Trong đa số các loại máy khi được sử dụng trong quá trình sản xuất đều không thể tránh khỏi việc phát sinh lỗi bavia. Cũng chính vì thế mà có thể nói bavia là một phần quan trọng không thể thiếu trong quá trình sản xuất, gia công. Chắc hẳn hiện nay vẫn còn nhiều người chưa hiểu rõ về thuật ngữ này.
Mục lục bài viết
1. Bavia là gì?
Ta hiểu về Bavia như sau:
Bavia thực chất được biết đến là những phần kim loại hay nhựa còn thừa, còn xuất hiện trên bề mặt sản phẩm được tạo thành.
Bavia trong thực tiễn được tạo ra do quá trình gia công đột dập, cắt gọt, tạo hình cho sản phẩm.
Ví dụ cụ thể như sau khi các chủ thể tiến hành việc dập khuôn thìa inox, phần viền xung quanh thường sắc nhọn, phần thừa đó chính là bavia của sản phẩm. Quá trình loại bỏ bavia thông thường xảy ra trên thực tế cũng sẽ rất mất thời gian và không được triệt để.
Ta hiểu về khử bavia như sau:
Quá trình cắt bỏ bavia ở cạnh biên của chi tiết gia công, thường được gọi là quá trình khử bavia. Quá trình cắt bỏ bavia được áp dụng trong các xưởng gia công kim loại từ hàng thế kỷ nay. Khi miếng kim loại được gia công, chẳng hạn cắt, gọt, khoan, khoét, tiện…ngoài ra có bavia nhựa từ máy ép nhựa, khi mà khuôn mẫu của các chủ thể đã làm không chính xác và nó đều để lại cạnh hoặc cạnh biên nhấp nhô không đều và hiện tượng này trong công nghiệp được gọi là ba via.
Khử bavia không chỉ cải thiện tính thẩm mỹ của sản phẩm mà còn ngăn chặn khả năng phát sinh các vấn đề an toàn. Bavia cũng tiềm ẩn khả năng gây ra các vấn đề phức tạp. Tính nghiêm trọng của các tình huống này phụ thuộc vào môi trường của chính các chi tiết gia công cụ thể.
Sự khử ba via diễn ra phổ biến trên thực tế và nhiều người vẫn xem đây chỉ là quy trình đơn giản, mọi điều đều có thể xảy ra. Trong những năm gần đây, các dụng cụ khử ba via mới đã được đưa vào sử dụng để nhằm làm cho quá trình khử ba via trở nên hiệu quả và kinh tế hơn.
2. Quá trình cắt bỏ bavia bằng tay và máy móc như thế nào?
Các công đoạn xử lý bavia dường như là bắt buộc đối với các loại sản phẩm được đột dập, cắt gọt để tạo hình. Việc thực hiện loại bỏ bavia như đã nói ở trên thông thường rất mất thời gian và không triệt để. Chính vì vậy các nhà sản xuất luôn mong muốn tìm một phương pháp để giải quyết hiệu quả vấn đề này.
2.1. Quá trình cắt bỏ ba via bằng tay:
Theo truyền thống, đa số các quá trình khử ba via đều được thực hiện và nó đều thông qua việc sử dụng công cụ khử ba via cầm tay đơn giản. Chẳng hạn cụ thể như loại có lưỡi cong, loại có lưỡi cong này sẽ cho phép loại bỏ nhanh ba via có thể thấy được bằng mắt thường. Hoặc có thể sử dụng giấy nhám để chà lên bề mặt nhằm mục đích để có thể khử bavia. Tuy đây là phương pháp xuất hiện lâu đời, nhưng nó cũng sẽ gặp khó khăn nếu chi tiết gia công có các bề mặt phức tạp hoặc khó tiếp cận. Ngoài ra, có thể không khả thi với các chi tiết lớn hoặc chi tiết được chế tạo từ vật liệu khó gia công.
Trong những trường hợp đó thì có thể phải sử dụng trang thiết bị khử ba via hiện đại hơn. Nói chung, ta nhận thấy rằng, sẽ có thể là quá sớm khi nói về loại trang thiết bị đó. Mà không đặt câu hỏi liệu môi trường gia công ngày nay có nhận thức một cách đầy đủ yêu cầu giảm ba via hình thành trong quá trình gia công hay không hay có thể xem xét khả năng các dụng cụ cắt khả dụng làm giảm sự hình thành ba via đến mức độ nào. Nói tóm lại thì mục tiêu chính của khử ba via là làm cho bề mặt kim loại sạch và nó sẽ không chứa các vết lồi, lõm.
2.2. Khử bavia bằng cách phun hạt mài mòn, gia công:
Dưới góc độ này, có thể xem xét các quy trình cắt gọt kim loại phi truyền thống. Gia công bằng cách phun hạt mài mòn, gia công bằng hóa học, gia công với siêu âm và cắt bằng tia nước thực chất chính là một số phương pháp cắt gọt kim loại phi truyền thống. Gia công bằng cách phun hạt mài mòn, gia công bằng hóa học, gia công với siêu âm và cắt bằng tia nước đã xuất hiện từ thập niên 1960, việc gia công bằng cách phun hạt mài mòn, gia công bằng hóa học, gia công với siêu âm và cắt bằng tia nước cho phép tiết kiệm nhiều giờ khử bavia.
