ Biểu tượng cho tình yêu:
Tình yêu luôn biến động, lúc mãnh liệt, lúc dịu êm.
Tình yêu mang trong mình những khát vọng mãnh liệt.
+ Biểu tượng cho cuộc sống:
Cuộc sống luôn đầy biến động, lúc thăng lúc trầm.
Cuộc sống luôn ẩn chứa những điều kỳ diệu.
-
Nghệ thuật:
Sử dụng phép đối lập: dữ dội – dịu êm, ồn ào – lặng lẽ.
Sử dụng nhiều động từ mạnh: xô, vỗ, gào thét,…
Sử dụng các biện pháp tu từ: nhân hóa, so sánh,…
b. Cảm xúc, suy nghĩ của nhà thơ:
-
Niềm say mê, ngưỡng mộ trước vẻ đẹp của sóng:
Sóng hiện lên với vẻ đẹp vừa hùng vĩ, vừa trữ tình.
Nhà thơ bị cuốn hút bởi sự mạnh mẽ, uy lực của sóng.
-
Những suy ngẫm về cuộc sống:
Sóng là biểu tượng cho cuộc sống luôn vận động, không ngừng thay đổi.
Qua sóng, nhà thơ gửi gắm những trăn trở về ý nghĩa của cuộc sống.
Khát vọng hòa mình vào thiên nhiên:
Nhà thơ muốn được hòa mình vào sóng, để cảm nhận hết vẻ đẹp và sức sống của biển cả.
Kết bài:
- Khái quát lại những nét đặc sắc của hai khổ thơ đầu.
- Nhấn mạnh ý nghĩa của hình tượng sóng trong việc thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của nhà thơ.
- Đánh giá về giá trị nghệ thuật của hai khổ thơ.
3. Cảm nhận 2 khổ thơ đầu bài thơ Sóng hay nhất:
Nhắc đến ông hoàng thơ tình, chắc hẳn ai trong chúng ta cũng sẽ nghĩ ngay đến Xuân Diệu. Tuy nhiên, nói đến nữ hoàng thơ tình thì chắc chắn không ai có thể vượt qua nữ thi sĩ Xuân Quỳnh. Nếu trong thơ Hồ Xuân Hương có những lời than thở về thân phận người phụ nữ và những mảnh tình không trọn vẹn thì đến với hồn thơ Xuân Quỳnh, nó như một làn gió mới của tình yêu đôi lứa. Không cần quá mãnh liệt, mãnh liệt như Xuân Diệu, tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh có những nét trong trẻo, mãnh liệt nhưng vẫn dịu dàng. Điều này đã được tác giả đặc biệt thể hiện qua hai khổ thơ đầu của bài “Sóng”.
Qua hai khổ thơ đầu, nữ sĩ đã cho ta cảm nhận được đặc điểm của sóng biển và sóng tình yêu, sóng luôn chứa đựng những trạng thái trái ngược nhau và luôn khát khao vươn tới sự cao cả. vĩ đại, bao la. Mở đầu, nhà thơ viết:
“Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ”
Ở hai câu thơ đầu, tác giả đã sử dụng hai cặp từ trái nghĩa để diễn tả đặc điểm của sóng biển: “dữ dội – dịu êm”, “ồn ào – lặng lẽ”. Thông thường đứng giữa các cặp tính từ trái nghĩa là quan hệ từ thể hiện sự tương phản “tuy – nhưng”, nhưng ở đây nữ thi sĩ Xuân Quỳnh lại dùng quan hệ từ “và” để thể hiện quan hệ cộng hưởng, nối tiếp. Như vậy, những đặc điểm tưởng như đối lập lại thống nhất với nhau và luôn tồn tại trong một tổng thể như những làn sóng. Trong cường độ có mềm mại, trong ồn ào có im lặng. Những trạng thái đối lập của sóng cũng là những trạng thái đối lập trong tâm hồn người phụ nữ khi yêu. Trong tình yêu, tâm hồn người phụ nữ không bình lặng mà đầy biến động: có lúc cuồng nhiệt, có lúc rụt rè, thầm kín, có lúc yêu thương, có lúc ghen tuông.
