Bố cục, tóm tắt nội dung chính Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu

1. Tác giả văn bản Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu:

Trần Tế Xương (1870 – 1907), thường được biết đến với bút danh Tú Xương, là một nhà thơ và nhà văn nổi tiếng của Việt Nam thế kỷ 19. Dưới đây là một cái nhìn chi tiết hơn về tác giả và tác phẩm của ông:

– Cuộc đời gian truân:

Trần Tế Xương sinh ra và lớn lên tại làng Vị Xuyên, huyện Mĩ Lộc, tỉnh Nam Định, nay thuộc phường Vị Hoàng, thành phố Nam Định.

Cuộc đời của ông được đánh dấu bởi sự gắn liền với việc thi cử. Ông đã tham gia thi cử tất cả tám lần trong đời, từ khoa Bính Tuất (1886) đến khoa Bính Ngọ (1906). Điều đáng chú ý là ông chỉ đậu được một lần, và sau đó là một cuộc thi tú tài thiên thủ.

Tính tới lúc ông đoạt được danh hiệu tú tài, ông đã hỏng thi ba lần. Sau khoa Giáp Ngọ (1894), ông mới đậu tú tài, nhưng không phải là cử nhân mà chỉ là tú tài thiên thủ (lấy thêm).

Dù đã kiên nhẫn theo đuổi, sau khoa Quý Mão (1903), ông lại hỏng lần cuối cùng ở khoa Bính Ngọ (1906).

– Phong cách văn học và tác phẩm của Trần Tế Xương:

Thơ của Trần Tế Xương được biết đến với sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố hiện thực, trào phúng và trữ tình, với trữ tình được coi là gốc của sáng tạo của ông.

Những tác phẩm của Trần Tế Xương thể hiện bức tranh hiện thực xã hội đầy u ám và trái ngược, thường mang nội dung về đau buồn, đớn đau, và sự thất vọng. Hiện thực trong thơ của ông thường xuất hiện dưới dạng những tảng rác rưởi, thể hiện một xã hội thực dân nửa phong kiến.

Trần Tế Xương sử dụng giọng văn châm biếm sâu cay trong thơ của mình để đả kích bọn thực dân phong kiến, quan lại làm tay sai cho giặc, và những người bán rẻ lương tâm để theo đuổi tiền bạc.

– Các tác phẩm nổi tiếng:

Trần Tế Xương đã để lại hơn 100 bài thơ, chủ yếu là thơ Nôm, bao gồm nhiều thể thơ khác nhau như thất ngôn bát cú, thất ngôn tứ tuyệt, lục bát, cùng với một số bài văn tế, văn phú, và câu đối.

Một số tác phẩm nổi tiếng của ông bao gồm “Vịnh khoa thi Hương,” “Giễu người thi đỗ,” “Ông cò,” “Phường nhơ,” “Thương vợ,” và “Văn tế sống vợ,” trong đó ông thể hiện sự tài năng và phê phán về xã hội phong kiến và thực dân.

2. Bố cục của bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu:

Phân tích bố cục bài thơ “Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu” 

Bài thơ “Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu” được chia thành ba phần rõ ràng, mỗi phần thể hiện một nội dung và ý nghĩa riêng biệt, góp phần làm nổi bật tinh thần và giá trị của khoa thi năm Đinh Dậu. 

Phần 1: Hai câu thơ đầu – Giới thiệu về khoa thi Đinh Dậu 

Phần 2: Bốn câu thơ tiếp theo – Miêu tả cảnh trường thi 

Phần 3: Hai câu thơ cuối – Tâm trạng và thái độ của tác giả 

3. Tóm tắt nội dung chính bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu:

Bài thơ “Lễ xướng danh khoa thi Đinh Dậu” của Trần Tế Xương là một tác phẩm nổi tiếng trong văn học Việt Nam, được viết vào cuối thế kỷ 19. Tác phẩm này miêu tả cuộc lễ xướng danh khoa tổ chức tại trường thi Hương năm 1897 và thông qua đó thể hiện tâm hồn của nhà thơ và cuộc sống xã hội trong giai đoạn đó.

– Miêu tả cuộc lễ xướng danh khoa:

Bài thơ mở đầu bằng việc miêu tả cảnh lễ xướng danh khoa, nơi các sĩ tử đang tham gia thi cử. Cuộc thi cử là một sự kiện trọng đại trong đời người và đất nước, và tác giả đã diễn đạt sự trọng thể của nó thông qua việc miêu tả chi tiết các bước lễ nghi trọng và phong cảnh trường thi.

