Trên chiến trường, có thể con người ở hai pha khác nhau chính là kẻ thù, đối mặt với nhau bằng sinh tử. Nhưng ở một hoàn cảnh khó khăn khác, câu chuyện về hai người lính lại là lòng đồng cảm và sự tử tế. Để hiểu thêm về câu chuyện ấy, mời quý bạn đọc theo dõi bài viết Bố cục, tóm tắt nội dung truyện ngắn Cây diêm cuối cùng dưới đây.
Mục lục bài viết
1. Bố cục truyện ngắn Cây diêm cuối cùng:
– Phần 1: Giới thiệu nhân vật chính và hoàn cảnh.
– Phần 2: Tường thuật chi tiết về cuộc chiến giữa hai bên trên đỉnh Hy Mã lạp sơn. Sự kiện chính là nhân vật chính ‘Tôi’ và kẻ thù có chung số phận trong một ngôi nhà bỏ hoang trên núi.
– Phần 3: Nhân vật “tôi” suy ngẫm về sự sống sót của mình và trận đấu và que diêm cuối cùng.
2. Tóm tắt nội dung truyện ngắn Cây diêm cuối cùng:
Tác phẩm ‘Cây diêm cuối cùng’ kể về cuộc chiến tranh giành của nhân vật chính “tôi” trên đỉnh dãy Hy mã Lạp sơn. Cuộc chiến tiếp tục cho đến khi cả hai bên đều kiệt sức, “tôi” mò mẫm dọc theo vách đá và ngủ thiếp đi cho đến khi tỉnh dậy. Đói và mệt, anh nhìn tòa tháp trống, thấy một bóng người đang ngồi, liền chĩa súng vào “tôi”. Sau đó ‘tôi’ nhìn thấy quân phục của họ và nhận ra rằng họ là kẻ thù của mình, nhưng ngay lúc đó tôi sợ hãi và cả hai người họ đã bị một trận bão tuyết thổi bay vào ngôi nhà này. Sau đó, que diêm bật lên, đối thủ ném một mảnh giấy vào nhân vật ‘tôi’, khẩu súng vẫn chĩa vào nhân vật ‘tôi’, và chúng tôi đánh đi đánh lại cho đến khi que diêm cuối cùng cháy hết, và tất cả chúng tôi đều vẫn sống. Từ đó, nhiều câu hỏi bắt đầu nảy sinh trong đầu nhân vật “tôi”. Đặc biệt là trận đấu vừa qua và ngọn lửa được thắp lên bởi một người mà anh tưởng là kẻ thù của mình.
3. Cảm nhận truyện ngắn ‘Cây diêm cuối cùng’:
3.1. Cảm nhận truyện ngắn ‘Cây diêm cuối cùng’ – Mẫu 1:
Tác phảm ‘Cây diêm cuối cùng’ của tác giả Cao Huy Thuần mang đến cho độc giả một câu chuyện tưởng chừng đơn giản nhưng ẩn chứa nhiều tầng ý nghĩa và độc đáo. Câu chuyện xoay quanh một cuộc chiến diễn ra trên đỉnh dãy Hy lạp Mã sơn, nơi nhân vật chính “tôi” trải qua những trải nghiệm khó khăn và đối mặt với sự sống và cái chết.
Trận đấu cuối cùng được đặt ở trung tâm câu chuyện và tượng trưng cho niềm hy vọng và ánh sáng trong cuộc đời đen tối của nhân vật. Dù phải đối mặt với cái chết và thua trận nhưng ngọn lửa cuối cùng vẫn bùng cháy, thể hiện sức sống và sức chịu đựng của con người. Từ đó, tác giả gửi gắm thông điệp về giá trị của từng ngọn lửa nhỏ trong cuộc sống, dù chỉ còn một que diêm cũng đủ thắp lên hy vọng và tiếp tục sống.
Một trong những phần đáng chú ý nhất của truyện là ngôn ngữ và cách miêu tả nhạy cảm của tác giả, tạo nên bầu không khí phong phú và căng thẳng. Tác giả xây dựng nhân vật ‘tôi’ một cách tinh tế, mang trong mình nỗi sợ hãi, bất an của một con người sống trong chiến tranh. Chi tiết hóa các tình huống, cảm xúc của nhân vật, tác giả đã thành công khi khắc họa một người đang gặp nguy hiểm, người cảm thấy rõ ràng sự sợ hãi, lo lắng trong từng hơi thở. Ngoài ra, câu chuyện còn ẩn chứa tầng ý nghĩa về sự tương phản và sự thật trong cuộc sống hiện thực. Dù ở hai phía đối lập nhưng họ phải đối mặt với nguy hiểm và có chung số phận trong một ngôi nhà bị bão tuyết thổi bay và tìm thấy những điểm tương đồng cũng như tính cách của mình. Khám phá này khiến nhân vật ‘tôi’ hoài nghi về khái niệm “kẻ thù” và sự giống nhau của những con người bị ảnh hưởng bởi sự khác biệt.
Tác phẩm ‘Cây diêm cuối cùng’ cũng có thể được hiểu là biểu tượng của sự sống và hy vọng nhưng cũng là biểu tượng của sự nguy hiểm và khát vọng tồn tại. Trong bối cảnh chiến tranh, trận đấu cuối cùng có thể đồng nghĩa với việc hy vọng cuối cùng vẫn còn, dù chỉ trong chốc lát. Qua câu chuyện này, tác giả Cao Huy Thuần phản ánh giá trị cuộc sống và sự kiên nhẫn của con người trong những lúc khó khăn nhất. Đồng thời, ngôn ngữ trong sáng, giản dị của tác giả thể hiện hoàn cảnh, suy nghĩ của nhân vật tạo nên sự kết nối bền chặt giữa người đọc và câu chuyện. Sự trong sáng, ngắn gọn trong lối hành văn của tác giả không chỉ giúp người đọc dễ dàng tiếp cận, hiểu nội dung mà còn tạo nên tính chân thực, sâu sắc trong việc diễn đạt cảm xúc, tâm trạng của nhân vật. Truyện ngắn ‘Cây diêm cuối cùng’ là một tác phẩm đáng chú ý, chứa đựng những tầng ý nghĩa sâu sắc về cuộc đời, cuộc sống và con người. Xuyên suốt câu chuyện, chúng ta thấy được niềm hy vọng và sự kiên nhẫn của con người, cũng như những nét tương đồng và sự đồng loại giữa những con người có bề ngoài có thể trông khác biệt.
3.2. Cảm nhận truyện ngắn ‘Cây diêm cuối cùng’ – Mẫu 2:
Cao Huy Thuần sinh ra và lớn lên ở Thừa Thiên Huế, vùng đất giàu truyền thống văn hóa. Ông là tác giả của nhiều nghiên cứu về chính trị và tôn giáo. Về văn xuôi của ông có nhiều tác phẩm tiêu biểu như ‘Thầy phật’, ‘Nắng và hoa’, ‘Khi tựa gối khi cúi đầu’. Trong số đó, tác phẩm ‘Cây diêm cuối cùng’ thực sự tiêu biểu cho phong cách viết của ông.
Truyện ngắn này đề cập đến một chủ đề lịch sử và cốt truyện đơn giản nhưng rải rác theo tính chất của một bài tản mạn. Ý tưởng là kể câu chuyện về một người lính không may bị thổi bay trong cơn bão tuyết và mất đi đồng đội trong trận chiến trên đỉnh Hy mã Lạp sơn. Sau khi chống chọi với cơn bão tuyết, nhân vật ‘tôi’ bất ngờ tỉnh dậy trên một ngọn núi dưới chân một ngôi chùa. Trong lúc mệt mỏi và choáng váng, ‘tôi’ mơ hồ nhìn thấy bóng dáng một người đàn ông cầm súng chĩa vào mình. Hóa ra là kẻ thù, anh ấy cũng như ‘tôi’, cũng bị bão tuyết mang đến đây. Hai nhân vật lao vào một cuộc đấu trí và cuối cùng, kẻ địch đã hy sinh thân mình để tạo châm lên cây diêm cuối cùng cho nhân vật ‘tôi’. Câu chuyện “Cây diêm cuối cùng” với nội dung độc đáo như vậy cuối cùng đã gợi lên một chủ đề đầy ý nghĩa về cuộc sống. Đó là về chiến tranh, về cách mọi người đối xử với mọi người ở hai bên mặt trận, về cách chiến đấu khi đối mặt với cái chết, về thái độ của con người khi đối mặt với những hoàn cảnh khó khăn…Kết quả chi tiết không được thể hiện, tuy nhiên, tác phẩm này cũng đưa ra tiếng nói lên án tội ác chiến tranh và nhấn mạnh trách nhiệm của nhân loại trong cuộc đấu tranh chống lại các cuộc chiến tranh phi nghĩa.
Mặc dù câu câu chuyện tận dụng một chủ đề có vẻ cũ nhưng cách triển khai lại khá mới. Cách ông kể chuyện và truyền tải thông điệp qua thể loại văn xuôi khá độc đáo, đặc biệt là những câu chuyện về lịch sử và chiến tranh (dù không táo bạo lắm). Chất trữ tình và chất tự sự kết hợp hài hòa, nhịp nhàng mang lại sự mạch lạc và chiều sâu cho câu chuyện. Yếu tố kỳ ảo, viễn tưởng vẫn hiện diện nhưng không quá mức nên hoàn toàn có thể chấp nhận được. Ai cũng biết văn xuôi là một thể loại trữ tình, mạch truyện chỉ là cái cớ để bày tỏ cảm xúc, đánh giá của người kể chuyện. Một lần nữa, tác phẩm này kể một câu chuyện rất cụ thể về hoàn cảnh của nhân vật ‘tôi’ nhưng chất trữ tình vẫn rất đậm nét, đặc biệt là thiên nhiên và cảnh quan xung quanh ngôi chùa nơi nhân vật của tôi bị lạc, rất chi tiết và ấn tượng.
Linh hồn của tác phẩm này là nhân vật ‘tôi’ – một người lính trong chiến tranh. Nhân vật được miêu tả một cách táo bạo với những mô tả chi tiết về hành động và suy nghĩ của mình, đặc biệt là thế giới nội tâm của anh ta. Khi nhân vật chính ‘tôi’ bị cuốn trôi trong một trận bão tuyết, anh ấy cảm thấy vô cùng kiệt sức nhưng vẫn cố gắng hết sức để chiến đấu giành lại sự sống. Anh trở nên vô cùng bối rối khi nhìn thấy kẻ thù chĩa vũ khí vào mình. Hành động run rẩy khi thắp que diêm để sưởi ấm trong cơn bão tuyết… Một chuỗi hành động liên tiếp của nhân vật tôi giúp người đọc cảm nhận rõ ràng về nhân vật này. Anh là một người lính có thế giới nội tâm phong phú, dày dặn kinh nghiệm, biết rõ yêu ghét, biết cách đối xử với mọi người. Phải đối mặt với kẻ thù, anh không tránh khỏi những giây phút hoảng sợ, sợ hãi nhưng vẫn bình tĩnh xử lý tình huống và thoát chết trong gang tấc. Đặc biệt, ở cuối truyện, khi nhân vật chính trở về chùa và nhớ về “người đồng chí bất đắc dĩ” của mình, điều đó cho thấy tôi cũng là một người lính có tấm lòng ấm áp, nhân hậu và nhân hậu.
Có thể nói, ‘Cây diêm cuối cùng’ là một bài tản văn hay của tác giả. Qua tác phẩm này, độc giả có thể tìm hiểu thêm về con người, nhân cách của tác giả Cao Huy Thuần. Tác phẩm này còn đóng góp những góc nhìn mới, đa diện về người lính trong kháng chiến.
