Dù lại bất cứ ai cũng nên được đối xử một cách bình đẳng, bởi vậy, việc thực hiện chương trình giáo dục hội nhập cho trẻ em rất quan trọng. Bài viết này chúng tôi sẽ giới thiệu đến các bạn bài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên GVMN module 21 để hiểu rõ hơn về vấn đề hội nhập của trẻ em khuyết tật.
Mục lục bài viết
1. Mục đích giáo dục hòa nhập trẻ mầm non khuyết tật:
- Tạo môi trường sống và học tập hòa nhập tốt nhất cho trẻ khuyết tật mầm non, tạo điều kiện thuận lợi để trẻ khuyết tật tham gia học tập với trẻ bình thường trong trường, lớp mầm non.
- Giáo dục hòa nhập là cơ hội để trẻ bình thường và trẻ khuyết tật hiểu đúng giá trị của nhau, xóa bỏ khoảng cách mặc cảm, xa lánh để trẻ có trách nhiệm với nhau hơn.
- Giúp trẻ khuyết tật học tập tại nhà với gia đình, không bị cách ly với môi trường sống vì trường mầm non hòa nhập có trách nhiệm nhận tất cả trẻ trong địa bàn trường, không phân biệt trẻ khuyết tật đi học
- Giúp trẻ khuyết tật học hỏi thêm từ bạn, giáo viên và nhà trường
- Thông qua lớp học hòa nhập, tất cả trẻ em, kể cả trẻ mẫu giáo và trẻ khuyết tật đều được phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách và chuẩn bị cho trẻ vào lớp một.
- Giáo dục hòa nhập mầm non còn có vai trò giúp trẻ khuyết tật được can thiệp sớm và hỗ trợ gia đình trẻ khuyết tật trong việc can thiệp sớm.
- Tổ chức các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ trong môi trường giáo dục bình thường, tạo cho mọi trẻ em mẫu giáo, kể cả trẻ khuyết tật đều có cơ hội bình đẳng được chăm sóc, giáo dục.
- Tạo sự phối hợp giữa gia đình, cộng đồng và nhà trường trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ khuyết tật ở trường mầm non
2. Quyền lợi và trách nhiệm của cơ sở GDMN trong giáo dục hòa nhập trẻ em khuyết tật:
2.1. Quyền lợi:
Đối với trẻ mầm non:
- Tất cả trẻ em đều được chăm sóc và học tập để đạt được mục tiêu giáo dục chung
- Trẻ có tinh thần tập thể mang tính cộng đồng, học hỏi lẫn nhau, yêu thương, thấu hiểu và giúp đỡ lẫn nhau để hình thành một nhóm bạn.
- Trẻ khuyết tật được cô giáo quan tâm, chăm sóc trong học tập, sinh hoạt, được các bạn trong lớp đồng cảm, giúp đỡ.
- Trẻ em sống và học tập cùng nhau, tất cả trẻ em học tập để đạt được mục tiêu giáo dục chung. Trẻ khuyết tật được tôn trọng, được quan tâm phát huy sở trường, được tham gia các hoạt động trong lớp và được động viên, khuyến khích kịp thời.
- Trẻ khuyết tật mầm non được cung cấp các dịch vụ học tập, chăm sóc, nuôi dưỡng phù hợp.
Đối với giáo viên
- Giáo viên trực tiếp chăm sóc, giáo dục trẻ khuyết tật được học tập nâng cao hiểu biết, biết cách tổ chức chăm sóc, giáo dục trẻ khuyết tật trong lớp học hòa nhập. Giáo viên biết tổ chức dạy học riêng cho trẻ khuyết tật, biết lập hồ sơ theo dõi, đánh giá và xây dựng mục tiêu giáo dục riêng cho từng trẻ khuyết tật.
- Giáo viên có cơ hội tiếp cận và sử dụng công nghệ mới trong chăm sóc, giáo dục trẻ khuyết tật mầm non
Đối với cơ sở mẫu giáo:
- Các cơ sở giáo dục mầm non tổ chức giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật được đánh giá cao về tính đa dạng trong giáo dục, được tôn trọng và tôn vinh.
- Nhà trường tạo điều kiện, cơ hội học tập về giáo dục đặc biệt cho giáo viên mầm non tham gia dạy trẻ khuyết tật học hòa nhập, giúp giáo viên có kiến thức, năng lực, phương pháp và kỹ năng tổ chức tốt các hoạt động, chăm sóc giáo dục trẻ tại trường mầm non hòa nhập.
- Tập thể giáo viên có tinh thần cộng đồng trách nhiệm cao, hỗ trợ nhau tích cực hơn trong công tác giáo dục.
- Đồ dùng, thiết bị trường, lớp được quan tâm bổ sung, phù hợp với mọi đối tượng trẻ.
- Phụ huynh tích cực và có trách nhiệm hơn trong việc phối hợp với giáo viên và nhà trường trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ khuyết tật.
- Thu hút sự hỗ trợ của xã hội, cộng đồng trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ về nhiều mặt, trong đó tăng cường cơ sở vật chất, đồ dùng học tập cho trẻ khuyết tật và trẻ bình thường.
2.2. Trách nhiệm:
- Nhà trường có trách nhiệm tiếp nhận và xếp trẻ khuyết tật vào lớp phù hợp
- Trẻ được xếp lớp MN phù hợp với sự phát triển của lứa tuổi
- Lớp học có tỷ lệ học sinh hợp lý, không quá đông, mỗi lớp chỉ nên có 1-2 trẻ khuyết tật học hòa nhập. Khi một lớp nhận 1-2 trẻ khuyết tật thì nên giảm sĩ số lớp xuống còn 3-5 trẻ để giáo viên có điều kiện giảng dạy, chăm sóc trẻ.
- Nhà trường chịu trách nhiệm tổ chức chuyên môn hỗ trợ giáo viên dạy các lớp hòa nhập trong việc nghiên cứu, xây dựng và thực hiện kế hoạch giáo dục cá nhân cho trẻ khuyết tật.
- Hiệu trưởng và Ban giám hiệu trường mầm non là người đóng vai trò lãnh đạo tích cực trong việc hỗ trợ giáo dục hướng nghiệp.
- Nhà trường có sổ danh bạ để theo dõi học sinh chung của trường theo khối lớp và học sinh khuyết tật theo yêu cầu (số thứ tự, họ tên trẻ, ngày tháng năm sinh, dân tộc, tôn giáo, họ tên cha mẹ, nghề nghiệp,…)
- Giáo viên phải xây dựng kế hoạch giáo dục cá nhân cho trẻ khuyết tật. Việc lập kế hoạch và giáo dục cá nhân phải phù hợp với các mục tiêu giáo dục dài hạn và ngắn hạn. Kế hoạch giáo dục và các biện pháp thực hiện phải cụ thể giúp trẻ đạt được mục tiêu đề ra, có sự trao đổi với cha mẹ trẻ và đội ngũ giáo viên, chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ của nhà trường.
- Giáo viên phải điều chỉnh phương pháp dạy học, đánh giá phù hợp với trẻ khuyết tật
- Nhà trường cần bố trí trang thiết bị, đồ dùng phù hợp để hỗ trợ việc giáo dục TKT và đề nghị tăng cường sự hỗ trợ của gia đình, xã hội về cơ sở vật chất, đồ dùng học tập cho trẻ em khuyết tật.
- Nhà trường có sự phối hợp chặt chẽ với gia đình, cộng đồng và các cơ quan, đoàn thể ở địa phương để huy động nhiều nguồn lực hỗ trợ giáo dục hướng nghiệp.
3. Nhiệm vụ của BGH:
Điều tra danh sách trẻ trong độ tuổi mầm non trên địa bàn theo chỉ đạo chung của toàn ngành. Qua khảo sát, nắm số trẻ đến trường để xây dựng kế hoạch giáo dục mầm non của địa phương. Việc khảo sát danh sách trẻ tại cơ sở thường được phối hợp với Chi cục Dân số Gia đình và Trẻ em, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Y tế cơ sở trước năm học mới. Thông qua phiếu điều tra, trường MN sẽ biết được số trẻ theo số trẻ. Độ tuổi, số trẻ khuyết tật, tình trạng đi học của trẻ cần xây dựng kế hoạch tiếp nhận trẻ vào năm học mới.
- Nhà trường phối hợp với y tế cơ sở tiến hành khám sàng lọc, đánh giá mức độ khuyết tật để có sự phân loại sơ bộ mức độ khuyết tật của trẻ, xây dựng kế hoạch tiếp nhận hoặc hỗ trợ can thiệp cho trẻ tại trường.
- Xây dựng kế hoạch tiếp nhận trẻ đến trường, phân công lớp học hòa nhập, phân công giáo viên dạy hòa nhập.
- Tổ chức bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho giáo viên dạy các lớp tích hợp
- Chuẩn bị phòng học, đáp ứng yêu cầu và điều kiện cơ sở vật chất, bổ sung đồ dùng đồ chơi cho lớp hòa nhập.
- Củng cố hội phụ huynh cho năm học mới và các tổ chức hỗ trợ trẻ em như nhóm bạn.
- Xây dựng hệ thống sổ sách theo dõi công tác giáo dục hướng nghiệp của nhà trường.
- Xây dựng mạng lưới hướng dẫn viên, tuyên truyền viên về giáo dục hướng nghiệp cho trẻ khuyết tật.
- Tổ chức thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ khuyết tật tại trường mầm non.
- Phân công các thành viên trong Ban điều hành chịu trách nhiệm hướng dẫn, đôn đốc, hỗ trợ việc thực hiện và đánh giá từng khâu ở từng nhóm, lớp.
- Tổ chức bồi dưỡng kiến thức giáo dục trẻ theo dạng tật mà lớp sẽ nhận cho giáo viên được phân công dạy Hà Nội.
- Phân bổ số lượng học sinh trong mỗi lớp hòa nhập chỉ nên từ 1-2 em cùng khuyết tật. Sĩ số lớp tối đa chỉ nên từ 25-30 học viên
- Đối với lớp hòa nhập, nhà trường cần quan tâm xây dựng mỗi trường học tập hòa nhập trong lớp hòa nhập và trong toàn trường với sự cảm thông, yêu thương, giúp đỡ. Giữa thầy với thầy, giữa trò với trò phải đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau không phân biệt đối xử.
- Đối với lớp hòa nhập luôn có các tiết học chung và riêng (tiết học cá nhân) dành cho trẻ khuyết tật nên nhà trường cần ưu tiên tạo điều kiện về phòng học, trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi. Bổ sung các trang thiết bị cần thiết cho các lớp học có trẻ khuyết tật như bàn học cá nhân, thảm màu, đố vui, dụng cụ thực hành tùy theo dạng tật.
- Trẻ khuyết tật nặng không thể đến trường như đa tật, bại não. Các trường mầm non cần hướng dẫn cha mẹ học sinh liên hệ với y tế cơ sở để được hỗ trợ về y tế phục hồi chức năng. Huy động, huy động nhiều nguồn lực cùng giúp giáo viên dạy lớp hòa nhập và trẻ lớp hòa nhập thực hiện tốt yêu cầu đề ra.
- Thông tin kịp thời về tiến độ và nhu cầu của lớp học hòa nhập cho các gia đình và các tổ chức hỗ trợ khác
- Kịp thời đánh giá, động viên, khen thưởng các lớp học hòa nhập và giáo viên
4. Trách nhiệm của giáo viên mầm non:
Giáo viên dạy lớp hòa nhập cần quán triệt mục tiêu, yêu cầu của lớp hòa nhập. Trong lớp hòa nhập, trẻ khuyết tật phải được hòa nhập về thể chất, xã hội, tình cảm và nhận thức trong lớp học và trong chương trình phổ thông. GDHN đòi hỏi giáo viên phải tìm hiểu, đánh giá trẻ khuyết tật cụ thể, tỉ mỉ và thường xuyên hơn. Điều đó được thể hiện qua nhật ký theo dõi sự tiến bộ của trẻ khuyết tật. Trên cơ sở những ý kiến đó, giáo viên tổng phụ trách, giáo viên chuyên môn GDHN sẽ cùng với BGH nhà trường và phụ huynh trao đổi cụ thể với từng trẻ về mục tiêu giáo dục và tính cá thể hóa trong giáo dục. Thông qua mục tiêu đã thống nhất của từng giai đoạn, từ đó xây dựng kế hoạch hành động cho trẻ, kế hoạch giúp đỡ trẻ thông qua vòng tay bạn bè, gia đình, lớp học và nhà trường.
- Tuy nhiên, trên thực tế, tùy thuộc vào dạng và mức độ khuyết tật, việc hòa nhập có thể phải diễn ra dần dần.
- Giáo viên cần thực sự yêu thương, gần gũi, tận tụy với trẻ khuyết tật. Nắm được đặc điểm của trẻ khuyết tật để dạy học hòa nhập trong lớp, xây dựng kế hoạch, mục tiêu và phương pháp giáo dục phù hợp với trẻ.
- Giáo viên cần nghiên cứu kỹ đặc điểm, nhu cầu của trẻ khuyết tật trong lớp, nắm vững kỹ năng đánh giá trẻ khuyết tật để cùng với tổ hỗ trợ giáo dục hướng nghiệp của nhà trường xây dựng kế hoạch giáo dục cá nhân cho trẻ khuyết tật trong lớp học.
- Tổ chức giáo dục trẻ theo kế hoạch giáo dục thống nhất
- Làm sổ theo dõi, ghi chép sự phát triển, tiến bộ của cá nhân khuyết tật trong nhóm, lớp.
- Đánh giá định kỳ và xây dựng kế hoạch chăm sóc giáo dục cá nhân cho từng trẻ khuyết tật trong lớp
- Giáo viên phải biết sử dụng các đồ dùng, thiết bị chuyên dụng của trẻ khuyết tật trong lớp hòa nhập để giúp trẻ sử dụng và khắc phục các sự cố: máy trợ thính, xe lăn,…
- Giáo viên phải tìm hiểu, học tập về phương pháp giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật và biết cách tổ chức tiết học giáo dục cá nhân, kế hoạch giáo dục cá nhân cho trẻ khuyết tật. Biết sử dụng, làm đồ dùng đồ chơi phù hợp để tổ chức tốt môi trường giáo dục trẻ khuyết tật trong lớp
- Giáo viên dạy lớp hòa nhập cần nắm được cách nuôi dưỡng, chăm sóc và xử lý một số diễn biến bất thường cho trẻ khuyết tật của lớp mình phụ trách.
- Liên hệ, trao đổi và thống nhất với gia đình trong việc đánh giá về mục tiêu, phương pháp chăm sóc, giáo dục trẻ khuyết tật.
- Tuyên truyền vận động sự hỗ trợ của các lực lượng xã hội tạo điều kiện thuận lợi cho giáo dục hướng nghiệp cho trẻ khuyết tật.
5. Phương pháp GDHN trẻ mầm non KT:
5.1. Nhu cầu phát triển và khả năng hội nhập của trẻ KT:
Đây là công việc bắt buộc trong giáo dục hướng nghiệp, từ việc hiểu nhu cầu và khả năng của trẻ, chúng ta mới có thể xây dựng kế hoạch giáo dục cá nhân cho trẻ và các hoạt động hỗ trợ.
-Nhu cầu của trẻ khuyết tật: Trẻ khuyết tật có những nhu cầu cơ bản giống như mọi trẻ bình thường, ngoài ra trẻ khuyết tật còn có những nhu cầu đặc thù đối với từng dạng tật và cần có sự trợ giúp của lớp hòa giải.
| Nhu cầu của trẻ bình thường | Nhu cầu của trẻ KT cần được đáp ứng |
| 1. Nhu cầu về thể chất: thức ăn, nơi ở, nước, quần áo đủ ấm | Trẻ bị hở hàm ếch hoặc bại não thường găp khó khăn khi nuốt thức ăn: cần được giúp đỡ đặc biệt trong nuôi dưỡng ăn uống |
| 2. Sự an tòan về than thể cũng như về tinh thần, tình cảm | Trẻ bị bại não, liệt cứng có thể lên cơn co cứng cơ cần có nhu cầu chăm sóc đặc biệt; trẻ khiếm thính cần phát hiện sớm để đựơc hỗ trợ máy nghe… |
| 3. Sự thương yêu gắn bó gia đình, bạn bè… cộng đồng | Trẻ khuyết tật có nhu cầu cần được gia đình, họ hàng thương yêu, bạn bè giúp đỡ, cảm thông, chia sẻ..
|
| 4. Lòng tự trọng: những điều đạt được trong học tập, sự nhận thức, tôn trọng | Trẻ KT cũng có nhu cầu được tôn trọng, được tham gia vào cuộc sống chung của gia đình và xã hội, được học tập hòa nhập, được phát huy hết những khã năng vốn có của mình và mong muốn được mọi người công nhận |
| 5. Quá trình phát triển cá nhân, sự hòan thiện, tính sáng tạo | Trẻ KT cần được đi học vì nhà trường là môi trường GD hòa nhập tốt nhất để có trẻ có thể phát triển. Một số trẻ trẻ KT có thể cần những thiết bị hay phương tiện di chuyển đặc biệt để có thể đến trường. |
Khả năng của trẻ khuyết tật
Năng lực là những đặc điểm của cá nhân đáp ứng yêu cầu của một hoạt động nhất định và là điều kiện để thực hiện một kết quả nhất định của hành động. Mọi hoạt động đều đòi hỏi con người phải có một loại năng lực nào đó và những năng lực đó có mối quan hệ với nhau
Đặc điểm khả năng bù đắp của trẻ khuyết tật:
Khả năng nghe của trẻ khiếm thị
Độ nhạy thị giác của trẻ khiếm thính
Sự khéo léo của đôi chân trẻ liệt chi trên
Vì vậy, giáo viên cần tạo điều kiện thuận lợi để trẻ khuyết tật tham gia các hoạt động chung. Qua đó thỏa mãn các nhu cầu khác nhau và phát triển các năng lực. Hãy cho con bạn niềm vui một cách tự nguyện, không ép buộc.
5.2. Tổ chức GDHN trong lớp mầm non:
Mục tiêu, yêu cầu chương trình của trẻ khuyết tật tùy theo mức độ khuyết tật. Chương trình học được xây dựng riêng cho từng trẻ khuyết tật và được trang bị đầy đủ đồ dùng, thiết bị cho cả lớp và cho trẻ khuyết tật.
Nên cho trẻ ngồi ở hàng ghế đầu, gần giáo viên hoặc ở vị trí mà giáo viên có thể dễ dàng quan sát nhưng không nên là trung tâm của lớp.
Ngoài các hoạt động chung, giáo viên sắp xếp thời gian để tiến hành các tiết dạy cá nhân cho trẻ trên lớp, cần có sự phối hợp giữa giáo viên chính và giáo viên hỗ trợ. Làm việc với các gia đình ở trường và ở nhà cũng rất quan trọng. Các bài học cá nhân được thực hiện với từng trẻ theo đặc điểm của từng khuyết tật. Tùy theo mức độ khuyết tật mà giáo viên lựa chọn phương pháp phù hợp, khoảng 15-20 phút/ngày, 2-3 buổi/tuần
Giáo viên cần động viên, khuyến khích trẻ khuyết tật khi thấy trẻ tiến bộ để tạo cho trẻ niềm tin, tinh thần lạc quan.
Để xây dựng kế hoạch giáo dục cá nhân cần khảo sát, đánh giá các mặt phát triển của trẻ dựa trên 5 lĩnh vực phát triển sau:
- Khả năng phát triển thể chất, vận động. Tình trạng dinh dưỡng và sức khỏe
- Ngôn ngữ và kỹ năng giao tiếp
Ngôn ngữ nói: các cách diễn đạt thông dụng hoặc khó về từ vựng, ngữ pháp, phát âm…
Kỹ năng giao tiếp, thái độ trong giao tiếp..
- Khả năng nhận thức
Khả năng tập trung chú ý
Trí nhớ trong học tập và cuộc sống
Hiểu và ứng dụng trong cuộc sống
- Khả năng tự phục vụ: tự phục vụ đồ ăn, đi lại, vệ sinh, tự phục vụ
- Kỹ năng cá nhân và xã hội
Các hoạt động và hoạt động phát triển theo độ tuổi.
Hành vi thích ứng với xã hội và cộng đồng
Ngoài ra, cũng cần quan tâm đến môi trường sống của trẻ trong gia đình, nhà trường, cộng đồng… có thể ảnh hưởng trực tiếp đến trẻ.
THAM KHẢO THÊM:
