Bảng âm vần theo chương trình GDCN và VNEN chuẩn

1. Bảng âm vần theo chương trình GDCN:

1.1. Quy luật đánh vần – Đánh vần từ âm vị nhỏ nhất:

BẢNG ÂM VẦN THEO CHƯƠNG TRÌNH CÔNG NGHỆ GIÁO DỤC

a, ă, â, b, ch, e, ê, g, h, i, kh, l, m, n, ng, ngh, nh, o, ô, ơ, ph, s, t, th, u, ư, v, x, y

Riêng các âm: gi; r; d đều đọc là “dờ” nhưng cách phát âm khác nhau.

c; k; q đều đọc là “cờ”

Vần	Cách đọc	Vần	Cách đọc
gì	gì – gi huyền gì	uôm	uôm – ua – m – uôm
iê, yê, ya	đều đọc là ia	uôt	uôt – ua – t – uôt
uô	đọc là ua	uôc	uôc – ua – c – uôc
ươ	đọc là ưa	uông	uông – ua – ng – uông
iêu	iêu – ia – u – iêu	ươi	ươi – ưa – i – ươi
yêu	yêu – ia – u – yêu	ươn	ươn – ưa – n – ươn
iên	iên – ia – n – iên	ương	ương – ưa – ng – ương
yên	yên – ia – n – yên	ươm	ươm – ưa – m – ươm
iêt	iêt – ia – t – iêt	ươc	ươc – ưa – c – ươc
iêc	iêc – ia – c – iêc	ươp	ươp – ưa – p – ươp
iêp	iêp – ia – p – iêp	oai	oai – o- ai- oai
yêm	yêm – ia – m – yêm	oay	oay – o – ay – oay
iêng	iêng – ia – ng – iêng	oan	oan – o – an – oan
uôi	uôi – ua – i – uôi	oăn	oăn – o – ăn – oăn
uôn	uôn – ua – n – uôn	oang	oang – o – ang – oang
uyên	uyên – u – yên – uyên	oăng	oăng – o – ăng – oăng
uych	uych – u – ych – uych	oanh	oanh – o – anh – oanh
uynh	uynh – u – ynh – uynh	oach	oach – o – ach – oach
uyêt	uyêt – u – yêt – uyêt	oat	oat – o – at – oat
uya	uya – u – ya – uya	oăt	oăt – o – ăt – oăt
uyt	uyt – u – yt – uyt	uân	uân – u – ân – uân
oi	oi – o – i – oi	uât	uât – u – ât – uât

Các âm:

i, ai, ôi, ơi, ui, ưi, ay, ây, eo, ao, au, âu, iu, êu, ưu, on, an, ăn, ân, ơn, ưn, ôn, in, un, om, am ăm, âm, ôm, ơm, êm, em, im, um, ot, at, ăt, ât, ôt, ơt, et, êt, ut, ưt, it (Vẫn phá tâm như cũ)

1.2. Một số tiếng đọc khác “Luật xưa”:

Tiếng	Cách đọc	Ghi chú
dơ	dơ – dờ – ơ – dơ	Đọc nhẹ
giơ	giơ – giờ – ơ – giờ	Đọc nặng hơn một chút
giờ	giờ – giơ – huyền – giờ
rô	rô – rờ – ô – rô	Đọc rung lưỡi
kinh	cờ – inh – kinh	Luật CT: âm “cờ” đứng trước i viết bằng chữ “ca”
quynh	Quynh – cờ – uynh – quynh	Luật CT: âm “cờ” đứng trước âm đệm phải viết bằng chữ “cu” và âm đệm viết bằng chữ u.
qua	Qua – cờ – oa – qua	Luật CT: như trên

Lưu ý: Trên đây là tên âm để dạy học sinh lớp 1, còn khi đọc tên của 29 chữ cái thì vẫn đọc như cũ.

Chữ cái	Tên chữ cái	Chữ cái	Tên chữ cái
a	a	n	en – nờ
ă	á	o	o
â	ớ	ô	ô
b	bê	ơ	ơ
c	xê	p	pê
d	dê	q	quy
đ	đê	r	e – rờ
e	e	s	ét – sì
ê	ê	t	tê
g	giê	u	u
h	hát	ư	ư
i	i	v	vê
k	ca	x	ích – xì
l	e – lờ	y	y – dài
m	em – mờ

