Bài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên Tiểu học Module 6

1. Thuận lợi về văn hóa học đường ở Việt Nam:

• Nhận thấy giáo dục cộng đồng ngày càng trở nên tốt hơn, hầu hết các bậc cha mẹ đều quan tâm đến việc giáo dục con cái và coi đó là nhiệm vụ quan trọng nhất để xóa đói giảm nghèo.
• Khoa học công nghệ ngày càng phát triển như vũ bão và được ứng dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày, mang lại hiệu quả thiết thực, nhu cầu học hỏi ngày càng phải được đáp ứng. 
• Đẩy mạnh phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với các ban ngành, đoàn thể, hội phụ huynh nhà trường trong công tác chăm sóc, giáo dục trẻ tại địa phương.

2. Khó khăn về văn hóa học đường ở Việt Nam:

• Phụ huynh học sinh chưa biết những điểm mới của chương trình GDPT 2023.
• Một bộ phận nhân dân chưa nhận thức được hạn chế của việc học, chưa quan tâm đúng mức đến việc học của con em. 
• Tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến tâm lý, sinh hoạt và kinh tế của người dân.

3. Thực trạng văn hóa học đường ở Việt Nam hiện nay như thế nào?

Ở Việt Nam, với sự phát triển của nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa trong những năm gần đây, văn hóa tổ chức đã được xác định là một tiêu chí trong việc xây dựng Nghiệp vụ của các tổ chức chuyên ngành. Điều này cho thấy mặc dù khái niệm văn hóa tổ chức còn mới ở Việt Nam nhưng các tổ chức đã nhận thức được tầm quan trọng của điều này. Và hơn bất kỳ tổ chức nào trong xã hội, nhà trường phải là tổ chức có “hàm lượng” văn hóa cao nhất; là nơi hội tụ, kết tinh của văn hóa để tạo nên những chuẩn mực văn hóa của xã hội. 

Trong nền kinh tế thế giới hiện nay, nhất là sau khi Việt Nam gia nhập WTO với nhiều cơ hội và thách thức, mặt trái của kinh tế thị trường và hội nhập đã tác động rất lớn đến xã hội nói chung và giáo dục nói riêng. Bộ mặt văn hóa xã hội dần thay đổi và có nhiều biểu hiện suy đồi, tha hóa. 

Ngày nay, một bộ phận không nhỏ thanh thiếu niên đua nhau vui chơi, sa vào các tệ nạn xã hội, thực trạng bạo lực học đường đáng báo động; tinh thần nhà giáo sa sút nghiêm trọng, tình trạng không công bằng, gian lận trong thi cử, mua bán kết quả học tập không còn là chuyện xa lạ… Điển hình gần đây như vụ tiêu cực bỏ thi ở trường THPT Đồi Ngô – Bắc Giang, vụ án của Trường Cao đẳng Phát thanh – Truyền hình Trung ương I liên tục tung video bạo lực học đường với học sinh lên mạng, cảnh học sinh bạo lực, thậm chí đánh nhau dã man với bạn mà mình không quen biết… Tất cả những điều này đã để lại hậu quả đáng tiếc cho xã hội và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Một nền văn hóa học đường méo mó cũng có thể được nhìn thấy. Thực tế này đã xúc phạm đến lương tâm con người và đối với những nhà giáo chân chính thì đó hẳn là sự xúc phạm đến nhân phẩm và đạo đức nghề nghiệp, xúc phạm đến truyền thống “tôn sư trọng đạo” của dân tộc Việt Nam. Tuy nhiên, những gì chúng ta chứng kiến ​​chỉ là ba phần nổi của tảng băng trôi khổng lồ đầy tiêu cực trong ngành giáo dục.

Trong quá trình đổi mới đất nước, chúng ta chuyển sang nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa. Trong quá trình xây dựng và phát triển kinh tế đất nước, chúng ta nỗ lực tìm kiếm nhiều cơ hội và đạt được nhiều thành tựu to lớn về khoa học, công nghệ, kỹ thuật… nhưng lại chưa lường hết được những mặt trái của nền kinh tế thị trường để ngăn chặn nó. Điều này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến bộ mặt văn hóa – xã hội và để lại những hệ lụy khó lường cho nền giáo dục nước nhà. 

Mặt khác, việc dạy chữ, dạy người bị coi nhẹ; coi trọng số lượng hơn chất lượng. Để tạo ra một sản phẩm lao động cho xã hội, quả thực rất cần kiến ​​thức và kỹ năng của người học. Tuy nhiên, do cạnh tranh về sản phẩm và số lượng, chúng ta không quan tâm đến việc sản phẩm ra đời như thế nào cả. Xã hội cần đánh giá lại giá trị của sản phẩm, bao gồm cả việc cách thức người lao động có chân chính không, có vì mục tiêu con người hay không… hay nói cách khác là họ tạo ra như thế nào, sản phẩm đó có văn hóa hay không. Một công ty không thể kiếm lợi nhuận theo cách bất chấp đạo đức, một trường học không thể lấy kinh tế làm mục tiêu chính, và một nhân viên không thể tạo ra sản phẩm cho xã hội một cách vô văn hóa.

Đã đến lúc chúng ta phải chấn hưng nền giáo dục nước nhà. Trên thực tế, các nhà nghiên cứu đã tìm ra nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục. Xét từ góc độ quản lý cơ sở thực tiễn, xây dựng văn hóa nhà trường có ý nghĩa vô cùng quan trọng, bởi nhà trường là nền tảng, là tế bào của hệ thống giáo dục. Cũng như cơ thể con người, cơ thể chỉ có thể phát triển bình thường nếu có các tế bào khỏe mạnh.

4. Các đề xuất xây dựng văn hóa nhà trường:

4.1. Đối với cá nhân:

Cần xây dựng mô hình văn hóa Việt Nam theo hướng phát triển cân đối, hài hòa về trí lực, trí tuệ và thể lực. Trong đó lấy trí tuệ làm cơ sở phát triển nhân cách. Nếu thiếu kiến ​​thức, kỹ năng do nhu cầu công việc, người ta có thể học thêm, hoàn thiện để tiếp thu, nhưng thiếu đạo đức, lương tâm đen tối thì khó có thể hoàn thiện nhân cách. Chính vì thế cần phải chú trọng tu dưỡng chữ “tâm” – xem đó là cốt cách làm người. Người có lương tâm trong sáng  biết cảm nhận cái đẹp và hiểu đúng về nó, còn người bị cái đẹp điều khiển thì rất khó làm điều xấu. Nền văn hóa Việt Nam chúng ta có lối sống coi trọng tình cảm, coi trọng lễ nghĩa, tôn sư trọng đạo. Như vậy, việc phát huy mẫu nhân cách này cũng đồng thời phát huy lợi ích của bản sắc văn hóa Việt Nam. Mô hình nhân cách này phải được dạy cho tất cả học sinh, đặc biệt là cho chính giáo viên. Hơn hết, người thầy chính là nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến nhân cách của học sinh. Tình yêu thương và sự tận tụy với nghề dạy học của người thầy chính là bài học đạo đức thiết thực nhất và là cách truyền cảm hứng cho học trò hiệu quả nhất. 

4.2. Đối với tổ chức:

Các trường nên xây dựng quy chế văn hóa dựa trên triết lý của mình để củng cố phong cách, hệ thống giá trị và chuẩn mực đạo đức của nhà trường. Do đó, hãy hài hòa và định hướng hành vi của tất cả học sinh theo các giá trị và tiêu chuẩn đã xác định. 

Đầu tư địa điểm phù hợp với mô hình tổ chức văn hóa của nhà trường. Chính những yếu tố vật chất cũng tác động đến ý thức của con người như không gian, dụng cụ, quần áo… giúp cho cảm nhận dễ dàng vì những thứ hữu hình, khiến họ tin tưởng và gắn bó với nó hơn. 

Tạo điều kiện học tập, nghiên cứu cho cán bộ, giáo viên nhà trường, có cơ chế khuyến khích phù hợp để thực hiện văn hóa nhà trường.

4.3. Đối với cấp quản lý nhà nước:

Tiếp tục lãnh đạo và phát động phong trào “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Có thể khẳng định đây là một chủ trương hết sức đúng đắn và sáng suốt của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong môi trường giáo dục nước ta hiện nay. Tiếc rằng hiệu quả của phong trào này còn hạn chế, bởi nếu hiệu quả thì chúng ta đã không phải chứng kiến ​​thực trạng tiêu cực trong giáo dục như hiện nay. Sai lầm lớn nhất trong việc triển khai của các trường là còn quá hình thức. Bởi đây là công việc rất khó, đòi hỏi mỗi nhà trường phải hết sức quyết tâm, thực sự đổi mới, sáng tạo trong công việc. Mỗi trường đều có đặc điểm riêng, triết lý làm việc riêng. “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” cần cụ thể hóa trên cơ sở này. Do đó, việc tiếp tục chỉ đạo thực hiện phong trào của Bộ Giáo dục và Đào tạo cần trên cơ sở tổng kết, đánh giá và rút kinh nghiệm của giai đoạn thực hiện trước. Hơn hết, cần hướng dẫn các trường cụ thể các khâu kỹ thuật xây dựng phong trào này, để các trường cụ thể hóa nội dung, phát huy tính sáng tạo. Nếu chúng ta xây dựng một trường học hiệu quả, thân thiện với học sinh với những nội dung tích cực thì mỗi trường học ở Việt Nam sẽ là một trường học văn hóa. 

Vì vậy, việc xây dựng văn hóa học đường là hết sức cần thiết trong tình hình hiện nay. Điều này đòi hỏi sự vào cuộc của các cấp quản lý và hơn hết là sự chủ động, quyết tâm, cầu thị của các trường. Và hơn bao giờ hết chúng ta rất cần những người thầy thực sự, những con người dũng cảm và sáng suốt chống lại sự “xâm lăng văn hóa”. Việt Nam là một đất nước ngàn năm văn hiến, người Việt Nam có truyền thống cần cù lao động và coi trọng đạo lý. Hãy chung tay phát huy truyền thống dân tộc, giữ gìn bản sắc văn hóa nhân cách Việt Nam. 

THAM KHẢO THÊM:

• Bài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên Tiểu học Module 5
• Bài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên Tiểu học Module 7
• Bài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên Tiểu học Module 8