Mùa thu, khi tiết trời bắt đầu chuyển sang hanh khô. Độ ẩm không khí thường thấp, nhất là trong điều kiện đường sá có nhiều bụi bậm, bên cạnh đó, thời tiết lại thường có các đợt gió mùa đông bắc, se lạnh. Đó là điều kiện thuận lợi cho chứng ‘chảy máu cam’ xuất hiện. Vậy Bị chảy máu cam nên làm gì? Chảy máu cam nên uống gì?
Mục lục bài viết
1. Bị chảy máu cam nên làm gì?
Chảy máu cam là một hiện tượng thường gặp, đặc biệt vào mùa đông, khi không khí khô hanh làm tổn thương niêm mạc mũi. Hiện tượng này có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, như viêm xoang, dị ứng, chấn thương, huyết áp cao, thiếu vitamin K, sử dụng thuốc chống đông máu hoặc thuốc xịt mũi quá nhiều. Chảy máu cam thường không nguy hiểm, nhưng nếu xảy ra thường xuyên hoặc kéo dài quá 20 phút, bạn nên đi khám bác sĩ để tìm ra nguyên nhân và điều trị kịp thời.
Các bước để xử trí nhanh khi chảy máu cam là:
– Bước 1: Ngồi thẳng lưng, nghiêng đầu về phía trước. Không nên nằm hay nghiêng đầu về phía sau vì sẽ làm máu chảy vào họng và gây khó thở hoặc nôn mửa.
– Bước 2: Dùng ngón tay cái và ngón trỏ bóp chặt hai bên lỗ mũi, ngay phần mềm của mũi. Giữ trong khoảng 10-15 phút. Không nên bóp quá mạnh hoặc quá nhẹ để tránh làm tổn thương mạch máu hoặc không ngăn được máu chảy.
– Bước 3: Áp một miếng băng gạc hoặc khăn sạch lên mũi để hút máu. Thay băng gạc hoặc khăn khi thấy ẩm. Không nên xé băng gạc ra khỏi mũi vì sẽ làm rách vết cắt và làm máu chảy lại.
– Bước 4: Nếu sau 15 phút mà máu vẫn chảy, bạn có thể bóp tiếp lỗ mũi trong 10 phút nữa. Bạn cũng có thể áp một túi đá lên sống mũi để làm co mạch máu và giảm chảy máu.
– Bước 5: Nếu sau 30 phút mà máu vẫn không ngừng, nên đến bệnh viện để được kiểm tra và điều trị. Có thể bạn bị viêm xoang, polyp mũi, hay u xơ tử cung, những bệnh lý có thể gây chảy máu cam kéo dài.
2. Chảy máu cam nên uống gì?
Ngoài việc áp lực và nâng đầu cao để cầm máu, bạn cũng nên uống đủ nước và bổ sung một số loại nước sau để giúp hồi phục nhanh hơn:
– Nước chanh: Nước chanh giàu vitamin C, giúp tăng cường hệ miễn dịch và làm sạch máu. Bạn có thể pha nước chanh với mật ong hoặc đường để tăng hương vị và giảm cay.
– Nước cam: Nước cam cũng giàu vitamin C và các chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ niêm mạc mũi và ngăn ngừa viêm nhiễm. Bạn nên uống nước cam tươi ép, không có đường hoặc chất bảo quản.
– Nước dừa: Nước dừa có tác dụng giải khát, thanh nhiệt và bổ sung khoáng chất cho cơ thể. Nước dừa cũng có chứa vitamin K, giúp máu đông và ngăn chảy máu.
– Nước rau má: Nước rau má có tính mát, giúp thanh lọc máu và làm dịu niêm mạc mũi. Bạn có thể ép nước rau má với chanh hoặc táo để tăng hiệu quả.
– Nước hạt sen: Nước hạt sen có chứa tanin, một chất có khả năng làm co các mao mạch máu và giảm chảy máu. Có thể luộc hạt sen với đường phèn hoặc mật ong để uống hàng ngày.