Tiếng	Cách đọc	Ghi chú
Dơ	Dờ – ơ – dơ
Giơ	Giờ – ơ – dơ	Đọc là “dờ” nhưng có tiếng gió.
Giờ	Giơ – huyền – giờ	Đọc là “dờ” nhưng có tiếng gió.
Rô	Rờ – ô – rô
Kinh	Cờ – inh – kinh
Quynh	Cờ – uynh – quynh
Qua	Cờ – oa – qua
Quê	Cờ – uê – quê
Quyết	Cờ – uyêt – quyêt   Quyêt – sắc quyết
Bà	Bờ – a ba, Ba – huyền – bà
Mướp	ưa – p – ươp   mờ – ươp – mươp Mươp – sắc – mướp	(Nếu các con chưa biết đánh vần ươp thì mới phải đánh vần từ ưa – p – ươp)
Bướm	ưa – m – ươm   bờ – ươm – bươm Bươm – sắc – bướm
Bướng	bờ – ương – bương   Bương – sắc – bướng
Khoai	Khờ – oai – khoai
Khoái	Khờ – oai – khoai   Khoai – sắc – khoái
Thuốc	Ua – cờ- uốc   thờ – uôc – thuôc Thuôc – sắc – thuốc
Mười	Ưa – i – ươi-   mờ – ươi – mươi Mươi – huyền – mười
Buồm	Ua – mờ – uôm – bờ – uôm – buôm   Buôm – huyền – buồm.
Buộc	Ua – cờ – uôc   bờ – uôc – buôc Buôc – nặng – buộc
Suốt	Ua – tờ – uôt – suôt   Suôt – sắc – suốt
Quần	U – ân – uân cờ – uân – quân   Quân – huyền – quần.
Tiệc	Ia – cờ – iêc – tờ – iêc – tiêc   Tiêc – nặng – tiệc.
Thiệp	Ia – pờ – iêp thờ – iêp – thiêp   Thiêp – nặng – thiệp
Buồn	Ua – nờ – uôn – buôn   Buôn – huyền – buồn.
Bưởi	Ưa – i – ươi – bươi   Bươi – hỏi – bưởi.
Chuối	Ua – i – uôi – chuôi   Chuôi – sắc – chuối.
Chiềng	Ia – ngờ – iêng – chiêng   Chiêng – huyền – chiềng.
Giềng	Ia – ngờ – iêng – giêng   Giêng – huyền – giềng	Đọc gi là “dờ” nhưng có tiếng gió
Huấn	U – ân – uân – huân   Huân – sắc – huấn.
Quắt	o – ăt – oăt – cờ – oăt – quăt.   Quăt – sắc – quắt
Huỳnh	u – ynh – uynh – huynh   huynh – huyền – huỳnh
Xoắn	O – ăn – oăn – xoăn   Xoăn – sắc – xoắn
Thuyền	U – yên – uyên – thuyên   Thuyên – huyền – thuyền.
Quăng	O – ăn – oăng – cờ – oăng – quăng.
Chiếp	ia – p – iêp – chiêp   Chiêm – sắc – chiếp
Huỵch	u – ych – uych – huych   huych – nặng – huỵch.
Xiếc	ia – c – iêc – xiêc   xiêc – sắc – xiếc

2. Bảng âm vần theo chương trình VNEN:

a, ă, â, b, ch, e, ê, g, h, I, kh, I, m, n, ng, ngh, nh, o, ô, ơ, ph, s, t, th, u, ư, v, x, y

Riêng các âm: gi; r; d đều đọc là “dờ” nhưng cách phát âm khác nhau

c; k; q đều đọc là “cờ”

Vần	Cách đọc	Vần	Cách đọc
gì	gì – gi huyền gì	uôm	uôm – ua – m – uôm
iê, yê, ya	đều đọc là ia	uôt	uôt – ua – t – uôt
uô	đọc là ua	uôc	uôc – ua – c – uôc
ươ	đọc là ưa	uông	uông – ua – ng – uông
iêu	iêu – ia – u – iêu	ươi	ươi – ưa – i – ươi
yêu	yêu – ia – u – yêu	ươn	ươn – ưa – n – ươn
iên	iên – ia – n – iên	ương	ương – ưa – ng – ương
yên	yên – ia – n – yên	ươm	ươm – ưa – m – ươm
iêt	iêt – ia – t – iêt	ươc	ươc – ưa – c – ươc
iêc	iêc – ia – c – iêc	ươp	ươp – ưa – p – ươp
iêp	iêp – ia – p – iêp	oai	oai – o- ai- oai
yêm	yêm – ia – m – yêm	oay	oay – o – ay – oay
iêng	iêng – ia – ng – iêng	oan	oan – o – an – oan
uôi	uôi – ua – I – uôi	oăn	oăn – o – ăn – oăn
uôn	uôn – ua – n – uôn	oang	oang – o – ang – oang
uyên	uyên – u – yên – uyên	oăng	oăng – o – ăng – oăng
uych	uych – u – ych – uych	oanh	oanh – o – anh – oanh
uynh	uynh – u – ynh – uynh	oach	oach – o – ach – oach
uyêt	uyêt – u – yêt – uyêt	oat	oat – o – at – oat
uya	uya – u – ya – uya	oăt	oăt – o – ăt – oăt
uyt	uyt – u – yt – uyt	uân	uân – u – ân – uân
oi	oi – o – I – oi	uât	uât – u – ât – uât

Các âm:

oi, ai, ôi, ơi, ui, ưi, ay, ây, eo, ao, au, âu, iu, êu, ưu, on, an, ăn, ân, ơn, ưn, ôn, in, un, om, am, ăm, âm, ôm, ơm, êm, e, im, um, ot, at, ăt, ât, ôt, ơt, et, êt, ut, ưt, it (vẫn phát âm như cũ).

3. Đánh vần theo sách giáo khoa cải cách giáo dục:

3.1. Phân biệt tên gọi chữ cái và âm đọc chữ cái:

Nhiều bạn nhầm lẫn giữa tên gọi chữ cái và âm đọc chữ cái.

Chẳng hạn: Chữ b, tên gọi là “bê”, âm đọc là “bờ”. Để nhớ và phân biệt tên gọi và âm đọc có thể dùng câu sau:

Chữ “bê” (b) em đọc là “bờ”

Chữ “xê” (c) em đọc là “cờ”, chuẩn không?

Đặc biệt có 3 chữ cái c (xê), k (ca), q (quy) đều đọc là “cờ”. Theo thầy Trần Mạnh Hưởng thì chữ q không gọi tên là “cu” nữa mà gọi tên là “quy”.

3.2. Đặc điểm ngữ âm và đặc điểm chữ viết của Tiếng Việt:

Tiếng Việt là một ngôn ngữ với đặc điểm đa dạng và phong phú. Trong việc dạy học Học vần, việc hiểu rõ về cấu trúc âm tiết và ngữ âm là vô cùng quan trọng. Ngữ âm trong Tiếng Việt có nhiều thanh điệu khác nhau, gồm ba thanh: huyền, sắc, hỏi, ngã và nặng. Mỗi thanh điệu đều ảnh hưởng đến ý nghĩa của từ, làm cho việc phân biệt các từ trở nên linh hoạt và phong phú hơn.

Trong việc dạy Học vần, việc tập trung vào từng âm tiết với nghĩa của nó giúp học sinh hiểu rõ hơn về cách từng âm tiết tạo nên từ và ý nghĩa của chúng. Ví dụ, từ “mèo” và “mạo” có cùng âm “m”, nhưng khác biệt về nghĩa do vần tiếp theo.

Cấu tạo của âm tiết Tiếng Việt rất chặt chẽ và có tổ chức. Phụ âm đầu, vần và thanh kết hợp với nhau tạo nên những tiếng có ý nghĩa. Vần, như “a”, “e”, “o”,… đóng vai trò quan trọng trong cách ghép từ, hình thành ý nghĩa cho từng âm tiết.

Quá trình học vần Tiếng Việt không chỉ giúp học sinh biết cách đọc, viết mà còn giúp họ hiểu sâu hơn về cấu trúc ngôn ngữ. Điều này giúp tạo nên nền tảng vững chắc cho việc học và sử dụng ngôn ngữ Tiếng Việt sau này.

3.3. Cách đánh vần 1 tiếng:

Ta thấy 1 tiếng đầy đủ có 3 thành phần: âm đầu – vần – thanh, bắt buộc phải có: vần – thanh, có tiếng không có âm đầu.

Ví dụ 1. Tiếng an có vần “an” và thanh ngang, không có âm đầu. Đánh vần: a – nờ – an.

Ví dụ 2. Tiếng ám có vần “am” và thanh sắc, không có âm đầu. Đánh vần: a – mờ – am – sắc – ám.

Ví dụ 3. Tiếng bầu có âm đầu là “b”, có vần “âu” và thanh huyền. Đánh vần: bờ – âu – bâu – huyền – bầu.

Ví dụ 4. Tiếng nhiễu có âm đầu là “nh”, có vần “iêu” và thanh ngã. Đánh vần: nhờ – iêu – nhiêu – ngã – nhiễu.

Chú ý: Vần đầy đủ có âm đệm, âm chính và âm cuối.

Ví dụ 5. Tiếng Nguyễn có âm đầu là “ng”, có vần “uyên” và thanh ngã. Vần “uyên” có âm đệm là “u”, âm chính là “yê”, âm cuối là “n”. Đánh vần “uyên” là: u – i – ê – nờ – uyên hoặc u – yê(ia) – nờ – uyên. Đánh vần “Nguyễn” là: ngờ – uyên – nguyên – ngã – nguyễn.

Ví dụ 6. Tiếng yểng, không có âm đầu, có vần “yêng” và thanh hỏi. Vần “yêng” có âm chính “yê”, âm cuối là “ng”. Đánh vần: yêng – hỏi – yểng.

Ví dụ 7. Tiếng bóng có âm đầu là “b”, vần là “ong” và thanh sắc. Đánh vần vần “ong”: o – ngờ – ong. Đánh vần tiếng “bóng”: bờ – ong – bong – sắc – bóng.

Ví dụ 8. Tiếng nghiêng có âm đầu là “ngh”, có vần “iêng” và thanh ngang. Vần “iêng” có âm chính “iê” và âm cuối là “ng”. Đánh vần tiếng nghiêng: ngờ – iêng – nghiêng. Đây là tiếng có nhiều chữ cái nhất của tiếng Việt.

Ví dụ 9. Với từ có 2 tiếng Con cá, ta đánh vần từng tiếng: cờ – on – con – cờ – a – ca – sắc – cá.

Ví dụ 10. Phân biệt đánh vần “da” (trong da thịt) và “gia” (trong gia đình).

“da”: dờ -a-da.

“gia” có âm hoàn toàn như “da” nhưng vì lợi ích chính tả được đánh vần là: gi (đọc là di)-a-gia.