Có thể nhiều người yêu bóng đá sẽ không còn xa lạ gì với từ viết tắt như AFC. Nhưng đối với những người mới tìm hiểu chắc hẳn vẫn đang còn băn khoăn không biết AFC là từ viết tắt gì và nó thuộc giải bóng đá ra sao.
Mục lục bài viết
1. AFC là gì?
Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) là cơ quan chủ quản của các hiệp hội bóng đá quốc gia ở châu Á và Úc. AFC bao gồm 47 thành viên ở châu Á, chủ yếu nằm trên lục địa châu Á, và Úc, nhưng ngoại trừ các quốc gia có lãnh thổ ở cả châu Âu và châu Á như Azerbaijan, Gruzia, Kazakhstan, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ – những nước thay vào đó là thành viên của UEFA. Ba quốc gia khác nằm ở vị trí địa lý dọc theo rìa phía tây của châu Á – Cộng hòa Síp, Armenia và Israel – lại là thành viên của UEFA. Mặt khác, Úc trước đây thuộc OFC đã gia nhập Liên đoàn bóng đá châu Á vào năm 2006 và đảo Guam, một lãnh thổ hải ngoại của Hoa Kỳ, cũng là thành viên của AFC. Hồng Kông và Ma Cao, mặc dù không phải là quốc gia độc lập (cả hai đều là đặc khu hành chính đặc biệt của Trung Quốc), cũng là thành viên của AFC.
AFC được thành lập ở Manila, Philippines năm 1954 và là một trong sáu liên đoàn châu lục của FIFA. Trụ sở chính của AFC được đặt ở Kuala Lumpur, Malaysia. Chủ tịch hiện nay là ông Sheikh Salman Bin Ibrahim Al-Khalifa, người Bahrain.
AFC tiếng Anh là Asian Football Confederation
The Asian Football Confederation (AFC) is one of the six confederations within FIFA and is the governing body of association football in Asia and Australia. It has 47 member countries, mostly located on the Asian continent, but excludes the transcontinental countries with territory in both Europe and Asia – Azerbaijan, Georgia, Kazakhstan, Russia and Turkey – which are instead members of UEFA. Three other states located geographically along the western fringe of Asia – Cyprus, Armenia and Israel – are also UEFA members. On the other hand, Australia, formerly in the OFC, joined the Asian Football Confederation in 2006. Guam, a territory of the United States, and the Northern Mariana Islands, one of the two Commonwealths of the United States are also AFC members that are geographically in Oceania. Hong Kong and Macau, although not independent countries (both are Special Administrative Regions of China), are also members of the AFC.
The AFC was officially formed on 7 May 1954 in Manila, Philippines. The main headquarters is located in Kuala Lumpur, Malaysia. The current president is Salman Bin Ibrahim Al-Khalifa of Bahrain.
2. Lịch sử Liên đoàn Bóng đá châu Á:
Liên đoàn bóng đá châu Á được thành lập vào ngày 8 tháng 5 năm 1954. Afghanistan, Miến Điện (Myanmar), Trung Hoa Dân Quốc, Hồng Kông thuộc Anh, Iran, Ấn Độ, Israel, Indonesia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Pakistan, Philippines, Singapore và Việt Nam Cộng hoà là thành viên sáng lập.
Liên đoàn bóng đá nữ châu Á (ALFC) là một bộ phận của AFC. Liên đoàn được thành lập độc lập vào tháng 4/1968 trong một cuộc họp giữa Đài Loan, Hồng Kông, Malaysia và Singapore. Năm 1986, ALFC sáp nhập với AFC. Liên đoàn bóng đá nữ châu Á đã giúp tổ chức Cúp bóng đá nữ châu Á, lần đầu tiên được tổ chức vào năm 1975, cũng như Giải vô địch bóng đá nữ U-19 châu Á và Giải vô địch bóng đá nữ U-16 châu Á.
3. Tầm nhìn và sứ mệnh AFC là gì?
“Lục địa của chúng ta phải tiếp tục phù hợp và thích nghi với những thách thức mới. Tầm nhìn và sứ mệnh mới của AFC sẽ mang đến sự rõ ràng và động lực mới để đưa bóng đá châu Á đến đỉnh cao xuất sắc hơn nữa”, Chủ tịch AFC Shaikh Salman bin Ebrahim Al Khalifa nói Khẩu hiệu Tầm nhìn và Sứ mệnh mới “Một Châu Á, Một Mục tiêu” biểu thị các giá trị cốt lõi của sự chuyên nghiệp và sự lãnh đạo thống nhất. Ngoài việc phát triển và điều chỉnh bóng đá, duy trì tính toàn vẹn và luật pháp của bóng đá, thúc đẩy bóng đá ở các địa phương và bóng đá trẻ, tiến hành các cuộc thi cấp cao nhất, AFC còn hợp tác chặt chẽ với các Hiệp hội thành viên và các bên liên quan chính để thực hiện các mục tiêu của mình.
4. Cấu trúc và các thành viên của AFC:
Cấu trúc:
Trong 6 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch AFC, Shaikh Salman Bin Ebrahim Al Khalifa, AFC đã mang đến sự phát triển đáng kinh ngạc trong bóng đá châu Á phù hợp với Tầm nhìn và Sứ mệnh của AFC. Để giúp chuẩn bị cho giai đoạn tăng trưởng tiếp theo, AFC đã được cơ cấu lại với:
a) Phòng Thương mại mới thành lập;
b) Phòng Thi đấu trở thành Phòng các sự kiện thi đấu & bóng đá;
c) Phòng Hiệp hội Thành viên thành Phòng Hiệp hội thành viên & Hiệp hội khu vực.
Các thành viên:
Liên đoàn bóng đá châu Á có 47 thành viên hiệp hội chia thành 5 khu vực. Một số quốc gia đề xuất thành lập Liên đoàn Tây Nam Á nhưng điều đó sẽ không can thiệp vào các khu vực AFC:
12 từ Tây Á
6 từ Trung Á
7 từ Nam Á
10 từ Đông Á
12 từ Đông Nam Á
Các cựu thành viên:
Israel Hiệp hội bóng đá Israel 1954-1974. Do vấn đề chính trị, bị loại khỏi AFC vào năm 1974, là kết quả một đề xuất của Kuwait, được thông qua với tỉ lệ phiếu 17 thuận, 13 chống và 6 trắng. Israel trở thành thành viên UEFA vào năm 1994.
New Zealand Liên đoàn bóng đá New Zealand 1964; thành viên sáng lập OFC năm 1966.
Kazakhstan Liên đoàn bóng đá Kazakhstan 1993-2002; gia nhập UEFA năm 2002.
5. Các giải đấu, cấp độ giải đấu của AFC:
Quốc tế
AFC điều hành Cúp bóng đá châu Á và Cúp bóng đá nữ châu Á, cũng như Cúp bóng đá Đoàn kết châu Á. Tất cả ba cuộc thi được tổ chức bốn năm một lần. AFC cũng tổ chức Giải vô địch Futsal châu Á, Giải vô địch bóng đá bãi biển châu Á, các giải bóng đá trẻ quốc tế ở độ tuổi khác nhau và giải đấu vòng loại châu Á cho FIFA World Cup, FIFA Women’s World Cup và cho bóng đá tại Thế vận hội mùa hè.
Ngoài các giải đấu quốc tế do AFC điều hành, mỗi liên đoàn khu vực AFC còn tổ chức giải đấu riêng cho các đội tuyển quốc gia: Cúp bóng đá Đông Á, Giải vô địch bóng đá Nam Á, Giải vô địch bóng đá Đông Nam Á, Giải vô địch bóng đá Trung Á và Giải vô địch bóng đá Tây Á.
Câu lạc bộ
Giải đấu cấp câu lạc bộ hàng đầu của AFC là AFC Champions League, bắt đầu từ mùa giải 2002-2003 (sự kết hợp của Cúp vô địch bóng đá châu Á và Cúp các câu lạc bộ đoạt cúp bóng đá quốc gia châu Á) và tập hợp các đội 1 trong 4 đội hàng đầu của mỗi quốc gia (số lượng các đội phụ thuộc vào thứ hạng của quốc gia đó); cuộc thi này chỉ tập hợp các đội từ các quốc gia hàng đầu.
Một cuộc thi thứ hai, xếp hạng thấp hơn là Cúp AFC. Cuộc thi này đã được AFC phát động vào năm 2004. Một cuộc thi thứ ba, Cúp Chủ tịch AFC, đã bắt đầu vào năm 2005, đã được sáp nhập vào Cúp AFC vào năm 2014-2015.
