Bài thơ Viếng lăng Bác là một tác phẩm thể hiện nghệ thuật biểu đạt ở mức độ cao. Tác phẩm này sử dụng thể thơ, nhịp điệu, ngôn ngữ và hình ảnh thơ một cách điêu luyện.
Mục lục bài viết
1. Đề 1 – Đề đọc hiểu Viếng lăng Bác:
1.1. Đề bài đọc hiểu Đề 1:
Hãy đọc đoạn thơ dưới đây và trả lời hai câu hỏi sau đây:
“Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…
Câu 1: Đoạn thơ trên được trích từ bài thơ nào? Tác giả của bài thơ là ai? Hãy giới thiệu về tác giả.
Câu 2: Đại ý của đoạn thơ trên là gì? Hãy chỉ ra các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ trên.”
Câu 3: Trong đoạn thơ được cho, có hai câu thơ như sau:
“Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ”
Hãy phân tích ý nghĩa hình ảnh ẩn dụ của mặt trời được đề cập trong hai câu thơ trên và cách tác giả sử dụng hình ảnh này để thể hiện tình cảm của mình.
Câu 4: Tác giả đã sử dụng hình ảnh nào để diễn tả nỗi niềm và cảm xúc của người dân trong hai câu thơ cuối của đoạn thơ “Viếng lăng Bác”?
1.2. Đáp án Đề 1:
Câu 1: Đoạn thơ trên được trích từ bài thơ “Viếng lăng Bác” của nhà thơ Viễn Phương. Ông sinh năm 1928 và quê ở tỉnh An Giang. Ông là một trong những nhà văn tham gia vào cuộc kháng chiến chống lại Mỹ và đã để lại nhiều tác phẩm văn học đặc sắc về thời kỳ đó. Thơ của Viễn Phương thường mang tính chất nhẹ nhàng, giàu tình cảm và gần gũi với độc giả.
Câu 2: Ý nghĩa của đoạn thơ trên là sự cảm nhận của người dân khi đến thăm lăng của Bác.
Những kỹ thuật thơ được sử dụng trong đoạn thơ trên là:
– Hai câu thơ đầu: ẩn dụ, nhân hóa, từ chơi
– Hai câu thơ sau: ẩn dụ, thông điệp
Câu 3: Trong hai câu thơ trên, mặt trời được sử dụng là hình ảnh ẩn dụ để tượng trưng cho sự hy vọng, niềm tin và ánh sáng. Tác giả sử dụng hình ảnh này để thể hiện tình cảm của mình đối với Bác Hồ – người đã dẫn dắt đất nước vượt qua thử thách khó khăn và mang lại sự sống mới cho đất nước. Đồng thời, hình ảnh này cũng thể hiện sự hy vọng của nhân dân Việt Nam vào một tương lai tươi sáng.
Hình ảnh “mặt trời trong lăng” là một ẩn dụ. Đây là một hình ảnh độc đáo, sáng tạo – biểu tượng của Bác Hồ. Giống như “mặt trời”, Bác Hồ cũng là nguồn sáng, nguồn sức mạnh. “Mặt trời” – Bác Hồ soi đường lối cho cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, giành độc lập tự do, thống nhất đất nước. “Mặt trời” – Bác Hồ truyền tải tình thương bao la trong lòng mỗi người Việt Nam. Tác giả sử dụng hình ảnh ẩn dụ để diễn tả sự vĩ đại của Bác, thể hiện sự tôn trọng, kính mến của tác giả và của toàn dân đối với Bác – vị lãnh đạo vĩ đại của dân tộc ta.
Câu 4: Trong hai câu thơ cuối của đoạn thơ trên, tác giả sử dụng hình ảnh của mưa rơi để diễn tả nỗi niềm và cảm xúc của người dân Việt Nam sau khi Bác Hồ qua đời. Mưa rơi được sử dụng để tượng trưng cho nước mắt và sự đau buồn của nhân dân Việt Nam khi mất đi người lãnh đạo tài ba của mình. Đồng thời, hình ảnh này cũng thể hiện sự trống rỗng và đau khổ.
Tác giả sử dụng những hình ảnh sau để miêu tả nỗi niềm của người dân:
– Hình ảnh “dòng người đi trong thương nhớ” là hình ảnh thực tế, diễn tả cảm giác bồi hồi, xúc động trong lòng nặng trĩu tiếc thương của những người đến thăm lăng Bác.
– Hình ảnh ẩn dụ “kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân” là một hình ảnh đẹp, sáng tạo của tác giả, biểu thị tấm lòng thành kính của người dân dành cho Bác.
– “Bảy mươi chín mùa xuân” là một hình ảnh ẩn dụ tượng trưng cho số tuổi của Bác, hình ảnh của một cuộc đời đẹp như những mùa xuân đã hòa nhập vào mùa xuân độc lập, tự do của dân tộc.
2. Đề 2 – Đề đọc hiểu Viếng lăng Bác:
2.1. Đề bài đọc hiểu Đề 2:
Hãy đọc đoạn thơ dưới đây của bài Viếng lăng Bác và trả lời bốn câu hỏi sau đây của đề bài:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim.
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này…
Câu 1: Ý nghĩa của việc lặp lại hình ảnh cây tre trong khổ thơ đầu và khổ thơ cuối là gì?
Câu 2: Tại sao Viễn Phương lại sử dụng câu “Nghe nhói ở trong tim” trong khổ thơ thứ 3?
Câu 3: Với bài thơ này, hãy nhận xét về giọng điệu và chỉ ra những yếu tố nào tạo nên giọng điệu đó. Ngoài ra, giọng điệu có liên quan gì đến cảm xúc của tác giả?
Câu 4: Xin hãy đưa ra nhận xét của bạn về các đặc điểm nghệ thuật đặc sắc trong bài thơ.
2.2. Đáp án Đề 2:
Câu 1: Trong bài thơ, hình ảnh cây tre được lặp lại ở đầu và cuối bài để tôn vinh phẩm chất trung hiếu, một phẩm chất cốt lõi của con người trong thời kì đất nước phát triển chủ nghĩa xã hội. Tác giả cũng có ấn tượng sâu sắc về hình ảnh hàng tre quanh lăng Bác. Trong phần đầu của bài thơ, hình ảnh hàng tre được miêu tả đứng thẳng và kiên cường trước những cơn bão táp mưa sa. Trong khi đó, ở khổ thơ cuối cùng, tác giả mong muốn trở thành một cây tre trung hiếu để được đứng canh gác cho Người, thể hiện ước nguyện chân thành và tha thiết của tác giả Viễn Phương.
Câu 2: Tác giả Viễn Phương sử dụng cách viết lạ “Mà sao nghe nhói ở trong tim” để diễn tả cảm xúc đau đớn và tiếc nuối không thể nói thành lời khi đối mặt với sự ra đi của Bác. Từ “nhói” là biểu hiện trực tiếp cho nỗi đau đột ngột và quằn quại. Việc sử dụng biện pháp âm điệu và chuyển đổi cảm giác giúp tác giả thể hiện tâm trạng đau xót đến cực điểm. Bằng cách này, Viễn Phương đã thể hiện được nỗi đau mất mát sâu thẳm trong tâm hồn của mình.
Câu 3: của bài là về giọng điệu của bài thơ, nó được mô tả bởi nhiều yếu tố như thể thơ, nhịp điệu, từ ngữ và hình ảnh. Thể thơ là 8 chữ nhưng có đan xen những dòng thơ 7 chữ hoặc 9 chữ, và cách gieo vần bằng hoặc vần trắc cũng ảnh hưởng đến giọng điệu của bài thơ. Những vần bằng liên tiếp thể hiện dòng cảm xúc dâng trào, trong khi đó, các vần trắc thể hiện sự nuối tiếc và đau xót. Với nhịp thơ chậm, bài thơ tạo ra một không khí trang nghiêm và thành kính. Khổ thơ cuối cùng của bài thơ có nhịp thơ nhanh hơn và lặp lại một điệp từ ba lần để thể hiện mong ước thiết tha và lưu luyến của tác giả.
Câu 4: Đáp án ở câu này của đề bài bài thơ Viếng lăng Bác có những đặc điểm nghệ thuật sau:
Giọng điệu của bài thơ phù hợp với tâm trạng và cảm xúc được thể hiện. Nó vừa trang nghiêm, sâu lắng, vừa tha thiết, đau đớn và vừa tự hào, thể hiện đúng tâm trạng xúc động khi vào lăng viếng Bác. Giọng điệu này được tạo ra bởi nhiều yếu tố như thể thơ, nhịp điệu, từ ngữ và hình ảnh.
Thể thơ và nhịp điệu: Bài thơ có thể thơ 8 tiếng với dòng thơ có 7 hoặc 9 tiếng. Vần được sử dụng một cách linh hoạt, bao gồm vần liền và vần cách. Nhịp điệu của bài thơ nhìn chung là chậm, diễn tả sự trang nghiêm, thành kính và suy ngẫm sâu xa. Tuy nhiên, khổ thơ cuối cùng lại có nhịp nhanh hơn với điệp ngữ “muốn làm”, thể hiện tình cảm lưu luyến và ước vọng tha thiết của nhà thơ. Bài thơ này còn giàu nhạc điệu và được nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ nhạc thành bài hát.
Hình ảnh trong bài thơ rất sáng tạo và kết hợp giữa thực tế và tưởng tượng thông qua ý nghĩa biểu tượng và ẩn dụ. Các hình ảnh bao gồm mặt trời, trời xanh và vầng trăng, tất cả đều gợi nhớ về Bác. Hàng tre và tràng hoa cũng được sử dụng để gợi nhớ về tình cảm của nhân dân với Bác. Tất cả các hình ảnh này không chỉ gần gũi mà còn có ý nghĩa sâu xa và giá trị biểu cảm.
3. Tổng kết:
Bài văn này sử dụng hình ảnh sáng tạo phong phú và kết hợp các hình ảnh thực và ẩn dụ để biểu đạt ý nghĩa. Các hình ảnh như hàng tre xanh, mặt trời, vầng trăng và trời xanh được sử dụng một cách tinh tế, với ngôn ngữ chọn lọc để tạo ra một không gian rộng lớn và kì vĩ. Điều này khiến cho người đọc phải suy ngẫm về tính vĩnh cửu và sự vô hạn của vũ trụ, cũng như tính vĩnh cửu và sự vô hạn cao cả của mỗi con người.
