Bồ tát Phổ Hiền là ai? Sự tích cuộc đời Phật Phổ Hiền Bồ Tát?

1. Bồ tát Phổ Hiền là ai?

Ngài được xem là một trong tứ đại bồ tát của Phật giáo (tứ đại bồ tát là Quán Thế Âm Bồ tát, Văn Thù Bồ tát, Địa Tạng Vương Bồ tát và Phổ Hiền Bồ tát). Ngài và Bồ Tát Văn Thù là thị giả của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni. Bồ tát Văn Thù cưỡi sư tử đứng làm thị giả bên trái, Bồ tát Phổ Hiền cưỡi voi trắng đứng làm thị giả bên phải.

Nếu Văn Thù Sư Lợi Bồ tát tượng trưng cho trí tuệ, trí tuệ, sự thành tựu, trí tuệ nắm giữ và sự chứng ngộ đạo đức của chư Phật. Bồ-tát Phổ Hiền tiêu biểu cho chân, định, hạnh của chư Phật.

Các ngài cũng giải thích lý, định, hạnh hoàn toàn viên mãn của Như Lai. Cả hai vị thần cùng với Đức Phật Vairocana đều được gọi là Hoa Nghiêm Tam Thánh. Mật tông gọi Phổ Hiền Bồ Tát Kim Cương Trì Thiện Ni, Như Chân Kim Cương, và Kim Cương Như Ý. 

Khi Phổ Hiền chưa xuất gia học đạo, Ngài trở thành con thứ tư của vua Bất Khả, tên là Năng-đà – nô. Danh hiệu Phổ Hiền xuất hiện đầu tiên trong Mạn đà la Bồ tát, sau đó xuất hiện trong nhiều bộ kinh khác như Kinh Hoa Nghiêm, Kinh Pháp Hoa, và trở nên phổ biến.

2. Sự tích cuộc đời của Bồ tát Phổ Hiền:

Khi chưa xuất gia học Đạo, Phổ Hiền còn là con thứ tư của Quốc Vương, hiệu là Năng cưu. Nhờ lời khuyên của vua cha, Thái tử mới cúng dường Đức Phật và tất cả chúng sinh trong 3 tháng. Bấy giờ có quan Thượng thư Bảo Hải thấy vậy khuyên: “Hoàng thượng nay đã phát tâm làm việc thiện như vậy, xin hãy hồi hướng vô thượng bồ đề mà cầu thành Phật, chớ nên cầu danh lợi được tìm thấy trong cõi người và cõi trời, vì cõi đó vẫn còn trong vòng sinh tử.”

Thái tử Năng đà nô nghe lời đại thần khuyên, liền bạch Phật Bảo Tràng rằng: “Bạch Thế Tôn! Nay con có công đức cúng dường Ngài và đại chúng trong ba tháng, con hồi hướng vô thượng đạo. Chánh giác, nguyện phát tâm Bồ-đề, tu hạnh Bồ-tát đạo, hóa độ tất cả chúng sanh thành Phật, nguyện sống nơi cõi Phật vô cùng thanh tịnh trang nghiêm, “Thánh Hiền Như Lai”.

Đức Phật Như Lai Báu nghe Hoàng tử Năng đà nô phát nguyện như vậy và tiên tri rằng: “Hay thay! Ngài đã lập một đại nguyện, mong muốn cứu độ tất cả chúng sinh trên con đường Phật đạo. Bồ tát đạo, dùng trí tuệ kim cương để phá núi phiền não của tất cả chúng sinh, nên đặt tên con là Kim Cương Trí Tuệ, Ánh Sáng Trí Tuệ, Công Đức, đã trải qua nhiều kiếp Nếu con thành nhiều vị Phật, gọi là Phổ Hiền Như Lai, thì những điều tốt đẹp mà con đã cầu nguyện sẽ được thực hiện.”

Khi Như Lai Tạng thọ ký xong, tự nhiên giữa hư không có nhiều chư Thiên, cúng dường đủ thứ hoa đẹp, đồng thanh khen ngợi.

Thái tử Năng-đà-nô thưa với Phật rằng: “Bạch Đức Thế Tôn! Nếu những sự ao ước của tôi ngày sau quả nhiên được như lời Ngài thọ ký, nay tôi kính lễ Ngài và Chư Phật mà xin làm sao hằng sa thế giới có đủ món hương rất tốt, rất thơm, mùi bay khắp trong các cõi; và mọi chúng sanh, hoặc ở trong địa ngục, ngạ quỷ cùng súc sanh, cho đến các người ở cõi Thiên Thượng nhân gian đương mắc phải nghiệp báo gì, nếu ngửi được món hương thơm ấy, tức thì đều được thoát khổ và lại hưởng sự an vui”.

