Văn bản Đồ gốm gia dụng của người Việt của tác giả Phan Cẩm Thượng nói về nguồn gốc và quá trình phát triển cũng như cách sử dụng đồ gốm qua từng thời kì. Vậy qua văn bản thì bố cục của Đồ gốm gia dụng của người Việt được thể hiện như thế nào? Hãy tóm tắt Đồ gốm gia dụng của người Việt ngắn gọn?
Mục lục bài viết
1. Bố cục Đồ gốm gia dụng của người Việt:
Văn bản Đồ gốm gia dụng của người Việt của tác giả Phan Cẩm Thượng nói về nguồn gốc và quá trình phát triển cũng như cách sử dụng đồ gốm qua từng thời kì. Văn bản này có phương thức biểu đạt đó là thuyết minh và có bố cục gồm 4 phần, các phần cụ thể như sau:
- Phần 1: Từ đầu đến “tập tục ăn ở khác nhau”. Ở phần này giới thiệu vấn đề cần thuyết minh
- Phần 2: Từ “Tiền thân của cái bát” đến “thế kỉ XVIII – XIX”. Ở phần này nói về tiền thân của chiếc bát
- Phần 3: Từ “Đồ gốm gia dụng thời Lý-Trần” đến “chất lượng không tình, nhưng giá rẻ”. Ở phần này nói về đặc điểm của đồ gốm thời Lý- Trần.
- Phần 4: Phần còn lại. Ở phần này nói về xu thế riêng của đồ gốm gia dụng.
2. Tóm tắt Đồ gốm gia dụng của người Việt:
Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong gia đình có một lịch sử phát triển phong phú và đa dạng. Đặc biệt, chiếc bát ăn cơm qua những thời kỳ không chỉ thay đổi về hình dáng mà còn phản ánh rõ nét về các tập tục ăn uống khác nhau. Ở thời nguyên thủy, những chiếc bát có thể được làm từ vỏ hoa quả như là vỏ dừa hoặc vỏ trai, sò để đựng thức ăn. Sau đó, con người đã chế tạo ra bát gỗ và cuối cùng đó là bát gốm sứ. Trong các mộ thời Hán, người ta thường tìm thấy bát có hình dạng giống như là lòng bàn tay với hai cạnh để cầm, tương tự như hình dáng của một chiếc thuyền thúng. Tuy nhiên, sự sáng tạo của chính con người không dừng lại ở việc làm ra các vật dụng mô phỏng đơn thuần. Những chiếc bát men đen, men ngọc thời Lý cùng với những bát đàn thời Hậu Lê thường có hình dạng loe miệng và thót đáy tạo nên kiểu dáng giống như một chiếc nón. Việc làm ra bát với hình dạng này không chỉ dễ dàng hơn so với việc vuốt hình tròn cong đều, mà còn thể hiện được sự tinh tế và sáng tạo trong nghệ thuật chế tác gốm. Đồ gốm gia dụng thời Lý – Trần nổi bật với một vẻ đẹp thanh nhã đến mức chúng ta khó có thể tưởng tượng rằng con người đã sống ở trong sự sang trọng và tinh tế như thế. Những chiếc bát, chậu và âu không chỉ phục vụ cho nhu cầu ăn uống mà còn phản ánh sự phát triển văn hóa và thẩm mỹ của thời đại đó. Ở nông thôn, những gia đình trung bình thường có một chạn bát đĩa dùng hàng ngày và một vài rổ bát đĩa được cất ở trong buồng để dùng trong các bữa cỗ. Từ cuối thời Trần, làng Bát Tràng đã sản xuất các loại gốm gia dụng men lam, một số đồ gốm đẹp được dâng tặng triều đình, trong khi phần còn lại được bán ra ngoài thị trường. Kể từ sau thế kỷ XV, sự phân biệt giữa đồ gốm dân gian và cung đình ngày càng rõ rệt. Triều đình không chỉ mở những lò gốm riêng hoặc đặt hàng với các xưởng gốm có dấu hiệu “Nội phủ”, mà còn đặt mua những đồ gốm sứ từ Trung Hoa cho hoàng triều. Dân thành thị cũng có xu hướng sử dụng những đồ gốm gia dụng của Trung Hoa và Nội phủ, với sự phong phú và đa dạng hơn trong loại hình gốm sứ gia dụng của các vùng này.
3. Tóm tắt Đồ gốm gia dụng của người Việt súc tích:
Cái bát ăn cơm mỗi thời mỗi khác và phản ánh những tập tục ăn ở khác nhau. Tiền thân của cái bát có lẽ là do con người dùng vỏ hoa quả như vỏ quả dừa và vỏ trai, sò để đựng thức ăn, sau đó có thể làm ra những chiếc bát bằng gỗ, cuối cùng cái bát ra đời. Cái bát thuyền trong các mộ thời Hán có dạng như là một lòng bàn tay, có hai cạnh để cầm và nó cũng giống như một hình một chiếc thuyền thúng. Song hình như con người lại không ưa một sự mô phỏng thuần tuý như thế có những chiếc bát men đen, men ngọc thời Lý và những chiếc bát đàn thời Hậu Lê lại có dạng loe miệng và thót đáy như là một cái nón. Đồ gốm gia dụng thời Lý – Trần quá thanh nhã khiến chúng ta không thể tưởng tượng rằng có thời con người lại sống cao sang như thế nếu như đồ gốm phản ánh sự sử dụng và món ăn chúng chứa đựng. Những chiếc chậu và cả những chiếc âu mà hôm nay chúng ta nâng niu như cổ vật quý hiếm thì ngày xưa chúng chỉ được để rửa ráy chân tay mà thôi.
4. Tóm tắt Đồ gốm gia dụng của người Việt hay nhất:
Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có cả một lịch sử phát triển. Chỉ riêng cái bát ăn cơm mỗi thời mỗi khác và phản ánh các tập tục ăn ở khác nhau. Tiền thân của cái bát có lẽ là do con người dùng vỏ hoa quả như vỏ quả dừa và vỏ trai, sò để đựng thức ăn, sau đó có thể làm ra những chiếc bát bằng gỗ, cuối cùng cái bát ra đời. Cái bát thuyền trong các mộ thời Hán có dạng như là một lòng bàn tay, có hai cạnh để cầm và nó cũng giống như hình một chiếc thuyền thúng. Song hình như con người dường như lại không ưa một sự mô phỏng thuần tuý như thế, những chiếc bát men đen, men ngọc thời Lý và cả những chiếc bát đàn thời Hậu Lê lại có dạng loe miệng và thót đáy như một cái nón, khả năng vuốt bàn xoay hình nón cũng sẽ dễ hơn vuốt hình tròn cong đều từ chân lên thành. Đồ gốm gia dụng thời Lý – Trần quá thanh nhã khiến cho chúng ta không thể tưởng tượng rằng cũng có thời con người sống cao sang như thế, nếu như đồ gốm phản ánh sự sử dụng và món ăn chúng chứa đựng. Ở vùng nông thôn những gia đình trung bình đều có một chạn bát đĩa thường dụng và một vài rổ bát đĩa được cất trong buồng dùng khi có cỗ bàn. Ngay từ cuối thời Trần, làng Bát Tràng đã sản xuất ra những loại gốm gia dụng men lam như thế, một số đồ đẹp dâng cho triều đình, còn lại, bán ra cho dân. Từ sau khoảng thế kỉ XV, xu hướng đồ dân gian và cung đình ngày càng tách biệt, thậm chí triều đình còn mở ra những lò riêng hoặc đặt những lỗ hàng riêng có đề chữ Nội phủ, hơn nữa là sang Trung Hoa đặt mua đồ gốm sứ cho hoàng triều. Người dân thành thị cũng có xu hướng dùng đồ gốm gia dụng Trung Hoa và Nội phủ, loại hình gốm sử gia dụng ở Trung Hoa và Nội phủ cũng phong phú hơn.
5. Tóm tắt Đồ gốm gia dụng của người Việt được xem nhiều:
Chiếc bát ăn cơm không chỉ là một vật dụng thiết yếu mà còn phản ánh sự thay đổi của tập tục ăn uống qua các thời kỳ khác nhau. Trong quá khứ, tiền thân của chiếc bát có thể là những vỏ hoa quả như vỏ dừa hay vỏ trai, sò được sử dụng nhằm để đựng thức ăn. Theo thời gian, con người đã sáng tạo ra các chiếc bát bằng gỗ và cuối cùng, chiếc bát gốm sứ như chúng ta biết ngày nay đã ra đời. Trong những ngôi mộ thời Hán, người ta thường tìm thấy loại bát có hình dạng giống như lòng bàn tay với hai cạnh để cầm, giống như là hình dáng của một chiếc thuyền thúng. Tuy nhiên, dường như con người không chỉ dừng lại ở việc tạo ra những vật dụng mô phỏng đơn thuần. Những chiếc bát men đen, men ngọc thời Lý và cả những chiếc bát đàn thời Hậu Lê lại có hình dạng loe miệng và thót đáy tạo ra một kiểu dáng giống như chiếc nón. Hình dáng này không chỉ thuận tiện mà còn thể hiện được sự sáng tạo tinh tế trong nghệ thuật chế tác đồ gốm. Đồ gốm gia dụng thời Lý – Trần nổi bật với một vẻ đẹp thanh nhã đến mức chúng ta khó có thể tưởng tượng rằng con người thời đó đã sống trong sự tinh tế và sang trọng như thế. Nếu xét theo chức năng và cách sử dụng, các chiếc bát và chậu thời đó không chỉ đơn thuần phục vụ nhu cầu ăn uống, mà đó còn là biểu tượng của sự phát triển văn hóa và thẩm mỹ. Những chiếc chậu và âu mà hiện nay chúng ta coi là cổ vật quý hiếm, ngày xưa chỉ được dùng để rửa tay chân, cho thấy sự thay đổi ở trong cách nhìn nhận và giá trị của đồ gốm theo thời gian.
THAM KHẢO THÊM:
