Vitamin A là nguồn dinh dưỡng có lợi cho cơ thể và sức khỏe con người, đặc biệt là chức năng bảo vệ mắt tăng cường thị lực. Ngày nay các nhà nghiên cứu và khoa học dinh dưỡng đã tìm ra được rất nhiều phương pháp hấp thụ vitamin A vào cơ thể. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp các cách bổ sung vitamin A cho cho cơ thể hiệu quả nhất và một số thông tin về vitamin A.
Mục lục bài viết
1. Các cách bổ sung vitamin A cho cơ thể hiệu quả nhất:
Vitamin A là một loại vitamin tan trong chất béo, xuất hiện trong nhiều loại thực phẩm. Vitamin A rất quan trọng đối với việc hỗ trợ thị lực, tăng cường hệ thống miễn dịch, sinh sản, tăng trưởng và phát triển. Vitamin A cũng giúp tim, phổi và các cơ quan khác của bạn hoạt động bình thường. Dưới đây là một vài cách bổ sung vitamin A:
1.1. Bổ sung vitamin A từ thực phẩm:
Trong tự nhiên, có rất nhiều nguồn thực phẩm dinh dưỡng chứa lượng vitamin A dồi dào, cách tốt nhất và an toàn nhất đó là bổ sung vitamin A từ nguồn thức ăn hàng ngày. Một số loại thực phẩm có chứa vitamin A, bao gồm:
– Đối với các nguồn thực phẩm đến từ động vật có một số loại cá, chẳng hạn như cá trích và cá hồi. Gan bò và các loại thịt nội tạng khác (nên hạn chế ăn bởi trong nội tạng động vật chứa nhiều cholesterol);
– Đối với các nguồn vitamin A từ thực vật, ta có: một số loại rau lá xanh và các loại rau có màu xanh, cam và vàng khác, chẳng hạn như rau bina, khoai lang, cà rốt, bông cải xanh và bí mùa đông; Trái cây, bao gồm các loại trái có màu vàng, cam, đỏ; Ngũ cốc ăn sáng có bổ sung vitamin A;
1.2. Bổ sung vitamin A vào da bằng đường bôi thoa:
Cách bổ sung vitamin A trực tiếp thông qua phương pháp bôi thoa lên da đã phát triển trong vài thập kỷ qua, được sử dụng để điều trị các bệnh về da liễu, bao gồm mụn trứng cá, bệnh vẩy nến, lão hóa da do ánh nắng… Retinoids là một dạng dẫn xuất của vitamin A tại chỗ được chia thành 6 phần, với 6 loại retinoid bôi tại chỗ bao gồm: Tretinoin (all- trans axit retinoic), adapalene, tazarotene, trifarotene, alittinoin, và bexarotene. Tuy vậy, cần lưu ý cách bổ sung vitamin A vào da qua đường bôi thoa chỉ nhằm mục đích điều trị các bệnh ngoài da chứ không cung cấp vitamin A vào bên trong cơ thể.
1.3. Bổ sung vitamin A bằng dung dịch nhỏ mắt:
Một trong những tác dụng chính của vitamin A là nâng cao sức khỏe thị giác (vùng mắt). Do đó, bổ sung vitamin A cho mắt bằng dung dịch nhỏ mắt khi chế độ ăn uống không nhận đủ vitamin A. Vitamin A có thể được tìm thấy trong màng nước mắt và giúp tạo ra chất nhầy cho nước mắt, giúp ngăn ngừa bệnh tật. Điều này có nghĩa là thuốc nhỏ mắt có bổ sung vitamin A có thể bảo vệ mắt của một người khỏi chất độc, gốc tự do và chất gây dị ứng. Lưu ý là vitamin A dùng cách này được bào chế đặt biệt chứ không thể lấy vitamin A uống để nhỏ mắt.
