Cá nhân tự xây nhà ở có phải nộp thuế xây dựng không?

1. Cá nhân tự xây nhà ở có phải nộp thuế xây dựng không?

Thuế xây dựng là khoản phí mà cơ quan có cơ quan thuế sẽ tiến hành thu đối với việc xây dựng các công trình nhà ở đây là nghĩa vụ bắt buộc đối với tổ chức, cá nhân, hộ gia đình, chủ đầu tư muốn xây dựng công trình nhà ở. Bất kể ở nông thôn hay đô thị, thành phố chỉ cần diễn ra hoạt động xây dựng nhà ở là đã phải đóng thuế xây dựng nhà ở cho cơ quan nhà nước. 

Tùy trường hợp xây dựng mà các loại thế nộp sẽ có sự khác nhau trường hợp nếu tự mua vật tư và thuê nhân công xây dựng thì chủ nhà sẽ phải nộp thuế còn nếu thêm một đơn vị xây dựng chi thuế sẽ do đơn vị đó trả. 

Trong trường hợp này nếu như cá nhân tự xây nhà không thuê nhân công mà các thành viên trong gia đình tự xây thì không phải nộp bất kỳ loại thuế nào. Bởi lẽ trong trường hợp này không phát sinh hoạt động dịch vụ, không phát sinh thu nhập với bên nhà thầu. Do đó khi chủ nhà tự xây nhà sẽ không phát sinh bất kỳ loại thuế nào, tuy nhiên trong trường hợp đây là công trình phải xin giấy phép thì chủ nhà sẽ phải nộp lệ phí cấp giấy phép. 

2. Các loại thuế, lệ phí phải nộp khi cá nhân xây dựng nhà ở: 

Các loại thuế phải nộp trong trường hợp này đó là: thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, lệ phí cấp giấy phép xây dựng, lệ phí trước bạ.

Theo quy định tại điều 89 Luật Xây dựng thì khi thực hiện việc xây dựng công trình xây dựng phải có giấy phép xây dựng của cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép cho chủ đầu tư. Như vậy việc áp dụng lệ phí cấp giấy phép xây dựng chỉ áp dụng trong trường hợp xây dựng nhà ở riêng lẻ phải xin giấy phép xây dựng. Nhà ở riêng lẻ là nhà ở được xây dựng trên thửa đất ở riêng biệt thuộc quyền sử dụng hợp pháp của tổ chức cá nhân hộ gia đình. Bao gồm: nhà biệt thự, nhà ở liền kề, nhà ở độc lập. 

Về lệ phí trước bạ thì theo quy định trường hợp nhà ở được miễn lệ phí trước bạ đó là nhà ở của hộ gia đình, cá nhân tạo lập thông qua hình thức phát triển nhà ở riêng lẻ theo quy định của Luật nhà ở. Nhà ở đất ở của hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số ở các vùng khó khăn Tây Nguyên, của hộ gia đình cá nhân thuộc chính sách phát triển kinh tế xã hội của các vùng đặc biệt khó khăn, hộ gia đình ở miền núi, vùng sâu, vùng xa. Tiền lệ phí trước bạ= (DT đất) x (Giá đất) x (Lệ phí). Trong đó: Diện tích đất được tính bằng m2; Giá đất theo bảng giá của UBND tỉnh nơi có đất; Lệ phí 0,5%.

Theo quy định đối tượng phải nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp là các tổ chức, cá nhân có hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ hàng hóa. Hoạt động xây dựng nhà ở cũng được tính là một hoạt động xây dựng có phát sinh dịch vụ xây dựng nhà ở. Chủ thể tiến hành đăng ký, kê khai và nộp thuế là chủ hộ nếu tự mua và thuê nhân công, hoặc bên nhận thầu. 

Về thuế giá trị gia tăng, Số thuế giá trị gia tăng phải nộp = Doanh thu tính thuế giá trị gia tăng x Tỷ lệ thuế giá trị gia tăng

Về thuế thu nhập doanh nghiệp, Số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp = Doanh thu tính thuế thu nhập cá nhân x Tỷ lệ thuế thu nhập cá nhân. 

Doanh thu tính thuế TNCN và thuế GTGT được tính như sau: 

+ Doanh thu tính thuế GTGT và doanh thu tính thuế TNCN là doanh thu của toàn bộ tiền bán hàng, tiền gia công, tiền hoa hồng và tiền cung ứng dịch vụ phát sinh trong kỳ tính thuế từ hoạt động sản xuất, kinh doanh dịch vụ và hàng hóa.

+ Các cá nhân nộp thuế khoán có sử dụng hóa đơn của cơ quan thuế thì doanh thu tính thuế được căn cứ theo doanh thu trên hóa đơn và doanh thu khoán.

+ Cơ quan thuế có thẩm quyền sẽ ấn định doanh thu tính thuế khoán theo quy định của pháp luật về quản lý thuế đối với các cá nhân kinh doanh không xác định được. 

+ Cá nhân thực hiện kinh doanh trên nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau thì cá nhân thực hiện khai báo và tính thuế theo tỷ lệ thuế tính trên doanh thu áp dụng đối với từng lĩnh vực, từng ngành nghề, nếu cá nhân kinh doanh không xác định được doanh thu tính thuế của từng lĩnh vực, ngành nghề hoặc xác định không phù hợp với thực tế kinh doanh thì cơ quan thuế có thẩm quyền ấn định doanh thu tính thuế khoán từng lĩnh vực, từng ngành nghề theo quy định của pháp luật về quản lý thuế.

Căn cứ vào Khoản 2 Điều 3 Thông tư 92/2015/TT-BTC xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: tỷ lệ thuế giá trị gia tăng là 5%, tỷ lệ thuế thu nhập cá nhân là 2%. 

Về thuế thu nhập cá nhân, những người tiến hành thực hiện công việc xây dựng là cá nhân thực hiện kinh doanh dịch vụ xây dựng, nếu hộ gia đình có công trình xây dựng tự thuê người thi công thì tổ chức, cá nhân, hộ gia đình có công trình xây dựng có trách nhiệm khấu trừ 10% thuế thu nhập cá nhân của người lao động và nộp vào ngân sách Nhà nước, hoặc những người lao động này phải kê khai, nộp thuế thu nhập cá nhân, hoặc chủ nhà sẽ khấu trừ thuế và nộp cho những người này.

Như vậy, nếu bạn thuê thợ xây nhà thì có thể phải đóng thuế thu nhập cá nhân cho nhóm thợ này nếu không khấu trừ thu nhập của họ. Bởi, hộ gia đình tự thuê nhân công xây dựng, các nhân công đó được coi là cá nhân kinh doanh và phải nộp thuế theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu. Trường hợp cá nhân chỉ có duy nhất thu nhập thuộc đối tượng phải khấu trừ thuế theo tỷ lệ nêu trên nhưng ước tính tổng mức thu nhập chịu thuế của cá nhân sau khi trừ gia cảnh chưa đến mức phải nộp thuế thì cá nhân có thu nhập làm cam kết (theo mẫu ban hành) gửi tổ chức trả thu nhập để tổ chức trả thu nhập làm căn cứ tạm thời chưa khấu trừ thuế TNCN.

3. Thủ tục kê khai nộp thuế xây dựng nhà ở:

3.1. Các trường hợp xây dựng nhà ở được miễn thuế: 

Theo quy định thì khi tiến hành xây dựng nhà ở bất kỳ ai đều phải tự nguyện nộp thuế, tuy nhiên theo quy định của luật thì có một số đối tượng sẽ được miễn thuế đó là những đối tượng sau: Nhà ở của người hoạt động cho cách mạng trước tháng 8/1945; Nhà ở của mẹ Việt Nam anh hùng; Nhà ở của thương binh hạng ¼ ; 2/4 và bệnh binh ⅓; Nhà ở của cha mẹ đẻ liệt sĩ, người có công nuôi dưỡng liệt sĩ; Nhà ở của người thuộc diện hộ nghèo; Nhà ở của trẻ mồ côi, người khuyết tật; Nhà ở xã hội, nhà ở công vụ. Những trường hợp trên sẽ không phải nộp thuế xây dựng nhà ở tuy nhiên khi xây dựng nhà ở, phải tiến hành xin cấp phép xây dựng của quan nhà nước có thẩm quyền nếu thuộc trường hợp phải xin phép. 

3.2. Thủ tục kê khai thuế xây dựng nhà ở: 

Khi được cấp giấy phép xây dựng chủ nhà phải tiến hành việc đăng ký, kê khai và đóng thuế xây dựng nhà ở, thực hiện thủ tục này nhà ở sẽ được bảo vệ theo quy định của pháp luật. Ngoài những đối tượng được miễn thuế xây dựng nhà ở thì chủ nhà thực hiện việc xây nhà đều phải đăng ký kê khai và nộp thuế theo quy định của pháp luật và sẽ thực hiện việc nộp thuế tại cơ quan thuế tại địa phương. 

Có thể nói thuế xây dựng nhà ở là một trong những nghĩa vụ mà công dân phải thực hiện nếu trong trường hợp hộ gia đình cá nhân không biết về loại thuế này và xây dựng khi chưa đóng thuế thì với biện pháp nhắc nhở cơ quan thuế sẽ gửi giấy yêu cầu để bạn nắm được tình hình tuy nhiên nếu có hành vi không tuân thủ và trốn thuế nghiêm trọng sẽ bị chịu phạt theo quy định của pháp luật. 

Hồ sơ kê khai và nộp thuế bao gồm: Tờ khai thuế theo mẫu, các tài liệu kèm theo. Thời hạn nộp hồ sơ thuế chậm nhất là 10 ngày kể từ ngày phát sinh nghĩa vụ phải nộp thuế. 

Có thể tiến hành việc nộp thuế xây dựng tại các địa điểm đó là nộp tại Kho bạc nhà nước vào các ngày từ thứ hai đến thứ sáu trong tuần và làm thủ tục nộp thuế theo hướng dẫn của nhân viên tại cơ quan này. Hoặc có thể nộp tại cơ quan quản lý thuế nơi thường trú, hoặc thông qua các tổ chức đã được cơ quan thuế ủy nhiệm thu như là các tổ chức tín dụng, các ngân hàng thương mại, các tổ chức dịch vụ theo quy định của pháp luật. 

Những văn bản pháp luật sử dụng trong bài viết: 

– Luật Xây dựng năm 2014. 

– Công văn 3700//TCT/DNK của Tổng cục thuế quy định về thu thuế đối với hoạt động xây dựng nhà tư nhân.