AFC cũng điều hành một cuộc thi câu lạc bộ futsal châu Á hàng năm, Giải vô địch câu lạc bộ Giải vô địch Futsal các câu lạc bộ châu Á.
AFC Cup
Kể từ giải đấu năm 2017, AFC Cup có 36 đội tham dự được chia thành 9 bảng (12 đội ASEAN chia thành 3 bảng, 12 đội Tây Á chia thành 3 bảng, 4 đội Đông Á, 4 đội Trung Á và 4 đội Nam Á mỗi nhóm 1 bảng).
Các đội đến từ Trung Á, Nam Á, Đông Nam Á và Đông Á được xếp vào một nhóm liên khu vực (inter-zone). Đội vô địch nhóm này sẽ đá trận chung kết AFC Cup với đội bóng đến từ Tây Á.
Ở Tây Á và Đông Nam Á, 3 đội nhất bảng và 1 đội nhì bảng có thành tích tốt nhất sẽ giành vé vào vòng tiếp theo tương ứng với khu vực. Còn các đội Trung Á, Nam Á và Đông Á chọn ra đội nhất bảng để thi đấu các trận liên khu vực.
Riêng tại Đông Nam Á, 3 đội nhất và 1 đội nhì có thành tích tốt sẽ đá vòng loại trực tiếp để chọn ra đội duy nhất của khu vực thi đấu vòng bán kết liên khu vực. Bán kết liên khu vực bao gồm 4 đội đến từ 4 khu vực khác nhau trong nhóm inter-zone. Hai đội thắng ở bán kết Liên khu vực sẽ đá chung kết inter-zone để chọn ra một đội duy nhất đá trận chung kết AFC Cup với đại diện của Tây Á.
Lịch sử hình thành và phát triển của AFC Cup
AFC Cup ra đời vào năm 2004 trong bối cảnh 14 quốc gia có nền bóng đá phát triển mạnh của châu Á có vé dự AFC Champions League và giải đấu đầu tiên có sự tham gia của 18 đội.
Các bảng A, B, C dành cho các đội bóng Tây, Trung Á và 2 bảng đấu còn lại là các đội thuộc Đông Á, Đông Nam Á. Đội đầu bảng và 3 đội đứng nhì có thành tích tốt nhất vào vòng knock-out. Al-Jaish (Syria) là nhà vô địch đầu tiên của AFC Cup sau khi đánh bại một đội bóng khác của Syria là Al-Wahda trong trận chung kết 2004.
Năm 2005, 18 đội bóng tham dự giải đến từ 9 quốc gia. Ngoại trừ Syria đôn lên thi đấu tại AFC Champions League trong 4 mùa giải tiếp theo. Al-Faisaly của Jordan là nhà vô địch của giải đấu năm 2005 sau khi đánh bại Nejmeh trong trận chung kết.
Thể thức của AFC Cup thay đổi theo từng mùa giải, tuy vậy AFC Cup vẫn là sân chơi mà các đội bóng đến từ Tây Á tỏ ra vượt trội so với phần còn lại. Năm 2011, Nasaf Qarshi của Uzbekistan đến từ Trung Á lên ngôi vô địch. Đến năm 2015, Johor của Malaysia vô địch AFC Cup khi đánh bại Istiklol của Tajikistan trong trận chung kết để trở thành đội bóng duy nhất ở nhánh miền Đông vô địch giải đấu.
Năm 2019, Al-Ahed đánh bại April 25 của CHDCND Triều Tiên 1-0 diễn ra tại sân Kuala Lumpur, Malaysia. Họ đang là đương kim vô địch của giải đấu này.
Các nhà vô địch AFC Cup
Al-Kuwait (Kuwait) (3): 2009, 2012, 2013
Al-Quwa Al-Jawiya (Iraq) (3): 2016, 2017, 2018
Al-Faisaly (Jordan) (2): 2005, 2006
Al-Qadsia (Kuwait): 2014
Al-Muharraq (Bahrain): 2008
Al-Jaish (Syria): 2004
Shabab Al-Ordon (Jordan): 2007
Al-Ittihad (Syria): 2010
Nasaf Qarshi (Uzbekistan): 2011
Johor Darul Ta’zim (Malaysia): 2015
Al-Ahed (Lebanon): 2019
Al-Quwa Al-Jawiya – Nhà vô địch AFC Cup 2018