Ngoài ra, cũng nên tránh uống các loại nước có chứa cafein hoặc cồn, vì chúng có thể làm giãn các mao mạch máu và tăng nguy cơ chảy máu. Bên cạnh đó, tránh ăn các loại thực phẩm cay, nóng hoặc khó tiêu, vì chúng có thể kích thích niêm mạc mũi và gây viêm.
3. Lý do gọi là chảy máu cam?
Từ cam ở đây có nghĩa là “ngọt” và dùng để chỉ tình trạng chảy máu do một căn bệnh thường được gọi là “bệnh cam”. Bệnh này thường xảy ra ở trẻ em. Nguyên nhân là do trẻ thường thích ăn nhiều đồ ngọt. Và con trẻ không có thói quen súc miệng sau mỗi bữa ăn. Đây là tiền đề tốt cho các tác nhân gây viêm họng, mũi, lưỡi, niêm mạc miệng, răng, nướu…
Khi niêm mạc mũi bị viêm, nó sưng lên và bị tắc. Khi các mao mạch ở niêm mạc mũi bị viêm, các sợi trở nên giòn và dễ gãy. Mặt khác, thời tiết khô lạnh từ mùa thu đến đầu mùa đông khiến các mao mạch co lại, gây chảy máu hay còn gọi là “chảy máu cam”. Tất nhiên, nó xảy ra thường xuyên hơn ở những trẻ có sức đề kháng kém và trong tình trạng cơ thể thiếu các vitamin liên quan đến tính thấm của thành mạch máu, chẳng hạn như: Vitamin C, P, K…các chất góp phần hình thành thành mạch máu dẻo dai và bền bỉ.
4. Chảy máu cam nên ăn gì?
Để phòng ngừa và điều trị chảy máu cam, ngoài việc uống, bạn nên bổ sung các thực phẩm có tính mát, giàu vitamin K, vitamin C và sắt vào chế độ ăn uống. Một số thực phẩm tốt cho người bị chảy máu cam là:
– Chè đỗ đen: Đỗ đen có tác dụng thanh nhiệt giải độc, bổ thận, bổ tim và ngăn ngừa thiếu máu. Bạn có thể nấu chè đỗ đen với đường phèn và ăn hàng ngày để cải thiện tình trạng chảy máu cam.
– Các loại rau xanh: Rau xanh là nguồn cung cấp vitamin K dồi dào. Vitamin K giúp máu đông tốt hơn và ngăn ngừa chảy máu. Nên ăn nhiều rau xanh như bông cải xanh, cải bó xôi, cải xoăn, măng tây…
– Các loại trái cây: Trái cây là nguồn cung cấp vitamin C phong phú. Vitamin C giúp tăng cường sức đề kháng, bảo vệ niêm mạc mũi và làm cho các mạch máu chắc khỏe hơn. Có thể ăn nhiều trái cây như cam, quýt, kiwi, đu đủ….
– Các loại thực phẩm giàu sắt: Là khoáng chất quan trọng cho quá trình hình thành hồng cầu, thiếu sắt có thể gây ra thiếu máu và chảy máu. Có thể bổ sung sắt bằng các thực phẩm như các loại hải sản: tôm, cua, ngao…; các loại thịt đỏ: thịt bò, thịt vịt… hay các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt…
5. Nguyên nhân bị chảy máu cam:
5.1. Vật lạ mắc kẹt trong mũi:
Hiện tượng chảy máu cam có thể xảy ra nếu có dị vật lọt vào mũi. Điều này phổ biến hơn ở trẻ nhỏ có xu hướng khám phá và cho đồ chơi cũng như đồ vật vào miệng, mũi và tai. Các đồ vật như đồ chơi nhỏ, sỏi, tẩy, viên bi và thậm chí cả thức ăn có thể dễ dàng gây chảy máu cam nếu chúng lọt vào mũi của con bạn. Người lớn phải cẩn thận khi trẻ em chơi cùng nhau.