1.4. Bổ sung vitamin A liều cao với một số đối tượng được chỉ định:
Những người có chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng, hạn chế, hoặc những người có tình trạng làm tăng nhu cầu về vitamin A, chẳng hạn như bệnh tuyến tụy, bệnh về mắt hoặc bệnh sởi thì cần bổ sung vitamin A qua đường uống. Bổ sung vitamin A dạng động vật, vitamin A có sẵn trong tự nhiên có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe. Khi tiêu thụ quá mức, có thể gây suy nhược, nhức đầu, buồn nôn, khô da và các triệu chứng khác. Theo thời gian, sự dư thừa vitamin A có thể gây đau khớp và khử canxi trong xương dẫn đến chứng loãng xương. Do đó, cách bổ sung vitamin A cho người lớn hay trẻ em cần phải đúng liều lượng theo chỉ định của bác sĩ.
2. Bổ sung vitamin A vào lúc nào thì tốt nhất trong ngày?
Không có nghiên cứu nào cho thấy bổ sung vitamin A vào buổi sáng hay buổi tối tốt hơn, tuy nhiên bác sĩ và nhà sản xuất thực phẩm chức năng chỉ ra rằng khi bổ sung vitamin A cho cơ thể nên kết hợp dùng sản phẩm trong bữa ăn có chất béo. Vitamin A hòa tan trong chất béo, vì vậy hãy dùng vitamin A cùng với nguồn chất béo.
Có hai nguồn cung cấp vitamin A khác nhau: Vitamin A được tạo thành sẵn có trong cá, nội tạng (như gan), các sản phẩm từ sữa và trứng. Thứ hai là provitamin A carotenoid được cơ thể bạn chuyển hóa thành vitamin A, dạng này chúng được tìm thấy trong trái cây, rau quả và các sản phẩm có nguồn gốc thực vật khác. L
Lượng vitamin A đủ dùng tùy thuộc vào độ tuổi và giới tính của mỗi người. Lượng vitamin A trung bình được khuyến nghị hàng ngày được liệt kê dưới đây tính bằng microgam (mcg) tương đương hoạt tính retinol (RAE).
Đối tượng | Lượng vitamin A trung bình cần sử dụng |
Sơ sinh đến 6 tháng | 400 mcg RAE |
Trẻ sơ sinh 7–12 tháng | 500 mcg RAE |
Trẻ em 1–3 tuổi | 300 mcg RAE |
Trẻ em 4–8 tuổi | 400 mcg RAE |
Trẻ em 9–13 tuổi | 600 mcg RAE |
Thanh thiếu niên nam 14–18 tuổi | 900 mcg RAE |
Thiếu nữ 14–18 tuổi | 700 mcg RAE |
Nam giới trưởng thành | 900 mcg RAE |
Con cái trưởng thành | 700 mcg RAE |
Thanh thiếu niên mang thai | 750 mcg RAE |
Người lớn mang thai | 770 mcg RAE |
Thanh thiếu niên cho con bú | 1.200 mcg RAE |
Người lớn cho con bú | 1.300 mcg RAE. |
3. Các thực phẩm chứa vitamin A:
Vitamin A được tìm thấy tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm và được thêm vào một số thực phẩm như sữa và ngũ cốc: cá trích và cá hồi; Gan bò và các loại nội tạng khác (cũng chứa nhiều cholesterol nên hãy hạn chế ăn). Các loại rau lá xanh và các loại rau có màu xanh, cam và vàng khác như rau bina, khoai lang, cà rốt, bông cải xanh và bí mùa đông. Trái cây, bao gồm dưa đỏ, xoài và mơ Các sản phẩm từ sữa, chẳng hạn như sữa và phô mai Ngũ cốc ăn sáng tăng cường Trứng
Vitamin A có sẵn trong thực phẩm chức năng, thường ở dạng retinyl acetate hoặc retinyl palmitate (vitamin A được tạo sẵn), beta-carotene (provitamin A), hoặc kết hợp giữa vitamin A được tạo sẵn và provitamin A. Hầu hết các chất bổ sung vitamin tổng hợp-khoáng chất đều chứa vitamin A. Các chất bổ sung chế độ ăn uống chỉ chứa vitamin A cũng có sẵn.
4. Dấu hiệu cơ thể nhận biết lượng vitamin A không đủ:
Một số nhóm đối tượng có nhiều khả năng gặp khó khăn hơn trong việc cung cấp đủ vitamin A: Trẻ sinh non Trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người mang thai và người đang cho con bú; Người bị bệnh xơ nang; Những người mắc bệnh Crohn, viêm loét đại tràng hoặc bệnh celiac.
Dấu hiệu phổ biến nhất của tình trạng thiếu vitamin A là tình trạng về mắt gọi là bệnh khô mắt. Bệnh khô mắt là tình trạng không thể nhìn thấy trong điều kiện ánh sáng yếu và có thể dẫn đến mù lòa nếu không được điều trị. Thiếu vitamin A trong thời gian dài cũng có thể dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp (như viêm phổi) và nhiễm trùng (như sởi và tiêu chảy) cao hơn. Nó cũng có thể gây ra bệnh thiếu máu (tình trạng hồng cầu không cung cấp đủ oxy cho cơ thể). Trong trường hợp nghiêm trọng, không nhận đủ vitamin A có thể làm tăng nguy cơ tử vong.
5. Lợi ích và tác dụng phụ của vitamin A:
5.1. Lợi ích của vitamin A với sức khỏe:
– Giảm khả năng mắc bệnh ung thư: Những người ăn nhiều thực phẩm có chứa vitamin A có thể làm giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư. Nhưng các nghiên cứu không chỉ ra rằng bổ sung vitamin A sẽ giúp ngăn ngừa ung thư hoặc giảm nguy cơ tử vong vì ung thư. Các nghiên cứu cho thấy chất bổ sung có chứa vitamin C và E, kẽm và đồng có beta-carotene giúp làm chậm tốc độ mất thị lực ở những người mắc bệnh AMD có nguy cơ cao phát triển bệnh AMD giai đoạn nặng. Chất bổ sung tương tự, chứa lutein và zeaxanthin thay vì beta-carotene, thậm chí còn làm giảm nguy cơ tiến triển thành bệnh AMD giai đoạn nặng hơn và loại bỏ nguy cơ ung thư phổi gia tăng do dùng beta-carotene liều cao.
– Ngăn ngữa bệnh sởi: Ở các nước đang phát triển, nơi tình trạng thiếu vitamin A phổ biến, trẻ mắc bệnh sởi có nhiều khả năng mắc các triệu chứng nghiêm trọng và có thể tử vong vì căn bệnh này. Ở những trẻ này, việc bổ sung vitamin A liều cao có thể giúp ngăn ngừa các trường hợp mắc bệnh sởi mới và có thể làm giảm nguy cơ tử vong vì bệnh sởi.
5.2. Tác dụng phụ khi sử dụng vitamin A:
Việc hấp thụ nhiều một số dạng vitamin A có thể gây hại. Trường hợp cơ thể nạp quá nhiều vitamin A từ thực phẩm chức năng hoặc một số loại thuốc có thể gây ra các triệu chứng đau đầu dữ dội, mờ mắt, buồn nôn, chóng mặt, đau cơ và các vấn đề về phổi. Nghiêm trọng hơn, có thể dẫn đến hôn mê và tử vong.
Nếu bạn dùng quá nhiều vitamin A trước khi mang thai, nó có thể gây ra dị tật bẩm sinh ở em bé, bao gồm mắt, hộp sọ, phổi và tim bất thường. Nếu bạn đang hoặc có thể đang mang thai hoặc đang cho con bú, bạn không nên bổ sung vitamin A liều cao.
Theo hướng dẫn của các chuyên gia, mọi người sẽ nhận được hầu hết các chất dinh dưỡng từ thực phẩm và đồ uống. Thực phẩm chứa vitamin, khoáng chất, chất xơ và các thành phần khác có lợi cho sức khỏe. Trong một số trường hợp, thực phẩm tăng cường và thực phẩm bổ sung rất hữu ích khi không thể đáp ứng nhu cầu về một hoặc nhiều chất dinh dưỡng (ví dụ: trong các giai đoạn sống cụ thể như mang thai).