Tác giả tiếp tục sử dụng biện pháp nhân hoá ở hai câu thơ tiếp theo, sóng được nhân hoá qua động từ “tìm” trong hành trình từ sông ra biển:
“Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”
Việc tác giả khéo léo sử dụng động từ “tìm” trong việc nhân cách hóa sóng đã cho ta thấy sự chủ động của sóng, sóng chủ động từ chối những khoảng “sông” hẹp để đi tìm những khoảng hẹp để tìm đến nơi có “Bể nước” mênh mông. Như vậy, trong bốn câu thơ đầu, nhà thơ đã giúp ta nhìn lại hai nét tự nhiên, cố hữu của sóng và chính tác giả cũng phải dùng hai câu thơ để khẳng định chân lý vốn có, hiển nhiên này:
“Ôi con sóng ngày xưa
và ngày sau vẫn thế”
Nữ sĩ khẳng định đặc tính vốn có của sóng, từ quá khứ “ngày xưa” đến tương lai “ngày sau”, sóng vẫn chứa đựng những trạng thái đối lập, luôn vận động theo quy luật trăm sông. tất cả trở về biển. Trạng từ khẳng định “vẫn thế” một lần nữa diễn đạt một sự thật không bao giờ thay đổi.
Thơ ca và nghệ thuật là những sáng tạo mang đến cho người đọc những cảm xúc mới và những trải nghiệm phong phú cho tâm hồn con người. Ta tự hỏi tại sao trong sáu câu thơ đầu tác giả chỉ cho ta thấy hai tính chất tự nhiên, vốn có của sóng? Để giải đáp điều này, nữ sĩ viết thêm hai câu thơ:
“Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ”
Ở đây ta đã cảm nhận được sự xuất hiện của một con sóng khác đó là con sóng của tâm hồn, con sóng của tình yêu nhưng tình yêu của tuổi trẻ đang bồi hồi, thổn thức trong tim, trong tim. Khát vọng tình yêu cháy bỏng mãnh liệt đang trào dâng trong lòng nữ sĩ. Vì thế, đứng trước biển, trước những con sóng vỗ vào bờ, cảm xúc của người ca sĩ cũng dâng trào. Sóng biển trong sáu câu thơ đầu đã gọi những con sóng tình yêu trong lòng nhà thơ. Sóng biển đã gọi sóng tình hay sóng biển chính là yếu tố khơi nguồn cảm xúc trong lòng nhà thơ.
Tại sao sóng biển được gọi là sóng tình yêu và gợi lên những cảm xúc mạnh mẽ như vậy? Có lẽ giữa sóng biển và sóng tình yêu có một điểm tương đồng, nếu sóng chứa đựng những trạng thái trái ngược nhau thì tâm trạng người con gái khi yêu cũng có những lúc giận hờn, ghen tuông và cả những lúc đau lòng bởi tình yêu và sự tôn trọng vẫn luôn luôn tồn tại:
Em bảo anh đi đi
Sao anh không đứng lại?
Em bảo anh đừng đợi
Sao anh vội về ngay?”
Con gái khi yêu luôn là vậy, luôn mâu thuẫn và đối lập trong lời nói cũng như hành động. Nếu yêu một cô gái mà không nhìn vào mắt cô ấy, chắc chắn rằng một chàng trai sẽ khó hiểu và yêu cô ấy trọn vẹn. Hành trình của sóng là hành trình của tình yêu. Nếu như sóng luôn chủ động từ chối sự thiển cận, hẹp hòi để vươn tới những điều lớn lao thì người con gái trong tình yêu cũng luôn khao khát như vậy. Họ dũng cảm từ bỏ sự ích kỷ, nhỏ nhen để vươn tới tình yêu bao dung. Việt Nam là đất nước có lịch sử hàng nghìn năm bị phong kiến, chế độ phong kiến đã đè nặng lên tư tưởng của người phụ nữ Việt Nam. Năm 1967, ảnh hưởng của chế độ phong kiến chắc chắn vẫn còn, thậm chí có phần giảm sút đối với một số thế hệ trẻ hôm nay, nhưng ở Xuân Quỳnh, ta bắt gặp một con người hiện đại, thông minh và sắc sảo, luôn khao khát hướng tới một tình yêu lớn.
4. Phân tích 2 khổ thơ đầu bài thơ Sóng hay nhất:
“Yêu là chết trong lòng một ít
Vì mấy khi yêu mà chẳng được yêu”
Tình yêu luôn là một chuỗi cung bậc cảm xúc khó định nghĩa và diễn tả. Tình yêu làm cho người ta biết đến những cảm xúc tầm thường hỉ, nộ, ái, ố trong cuộc đời. Tình yêu là niềm vui, sự mê đắm, tình yêu là cả nỗi buồn và sự tiếc nuối. Tiếng nói của tình yêu đã được nữ thi sĩ Xuân Quỳnh khắc họa rõ nét trong bài thơ Sóng, nhất là ở hai khổ thơ đầu của bài thơ.
Đặt tên cho bài thơ Bài thơ là “Sóng” – rất đơn giản, ngắn gọn. Tuy đơn giản về mặt ngôn từ nhưng lại mang ý nghĩa rất lớn. Xuyên suốt bài thơ là hình ảnh sóng, một ẩn dụ cho cái tôi trữ tình của Xuân Quỳnh. Sóng và em tuy hai mà một, khi tách ra, khi lại hòa quyện, âm vang trầm bổng tạo nên những rung động mạnh mẽ trong tình yêu. Sóng và em luôn quấn lấy nhau vẽ nên tâm hồn người phụ nữ đang yêu.
Mở đầu bài thơ, tác giả nhìn sóng để thấy nét tương đồng:
“Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ”
Xuân Quỳnh đã rất tinh tế khi quan sát các thuộc tính của thực thể sóng: dữ dội; dịu êm; ồn ào; lặng lẽ. Hai cặp tính từ mang sắc thái tương phản đặt cạnh nhau cho thấy trong bản thân thực thể bao giờ cũng tồn tại nhiều mặt đối lập khác nhau; đôi khi mềm mại và nhẹ nhàng, đôi khi mạnh mẽ và ồn ào. Mượn hình ảnh sóng, nhà thơ muốn diễn tả những cảm xúc, diễn biến tâm trạng của người phụ nữ khi yêu: khi nồng nàn say đắm, khi giận dữ, lặng lẽ hơn. Tình yêu là thế, luôn chất chứa biết bao cảm xúc khó giải thích. Tình yêu làm nên bản chất con người nên cũng có sự đồng điệu, hài hòa lạ lùng.
Rồi đến câu thơ thứ hai, không kìm nén được cảm xúc, người phụ nữ đã phá bỏ mọi rào cản để đến với cánh cửa của tình yêu đích thực:
“Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”
Ở đây ta thấy có sự xuất hiện của hai phạm trù không gian: sông và hồ. Bể là thế giới rộng mở bao la, là khát vọng lớn lao, là chân trời mơ ước của trăm ngàn con sóng. Chỉ có chiếc xe tăng mới có thể chịu được tính khí thất thường của sóng biển. Còn sông xét về lưu vực thì sông nhỏ và hẹp hơn, lòng sông hẹp và chật chội hơn. Dòng sông không thể hiểu hết những tâm tư, tình cảm, không thể cảm thông trước tính khí thất thường của sóng nên sóng buộc phải tìm đến với bể để được vỗ về, sẻ chia và đắm say. Sóng là em, tình của sóng cũng là tình của em. Con sóng về bể là hiện thân cho khát vọng của tôi, khát vọng vươn ra đại dương, tìm đến bến bờ của tình yêu chân thành và sự thấu hiểu. Từ “hết” mang sắc thái tượng trưng cho sự xa cách, khó khăn. So với sóng biển, ta mới thấy được hành trình gian nan, xa xôi, khó khăn của người phụ nữ khi đi tìm tình yêu đích thực của đời mình. Tuy nhiên, bài thơ mang sắc thái mạnh mẽ thể hiện sự kì công và quyết tâm của người phụ nữ trong tình yêu. Hãy dám khát khao, dám ước mơ và dám hành động để tìm được hạnh phúc cho đời mình. Sóng tình của Xuân Quỳnh lạ với cái lạ và đầy cá tính. Đây chính là nét riêng của phụ nữ hiện đại, vô cùng năng động, táo bạo và đầy bản lĩnh.
Lúc này, tâm hồn và trái tim người phụ nữ tràn ngập biết bao hạnh phúc, bao kỉ niệm đẹp của tình yêu:
“Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày nay vẫn thế
Trong câu thơ có cặp từ đối đáp: ngày xưa, ngày sau. Ngày cũ chỉ chiều sâu của quá khứ. Vế sau tượng trưng cho tương lai, tượng trưng cho khái niệm trường tồn, vĩnh cửu. Nối quá khứ với hôm nay, quá khứ với hiện tại và tương lai, tác giả muốn nói đến vấn đề vĩnh cửu, dài rộng của thời gian. Thời gian cứ trôi đi, nhưng sóng vẫn như cũ. “Vẫn” là ổn định, không thay đổi nên là đại từ thay thế cho cả khổ thơ trên. Du hành thời gian có thể thay đổi, nhưng khao khát tình yêu không bao giờ thay đổi. Con người xưa và nay, của quá khứ, hiện tại hay tương lai vẫn thủy chung, son sắt, kiên định với khát vọng hạnh phúc chân thành.
Vì tình yêu mang đến cho con người ta một sức hút kỳ diệu
“Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ”
Từ “bồi hồi” được đặt khéo léo ở đầu dòng nhằm nhấn mạnh cảm giác mê đắm, mê đắm, cháy bỏng trong tình yêu. Yêu và được yêu là quãng thời gian đẹp nhất trong cuộc đời mỗi người. Khát vọng tình yêu là khát vọng thổn thức, đặc trưng cho tuổi trẻ của mỗi con người. Như Tố Hữu đã từng so sánh:
“Đời có gì đẹp hơn thế
Người yêu người sống để yêu nhau.”
