Các nét chữ cơ bản và chữ cái cho học sinh lớp 1 tập viết

1. Các nét cơ bản trong Tiếng Việt là gì?

Để viết tốt tiếng Việt, điều đầu tiên cần phải nắm được là các nét cơ bản. Các nét cơ bản này là các nét cấu thành các chữ trong bản chữ cái tiếng Việt. Việc nắm chắc cách viết các nét này sẽ giúp cho việc luyện viết của các bé trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn. Dưới đây là chi tiết về tên gọi của các nét cơ bản trong tiếng Việt:

Nét thẳng: Gồm các nét thẳng đứng, thẳng ngang và thẳng xiên. Các nét này rất quan trọng và xuất hiện trong rất nhiều chữ cái.

Nét cong: Gồm các nét cong kín và cong hở. Các nét này có thể được chia thành hai loại: cong phải và cong trái.

Nét móc: Gồm các nét móc xuôi (móc trái), móc ngược (móc phải) và móc hai đầu. Các nét này thường xuất hiện ở đầu hoặc cuối các chữ.

Nét khuyết: Gồm các nét khuyết xuôi và khuyết ngược. Các nét này thường xuất hiện ở đầu hoặc cuối các chữ.

Nét hất và nét ghi dấu phụ: Bao gồm các nét gãy, cong dưới nhỏ, râu, chấm và vòng. Các nét này thường xuất hiện ở đầu các chữ cái â, ê, ô, ă, ơ, ư, i, k, b, v, r và s.

2. Các nhóm chữ cái cấu tạo bởi các nét cơ bản:

2.1. Nhóm 1: Gồm 8 chữ cái: i, u, ư, t, n, m, v, r:

Đặc điểm cơ bản của nhóm 1:

Hầu hết các chữ cái ở nhóm 1 đều có chiều cao 1 đơn vị (ĐV) - (trừ chữ cái t có chiều cao là 1,5 ĐV); bề rộng cơ bản của chữ là 3/4 ĐV (ngoại trừ chữ cái m có bề rộng là 1,5 ĐV).

Nhóm chữ cái này thường được tạo thành bởi các nét móc như móc xuôi, móc ngược và móc hai đầu. Để viết đẹp chữ, hai nét móc xuôi và móc hai đầu rất quan trọng và cần được luyện tập kỹ lưỡng vì chúng khó viết hơn nét móc ngược. Ngoài ra, việc luyện tập nhiều lần để viết đúng và đẹp các chữ cái n, m, v, r cũng rất quan trọng.

Các lỗi dễ mắc:

Nét móc hay bị đổ nghiêng là một trong những sai lầm phổ biến khi viết chữ. Khi nét móc bị đổ nghiêng, chữ viết trông không chỉ thiếu thẩm mỹ mà còn khó đọc, gây khó khăn trong việc truyền đạt ý kiến. Do đó, việc luyện tập để tạo ra các nét móc đúng và đẹp là rất quan trọng.

Ngoài ra, phần đầu hoặc cuối nét móc bị choãi ra cũng là một vấn đề thường gặp khi viết chữ. Khi các nét móc không được viết đúng cách, chữ viết trông rất lộn xộn và khó đọc. Vì vậy, cần chú ý tới việc điểm đặt bút, dừng bút và độ cao, độ rộng của mỗi nét để tạo ra các nét móc đều và đẹp.

Nối hoặc kết hợp 2 nét cơ bản trong chữ viết chưa thật chuẩn cũng là một lỗi thường gặp khi viết chữ. Điều này có thể dẫn đến việc hình dạng của các chữ như "m", "v", "r"... bị biến dạng và khó đọc. Do đó, việc luyện tập để kết hợp các nét cơ bản trong chữ viết đúng và đẹp là rất quan trọng.

Cách khắc phục: Để khắc phục các lỗi trên, học sinh cần tập trung luyện viết thật tốt các nét móc theo thứ tự từ nét móc trái, móc phải đến nét móc hai đầu. Đồng thời, họ cũng cần chú ý đến việc điểm đặt bút, dừng bút, độ cao và độ rộng của mỗi nét để tạo ra các chữ viết cân đối và đẹp mắt hơn. Nếu cần thiết, họ có thể tham khảo thêm các tài liệu hướng dẫn viết chữ đẹp để nâng cao kỹ năng viết chữ của mình.

2.2. Nhóm 2: Gồm 6 chữ cái: l, b, h, k, y, p:

Đặc điểm cơ bản của nhóm 2:

Nhóm chữ cái thứ 2 có chiều cao trung bình khoảng 2,5 ĐV (trừ chữ p là 2 ĐV), chiều rộng cơ bản là 3/4 ĐV.

Các chữ cái trong nhóm này thường có nét khuyết (khuyết xuôi hoặc ngược), và có những điểm giống với những chữ cái trong nhóm 1 (ví dụ: nửa dưới của chữ b giống chữ v, nửa dưới của chữ h giống chữ n, nửa trên của chữ y giống chữ u, ...).

Khi luyện viết chữ, cần chú ý đến cả hai nét khuyết xuôi và ngược, và tập trung luyện viết đẹp các chữ l, b, h, k (nhớ tạo vòng xoắn chữ b và k sao cho hợp lí với hình dáng của chữ).

Các lỗi dễ mắc:

Hay viết sai tại điểm giao nhau của nét khuyết;

Chữ viết chưa được thẳng (đặc biệt là chữ có nét khuyết ngược: y), dễ bị nghiêng hoặc khó kết hợp nét chữ (VD: k).

Cách khắc phục: Để giúp các em học sinh cải thiện kỹ năng viết chữ đẹp, chúng ta có thể áp dụng phương pháp luyện viết nét khuyết theo mẫu. Trước tiên, các em cần chú ý điều khiển đầu bút để viết được các chữ phối hợp hai, ba nét cơ bản như b, h, k... Ngoài ra, chúng ta cũng có thể luyện viết các từ ngắn, câu đơn giản để cải thiện khả năng viết chữ của các em. Việc luyện viết chữ đòi hỏi sự kiên trì và cần phải luyện tập thường xuyên để đạt được kết quả tốt nhất.

2.3. Nhóm 3: Gồm 15 chữ cái: o, ô, ơ, a, ă, â, d, đ, q, g, c, x, e, ê, s:

Đặc điểm cơ bản của nhóm 3:

Các chữ cái nhóm 3 có 3 loại độ cao khác nhau, nhưng đa số là chiều cao 1 ĐV (10/15 chữ cái). Các chữ cái d, đ, q cao 2 ĐV, chữ cái g cao 2,5 ĐV (riêng chữ cái s cao 1,25 ĐV).

Hầu hết các chữ cái trong nhóm 3 có bề rộng cơ bản là 3/4 ĐV (riêng chữ s rộng 1 ĐV, chữ x rộng tới 1,5 ĐV).

Nhóm chữ này thường được tạo bởi các nét cong (cong kín, cong hở). Nét cong kín (chữ o) xuất hiện ở 10 chữ cái, tạo sự liên hệ gần gũi về hình dạng giữa các chữ.

Để luyện viết đẹp các chữ cái nhóm 3, cần tập trung luyện viết thật tốt chữ o (từ đó có thể viết được các chữ ô, ơ, a, ă, â, d, đ, q, g và các nét cong khác để viết các chữ còn lại)..

Các lỗi dễ mắc: HS thường mắc lỗi viết chữ o với chiều ngang quá rộng hoặc quá hẹp, nét chữ không tròn đều, đầu to, đầu bé, méo mó... Điều này làm cho bài viết của họ trông không chuyên nghiệp và khó đọc.