Hoàng tử Năng đà nô nói xong đang hành lễ Đức Phật thì khắp mười phương thế giới tự nhiên tỏa hương thơm. Lúc bấy giờ, tất cả chúng sinh khi ngửi thấy mùi thơm ấy, lòng đều vui mừng, phiền não tiêu trừ. Thái tử Năng đà nô nhờ được Đức Phật tiên đoán, được thân tâm hoan hỷ nên đảnh lễ Đức Phật, rồi ngồi nghe Ngài giảng Pháp.

Hoàng tử Nangano nhờ công đức đó nên sau khi chết được tái sinh vào một thân xác khác, một kiếp sống khác. Trong mỗi kiếp sống, Ngài đều ghi nhớ lời nguyện và nỗ lực làm Phật sự, cứu độ chúng sinh, cầu cho họ mau siêu thoát. Làm những gì bạn muốn và mong muốn.

Nhờ tinh tấn tu tập như vậy, Ngài đã trở thành một vị Phật trong cõi Vô sắc giới và hóa thân vào vô số thế giới để giáo hóa chúng sinh.

3. Ý nghĩa của hiệu danh Phổ Hiền:

Phổ là phổ biến thông thường, hiền là đẳng giác Bồ tát. Cụm từ Phổ Hiền có nghĩa là Bồ tát sẽ luôn ở bên cạnh, mọi lúc mọi nơi để che chở cho chúng ta – những người hiền lành, tốt bụng, tâm tịnh. Phổ Hiền là một trong những vị Bồ tát quan trọng nằm trong hệ thống Phật giáo Đại thừa.

Phổ Hiền Bồ tát được xem là vị hộ mệnh của những người hoằng pháp và đại diện cho “Trí tuệ bình đẳng”, tức là trí tuệ thấu suốt sự đồng nhất và khác biệt.

4. Biểu tượng – Pháp khí – Thờ Phụng: 

Samntabhadra (Tam-mạn-đà Bạt-đà-la) biểu thị lòng từ và Phật pháp. Ngài thường được so sánh với Văn Thù Bồ tát và cả hai đều được coi là đệ tử của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni – từng là đệ tử của tiền thân của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni – Ngài là người đầu tiên trong Ngũ thiền Tát, tương ứng với Ngũ Thiền Phật của Bắc Tông. Chỗ ngồi của Ngài ấy ở phía Đông.

Phổ Hiền Bồ Tát thường được thờ chung với Đức Phật Thích Ca (Sakya) và Bồ Tát Văn Thù (Mañjuśrī). Bồ tát cưỡi voi trắng 6 ngà; Con voi trắng tượng trưng cho trí tuệ vượt chướng ngại vật, 6 ngà tượng trưng cho sự chiến thắng của 6 giác quan.

Ở Tây Tạng, xưa kia người ta tôn thờ Ngài là Phật Già (Adi Buddha), nhưng nay chỉ còn những người theo trường phái Nyingma. Một số giáo phái Mật tông ở Himalaya cho rằng chính vị bồ tát này, chứ không phải Đức Phật Mặt trời vĩ đại, là người đã tạo ra Phật giáo Mật tông, trong đó các tín đồ tìm cách kết nối lại và hợp nhất với các vị thần.

Văn hóa Trung Hoa, thờ Bồ tát Phổ Hiền chung với Phật Thích Ca và Bồ tát Văn Thù. Theo truyền thuyết được truyền lại, Bồ tát cư trú ở núi Emi, sau đó cưỡi voi trắng từ Ấn Độ sang Trung Quốc.

Tại Nhật Bản và nhiều vùng khác, Ngài cũng được tôn thờ qua hình thức huyền bí Fugen Emmei Bosatsu (Phú Hiển Dương Mệnh Bồ Tát).

Trong hệ thống Ngũ Phật, Phổ Hiền Bồ tát được coi là nằm trong nhóm Đại Nhật Tôn Phật (Vairocana). Biểu tượng của Bồ tát Phổ Hiền là viên ngọc như ý, hoa sen và thần chú của Bồ tát.

Trong Kim Cương Thừa, danh xưng Phổ Hiền Bồ Tát được dùng để chỉ vị Phật Đầu Tiên (ādi-buddha), hiện thân của Pháp Thân (dharmakāya). Bức tượng Phổ Hiền (không phải Đại Bồ tát) này được sơn màu xanh đậm. Bức tượng cũng mô tả Bồ tát Phổ Hiền hợp nhất với nữ thần màu trắng, tượng trưng cho sự hợp nhất. Trong Đại thủ ấn, thân của Phổ Hiền là Báo thân và đóng vai trò trung tâm.

Phổ Hiền Bồ Tát cũng thường xuất hiện trong các Giáo Hội Sakya Shanzon cùng với Đức Phật Thích Ca Mâu Ni và Văn Thù Bồ Tát như đã nói ở trên. Ngài đứng bên phải, còn Văn Thù đứng bên trái, chung quanh có 16 vị thiên thần canh giữ Kinh Bát Nhã.

Ngài thường xuất hiện như một vị bồ tát với vương miện và áo choàng đầy châu báu như một hoàng tử, và trong nhiều bức tranh và tượng, Ngài cưỡi một con voi trắng có sáu ngà; Con voi trắng tượng trưng cho sự chiến thắng của sáu giác quan. Vũ khí của Ngài cũng là biểu tượng chiến thắng sáu giác quan. Pháp khí là viên ngọc quý mà Ngài thường cầm ở tay trái, hoặc tay phải cầm hoa sen, trên bông hoa là một viên ngọc. Trong nhiều biểu tượng, một bàn tay của ông tạo ấn tượng với ngón cái và ngón trỏ chạm vào nhau tạo thành hình tam giác. Trong những hình ảnh khác, anh ấy cầm một cuộn giấy hoặc Vajra Chu trong tay trái của mình.

5. Kinh Mười Nguyện Phổ Hiền:

Con xin đem ba nghiệp thanh tịnh

Kính lạy tất cả hằng sa Bụt

Trong các thế giới khắp mười phương

Quá khứ, vị lai và hiện tại.

Thần lực của hạnh nguyện Phổ Hiền

Giúp con có mặt khắp mọi nơi

Nơi đâu có Bụt là có con

Bụt là vô lượng, con vô lượng.

Trong hạt bụi có vô số Bụt

Mỗi vị an trú chúng hội mình

Đức tin của con vẫn tràn đầy

Trong mọi hạt bụi của pháp giới.

Con đang sử dụng biển âm thanh

Phát ra ngôn từ rất vi diệu

Tán dương biển công đức của Bụt

Cho đến vô số kiếp về sau.

Lấy những tràng hoa vi diệu nhất

Hương thơm, âm nhạc và tàng lọng

Sử dụng mọi thứ trang nghiêm ấy

Con đem cúng dường các Như Lai.

Các thức y phục và hoa hương

Đèn đuốc, trầm hương và tọa cụ

Mỗi thứ đều thành ra sung mãn

Con xin cúng dường các Như Lai.

Con đem tâm hiểu biết rộng sâu

Tin tưởng chư Bụt trong ba đời

Con nương sức hạnh nguyện Phổ Hiền

Cúng dường khắp hết các Như Lai.

Từ xưa con đã tạo nghiệp xấu

Vì tham, sân, si từ vô thỉ

Do thân, miệng, ý mà phát sinh

Nay con đều sám hối tất cả.

Con xin tùy hỷ mọi công đức

Của các chúng sinh trong mười phương

Các bậc hữu học và vô học

Các bậc Như Lai và Bồ Tát.

Những ngọn đèn sáng soi thế gian

Hoặc mới thành tựu đạo giải thoát

Con xin tất cả đều thương tưởng

Chuyển bánh xe pháp để độ đời.

Các Bụt đang thị hiện Niết Bàn

Con cũng chí thành cầu như thế

Xin hãy ở lại đời mãi mãi

Để làm lợi lạc cho chúng sanh.

Con xin tán lễ cúng dường Bụt

Thỉnh Bụt ở lại độ chúng sanh

Căn lành tùy hỷ và sám hối

Xin đem hồi hướng cho đạo Bụt.

Con xin đem hết công đức này

Hồi hướng tất cả cho Tam Bảo

Cả tánh và tướng trong pháp giới

Hai Đế dung thông ấn tam muội.

Biển công đức vô lượng như thế

Con xin hồi hướng không giữ lại

Nếu có chúng sanh nào dại dột

Bằng thân, bằng ý hoặc bằng lời

Bài báng phá hoại đạo giải thoát

Xin cho nghiệp chướng được tiêu trừ.

Mỗi giây, trí tuệ trùm pháp giới

Độ khắp mọi loài lên bất thối

Hư không, chúng sanh không cùng tận

Phiền não, nghiệp báo không cùng tận

Bốn thứ kể trên thật vô biên

Hồi hướng của con cũng như thế.