Đứng trước không gian rộng lớn và đại dương bao la, nữ sĩ tài hoa Xuân Quỳnh đã không ngần ngại thốt lên những vần thơ nồng nàn về tình yêu. Đây là những khám phá hết sức tinh tế, mới mẻ, tạo nên những nét rất riêng, tiêu biểu cho hồn thơ Xuân Quỳnh. Thơ Xuân Quỳnh cũng là tiếng nói chung của bao người phụ nữ Việt Nam gan dạ, can trường, nhân hậu:
“Nếu phải cách xa anh
Em chỉ còn bão tố”
5. Phân tích khổ thơ 1, 2 bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh:
Văn học Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ đã để lại nhiều tác phẩm mang cảm hứng lãng mạn viết về đề tài đất nước. Nhưng đâu đó dọc đường vẫn còn vần xanh, hoa nở dọc chiến hào, khúc ca thiết tha về tình yêu đôi lứa. Bài thơ “Sóng” của nhà thơ Xuân Quỳnh sẽ đưa người đọc vào thế giới của tình yêu và cảm nhận những nét đặc sắc trong thế giới thơ tình của Xuân Quỳnh. Hai khổ thơ đầu của bài thơ là những cảm nhận tinh tế sâu sắc của một trái tim yêu thương.
Mở đầu bài thơ Xuân Quỳnh đã tinh tế nhận thấy sự đối lập trong nội tâm của sóng:
“Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ”
Tác giả đã sử dụng cặp phép đối “dữ dội – dịu êm”, “ồn ào – lặng lẽ” để miêu tả những trạng thái muôn hình, muôn vẻ của sóng. Cách ngắt nhịp đều đặn, nhịp nhàng của câu thơ 2/3 tạo nên âm điệu của những đợt sóng trùng điệp kéo dài bất tận vỗ vào bờ. Việc sử dụng liên từ “và” cho thấy các trạng thái đối lập này luôn tồn tại trong một thể thống nhất không mâu thuẫn mà đan xen trong sự chuyển hóa không ngừng. Những trạng thái đối lập của sóng cũng là những dao động bất thường của những cung bậc cảm xúc đa dạng trong lòng người phụ nữ.
Hình ảnh nhân hoá “sóng tìm đáy bể” gợi cho người đọc liên tưởng đến hành trình tìm về cái mênh mông của sóng:
“Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”
Dòng sông hẹp không chứa nổi sự chao đảo của sóng. Sóng sẽ từ bỏ không gian chật hẹp ấy để vươn tới sự bao la của biển cả một cách tự tin và chủ động. Động từ “ tìm ra” cùng với giới từ “bể lớn” thể hiện sự kỳ công, quyết tâm và khát vọng vượt sóng gió. Khát vọng vượt qua sóng gió cũng chính là khát khao tìm được hạnh phúc, tình yêu của trái tim tôi. Cô gái đang yêu luôn ý thức được những dao động bất thường của trái tim mình, muốn vượt qua cái tôi hạn hẹp của mình, không chấp nhận một tình yêu ích kỷ tầm thường mà muốn vươn tới một tình yêu lớn đẹp chân chính, rộng lượng.
Đến bể tạo sóng mới thấy những thăng giáng nghịch lý là thường trực, trường tồn với thời gian:
“Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ”
Đứng trước biển, người ta có cảm giác ngàn năm trước không có, biển vẫn thế, ngàn năm sau ta có biến mất khỏi đất liền, biển vẫn thế, vẫn là hình ảnh những con sóng chạy vào bờ. Đứng trước sự trường tồn, bất diệt của biển, nhà thơ nghĩ đến một sự bất tử khác. Đó là sự bất tử của khát vọng tình yêu. Khát vọng tình yêu là khát vọng muôn thuở mà bao thế kỷ trôi qua, con người đã đến và sống mà không cần đến tình yêu. Tình yêu làm con người ta trẻ mãi, tái sinh như sóng biển, rồi lại tan biến vào biển cả.
Bài thơ đã giúp ta hiểu được tình cảm, hồn thơ Xuân Quỳnh. Dù sống trong hoàn cảnh nào, thơ Xuân Quỳnh vẫn hồn nhiên, tươi tắn với những khát vọng hạnh phúc giữa đời thường. Giống như những gì cô ấy đã viết:
” Chỉ riêng điều được sống cùng nhau
Niềm vui sướng với em là có thật
Trái tim nhỏ nằm trong lồng ngực
Giây phút nào tim chẳng đập vì anh”
THAM KHẢO THÊM:
