Có rất nhiều triệu đại đã thống trị Trung Quốc trong lịch sử của nước này, khiến cho việc xác định thứ tự của chúng trở nên phức tạp. Tuy nhiên, một số triều đại được coi là thịnh trị nhất dựa trên sự phát triển kinh tế, văn hoá và chính trị. Mời bạn đọc tham khảo.
Mục lục bài viết
1. Các triều đại của Trung Quốc trong lịch sử:
– Nhà Hạ là triều đại đầu tiên của Trung Quốc, được thành lập bởi Hạ Đại Vũ, nổi tiếng với việc phát triển kỹ thuật kiểm soát lũ lụt để ngăn chặn trận Đại hồng thủy đã tàn phá mùa màng của nông dân trong nhiều thế hệ. Thiếu tài liệu về triều đại này, do đó người ta biết rất ít về thời kỳ nhà Hạ.
– Nhà Thương là triều đại được hỗ trợ bởi các bằng chứng khảo cổ học. 31 vị vua cai trị phần lớn khu vực dọc sông Hoàng Hà. Dưới triều đại nhà Thương, đã có những tiến bộ trong toán học, thiên văn học, nghệ thuật và công nghệ quân sự.
– Nhà Chu là triều đại lâu đời nhất trong lịch sử Trung Quốc, cai trị khu vực này trong gần 8 thế kỷ. Triết học Trung Quốc nở rộ cùng với sự ra đời của các trường phái triết học như Nho giáo, Lão giáo và Đạo giáo. Nhà Chu kết thúc với thời Chiến quốc (476–221 TCN), được thống nhất bởi Tần Thủy Hoàng, người đã trở thành hoàng đế đầu tiên của một Trung Quốc thống nhất.
– Nhà Tần đánh dấu sự khởi đầu của Đế chế Trung Quốc. Dưới triều đại của Tần Thủy Hoàng, Trung Quốc đã được mở rộng rất nhiều để bao phủ các vùng đất ở Hồ Nam và Quảng Đông. Mặc dù tồn tại ngắn ngủi, thời kỳ này đã chứng kiến những công trình khổng lồ bao gồm hợp nhất để xây dựng Vạn Lý Trường Thành.
– Nhà Hán được biết đến như một thời kỳ hoàng kim trong lịch sử Trung Quốc, với một thời kỳ ổn định và thịnh vượng kéo dài. Lãnh thổ của Trung Quốc đã được mở rộng. Con đường tơ lụa được mở ra để kết nối với phương tây, mang lại thương mại, văn hóa nước ngoài và sự du nhập của Phật giáo. Dưới thời nhà Hán, Nho giáo, thơ ca và văn học nở rộ. Tên ‘Hán’ được lấy làm tên cho nhóm dân tộc lớn nhất tại Trung Quốc ngày nay.
– Sáu triều đại nhà Hán kế tiếp nhau trong thời kỳ hỗn loạn này. Thời Tam Quốc đã được nhắc đến trong tiểu thuyết Tam Quốc Diễn Nghĩa.
– Triều đại nhà Tùy chứng kiến những thay đổi lớn trong lịch sử Trung Quốc. Văn học phát triển mạnh.
– Triều đại nhà Đường là một trong những thời kỳ hòa bình và thịnh vượng nhất của lịch sử Trung Quốc. Những thành tựu chính đã được nhìn thấy trong công nghệ, khoa học, văn hóa, nghệ thuật và văn học, đặc biệt là thơ.
50 năm giữa sự sụp đổ của nhà Đường và sự thành lập của nhà Tống bị chi phối bởi nội bộ và hỗn loạn. Triều đại nhà Tống chứng kiến sự thống nhất của Trung Quốc dưới thời Hoàng đế Tống Thái Tổ.
– Triều đại nhà Nguyên do người Mông Cổ thành lập và cai trị bởi Hốt Tất Liệt, cháu nội của Thành Cát Tư Hãn. Ông tạo ra thành phố thủ đô mới Xanadu và sau đó chuyển trung tâm Đế chế Mông Cổ đến Daidu, ngày nay là Bắc Kinh. Triều đại của người Mông Cổ ở Trung Quốc đã kết thúc sau một loạt nạn đói, bệnh dịch, lũ lụt và các cuộc nổi dậy của nông dân.
– Triều đại nhà Minh chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc về dân số và sự thịnh vượng kinh tế nói chung của Trung Quốc. Tuy nhiên, các hoàng đế nhà Minh vẫn vướng vào những vấn đề tương tự của các chế độ trước đó và sụp đổ với cuộc xâm lược của người Mãn Châu. Trong triều đại Nhà Minh, Vạn Lý Trường Thành của Trung Quốc đã được hoàn thành cùng với việc xây dựng Tử Cấm Thành, nơi ở của hoàng gia ở Bắc Kinh. Thời kỳ này cũng được biết đến với những đồ gốm sứ màu xanh trắng của nhà Minh.
– Nhà Thanh là triều đại đế quốc cuối cùng ở Trung Quốc, được kế vị bởi Trung Hoa Dân Quốc vào năm 1912. Nhà Thanh bao gồm các dân tộc Mãn từ vùng Mãn Châu phía bắc Trung Quốc. Đây là đế chế lớn thứ 5 trong lịch sử thế giới. Tuy nhiên, vào đầu thế kỷ 20, những người cai trị của nó đã bị suy yếu bởi tình trạng bất ổn ở nông thôn, các thế lực ngoại bang hung hãn và sự yếu kém về quân sự. Trong những năm 1800, Trung Quốc nhà Thanh phải đối mặt với các cuộc tấn công từ Anh, Pháp, Nga, Đức và Nhật Bản. Các cuộc chiến tranh nha phiến kết thúc với việc Hồng Kông nhượng bộ cho Anh và thất bại nhục nhã của quân đội Trung Quốc. Vào ngày 12 tháng 2 năm 1912, Phổ Nghi 6 tuổi – vị hoàng đế cuối cùng của Trung Quốc – thoái vị. Chấm dứt ách thống trị hàng nghìn năm của đế quốc Trung Quốc và đánh dấu sự khởi đầu của chế độ cộng hòa và xã hội chủ nghĩa.
2. Ba triều đại hùng mạnh nhất trong lịch sử Trung Quốc:
2.1. Triều đại nhà Hán:
Nhà Hán cai trị Trung Quốc trong 4 thế kỷ, từ năm 206 TCN đến năm 220. Họ duy trì sự thống nhất của đất nước và phát triển các thể chế đặc trưng nhất trong lịch sử Trung Quốc.
Nhà Hán có bộ máy quân chủ chuyên chế thông qua hệ thống thu thuế hiệu quả, triệt để hơn bất kỳ một thể chế nào đương thời. Nhà Hán cũng độc quyền về sắt và muối để có được doanh thu.
Sự giàu có giúp nhà Hán mở rộng biên giới Trung Quốc xa hơn nữa về phía miền nam. Những bộ tộc yếu thế hơn và có nền văn hóa không lớn mạnh bằng nhanh chóng bị đánh bại.
Tuy nhiên, vấn đề lâu dài của Trung Quốc khi đó là sự quấy phá của người du mục ở phía bắc. Nhà Hán tiếp tục mở rộng các cuộc viễn chinh về phương bắc hơn nữa, vươn đến Tân Cương và Trung Á ngày nay.
Sự phát triển giúp Trung Quốc nhanh chóng mở rộng quan hệ thương mại với các nền văn minh khác qua con đường tơ lụa.
Trung Quốc kiểm soát Tân Cương và đánh bại kẻ thù để kiểm soát các tuyến đường thương mại và mở rộng ảnh hưởng ra phía tây. Phật giáo cũng du nhập vào Trung Quốc thông qua tuyến đường này.
2.2. Triều đại nhà Đường:
Sau khi nhà Hán đổ vỡ bởi nội chiến, Trung Quốc trở nên hỗn loạn và chia rẽ. Nhà Đường hình thành sau đó chi phối Trung Quốc trong giai đoạn 618-907. Nhà Đường được đánh giá là triều đại mở rộng tầm ảnh hưởng của Trung Quốc ra ngoài. Lực lượng quân sự của Trung Quốc thời nhà Đường đạt đến mức hùng mạnh nhất, là giai đoạn vàng của thời đại quân chủ chuyên chế. Trong giai đoạn cực thịnh, nhà Đường kiểm soát lãnh thổ rộng gấp đôi nhà Hán, với số dân đông đảo lên tới 80 triệu người. Tầm ảnh hưởng của nhà Đường lan rộng đến cả Hàn Quốc, Nhật Bản và Tây Tạng.
2.3. Triều đại nhà Thanh:
Tất cả những triều đại sau nhà Đường đều khiến Trung Quốc suy yếu và chìm trong chiến tranh. Chỉ đến khi nhà Minh thành lập (1368-1644), đất nước Trung Quốc mới lại thống nhất. Nhưng nhà Minh được các sử gia Trung Quốc coi là một trong những triều đại tồi tệ nhất vì nạn hoạn quan hoành hành. Nhà Thanh (1644-1911) là giai đoạn quân chủ chuyên chế cực thịnh cuối cùng của Trung Quốc. Nhà Thanh có công lớn giúp duy trì đất nước Trung Quốc rộng lớn như hiện nay, và đạt thành tựu về ngoại giao khi ngăn Nga và Anh mở rộng thêm lãnh thổ. Tuy nhiên, nhà Thanh cũng bị chỉ trích bởi các nhà sử học vì sự yếu kém trong hệ thống lãnh đạo đã tạo cơ hội để phương Tây nhảy vào xâu xé.
3. Đặc điểm của chế độ phong kiến Trung Quốc:
Chế độ phong kiến là một trong những chế độ quân chủ phổ biến nhất trong lịch sử, và nó xuất hiện ở nhiều quốc gia khác nhau trên toàn thế giới. Tuy nhiên, ở Trung Quốc, chế độ phong kiến đã được duy trì trong khoảng 2000 năm, từ thời Đông Hán đến thời nhà Minh. Trong suốt thời gian đó, chế độ phong kiến đã góp phần tạo ra một nền văn hóa và nền kinh tế phát triển rực rỡ, tuy nhiên, nó cũng là nguyên nhân gây ra nhiều cuộc nội chiến và chiến tranh giữa các thế lực thống trị khác nhau.
Chế độ phong kiến có một số đặc trưng chính, bao gồm việc vua đứng đầu và có quyền lực tuyệt đối, thường thâu tóm mọi quyền lực của đất nước. Trong khi đó, nhân dân thường bị kìm hãm sự phát triển trong mọi tư tưởng tiến bộ, và quyền lợi của vua và các giai cấp thống trị khác thường được đặt lên hàng đầu. Chế độ phong kiến là một nơi không có sự công bằng về công lí, và thường phân chia ra nhiều giai cấp thống trị khác nhau.
Trong chế độ phong kiến, vua thường được gọi là quân chủ, và cả nước chỉ có một người là vua trị vì. Truyền ngôi thường theo nguyên tắc cha truyền con nối, và những người giúp vua trị nước thường được gọi là Quan hoặc Lại. Thủ đô thường được gọi là kinh đô, chính phủ thường được gọi là triều đình, và luật lệ thường được gọi là vương pháp. Nhân dân thường được gọi là bách tính.
Hành đạo trong chế độ phong kiến còn có nhiều đặc trưng khác biệt so với các chế độ khác. Chẳng hạn, hành xử của vua thường được coi là trung quân – ái quốc, và quân sử thường được coi là thần tử, thần bất tử bất trung. Hành xử của gia đình đối với người phụ nữ thường được coi là tam tòng tứ đức, bao gồm xuất giá tòng phu, xuất gia tòng phụ, phu tử tòng tử, và công, dung, ngôn, hạnh.
Hình thái xã hội – kinh tế xuất hiện sau chế độ chiếm hữu nô lệ, trong đó giai cấp địa chủ và quý tộc chiếm hữu đất đai, bóc lột địa tô, và chính quyền tập trung trong tay vua chúa và địa chủ. Nhà nước phong kiến được xây dựng dựa trên quan hệ tư hữu về ruộng đất, và lực lượng sản xuất chính là nông dân. Xã hội có 2 tầng lớp chính là địa chủ và nông dân. Tuy nhiên, suốt trong lịch sử Trung Quốc, tầng lớp nô tỳ (nô: đàn ông, tỳ: đàn bà) vẫn xuất hiện nhưng chưa bao giờ đóng vai trò là lực lượng sản xuất chính trong xã hội.
Tóm lại, chế độ phong kiến là một chế độ quân chủ đặc trưng của các quốc gia trên thế giới, và nó đã có ảnh hưởng lớn đến lịch sử và phát triển của Trung Quốc. Mặc dù nó đã tạo ra nhiều thành tựu văn hóa, kinh tế, và xã hội, nhưng nó cũng là nguyên nhân gây ra nhiều cuộc nội chiến và chiến tranh giữa các thế lực thống trị khác nhau. Hiểu rõ hơn về chế độ phong kiến sẽ giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về lịch sử và văn hóa của Trung Quốc.