– Suy tư về thời cuộc:

Tác giả không chỉ dừng lại ở việc miêu tả lễ xướng danh khoa mà còn sử dụng bài thơ để bày tỏ suy tư về thời cuộc. Cuối thế kỷ 19, Việt Nam đang trải qua nhiều biến cố lớn, bao gồm sự xâm lược và áp bức từ phía thực dân Pháp. Tại thời điểm đó, đạo học truyền thống đang suy đồi, và cuộc thi cử trở nên bất công và bát nháo. Sĩ tử đã mất đi sự nhuệ khí và lòng đam mê, còn quan trường đánh mất nhân cách và đạo đức.

– Nỗi nhục mất nước và niềm chua xót:

Trong bài thơ, Trần Tế Xương thể hiện nỗi nhục mất nước và niềm chua xót của nhân dân và các sĩ tử trí thức. Bọn thực dân Pháp nghênh ngang đến trường thi, đánh dấu sự xâm lược và áp bức của họ. Nhà thơ đánh thức tầng lớp trí thức và nhân dân về tình yêu quê hương và sự tự hào dân tộc.

– Thức tỉnh tầng lớp trí thức:

Bài thơ này có tác dụng thức tỉnh tầng lớp trí thức đương thời. Trần Tế Xương bày tỏ sự lo ngại về tình hình đất nước và cuộc sống xã hội. Tác phẩm thể hiện tinh thần đoàn kết và tình yêu quê hương, khuyến khích nhân dân và sĩ tử cống hiến cho sự nghiệp bảo vệ độc lập và tự do của Việt Nam.

Tóm lại, bài thơ “Lễ xướng danh khoa thi Đinh Dậu” của Trần Tế Xương không chỉ là một bức tranh chân thực về cuộc thi cử, mà còn là một thông điệp sâu sắc về tình yêu quê hương, lòng tự hào dân tộc và tinh thần đoàn kết trong bối cảnh khó khăn của thời đại.

4. Ý nghĩa nhan đề Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu:

Nhan đề “Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu” của bài thơ của Trần Tế Xương đã được chọn cẩn thận để thể hiện ý nghĩa và thông điệp của tác phẩm. Nó không chỉ là một tên gọi thông thường mà còn chứa đựng một số ý nghĩa quan trọng:

– Đánh dấu thời kỳ lịch sử quan trọng:

Từ nhan đề “Đinh Dậu” trong bài thơ, chúng ta có thể xác định được thời kỳ lịch sử mà tác phẩm này diễn ra. “Đinh Dậu” là một trong những năm trong chuỗi các năm Đại Việt, dựa trên chu kỳ cử hành thi cử của triều đình phong kiến Việt Nam. Với việc chọn nhan đề này, Trần Tế Xương đã chọn một thời điểm đặc biệt để trình bày thông điệp của mình.

– Kết hợp sự kiện lịch sử với thông điệp tác phẩm:

Việc sử dụng nhan đề “Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu” không chỉ đơn thuần để xác định thời kỳ lịch sử mà còn để kết hợp với sự kiện này để thể hiện thông điệp của tác phẩm. Cuộc lễ xướng danh khoa trong bài thơ không chỉ là sự kiện bình thường, mà còn là biểu tượng của một thời kỳ đầy biến cố, sự thất vọng và niềm hy vọng.

– Thể hiện sự quan tâm đến cuộc sống xã hội:

 Nhan đề không chỉ giới hạn tác phẩm vào việc mô tả sự kiện lễ xướng danh khoa mà còn thể hiện sự quan tâm của tác giả đối với cuộc sống xã hội và tình hình đất nước. Tác phẩm không chỉ là một bức tranh về cuộc thi cử, mà còn là một phản ánh sâu sắc về tình hình xã hội và tâm trạng của nhân dân trong bối cảnh lịch sử khó khăn.

– Tinh thần phê phán và hy vọng:

Tác phẩm không chỉ nói lên sự đau khổ và bất mãn mà còn thể hiện tinh thần phê phán về tình hình và hy vọng vào tương lai. Nhan đề “Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu” thể hiện sự tự tin và quyết tâm của tác giả trong việc truyền đạt thông điệp của mình và khích lệ nhân dân thời bấy giờ.

Tóm lại, nhan đề “Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu” không chỉ đơn thuần là tên gọi của một sự kiện lịch sử mà còn là một biểu tượng và tượng trưng cho tình hình và tâm trạng của đất nước và nhân dân thời kỳ đó, đồng thời thể hiện sự tinh thần phê phán và hy vọng của tác giả.

5. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu: