Chiến dịch Tây Bắc là một trong những chiến dịch tiến công quan trọng của Quân đội Nhân dân Việt Nam trên hướng Tây Bắc Việt Nam. Hãy tìm hiểu về bối cảnh, diễn biến, kết quả, ý nghĩa của Chiến dịch Tây Bắc qua bài viết sau.
Mục lục bài viết
1. Chiến dịch Tây Bắc:
Chiến dịch Tây Bắc là chiến dịch tiến công của Quân đội Nhân dân Việt Nam (QĐNDVN) trên hướng Tây Bắc Việt Nam nhằm tiêu diệt sinh lực đối phương, giải phóng một bộ phận đất đai, làm thất bại ý đồ của thực dân Pháp lập “Xứ Thái tự trị”. Chiến dịch diễn ra từ 14 tháng 10 đến 10 tháng 12 năm 1952, do Bộ Tổng tư lệnh QĐNDVN tổ chức, chỉ huy.
Chiến dịch diễn ra từ ngày 14 tháng 10 đến 10 tháng 12 năm 1952, do Bộ Tổng Tư lệnh QĐNDVN tổ chức và chỉ huy. Lực lượng tham gia chiến dịch gồm các Đại đoàn 308, 312 và 316 (thiếu), Tiểu đoàn 910 (Trung đoàn 148), 6 đại đội sơn pháo 75mm, 3 đại đội súng cối 120mm, 1 trung đoàn công binh và 11 đại đội bộ đội địa phương. Quân Pháp và Liên bang Đông Dương có khoảng 5 tiểu đoàn và 28 đại đội, tập trung chủ yếu tại các điểm cứng như Lai Châu, Sơn La, Nghĩa Lộ, Yên Bái.
2. Bối cảnh của Chiến dịch Tây Bắc:
Bối cảnh của chiến dịch là năm 1952, tình hình nước Pháp rất rối ren, chính quyền Pháp không có nguồn lực để duy trì cuộc chiến ở Đông Dương. Tại Đông Dương, tướng Raoul Salan được cử làm Tổng tư lệnh, chủ trương thực hiện chiến lược phòng ngự, bình định các vùng tạm chiếm. Quân Pháp tập trung lực lượng chủ lực ở trung du và đồng bằng Bắc Bộ, còn ở Tây Bắc chỉ có một số cứ điểm phòng thủ yếu.
Tây Bắc là một vùng rừng núi trùng điệp, có vị trí chiến lược quan trọng, là cầu nối giữa các căn cứ địa của ta và vùng Thượng Lào, có đường biên giới tiếp giáp với Trung Quốc. Đây là nơi phù hợp với sức mạnh và sở trường của bộ đội ta, trong khi khó cho quân địch phát huy được hỏa lực, không quân và sự cơ động của chúng. Sau khi rút kinh nghiệm từ các chiến dịch ở đồng bằng Bắc Bộ năm 1951 không thành công, Trung ương Đảng quyết định chuyển hướng tiến công lên Tây Bắc.
3. Diễn biến của Chiến dịch Tây Bắc:
Chiến dịch được chia thành hai giai đoạn: giai đoạn I (từ ngày 14/10/1952 – ngày 9/11/1952) tiêu diệt sinh lực và phá hủy hệ thống phòng thủ của quân Pháp trên hai hướng Tây Bắc và Phú Thọ; giai đoạn II (từ ngày 10/11/1952 – ngày 10/12/1952) tiếp tục tiêu diệt sinh lực địch, giải phóng các vùng đất Tây Bắc và phát triển cơ sở chính quyền, đoàn kết nhân dân.
3.1. Diễn biến giai đoạn I (14/10 – 9/11/1952):
Diễn biến giai đoạn I (14/10 – 9/11/1952) của Chiến dịch Tây Bắc là một trong những chiến dịch tiến công quan trọng của Quân đội Nhân dân Việt Nam (QĐNDVN) nhằm tiêu diệt sinh lực đối phương, giải phóng một bộ phận đất đai, làm thất bại ý đồ của thực dân Pháp lập “Xứ Thái tự trị” ở vùng rừng núi trùng điệp Tây Bắc Việt Nam.
Theo kế hoạch, chiến dịch được chia thành ba đợt, mỗi đợt kéo dài khoảng 10 ngày. Đợt I (14-23/10) nhằm tiến công tiêu diệt phân khu Nghĩa Lộ, đập tan tuyến phòng thủ vành đai ngoài Tây Bắc của địch. Đợt II (24/10 – 2/11) nhằm tiến công tiêu diệt phân khu Sơn La, giải phóng các huyện Sơn La, Mộc Châu, Yên Châu và một số huyện khác. Đợt III (3-9/11) nhằm tiến công tiêu diệt phân khu Lai Châu, giải phóng các huyện Lai Châu, Phong Thổ và một số huyện khác.
Trong giai đoạn I, QĐNDVN đã triển khai lực lượng gồm các Đại đoàn 308, 312 và 316 (thiếu), Tiểu đoàn 910 (Trung đoàn 148), 6 đại đội sơn pháo 75mm, 3 đại đội súng cối 120mm, 1 trung đoàn công binh và 11 đại đội bộ đội địa phương, do Bộ Tổng tư lệnh tổ chức, chỉ huy. Quân ta đã áp dụng chiến thuật vây điểm, diệt viện; phá điểm; tránh chỗ mạnh, đánh chỗ yếu; tìm nơi sơ hở của địch mà đánh.
Sau gần một tháng tiến công liên tục, quân ta đã giành được những thắng lợi to lớn: tiêu diệt được hơn 6.000 quân Pháp và ngụy quân; bắt được hơn 5.000 tù binh; thu giữ được nhiều vũ khí và trang thiết bị quân sự của địch; giải phóng được nhiều vùng rộng lớn trên các tỉnh Sơn La, Lai Châu và Yên Bái; làm suy yếu sinh lực và tinh thần chiến đấu của quân Pháp; tạo điều kiện cho quân ta chuẩn bị cho giai đoạn II của chiến dịch.
3.2. Diễn biến giai đoạn II (từ ngày 10/11/1952 – ngày 10/12/1952)
Diễn biến giai đoạn II (từ ngày 10/11/1952 – ngày 10/12/1952) của Chiến dịch Tây Bắc là như sau:
– Sau khi giành thắng lợi ở giai đoạn I, Quân đội Nhân dân Việt Nam tiếp tục tiến công các vị trí của quân Pháp ở Tây Bắc, nhằm tiêu diệt sinh lực địch, giải phóng một bộ phận đất đai có tính chất quan trọng về chiến lược.
– Ngày 10/11/1952, Đại đoàn 308 và Trung đoàn 174 (Đại đoàn 316) tiến công vị trí Tú Lệ và Mường Lò. Sau hai ngày chiến đấu quyết liệt, ta chiếm được hai vị trí này, tiêu diệt hơn 500 tên địch, bắt được nhiều vũ khí và trang thiết bị.
– Ngày 13/11/1952, Đại đoàn 312 và Trung đoàn 141 (Đại đoàn 312) tiến công vị trí Phú Thọ. Sau ba ngày chiến đấu ác liệt, ta chiếm được Phú Thọ, tiêu diệt hơn 1.000 tên địch, bắt được nhiều tù binh và vũ khí.
– Ngày 16/11/1952, Đại đoàn 308 và Trung đoàn 174 (Đại đoàn 316) tiến công vị trí **Yên Bái. Quân ta chiếm được Yên Bái, tiêu diệt hơn 1.000 tên địch, bắt được nhiều tù binh và vũ khí sau một tuần chiến đấu dũng cảm.
– Ngày 23/11/1952, Đại đoàn 312 và Trung đoàn 141 (Đại đoàn 312) tiến công vị trí Lào Cai. Sau ba ngày chiến đấu quyết liệt, ta chiếm được Lào Cai, tiêu diệt hơn 500 tên địch, bắt được nhiều tù binh và vũ khí.
– Ngày 26/11/1952, Đại đoàn 308 và Trung đoàn 174 (Đại đoàn 316) tiến công vị trí Sơn La. Sau một tuần chiến đấu anh dũng, ta chiếm được Sơn La, tiêu diệt hơn 1.000 tên địch, bắt được nhiều tù binh và vũ khí.
– Ngày 3/12/1952, Đại đoàn 312 và Trung đoàn 141 (Đại đoàn 312) tiến công vị trí Lai Châu. Sau một tuần chiến đấu oanh liệt, ta chiếm được Lai Châu, tiêu diệt hơn 1.000 tên địch, bắt được nhiều tù binh và vũ khí.
– Ngày 10/12/1952, Chiến dịch Tây Bắc kết thúc thắng lợi hoàn toàn. Quân ta giải phóng một vùng rộng lớn gồm bốn tỉnh Lai Châu, Sơn La, Lào Cai, Yên Bái; loại khỏi vòng chiến đấu hàng nghìn tên quân Pháp; thu giữ nhiều vũ khí và trang thiết bị quân sự.
4. Kết quả của Chiến dịch Tây Bắc:
Chiến dịch Tây Bắc kết thúc với thắng lợi toàn diện của quân và dân ta. Ta tiêu diệt được hơn 9.000 quân địch, bắt sống hơn 5.000 quân địch, thu giữ được nhiều vũ khí và trang thiết bị quân sự; giải phóng được 44.300 km2 đất đai, gồm 4 tỉnh Lai Châu, Sơn La, Lào Cai, Yên Bái, với 44 vạn dân. Quân dân ta phát triển được cơ sở chính quyền, đoàn kết nhân dân các dân tộc anh em ở Tây Bắc cũng như làm thất bại ý đồ của thực dân Pháp lập “Xứ Thái tự trị”.
5. Ý nghĩa của Chiến dịch Tây Bắc:
– Chiến dịch Tây Bắc là một trong những chiến dịch oanh liệt và có ý nghĩa lịch sử quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Pháp của Nhân dân ta.
– Quân ta đã khẳng định được sức mạnh và khả năng chỉ huy của QĐNDVN trong những cuộc chiến lớn, tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong việc tấn công tập đoàn cứ điểm và sử dụng vũ khí hiện đại.
– Giữ vững và mở rộng quyền chủ động về chiến lược trên toàn chiến trường; tạo ra sức ép lớn lên quân Pháp, đẩy họ vào thế bị động, chuẩn bị cho những chiến dịch tiếp theo.
– Chiến thắng Tây Bắc đã khẳng định sự trưởng thành vượt bậc của QĐNDVN về công tác giáo dục chính trị tư tưởng, tổ chức huấn luyện quân sự và bản lĩnh chiến đấu.
– Chiến dịch Tây Bắc là một chiến dịch có ý nghĩa lịch sử quan trọng, là một minh chứng cho nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh xuất sắc của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh.
– Chiến dịch Tây Bắc mở ra những tiền đề thuận lợi để quân và dân ta giành thắng lợi to lớn trong chiến cuộc Đông Xuân 1953 – 1954 mà đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ ngay trên chiến trường Tây Bắc; tạo thêm điều kiện thuận lợi cho việc đàm phán và ký kết Hiệp định Giơ-ne-vơ năm 1954.
6. Pháp phản ứng với Chiến dịch Tây Bắc:
– Sau khi bị thất bại ở giai đoạn I, quân Pháp đã cử tướng De Linares, Tư lệnh Bắc Bộ, trực tiếp chỉ huy cuộc hành quân đánh lên Phú Thọ, Yên Bái nhằm cắt đứt đường vận chuyển vũ khí, đạn dược của ta. Tuy nhiên, cuộc hành quân này đã bị ta phát hiện và tiêu diệt một phần lực lượng địch.
– Sau khi bị thất bại ở giai đoạn II, quân Pháp đã rút lui về các thành trì như Điện Biên Phủ, Hòa Bình, Nà Sản để phòng thủ. Họ cũng đã tăng cường viện trợ vũ khí và quân sự cho các lực lượng “Xứ Thái tự trị” để chống lại ta.
– Sau khi bị thất bại ở Chiến dịch Tây Bắc, quân Pháp đã bị mất uy tín và tinh thần chiến đấu. Họ cũng đã bị mất một số căn cứ quan trọng để tiến hành các chiến dịch sau này. Chiến dịch Tây Bắc đã tạo ra điều kiện thuận lợi cho ta mở các chiến dịch lớn hơn như Chiến dịch Điện Biên Phủ.
