Quyền tác giả là gì? Những hành vi xâm phạm quyền tác giả? Các hành vi xâm phạm quyền tác giả phổ biến nhất hiện nay? Phạt hành chính trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ?
Xã hội ngày càng phát thì mọi người lại càng quan tâm hơn đến vấn đề bản quyền, sở hữu trí tuệ đối với tác phẩm của mình. Chính vì thế hiện nay ngày càng có nhiều tranh chấp về xâm phạm sở hữu trí tuệ, đặc biệt là các tranh chấp về quyền tác giả. Vậy những hành vi xâm phạm quyền tác giả phổ biến nhất hiện nay là những hành vi nào?
Căn cứ pháp lý:
–
– Nghị định 131/2013/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan.
Mục lục bài viết
1. Quyền tác giả là gì?
Tại khoản 2 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bổ sung 2022 quy định:
“Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu”.
Có nghĩa, quyền tác giả chính là những quyền cụ thể mà pháp luật trao cho tác giả hay chủ sở hữu của một tác phẩm (cá nhân hoặc tổ chức) đó là quyền nhân thân và quyền tài sản.
Quyền nhân thân đó chính là quyền của mỗi cá nhân đối với các giá trị nhân thân của chính bản thân mình và được chính pháp luật ghi nhận, bảo vệ. Đối với quyền nhân thân của quyền tác giả cũng thế, tác giả của tác phẩm có những quyền nhân thân đối với tác phẩm của mình như sau:
– Quyền đặt tên cho tác phẩm: tác giả của tác phẩm hoàn toàn có quyền tự đặt tên cho chính “con đẻ” của mình, tuy nhiên nếu là tác phẩm dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác thì tác giả không được tự ý đặt tên khác cho tác phẩm đó. Và đối với quyền này thì tác giả của tác phẩm hoàn toàn có quyền chuyển cho tổ chức, cá nhân mà nhận chuyển giao quyền tài sản.
– Quyền được đứng tên thật hoặc tên bút danh trên tác phẩm của mình; quyền được nêu tên thật hoặc tên bút danh khi tác phẩm của mình được công bố, sử dụng.
– Quyền công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm: chính là việc tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả hoặc các cá nhân, tổ chức khác được sự đồng ý của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả thực hiện phát hành tác phẩm đến với công chúng với số lượng bản sao hợp lý nhằm đáp ứng được nhu cầu của công chúng tùy theo bản chất của tác phẩm. Lưu ý rằng, những màn trình diễn tác phẩm sân khấu, điện ảnh, âm nhạc hay đọc trước công chúng một tác phẩm văn học hoặc phát sóng tác phẩm văn học, nghệ thuật hoặc trưng bày tác phẩm tạo hình; xây dựng những công trình từ tác phẩm kiến trúc đều không được coi là hành vi công bố tác phẩm.
– Quyền được bảo vệ sự toàn vẹn tác phẩm của chính mình không cho phép người khác xuyên tạc; không cho phép người khác sửa đổi hay cắt xén tác phẩm của mình dưới bất kỳ hình thức nào mà gây phương hại đến cả danh dự và uy tín của mình.
Đối với quyền tài sản, tác giả hay chủ sở hữu quyền tác giả được độc quyền thực hiện hoặc cho phép các tổ chức, cá nhân khác thực hiện các quyền tài sản sau đây:
– Quyền làm tác phẩm phái sinh: tác phẩm phái sinh chính là tác phẩm được tác giả sáng tạo dựa trên cơ sở một hoặc nhiều tác phẩm đã có sẵn thông qua việc dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, qua việc phóng tác, biên soạn hay chú giải, tuyển chọn, cải biên và chuyển thể nhạc, các chuyển thể khác.
– Quyền biểu diễn tác phẩm trước công chúng bằng phương thức trực tiếp hoặc gián tiếp mà thông qua các bản ghi âm, ghi hình hoặc thông qua bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào tại các địa điểm mà công chúng có thể tiếp cận được nhưng công chúng không thể tự do trong việc lựa chọn thời gian và từng phần tác phẩm
– Quyền sao chép thông qua phương thức trực tiếp hoặc gián tiếp toàn bộ hoặc là một phần tác phẩm bằng bất kỳ một phương tiện hay một hình thức nào, trừ trường hợp các cá nhân, tổ chức khác sao chép tác phẩm chỉ nhằm mục đích thực hiện các quyền khác theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ thì không phải có sự cho phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả (sao chép nhằm mục đích nghiên cứu khoa học,…); sao chép tạm thời theo một quy trình công nghệ.
– Quyền phân phối, nhập khẩu nhằm phân phối đến toàn công chúng thông qua hình thức bán hoặc hình thức chuyển giao quyền sở hữu khác đối với bản gốc, bản sao của tác phẩm dưới dạng hữu hình, trừ trường hợp các cá nhân, tổ chức khác thực hiện hành vi phân phối lần tiếp theo hoặc nhập khẩu nhằm phân phối đối với các bản gốc, bản sao tác phẩm đã được chủ sở hữu quyền tác giả thực hiện hoặc được cho phép thực hiện việc phân phối thì không phải có sự cho phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả.
– Quyền phát sóng, truyền đạt đến toàn công chúng các tác phẩm bằng những phương tiện như hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử hoặc bằng bất kỳ phương tiện kỹ thuật khác.
– Quyền cho thuê bản gốc hoặc thuê bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính.
2. Những hành vi xâm phạm quyền tác giả:
Theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ những cá nhân, tổ chức nào thực hiện các hành vi sau đây sẽ là xâm phạm đến quyền tác giả:
– Xâm phạm đến các quyền nhân thân đã nêu trên
– Xâm phạm đến các quyền tài sản đã nêu trên.
– Không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ trong trường hợp sử dụng các tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút thù lao nhưng lại làm ảnh hưởng đến việc khai thác bình thường tác phẩm, gây phương hại đến các quyền tác giả hoặc các trường hợp sử dụng các tác phẩm đã công bố mà các tác phẩm đó theo quy định phải trả tiền nhuận bút thù lao nhưng các cá nhân, tổ chức lại tự ý sử dụng mà không trả tiền nhuận bút, thù lao.
– Cố ý hủy bỏ hoặc làm vô hiệu các biện pháp công nghệ hữu hiệu mà do tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả thực hiện
– Sản xuất, phân phối, nhập khẩu hoặc chào bán, bán, quảng bá, quảng cáo, tiếp thị hay cho thuê hoặc tàng trữ nhằm mục đích thương mại các thiết bị, sản phẩm hoặc linh kiện
– Cố ý xóa, gỡ bỏ hoặc là thay đổi các thông tin quản lý quyền mà không được sự cho phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả
– Cố ý phân phối, nhập khẩu nhằm phân phối, phát sóng, truyền đạt hoặc là cung cấp đến toàn công chúng các bản sao tác phẩm khi
– Không thực hiện hoặc là thực hiện không đầy đủ các quy định để được miễn trừ các trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ.
3. Các hành vi xâm phạm quyền tác giả phổ biến nhất hiện nay:
Hiện nay các hành vi xâm phạm quyền tác giả dường như diễn ra rất nhiều và các hành vi xâm phạm phổ biến hiện nay có thể thấy là:
Hành vi 1: Sao chép tác phẩm mà không được phép của tác giả
Sao chép tác phẩm bằng bất kỳ hình thức nào là một trong các hành vi xâm phạm quyền tài sản của tác giả và chủ sở hữu quyền tác giả mà pháp luật về sở hữu trí tuệ cấm.
Tại khoản 6 Điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bổ sung 2022 quy định một trong các hành vi bị cấm là: “Xâm phạm quyền tài sản quy định tại Điều 20 của Luật này” mà một trong các quyền tài sản được quy định là “Sao chép trực tiếp hoặc gián tiếp toàn bộ hoặc một phần tác phẩm bằng bất kỳ phương tiện hay hình thức nào, trừ trường hợp quy định tại điểm a khoản 3 Điều này”. Như vậy, trừ trường hợp các cá nhân, tổ chức khác sao chép tác phẩm chỉ nhằm mục đích thực hiện các quyền khác theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ thì không phải có sự cho phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả (sao chép nhằm mục đích nghiên cứu khoa học,…); sao chép tạm thời theo một quy trình công nghệ thì các trường hợp khác khi các cá nhân, tổ chức muốn sử dụng tác phẩm thì phải được sự cho phép của tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả
Hành vi 2: Hành vi sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm
Điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bổ sung 2022 quy định một trong các hành vi bị cấm là: “Xâm phạm quyền nhân thân quy định tại Điều 19 của Luật này” đồng thời Điều 19 Luật này quy định: “Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm không cho người khác xuyên tạc; không cho người khác sửa đổi, cắt xén tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả”. Như vậy, những cá nhân, tổ chức nào tự ý sử dụng tác phẩm của người khác chẳng những thế còn xuyên tạc, sửa đổi, cắt xén tác phẩm đó gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả thì hành vi đó là trái với quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ.
Hành vi 3: Hành vi xâm phạm quyền tác giả và phân phối tác phẩm đến công chúng
Hành vi phân phối bản sao tác phẩm bằng các phương tiện hữu tuyến hay vô tuyến hoặc bằng mạng thông tin điện tử hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào khác mà không được sự cho phép đồng ý của tác giả hay chủ sở hữu quyền tác giả đều vi phạm quyền tác giả.
4. Phạt hành chính trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ:
– Khi các cá nhân, tổ chức nào thực hiện những hành vi sao chép tác phẩm mà không được phép của tác giả thì căn cứ Điều 18 Nghị định 131/2013/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan thì đối với cá nhân sẽ bị xử phạt từ 15.000.000 đồng đến 35.000.000 đồng còn đối với tổ chức thì sẽ bị xử phạt từ 30.000.000 đồng đến 70.000.000 đồng, đồng thời những cá nhân, tổ chức này phải dỡ bỏ bản sao tác phẩm mà vi phạm dưới các hình thức như điện tử, trên môi trường mạng và kỹ thuật số hoặc buộc phải tiêu hủy tang vật.
– Khi các cá nhân, tổ chức nào thực hiện những hành vi sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào mà gây phương hại đến cả danh dự và uy tín của tác giả thì căn cứ Điều 10 Nghị định 131/2013/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan thì đối với cá nhân sẽ bị xử phạt từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng còn đối với tổ chức thì sẽ bị xử phạt từ 6000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với những ai thực hiện hành vi sửa chữa, cắt xén; xử phạt hành chính từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng với cá nhân, từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng với tổ chức đối với những ai thực hiện hành vi xuyên tạc tác phẩm. Đồng thời các cá nhân, tổ chức đó buộc phải thực hiện cải chính công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng thông tin sai sự thật.
– Khi các cá nhân, tổ chức nào thực hiện những hành vi xâm phạm quyền tác giả và phân phối tác phẩm đến công chúng giả thì căn cứ Điều 21 Nghị định 131/2013/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan thì đối với cá nhân sẽ bị xử phạt từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng còn đối với tổ chức thì sẽ bị xử phạt từ 4.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng
