Cách giành quyền nuôi con dưới 36 tháng tuổi khi ly hôn? Quyền nuôi con dưới 3 tuổi có đương nhiên thuộc về người mẹ? Trường hợp nào thì chồng có quyền tranh chấp quyền nuôi con dưới 3 tuổi?
Mục lục bài viết
- 1 1. Chồng có thể giành quyền nuôi con dưới 36 tháng tuổi không?
- 2 2. Quyền nuôi con khi con dưới 3 tuổi
- 3 3. Người chồng sẽ có quyền nuôi con dưới 3 tuổi khi nào?
- 4 4. Tranh chấp quyền nuôi con khi con dưới 1 tuổi
- 5 5. Quy định về quyền nuôi con dưới 36 tháng tuổi
- 6 6. Điều kiện để có quyền nuôi con dưới 36 tháng tuổi
- 7 7. Thu nhập thấp có quyền nuôi con dưới 1 tuổi không?
- 8 8. Con đủ 36 tháng tuổi có thể làm thủ tục thay đổi quyền nuôi con không?
1. Chồng có thể giành quyền nuôi con dưới 36 tháng tuổi không?
Tóm tắt câu hỏi:
Cho em hỏi chúng tôi muốn ly hôn mà con dưới 24 tháng tuổi, vợ bị bệnh hiểm nghèo không đủ khả năng nuôi con thì bên chồng có được quyền nuôi con không hay như thế nào mà trong khi bên vợ muốn đơn phương ly hôn?
Luật sư tư vấn:
Căn cứ Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn như sau:
“1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”
Con bạn hiện nay dưới 36 tháng tuổi, quyền nuôi con sẽ được giao trực tiếp cho mẹ nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con. Điều kiện nuôi con được xem xét dựa trên 02 điều kiện chính:
+ Điều kiện kinh tế: có thu nhập ổn định, đảm bảo cho cuộc sống của cả mẹ và con.
+ Điều kiện nhân thân: Người nào có nhân thân tốt, chưa từng phạm tội, không có hành vi bạo lực gia đình, có lối sống lành mạnh,…
Như vậy, người mẹ hiện nay đang mắc căn bệnh hiểm nghèo, không đảm bảo được khả năng kinh tế để nuôi con; nếu bạn chứng minh được bạn đảm bảo cả 02 điều kiện trên thì bạn sẽ giành được quyền nuôi con.
2. Quyền nuôi con khi con dưới 3 tuổi
Tóm tắt câu hỏi:
Kính gửi quý luật gia! Tôi có một vấn để muốn nhờ quý luật giúp đỡ. Người thân của tôi đang làm thủ tục ly hôn nhưng về phía nhà chồng không đồng ý. Đứa con hiện tại được 30 tháng tuổi, mức thu nhập của mẹ hiện thời là 6tr/tháng. Vậy cho tôi xin hỏi là người mẹ này liệu có quyền được nuôi con không, nếu muốn được quyền nuôi con thì cần phải làm gì.
Hiện đã đưa đơn ra tòa nhưng anh chồng không hợp tác, khi toà yêu cầu anh cố tình không tham gia, hiện con anh ấy cứ giành nuôi không cho theo mẹ. Vậy người mẹ cần phải làm gì trong trường hợp này. Giả sử tòa có cho phép người mẹ nuôi mà anh ấy vẫn khăng khăng không đưa con cho mẹ thì người mẹ phải làm như thế nào. Tôi xin chân thành cám ơn quý luật gia!
Luật sư tư vấn:
Theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình 2014 thì:
Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn
1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Như vậy, nếu con dưới 36 tháng tuổi thì quyền nuôi con dành cho người mẹ, con trong trường hợp của bạn 30 tháng tuổi thì mẹ sẽ là người nuôi.
Trường hợp, tòa án ra quyết định cho phép người mẹ nuôi mà anh ấy vẫn khăng khăng không đưa con cho mẹ thì người mẹ có quyền gửi đơn yêu cầu thi hành án đối với quyết định đó để buộc người bố phải thi hành. Nếu không thi hành và cố tình không thực hiện theo yêu cầu thì sẽ bị cưỡng chế.
