Bản cáo trạng là gì? Nội dung bản cáo trạng gồm những gì?

Trong quá trình giải quyết vụ án hình sự, các cơ quan tiến hành tố tụng trong đó Viện kiểm sát nhân dân phải tiến hành các hành vi tố tụng nhằm thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo quy định. Viện kiểm sát nhân dân là cơ quan có chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trong tố tụng hình sự để bảo đảm mọi hành vi phạm tội phải được phát hiện nhanh chóng, kịp thời, đầy đủ và xử lý công minh, đúng pháp luật từ đó lập ra bản cáo trạng để đưa người có tội ra trước pháp luật và chịu sự trừng phạt nghiêm minh. Vì thế công ty Luật Dương Gia xin phân tích làm rõ hơn cho bạn đọc hiểu những nội dung liên quan đến bản cáo trạng của Viện Kiểm Sát nhân dân cũng như làm rõ hơi mỗi quan hệ giữa hai cơ quan nhà nước này.

1. Khái niệm cáo trạng? Bản cáo trạng là gì? 

Bản cáo trạng là văn bản pháp lý của Viện Kiểm Sát soạn ra với nội dung là những căn cứ cụ thể dựa trên cơ sở pháp luật Việt Nam để từ đó truy tố bị can ra trước tòa án.

2. Hình thức của một bản cáo trạng

– Một Bản cáo trạng phải ghi rõ diễn biến hành vi phạm tội; những chứng cứ xác định hành vi phạm tội của bị can, thủ đoạn, động cơ, mục đích phạm tội, tính chất, mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra; việc áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế; những tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, đặc điểm nhân thân của bị can; việc thu giữ, tạm giữ tài liệu, đồ vật và việc xử lý vật chứng; nguyên nhân và điều kiện dẫn đến hành vi phạm tội và tình tiết khác có ý nghĩa đối với vụ án.

– Phần kết luận của bản cáo trạng ghi rõ tội danh và điều, khoản, điểm của Bộ luật hình sự được áp dụng.

– Bản cáo trạng phải ghi rõ ngày, tháng, năm ra cáo trạng; họ tên, chức vụ và chữ ký của người ra bản cáo trạng.

3. Thẩm quyền ra bản cáo trạng đối với bị can và vụ án

Theo căn cứ Bộ luật tố tụng hình sự 2015 ta thấy Viện Kiểm sát là cơ quan duy nhất được pháp luật hiện hành trao cho thẩm quyền ban hành bản cáo trạng, đối tượng của bản cáo trạng: là những hành vi vi phạm pháp luật của bị can, về nội dung bản cáo trạng phải dựa vào bản kết luận điều tra nếu viện kiểm sát chưa nhận thấy đầu đủ căn cứ có thể yêu cầu cơ quan điều tra hợp tác cung cấp thêm hoặc sẽ tự mình tìm hiều sau đó đưa ra bản cáo trạng.

Trong thời hạn 3 ngày kể từ ngày ra bản cáo trạng, viện kiểm sát phải chuyển hồ sơ vụ án và chuyển bản cáo trạng cho Tòa án để chuẩn bị đưa vụ án ra xét xử.

4. Mối liên hệ giữa bản kết luận điều tra và bản cáo trạng

Nếu bản kết luận điều tra do Cơ quan cảnh sát điều tra ban hành sau khi kết thúc thời hạn điều tra vụ án thì bản cáo tráng là hệ quả sau khi Viện Kiểm sát nhân dân nhận được bản kết luận điều tra và văn bản đề nghị khởi tố vụ án, khởi tố bị can của Cơ quan điều tra.

Vì vậy, nếu quá trình điều tra , điều tra viên không thu thập được đầy đủ chứng cứ để kết luận điều tra thì Viện Kiểm sát sẽ không thực hiện việc buộc tội bằng bản cáo trạng mà phải yêu cầu cơ quan cảnh sát điều tra điều tra bổ sung, tạm đình chỉ hoặc đình chỉ điều tra theo quy định của pháp luật.

Trường hợp bị trả hồ sơ điều tra bổ sung, bản kết luận điều tra không đủ căn cứ để Viện Kiểm sát ra cáo trạng, thì Cơ quan cảnh sát điều tra có trách nhiệm thực hiện các yêu cầu, quyết định tố tụng của Viện Kiểm Sát, có quyền kiến nghị với Viện Kiểm Sát cấp trên trực tiếp nếu không nhất trí tuy nhiên vẫn phải thực hiện yêu cầu tố tụng bổ sung. 

Xem thêm: Hỏi về cáo trạng thiếu căn cứ

Trách nhiệm của Viện kiểm sát giám sát hoạt động điều tra của cơ quan cảnh sát điều tra. Quyền giám sát của viện kiểm sát có thể được thể hiện qua việc theo dõi, kiểm tra hoạt động điều tra của cơ quan cảnh sát điều tra hoặc ở mức độ cao hơn là viện kiểm sát xem xét phê chuẩn hoặc không phê chuẩn quyết định của cơ quan cảnh sát điều tra. Qua đó, viện kiểm sát sẽ xác định được hoạt động điều tra có đúng pháp luật, khách quan, chính xác, đầy đủ không.

Mặc dù VKS có quyền kiểm sát, giám sát hoạt động điều tra, tuy nhiên, Cơ quan cảnh sát điều tra cũng kiểm soát lại một số hoạt động tố tụng của viện kiểm sát trong giai đoạn khởi tố nhưng mức độ kiểm soát chỉ dừng ở hoạt động theo dõi, giám sát chứ không có quyền phê chuẩn, yêu cầu, hủy bỏ các quyết định trái pháp luật của viện kiểm sát.

Không có quyền trực tiếp bác bỏ, nhưng có quyền kiến nghị, đề xuất, cụ thể: Nếu phát hiện viện kiểm sát cùng cấp có hành vi, quyết định tố tụng không có căn cứ pháp luật thì cơ quan cảnh sát điều tra kiến nghị với viện kiểm sát để hủy bỏ, khắc phục; kiến nghị lên viện kiểm sát cấp trên trực tiếp có trách nhiệm xem xét, giải quyết và thông báo kết quả giải quyết cho cơ quan cảnh sát điều tra đã kiến nghị trong trường hợp VKS cùng cấp không đồng ý với kiến nghị của CQĐT.

Mối quan hệ pháp luật tố tụng hình sự giữa bản kết luận điều tra và bản cáo trạng là “hình thức hoá” mối quan hệ giữa Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát, thể hiện sự phân công, phối hợp và kiểm soát việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ giữa cơ quan cảnh sát điều tra và viện kiểm sát trong việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra các loại tội phạm thuộc thẩm quyền điều tra của cơ quan cảnh sát điều tra, nhằm bảo đảm cho hoạt động buộc tội của Nhà nước đối với các loại tội phạm này khách quan, chính xác, đúng pháp luật.

Từ những phân tích trên cho thấy giữa cơ quan cảnh sát điều tra và Viện Kiếm Sát  trong tố tụng hình sự có mối quan hệ tố tụng phân công, phối hợp về chức năng, nhiệm vụ, cơ bản rõ ràng, mạch lạc. Đây là cơ cơ để thực hiện cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước trong hoạt động khởi tố, điều tra vụ án hình sự.