Bố cục, tóm tắt nội dung chính Chái bếp của Lý Hữu Lương

1. Bố cục, tóm tắt nội dung chính Chái bếp của Lý Hữu Lương:

1.1. Bố cục Chái bếp của Lý Hữu Lương:

Tác phẩm Chái bếp của nhà thơ Lý Hữu Lương có bố cục 3 phần:

Cụ thể:

– Phần 1 (Khổ 1): Hình ảnh “chái bếp” hiện ra trong tâm tưởng của tác giả

– Phần 2 (Khổ 2, 3, 4): Nhắc nhớ hình ảnh quê nhà với hình ảnh thân thuộc, gắn bó

– Phần 3 (Khổ 5): Khao khát trở về nơi “chái bếp” những người thân yêu.

1.2. Nội dung chính Chái bếp của Lý Hữu Lương:

Nội dụng Chái bếp của Lý Hữu Lương:

Bài thơ nói về kỉ niệm tuổi thơ cùng cha mẹ bên chái bếp thân thương.

Thể loại: Thơ 7 chữ

Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác Chái bếp của Lý Hữu Lương:

Chái bếp in trong Yao, NXB Hội nhà văn, 2021.

Phương thức biểu đạt: 

Văn bản Chái bếp có phương thức biểu đạt là biểu cảm

1.3. Tóm tắt Chái bếp của Lý Hữu Lương:

Ký ức tuổi thơ luôn là những kỷ niệm khó quên, sâu sắc nhất trong trái tim tác giả. Tác giả muốn trở lại chái bếp, muốn một lần nữa trải nghiệm những sinh hoạt gắn liền với những người dân quê bên cạnh nhà. Đó là tình cảm trân trọng, gắn bó qua từng hình ảnh, ký ức về một con người được thể hiện qua từng lời nói. Bếp là một căn phòng nhỏ trong ngôi nhà ba gian, nơi người Dao nấu nướng và sinh hoạt. Nơi đó có lúc thì bùng lên ngọn lên qua nồi cám mẹ đang đun, lúc thì lại nằm yên trong đêm tối. Chái bếp sẽ luôn ngập tràn khói, vào những đêm đông nó sẽ sưởi ấm cả gia đình. Ngoài ra, căn bếp còn như một điều kỳ diệu, là nơi chứa đựng những chiếc cung, minh chứng cho quá trình trưởng thành của một đứa trẻ. Xung quanh ghế là tiếng trẻ con nô đùa trong nôi, tiếng mẹ ru con ngủ. Căn bếp luôn sôi động như vậy, không bao giờ thiếu âm thanh. Theo thời gian, con người đã trở về với tổ tiên nhưng căn bếp vẫn còn đó, bằng chứng về kiến trúc sinh hoạt của con người. Chái bếp của gia đình được sửa lại bằng lá cọ, lượng nước còn lại được dẫn ra suối. Tất cả những kỷ niệm đó đã thôi thúc tác giả trở về nơi ông sinh ra, nơi cha mẹ ông đang làm việc quanh nơi chái bếp.

Giá trị nghệ thuật: 

– Tác giả sắp xếp các hình ảnh, mở rộng bố cục cục bộ, từ những sự vật đơn giản, quen thuộc đến những hình ảnh, sự vật lớn hơn.

– Dùng thông điệp nhấn mạnh nỗi nhớ sâu sắc, ký ức tuổi thơ của tác giả.

– Sử dụng nhiều hình ảnh có tác dụng độc hại: ngọn khói “cong ngủ”, “nằm nghe”, “thõng mình” 

2. Tìm hiểu về tác giả Lý Hữu Lương:

– Họ tên: Lý Hữu Lương

– Sinh năm 1988

– Quê quán: Người Dao, quê ở thôn Khe Rồng – quê quán của người Dao nằm trên núi Bản Mai (xã Kiến Thành, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái).

– Ông tốt nghiệp Trường Sĩ quan Chính trị Bắc Ninh, về công tác tại Quân khu 2.

– Ông từng là sinh viên Trường Sĩ quan Chính trị (Bắc Ninh), là chiến sĩ biên phòng Quân khu 2, hiện đang công tác tại Tạp chí Nghệ thuật Quân đội.

– Vừa làm việc nhưng cũng rất đam mê viết lách, Lý Hữu Lương đã trở thành hội viên Hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam và là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Từ năm 2014 đến nay, ông là Biên tập viên Thơ của Tạp chí Nghệ thuật Quân đội.

– Phong cách sáng tác: 

+ Sử dụng ngôn ngữ vô cùng mộc mạc, nhiều phương ngữ, thổ ngữ, cho thấy tâm hồn anh luôn hy vọng vào tình yêu nguyên thủy.

+ Thơ Lý Hữu Lương giàu hình ảnh, huyền thoại nhưng cũng gắn liền với hiện thực đời sống của người Dao.

+ Đọc và hiểu thơ ông không phải dễ, vì văn phong chắc chắn, giàu chất liệu vùng cao, nhất là về đời sống dân tộc, các thổ ngữ, phong tục tập quán, sinh hoạt văn hóa, nông nghiệp… nên đòi hỏi người đọc phải có kinh nghiệm.

– Tác phẩm tiêu biểu: “Người đàn bà cõng trăng trên đỉnh Cô San” (2013), trường ca “Bình nguyên đỏ” (2016) và tập bút ký “Mùa biển lặng” (2020)… 

3. Soạn bài Chái bếp của Lý Hữu Lương:

Câu 1 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Cách thể hiện hình ảnh “chái bếp” của bài thơ này có gì đặc sắc?

Trả lời:

Hình ảnh chiếc chai bếp lại xuất hiện. Gắn liền với ký ức tuổi thơ của tác giả, ký ức với cha mẹ với những dụng cụ quen thuộc, gần gũi: nồi cám, cánh nỏ…

Câu 2 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Từ hình ảnh về chái bếp ở dòng thơ đầu tiên, hồi ức của tác giả mở rộng sang những hình ảnh nào? Điều đó thể hiện nét đặc biệt gì trong bố cục của bài thơ?

Trả lời:

– Từ hình ảnh về chái bếp ở dòng đầu bài thơ, ký ức của tác giả mở rộng thành hình ảnh: nén nhang, sản phẩm cám gạo, nhà vườn, cánh nỏ, tâm hồn con người, quê hương xưa, nước thượng nguồn…

→ Tác giả sắp xếp các hình ảnh, mở rộng bố cục cục bộ, từ những thứ đơn giản gần gũi đến những hình ảnh, đồ vật lớn hơn.

Câu 3 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Nêu tác dụng của việc sử dụng điệp từ “cho” trong bài thơ.

Trả lời:

– Tác dụng của việc sử dụng điệp từ “cho” nhấn mạnh mạnh mẽ nỗi hoài niệm, suy nghĩ sâu sắc và mong muốn được trở về nơi quen thuộc với biết bao kỷ niệm tuổi thơ của tác giả.

Câu 4 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Cảm hứng chủ đạo của bài thơ này là gì?

Trả lời:

– Cảm hứng chính của bài thơ này là nỗi hoài niệm sâu sắc của nhân vật trữ tình.

Câu 5 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Nêu chủ đề của bài thơ. Dựa trên cơ sở nào để em xác định như vậy?

Trả lời:

– Chủ đề của bài thơ: Nỗi khao khát chiếc chái bếp và quê hương, quê hương thân yêu của tác giả.

– Xác định như vậy dựa vào việc từ “chái bếp” được lặp đi lặp lại 7 lần.

4. Phân tích tác phẩm Chái bếp của Lý Hữu Lương:

Ký ức tuổi thơ như chiếc nôi nuôi dưỡng tình cảm của mỗi người. Đọc bài thơ “Chái bếp” của tác giả Lý Hữu Lương tôi càng hiểu sâu sắc hơn tình cảm thắm thiết mà tác giả dành cho ký ức tuổi thơ bên chiếc chái bếp quen thuộc.

Bài thơ là hình ảnh chiếc chái bếp hiện lên thật mộc mạc, giản dị, được tác giả miêu tả bằng tất cả tình cảm, nỗi nhớ. Bài thơ được viết theo thể thơ bảy chữ, mỗi dòng bảy chữ như lời tự sự chân thành của tác giả đang kể lại quang cảnh căn bếp mà ông vô cùng yêu thích. “Cho tôi về” được lặp lại ở khổ thơ thứ nhất, thứ ba, thứ năm như một lời tâm sự, một tình cảm đặc biệt của tác giả dành cho quang cảnh căn bếp quen thuộc. Tác giả muốn quay trở lại để tìm lại những hình ảnh, âm thanh đặc biệt này. Hình ảnh về ngọn khói bên nồi cám của mẹ, thần bếp trong than củi, hình ảnh con người phơi mình dưới nắng, dưới sương hiện lên vừa chân thực vừa sống động. Ngoài những tình cảm đó, tác giả còn cảm nhận qua những âm thanh quen thuộc xung quanh chiếc chái bếp. Làm sao có thể vắng bóng tiếng cười, tiếng khóc của trẻ thơ, tiếng ru của mẹ trong nôi, tiếng lửa bếp, những âm thanh như hòa quyện với hình ảnh tạo thành một bức tranh sống động mà tác giả không bao giờ quên. Khi lớn lên, hình ảnh căn chái bếp lại càng gợi cho tác giả nhiều nỗi nhớ. Tác giả yêu cái chái bếp nhà mình, mong muốn được trở về tuổi thơ, mong muốn được nhìn thấy lại những hình ảnh, âm thanh ấy.

Đọc bài thơ, tôi như được đắm chìm vào tuổi thơ của tác giả. Dù phủ đầy bụi thời gian, dù cảnh vật đổi thay, những ký ức ấy vẫn sẽ in sâu trong trái tim tác giả và trong tâm trí người đọc như câu nói “Yêu sao những kí ức tuổi thơ còn mãi trong tim”.