Tuy nhiên, mặc dụ quyền nuôi con là người mẹ, nhưng bố cũng có quyền chăm nom và được chăm sóc, người mẹ sẽ không được phép ngăn cản.
3. Người chồng sẽ có quyền nuôi con dưới 3 tuổi khi nào?
Tóm tắt câu hỏi:
Tôi và vợ tôi lấy nhau được 3 năm. Hiện nay giữa hai vợ chồng đã có con được 24 tháng tuổi. Vợ chồng tôi thường xuyên cãi vã nên đã ly thân. Nếu cả hai vợ chồng tôi muốn thuận tình ly hôn thì xin hỏi cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết? Tôi được biết con dưới 36 tháng tuổi thì người vợ đương nhiên được quyền nuôi con nhưng vợ tôi bị bệnh tim được gần năm nay, công việc của vợ tôi lại không ổn định thu nhập chưa đến 2 triệu 1 tháng. Nếu tôi muốn giành quyền nuôi con có được không?
Luật sư tư vấn:
Nếu cả hai vợ chồng tôi muốn thuận tình ly hôn thì xin hỏi cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết?
Trong trường hợp này việc bạn và vợ bạn thuận tình ly hôn nên theo quy định tại Điều 28
“Những yêu cầu về hôn nhân và gia đình thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án
1. Ly hôn, tranh chấp về nuôi con, chia tài sản khi ly hôn; chia tài sản sau khi ly hôn.
2. Tranh chấp về chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân.
3. Tranh chấp về thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn.
4. Tranh chấp về xác định cha, mẹ cho con hoặc xác định con cho cha, mẹ.
5. Tranh chấp về cấp dưỡng.
6. Tranh chấp về sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.
7. Tranh chấp về nuôi con, chia tài sản của nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn hoặc khi hủy kết hôn trái pháp luật.
8. Các tranh chấp khác về hôn nhân và gia đình, trừ trường hợp thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật.”
Như vậy, khi vợ chồng bạn thuận tình ly hôn thì thẩm quyền giải quyết yêu cầu thuận tình ly hôn trong trường hợp này thuộc về Tòa án mà cụ thể là Tòa án nơi vợ chồng bạn đăng ký hộ khẩu thường trú.
Nếu tôi muốn giành quyền nuôi con có được không?
Theo quy định tại khoản 3 Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình thì trong trường hợp con dưới 36 tháng tuổi thì quyền nuôi con sau khi ly hôn trực tiếp thuộc về người vợ. Tuy nhiên, tại quy định này cũng có nêu “trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con”. Như vậy, có thể thấy quyền nuôi con dưới 36 tháng tuổi của người mẹ không phải là tuyệt đối. Bạn vẫn có thể giành quyền nuôi con.
Đối với trường hợp của bạn, con bạn mới có 24 tháng tuổi, bạn vẫn có thể có quyền nuôi con nếu:
Thứ nhất, giữa bạn và vợ bạn có thỏa thuận rằng bạn sẽ có quyền nuôi con.
Thứ hai, vợ bạn không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con bạn. Trong trường hợp này bạn cần chứng minh được vợ bạn không đáp ứng được các điều kiện sau hay không:
Một là: điều kiện về vật chất như thu nhập, tài sản, chỗ ở của vợ bạn sau khi ly hôn có đáp ứng được yêu cầu tối thiểu cho con bạn không.
Hai là: điều kiện tinh thần bao như thời gian chăm sóc, dạy dỗ, giáo dục con, tình cảm của vợ bạn dành cho con.
Như thông tin bạn có cung cấp thì vợ bạn hiện đang mắc bệnh tim, thu nhập thì không ổn định, đây cũng được coi là cơ sở để tòa án có thể xác định rằng vợ bạn có đủ điều kiện để nuôi dưỡng, chăm sóc và trông nom con hay không. Nếu vợ bạn không đáp ứng được các điều kiện về vật chất cũng như tinh thần cho con thì quyền nuôi con có sẽ thuộc về bạn.
4. Tranh chấp quyền nuôi con khi con dưới 1 tuổi
Tóm tắt câu hỏi:
Xin chào luật sư. Khi con được 8 tháng tuổi vợ chồng ly hôn thì con sẽ được ở với ai? Khi tôi về nhà thì nhà chồng không cho tôi mang con tôi về, 2 mẹ con tôi phải xa nhau.
Luật sư tư vấn:
Khi ly hôn vợ chồng có quyền thỏa thuận ai là người nuôi con. Tuy nhiên, trong trường hợp vợ chồng không thỏa thuận được việc giao con cho ai nuôi thì sẽ theo quy định tại Điều 81 Luật hôn nhân gia đình 2014 như sau:
– Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
– Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
– Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Do đó, trong trường hợp này, con của bạn 8 tháng tuổi nên khi ly hôn Tòa án sẽ ưu tiên giao cho người mẹ trực tiếp nuôi dưỡng, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Điều kiện nuôi con được xem xét chủ yếu dựa trên 02 điều kiện sau đây:
– Điều kiện kinh tế: Có thu nhập ổn định, đảm bảo cuộc sống cho mẹ và con.
– Điều kiện nhân thân: Có nhân thân tốt, không vi phạm pháp luật, có lối sống lành mạnh.
Nếu bạn đảm bảo 02 điều kiện trên thì con bạn sẽ được giao cho bạn nuôi.
Trường hợp vợ chồng bạn chưa ly hôn mà chồng bạn không cho gặp con là vi phạm quy định tại Điều 71 Luật hôn nhân gia đình 2014 về nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng:
“1. Cha, mẹ có nghĩa vụ và quyền ngang nhau, cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.”
Kể cả trường hợp vợ chồng bạn đã ly hôn thì bạn cũng vẫn có quyền gặp, thăm nom con của mình nếu như bạn không là người trực tiếp nuôi dưỡng theo quy định tại Khoản 3 Điều 82 Luật hôn nhân gia đình 2014:
“3. Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.”
Do đó, chồng bạn có hành vi ngăn cản việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục,…con của bạn là trái với quy định của pháp luật nên theo quy định tại Điều 53 Nghị định 167/2013/NĐ-CP quy định hành vi ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với hành vi ngăn cản quyền thăm nom, chăm sóc giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con, trừ trường hợp cha mẹ bị hạn chế quyền thăm nom con theo quyết định của tòa án; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau.
Như vậy, bạn có thể lên trực tiếp công an xã, phường, thị trấn nơi gia đình chồng bạn đang cư trú để tố cáo hành vi ngăn cản việc chăm sóc, giáo dục của bạn đối với con.
5. Quy định về quyền nuôi con dưới 36 tháng tuổi
Tóm tắt câu hỏi:
Vợ chồng tôi có một cô con gái hiện nay 29 tháng tuổi, chúng tôi sống với bố mẹ chồng nhưng chỉ có tôi và con gái tôi sống cùng ông bà, còn chồng tôi làm bộ đội một tháng được nghỉ 2 cuối tuần, mỗi tuần nghỉ thì chiều thứ 6 mới về đến chiều chủ nhật lại phải lên đơn vị.
Lương chồng tôi thì cao hơn tôi chắc khoảng gần chục triệu nhưng hàng tháng phải đưa tiền cho ông bà và đóng góp ở đơn vị thì chắc còn khoảng 5- 6 triệu, còn tôi lương tháng chỉ khoảng 3,5 triệu nhưng tôi đi làm có nửa ngày, sáng tôi vẫn đưa con đi trẻ được, chiều tôi vẫn có thời gian đón con về và chăm sóc con, mọi việc trông nom, chăm sóc con đều một tay tôi lo hết, bố mẹ chồng ở cùng tôi nhưng gần như không phải lo trông nom cháu giúp vợ chồng tôi vì tôi có rất nhiều thời gian rảnh ở bên con.
Trong quá trình sống tôi và bố mẹ chồng có rất nhiều mâu thuẫn mà không giải quyết được, tôi muốn xin ra ở riêng nhưng chồng tôi chẳng chịu cứ muốn tôi vẫn phải sống cùng ông bà, và mỗi lần mà có chuyện với bố mẹ chồng thì vợ chồng tôi lại cãi nhau.Vì vậy tôi muốn ly hôn với chồng, xin hỏi quý luật sư khi ly hôn thì quyền nuôi con liệu có thuộc về tôi không ạ vì vợ chồng tôi sẽ không muốn thỏa thuận việc nuôi con, chồng tôi cũng muốn giành quyền nuôi con. Kính mong quý luật sư tư vấn giúp tôi. Xin chân thành cảm ơn!
Luật sư tư vấn:
Căn cứ vào Điều 81
Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn
1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Như vậy, theo quy định, đối với trường hợp, con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi. Tuy nhiên, vấn đề ưu tiên này không phải tuyệt đối, đối với trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người bố sẽ có quyền nuôi con, cụ thể như các điều kiện:
+ Điều kiện về vật chất bao gồm: Thu nhập, tài sản, chỗ ở của mẹ không đáp ứng được nhu cầu tối thiểu về ăn, ở, sinh hoạt, điều kiện học tập… của con.
+ Điều kiện về tinh thần bao gồm: thời gian chăm sóc, dạy dỗ, giáo dục con, tình cảm đã dành cho con từ trước tới nay, điều kiện cho con vui chơi giải trí, nhân cách đạo đức, trình độ học vấn…của mẹ.
+ Tư cách đạo đức của người trực tiếp nuôi con
+ Các điều kiện khác,…
Như thông tin bạn đã cung cấp thì con bạn dưới 36 tháng tuổi và nếu bạn có thu nhập cá nhân cũng như các điều kiện vật chất khác và về tinh thần hoàn toàn đủ điều kiện để được giao quyền trực tiếp nuôi con khi ly hôn, trừ trường hợp hai bên có thỏa thuận khác.
6. Điều kiện để có quyền nuôi con dưới 36 tháng tuổi
Tóm tắt câu hỏi:
Cháu và chồng cháu cưới nhau được hơn 2 năm và đã có 1 bé trai 12 tháng tuổi. Tuy nhiên, từ ngày về sống chung với nhau, chúng cháu đã có những mâu thuẫn không quá lớn nhưng chồng cháu đã không giải quyết bằng lời nói mà đánh đập cháu. Một lần khiến cháu dọa sẩy khi con cháu được 3 tháng, 1 lần khi cháu đã quá ngày dự sinh 3 ngày, và những lần gần đây nữa.
Cháu cảm thấy không thể chịu đựng được người đàn ông đánh mình vì những chuyện quá cỏn con nên cháu muốn làm đơn ly dị và mong nhận được quyền nuôi con. Cháu thấy luật có quy định là con dưới 36 tháng tuổi mẹ có quyền nuôi tuy nhiên phải dựa vào khả năng kinh tế của mẹ có đáp ứng hay không? Bản thân cháu lấy chồng xa (cháu ở Hà Tĩnh, chồng cháu ở Hải Phòng) cho nên cháu không có nhà cửa ở Hải Phòng nếu cháu ly hôn, vì vợ chồng cháu đang sống chung với mẹ chồng.
Lương của cháu cũng thấp hơn chồng cháu. Thu nhập của cháu 1 tháng được 4,5 triệu + thêm bán hàng online, có xe máy riêng, máy tính riêng, lương chồng cháu được 7 triệu. Trên đây là những thông tin cơ bản cháu gửi đến luật sư và mong luật sư tư vấn giúp cháu. Liệu cháu có khả năng có quyền nuôi con không? Cháu rất mong nhận được sự hồi âm của luật sư sớm nhất!
Luật sư tư vấn:
Theo như bạn trình bày, bạn muốn ly hôn với chồng bạn, bạn có con 12 tháng tuổi. Khoản 3 Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định về việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn như sau:
“Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn
…
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”
Theo quy định trên, bạn sẽ có sự ưu tiên khi giành quyền nuôi con bởi con bạn dưới 36 tháng tuổi. Tuy nhiên, khi giành quyền nuôi con bạn phải chứng minh được các điều kiện để nuôi con như: kinh tế, nhân thân, chỗ ở,…
+ Kinh tế: có thu nhập ổn định, đảm bảo cuộc sống cho con.
+ Nhân thân: có nhân thân tốt, chưa từng phạm tội, không có hành vi vi phạm pháp luật, có lối sống lành mạnh,…
Ngoài ra, Tòa án còn xem xét các vấn đề khác như chỗ ở, nơi học tập,…
Theo thông tin bạn cung cấp, thu nhập hàng tháng của bạn là 4,5 triệu đồng/tháng, có bán hàng online, có máy tính và xe máy riêng nên xét riêng về điều kiện kinh tế, bạn đã có khả năng lo cho cuộc sống của con. Do đó, khi giải quyết ly hôn, bạn trình bày rõ các điều kiện của bạn để chứng minh trước Tòa án các điều kiện nuôi con của bạn.
7. Thu nhập thấp có quyền nuôi con dưới 1 tuổi không?
Tóm tắt câu hỏi:
Xin chào luật sư tư vấn giúp em ạ: Hiện tại vợ chồng em thuận tình ly hôn nhưng chưa nộp đơn ly hôn. Vì chồng em giành quyền nuôi con. Con em nay đã được 8 tháng tuổi. Cho em hỏi nếu ly hôn em có được quyền nuôi con không trong khi thu nhập của em thấp hơn chồng em?
Luật sư tư vấn:
Theo thông tin bạn cung cấp thì vợ chồng bạn đang có nhu cầu muốn ly hôn, tuy nhiên cả hai bạn đều đang có tranh chấp về quyền nuôi con. Trong trường hợp này để xác định bạn có thể giành được quyền nuôi con trong khi thu nhập của bạn thấp hơn của chồng, thì cần xem xét các phương diện sau:
Thứ nhất, về vấn đề ly hôn:
Dựa theo thông tin thì hai vợ chồng muốn ly hôn. Theo quy định của pháp luật thì ly hôn được xác định là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án (khoản 14 Điều 3 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014).
Trong quan hệ hôn nhân, vợ, chồng hoặc cả hai bên vợ chồng đều có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết việc ly hôn. Trong trường hợp một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời họ là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ thì trong trường hợp này, cha, mẹ người thân thích của họ có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết việc ly hôn (theo quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 51 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014).
Tuy nhiên, về quyền yêu cầu ly hôn trong quan hệ hôn nhân, theo quy định của pháp luật cũng có quy định hạn chế quyền yêu cầu ly hôn, thể hiện ở việc người chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang cố thai, sinh con hoặc nuôi con dưới 12 tháng tuổi (theo khoản 3 Điều 51 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014).
Trong trường hợp cụ thể của bạn thì do con của bạn mới được 08 tháng tuổi, nên chồng bạn không được quyền yêu cầu ly hôn đơn phương theo quy định tại khoản 3 Điều 51 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 nêu trên. Tuy nhiên, việc ly hôn vẫn được thực hiện nếu bạn hoặc cả hai vợ chồng đều thống nhất về vấn đề ly hôn.
Về hình thức ly hôn, bạn có thể ly hôn theo hình thức ly hôn đơn phương (ly hôn theo yêu cầu của một bên) hoặc thuận tình ly hôn thuận tình. Trong đó: thuận tình ly hôn theo quy định tại Điều 55 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 là:
“Điều 55. Thuận tình ly hôn
Trong trường hợp vợ chồng cùng yêu cầu ly hôn, nếu xét thấy hai bên thật sự tự nguyện ly hôn và đã thỏa thuận về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con trên cơ sở bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án công nhận thuận tình ly hôn; nếu không thỏa thuận được hoặc có thỏa thuận nhưng không bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án giải quyết việc ly hôn”.
Còn đơn phương ly hôn (còn gọi là ly hôn theo yêu cầu của một bên được xác định theo quy định tại Điều 56 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, là trường hợp chỉ có vợ hoặc chồng có yêu cầu ly hôn, còn người còn lại không đồng ý, và không có yêu cầu ly hôn. Trong trường hợp này, nếu sau khi hòa giải tại Tòa án mà không thành thì Tòa án sẽ giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích hôn nhân không đạt được. Hoặc thuộc trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích theo yêu cầu ly hôn thì Tòa án cũng giải quyết cho ly hôn.