Các quy trình gia công bằng cách phun hạt mài mòn, gia công bằng hóa học, gia công với siêu âm và cắt bằng tia nước phi truyền thống này nổi tiếng là tạo ra các cạnh biên gia công chất lượng cao không có ba via.
Tuy nhiên, một số phương pháp, chẳng hạn như gia công hóa học cũng sẽ có thể ảnh hưởng xấu đến môi trường, chính vì thể mà gia công hóa học hiện nay vẫn chưa được sử dụng rộng rãi.
Trái lại, dụng cụ cắt chất lượng cao trong phạm vi gia công truyền thốn đã được sáng chế trong thập niên vừa qua, đã có tác dụng tốt và các sản phẩm này cũng cho phép ngăn chặn sự hình thành ba via.
Có lẽ chưa có cải tiến nào về cắt gọt có ý nghĩa hơn so với dụng cụ cắt với mảnh chắp carbide thay thế. Các mũi dao cắt này, có thể dễ dàng thay thế đảm bảo cho lưỡi dao luôn luôn sắc và giảm rõ rệt khả năng hình thành bavia.
2.3. Tìm hiểu về khử ba via trong thời kỳ mới:
Cho đến giai đoạn hiện nay, dù công nghệ hiện đại phát triển tới đâu và các tiến độ trong quy trình gia công cắt gọt và các quy trình gia công khác có khác biệt ra sao thì ba via vẫn tồn tại. Cũng chính bởi vì thế mà đã làm cho quá trình khử ba via ngày nay cũng quan trọng như trong các thời kỳ trước.
Theo sách trắng có tựa đề sau đây “Các nỗ lực ba via của bạn làm thay đổi thế giới” của LaRou K Gillespie. Hiện có tổng cộng 117 quy trình khử ba via, trong giai đoạn 1917 đến 1973. Và, vào năm 2000, thì đã có hơn 1000 công ty chuyên chế tạo và cung cấp dịch vụ và sản phẩm khử ba via.
Ba quy trình khử ba via chuyên biệt cũng được coi là đóng góp chính cho thời kỳ mới. Và, đó chính là thời kỳ tăng cường hiệu suất khử ba via. Bao gồm khử ba via bằng bàn chải máy, đánh bóng khối và khử ba via với robot. Cả ba đều có ưu thế riêng và cũng dựa vào các ưu thế này đã làm cho chúng trở thành công đoạn không thể thiếu trong quy trình sản xuất ngày nay.
Trên máy khử ba via bằng bàn chải. Các bàn chải gắn trên trục quay để nhằm mục đích từ đó sẽ có thể loại bỏ ba via và làm sạch bề mặt chi tiết gia công. Điều này thường cho phép giảm thời gian khử ba via khi so với phương pháp khử ba via thủ công. Nhưng yêu cầu các chủ thể là những người vận hành dịch chuyển chi tiết tới – lui dọc theo bàn chải quay.
Trong những năm gần đây, sử dụng bàn chải đĩa lông cứng thay cho bàn chải dây (thép) và sử dụng bàn chải đĩa lông cứng thay cho bàn chải dây cũng đã cho phép có thể giảm áp suất cần thiết từ phía các chủ thể là những đối tượng người vận hành, làm giảm rung động truyền qua tay các đối tượng người vận hành.
2.4. Khử bavia bằng robot:
Khử bavia bằng robot cũng khác với bàn chải máy khử ba via. Khử bavia bằng robot thì việc đánh bóng khối không yêu cầu các chủ thể là những đối tượng người vận hành nắm giữ chi tiết gia công trong khi khử ba via. Quy trình khử bavia bằng robot này có tính tự động hóa cao hơn. Các chi tiết gia công được đưa vào thông qua quá trình cơ học cho phép đạt được độ bong bề mặt cao. Tuy chi phí các máy khử ba via này trên thực tế cũng hơi cao, nhưng việc khử bavia bằng robot lại giúp tiết kiệm về thời gian sẽ giúp thu hồi vốn nhanh. Hiện nay loại máy móc này rất phổ biến trong các nhà máy chế tạo chi tiết kim loại vfa được dùng cho các ứng dụng trong lĩnh vực y khoa, quốc phòng và quang học.
Cũng giống như các quy trình gia công kim loại khác. Khử bavia hiện đang hướng sang robot để có thể từng bước giải quyết vấn đề thiếu hụt nguồn lao động. Sử dụng robot trong khử ba via cũng không khác gì so với việc sử dụng robot trong các quá trình khác. Tuy nhiên, các robot khử ba via còn hữu dụng theo ý nghĩa đó là sử dụng robot trong khử ba via có khả năng vận chuyển và khử ba via cho các chi tiết tương đối khó với công nhân vận hành. Chẳng hạn nóng, nặng, có các cạnh sắc… Ngoài ra robot còn có ưu thế về tính ổn định và độ chính xác cao. Việc sử dụng robot trong khử ba via đã góp phần quan trọng trong thực tế và từ đó giúp cho quá trình khử ba via trở nên nhanh chóng, chính xác và có tính thẩm mỹ cao hơn.