Những người mắc bệnh tim (rung nhĩ, rối loạn nhịp tim) thì dùng thuốc chống đông máu (hay nói là thuốc làm loãng máu) mục đích là để làm giảm hình thành cục máu đông. Mặc dù vậy, thuốc chống đông máu có thể làm nguy cơ chảy máu cam tăng cao. Một số loại thuốc không kê đơn, chẳng hạn như thuốc kháng tiểu cầu và aspirin, cũng có thể làm thay đổi khả năng đông máu của máu, gây chảy máu cam hoặc khiến chúng khó cầm hơn.
5.2. Tình trạng sức khỏe:
Chảy máu cam là tình trạng máu chảy ra từ mũi, thường do các mạch máu nhỏ ở niêm mạc mũi bị vỡ. Có nhiều nguyên nhân có thể gây chảy máu cam, trong đó một số là do các tình trạng sức khỏe tiềm ẩn. Dưới đây là một số tình trạng sức khỏe tiềm ẩn có thể là nguyên nhân gây chảy máu cam:
– Bệnh tiểu đường: Bệnh tiểu đường là tình trạng đường huyết cao do cơ thể không sản xuất hoặc sử dụng insulin hiệu quả. Bệnh tiểu đường có thể gây tổn thương các mạch máu nhỏ ở niêm mạc mũi, làm cho chúng dễ bị vỡ và chảy máu. Ngoài ra, căn bệnh này cũng làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, dễ bị nhiễm trùng ở mũi và xoang.
– Bệnh động mạch ngoại biên: Bệnh động mạch ngoại biên (PAD) là hiện tượng các động mạch ngoại biên ở chân, cánh tay và dạ dày bị thu hẹp, làm giảm lượng máu được bơm cũng như giảm lưu lượng máu. Bệnh động mạch ngoại biên có thể gây huyết áp cao, làm tăng áp lực trong các mạch máu ở niêm mạc mũi và gây chảy máu.
– Bỏng: Tổn thương da do nhiệt, hóa chất hoặc điện được gọi là điện. Bỏng dẫn đến viêm và sưng ở niêm mạc mũi, làm cho các mạch máu dễ bị vỡ và chảy máu. Đặc biệt, bỏng do hơi nóng hoặc khói có thể gây tổn thương đường hô hấp và niêm mạc mũi.
– Viêm phổi: Viêm phổi là viêm nhiễm phổi do vi khuẩn, virus hoặc nấm gây ra. Viêm phổi có thể gây ho khan hoặc có đờm, sốt, khó thở và đau ngực cũng như gây viêm niêm mạc mũi, làm cho các mạch máu bị kích ứng và chảy máu.
5.3. Khi không khí khô:
Không khí lạnh hoặc khô có thể làm khô niêm mạc mũi, khiến nó bị nứt và chảy máu. Trong trường hợp này, sử dụng máy tạo độ ẩm có thể làm giảm độ khô trong phòng và sử dụng thuốc xịt mũi để làm ẩm lỗ mũi có thể ngăn ngừa chảy máu cam.
Nếu chảy máu mũi, hãy ngồi xuống, nghiêng người về phía trước, bịt lỗ mũi ít nhất 10 phút, thở bằng miệng và dùng ay ấn trực tiếp để cầm máu. Nếu máu tiếp tục chảy sau 10 phút, bạn có thể cần đi khám bác sĩ. Sau khi máu đã ngừng chảy, hãy dùng nước muối hoặc thuốc mỡ bôi tại chỗ để làm ẩm bên trong mũi và tránh châm chích hoặc gãi mũi để tránh chảy máu cam tái phát. Nếu bạn bị chảy máu nhiều hơn một lần một tuần hoặc nếu bạn bị chảy máu nhiều lần, bạn nên đến gặp bác sĩ vì đó có thể là do một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng khác.