Xem xét trong trường hợp cụ thể của bạn thì mặc dù hai vợ chồng bạn đều thuận tình ly hôn, cùng có yêu cầu về vấn đề ly hôn nhưng lại không thể thỏa thuận được về vấn đề nuôi con. Trong trường hợp này, nếu cả hai vợ chồng đều không thể thỏa thuận, ai cũng muốn giành quyền nuôi con, mà bạn muốn ly hôn thì bạn có thể lựa chọn hình thức ly hôn đơn phương.
Thứ hai, về yêu cầu giành quyền trực tiếp nuôi con.
Về vấn đề yêu cầu nuôi con khi ly hôn thì theo quy định tại Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình thì:
“Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn
1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”
Căn cứ theo quy định tại Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 thì cha, mẹ vẫn có quyền nghĩa vụ chăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con không phụ thuộc và tình trạng hôn nhân của con. Khi ly hôn, hai vợ chồng có thể thỏa thuận về vấn đề nuôi con, nếu không thỏa thuận được thì Tòa án thực hiện việc phân chia quyền nuôi con theo quy định của pháp luật.
Trong trường hợp của bạn, mặc dù hai vợ chồng cùng có yêu cầu ly hôn, nhưng lại có sự tranh chấp, tranh giành về quyền nuôi con. Trong trường hợp này, hai vợ chồng bạn đã không thể thỏa thuận được về người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn nên khi bạn ly hôn và có yêu cầu về quyền nuôi con thì Tòa án sẽ giải quyết theo luật định. Con của bạn mới được 8 tháng tuổi, do vậy, căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 thì con sẽ được giao cho người mẹ trực tiếp nuôi trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
Việc thu nhập của bạn thấp hơn của chồng bạn không phải là điều kiện quyết định trong việc giành quyền nuôi con. Thu nhập của bạn có thể thấp, nhưng bạn vẫn đáp ứng điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì bạn hoàn toàn đủ điều kiện để ưu tiên giành quyền nuôi con theo quy định của pháp luật.
Đồng thời khi bạn là người trực tiếp nuôi con thì bạn có quyền yêu cầu người không trực tiếp nuôi con (ở đây la chồng bạn) tôn trọng quyền của con được sống chung với bạn; thực hiện việc cấp dưỡng cho con. Tuy nhiên, người trực tiếp nuôi con (là bạn) không được lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con của chồng bạn.
8. Con đủ 36 tháng tuổi có thể làm thủ tục thay đổi quyền nuôi con không?
Vợ, chồng sau ly hôn sẽ thoả thuận về người trực tiếp nuôi con, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con. Nếu không thoả thuận được thì toà án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ quyền lợi về mọi mặt của con.
Đối với con dưới 36 tháng tuổi, việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con. (Căn cứ theo khoản 3, Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình 2014).
HIện tại, con bạn được 25 tháng, quyền nuôi con sẽ được ưu tiên cho người vợ nuôi. Việc vợ bạn đi xa nhưng có để con đi cùng là hoàn toàn hợp lý vì không nhất thiết phải nuôi con tại địa phương đang cư trú, chỉ cần vợ bạn đảm bảo quyền lợi cho con. Trong trường hợp bạn muốn thay đổi quyền nuôi con từ người vợ sang bạn, thì bạn có thể nộp đơn yêu cầu gửi lên chính Tòa án đã ra quyết định ly hôn.
Theo quy định tại Điều 81, Luật Hôn nhân gia đình 2014 cũng quy định:
“Sau khi ly hôn, vợ, chồng vẫn có nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.”
Đây là quyền lợi cũng là nghĩa vụ về nhân thân, mang tính bắt buộc của bậc làm cha mẹ.
Theo đó, người trực tiếp nuôi con nếu gây khó, cản trở người kia đến thăm con; hoặc người không trực tiếp nuôi con nếu lạm dụng việc thăm con để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến con đều là hành vi vi phạm pháp luật.
Căn cứ theo quy Điều 84 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn:
“1. Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.
2. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:
a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;
b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
3. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.
4. Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.”
Khi bạn đáp ứng đủ điều kiện về vật chất và tinh thần cho con, thì bạn hoàn toàn có quyền thay đổi quyền trực tiếp nuôi con từ vợ sang cho bạn.