Cách khắc phục: Để giải quyết vấn đề này, học sinh cần luyện tập viết chữ o đúng và đẹp tròn theo quy định. Một cách để làm điều này là cho học sinh thực hiện các bài tập luyện viết chữ o, bao gồm việc chấm 4 điểm vuông góc đều nhau như điểm giữa 4 cạnh của hình chữ nhật để tạo ra hình tròn cơ bản. Sau đó, học sinh cần hướng dẫn đặt bút của con chữ o để viết một nét cong tròn đều đi qua 4 chấm để tạo ra chữ o tròn đẹp. Bên cạnh đó, giáo viên cũng nên hướng dẫn học sinh ghép các nét cơ bản khác để tạo thành các chữ khác nhau, giúp bài viết của học sinh trở nên dài hơn và thú vị hơn cho người đọc.

3. Mẫu các nét chữ cơ bản và chữ cái cho bé tập viết:

3.1. Nét thẳng:

Nét thẳng là một trong các nét cơ bản cho bé vào lớp 1 đầu tiên. Bé chỉ cần vẽ một đường thẳng từ trên xuống dưới hoặc từ dưới lên trên. Điều này đơn giản và dễ viết nhất. Tuy nhiên, để bé có thể tập viết chữ đẹp, phụ huynh cần hướng dẫn trẻ cầm bút chắc bằng 3 ngón tay, các ngón cách ngòi bút khoảng 2.5 cm và không run tay.

3.2. Nét ngang:

3.3. Nét xiên:

3.4. Nét móc:

Nét móc gồm có nét móc xuôi (móc bên  trái), móc ngược (móc bên phải) và móc ở hai đầu.

3.5. Nét cong:

3.6. Nét khuyết, nét hất

Nét khuyết trên được sử dụng để ghi một số phần âm như "h", "k", "l", trong khi đó, nét khuyết dưới được sử dụng để ghi một số phần âm như "g". Nét khuyết ghép được sử dụng để ghi các phần âm gh, ngh. Nhóm chữ này bao gồm các chữ i, t, u, ư, p, n, và m. Tất cả các chữ này đều có chung một đặc điểm là sử dụng nét hất (nét sổ) và nét móc. Điều này giúp tăng tính khác biệt giữa các chữ cái và giúp cho việc đọc và viết được dễ dàng hơn. Ngoài ra, việc sử dụng các nét khuyết này còn giúp tránh nhầm lẫn giữa các phần âm và giúp cho văn bản trở nên dễ hiểu hơn.

4. Lưu ý khi rèn các nét cơ bản cho bé vào lớp 1 dành cho các bậc phụ huynh

4.1. Dạy con rê bút đúng cách:

Bố mẹ có thể dạy con rê bút đúng bằng cách nhấc nhẹ đầu bút, tạo ra vệt mờ để sau đó có nét viết khác đè lên.

4.2. Liên kết bút nhanh chóng và khoa học:

Dịch chuyển đầu bút từ điểm dừng này sang điểm đặt bút khác nhanh chóng mà không chạm vào mặt giấy.

4.3. Cách cầm bút chuẩn:

Hướng dẫn trẻ cầm bút bằng 3 ngón (ngón trỏ, ngón cái, ngón giữa) và nghiêng về phía bên vai phải một ngóc 60 độ.

4.4. Khi thấy con cầm bút sai thì sửa chữa ngay:

Bố mẹ nên sữa ngay khi thấy con cầm bút sai, dùng yêu thương khuyến khích trẻ làm đúng.

4.5. Tư thế ngồi đúng:

Khi rèn các nét cơ bản cho bé, họ cần ngồi thẳng và đặt vở thẳng với mép bàn.

4.6. Luyện tập hàng ngày:

Trong quá trình rèn luyện nét chữ cho con, phụ huynh phải dành thời gian mỗi ngày khoảng 30 – 45 phút thực hành và luôn bên cạnh kèm cặp, hướng dẫn. Nên khen ngợi và có phần thưởng để khuyến khích con.

Đó là một số cách rèn luyện nét chữ cơ bản cho bé và lời khuyên cho phụ huynh. Mong rằng bạn và con trẻ sẽ thành công và có những nét chữ đẹp, tròn trịa!