Cơ sở quy định khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại

Cơ sở quy định khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại

1. Cơ sở lý luận

          – Xuất phát từ quyền con người là quyền tự nhiên của con người và không bị tước bỏ bởi bất cứ ai và bất cứ chính thể nào. Ở Việt Nam, vấn đề bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của công dân được coi trọng và ngày càng phát triển.

          – Điều 71 Hiến pháp cũng quy định về vấn đề này: “Người bị hại là những cá nhân bị thiệt hại về thể chất, tinh thần hoặc tài sản do hành vi phạm tội gây ra, quyền và lợi ích hợp pháp của họ bị xâm hại nặng nề nhất. Vì vậy, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của những người tham gia tố tung nói chung và người bị hại nói riêng là một vấn đề quan trọng”.

          – Xuất phát từ các nguyên tắc cơ bản của BLTTHS: “Bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa trong tố tụng hình sự”(Điều 3); “Tôn trọng và bảo vệ các quyền cơ bản của công dân” (Điều 4); “Bảo hộ tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm và tài sản của công dân (Điều 7). Quy định khởi tố VAHS theo yêu cầu của người bị hại cũng là sự cụ thể hóa các nguyên tắc trên.

          – Xuất phát từ mối quan hệ của giai đoạn khởi tố VAHS và các giai đoạn khác của quá trình tố tụng. Trong đó khởi tố VAHS là giai đoạn đầu tiên của quá trình tố tụng. Khởi tố VAHS theo yêu cầu của người bị hại là trường hợp đặc biệt mà việc khởi tố vụ án chỉ được thực hiện khi có yêu cầu khởi tố của người bị hại.

2. Cơ sở thực tiễn

          Việc quy định khởi tố VAHS theo yêu cầu của người bị hại xuất phát từ tính chất của vụ án và từ chính lợi ích của người bị hại.      

– Tính chất vụ án: Các tội quy định tại khoản 1 Điều 105 là những tội mà tính chất của hành vi phạm tội ít nghiêm trọng, mức độ nguy hiểm cho xã hội không cao, xâm hại đến sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, quyền tác giả, sáng chế, phát minh của người bị hại, không có tình tiết nghiệm trọng. Đối với những tội này, pháp luật có thể cho phép người bị hại thể hiện ý chí cá nhân trong việc tự giải quyết các sự việc gây thiệt hại cho mình.

          – Lợi ích của người bị hại: Trong thực tế, có những vụ án nếu khởi tố có thể làm tăng thêm tổn thương về mặt tinh thần cho người bị hại, làm lộ bí mật đời tư của họ. Mặt khác, nhiều trường hợp giữa người bị hại và người phạm tội có những mối quan hệ đặc biệt, người bị hại muốn tự giải quyết mà không muốn đưa vụ việc ra trước pháp luật. Bởi vậy, pháp luật dành quyền yêu cầu khởi tố VAHS cho người bị hại hoặc yêu cầu sự can thiệp của pháp luật hoặc tự dàn xếp, thỏa thuận.

3. Ý nghĩa quy định khởi tố yêu cầu VAHS theo yêu cầu của người bị hại

          – Về mặt chính trị – xã hội: khởi tố VAHStheo yêu cầu của người bị hại bảo đảm phát hiện nhanh chóng hành vi phạm tội, là biện pháp quan trọng nhằm ngân chặn và phòng ngừa hành vi phạm tội. Đồng thời đây là công cụ hữu hiệu để bảo vệ lợi ích của Nhà nước, xã hội, quyền lợi và lợi ích pháp của người dân, đảm bảo quyền tự do dân chủ của công dân.Khởi tố VAHS theo yêu cầu của người bị hại có ý nghĩa quan trọng trong đấu tranh phòng chống tội phạm và phát hiện kịp thời tội phạm, tránh tình trạng tội phạm và người phạm tội không bị phát hiện và xử lý hoặc dẫn đến chứng cứ bị tiêu hủy, gây thiệt hại đến lợi ích của người bị hại và lợi ích chung của xã hội.

>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568    

          – Về ý nghĩa pháp lý: Khởi tố VAHS là giai đoạn tố tụng mở đầu cho hoạt động điều tra, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động tố tụng tiếp theo. Khi chưa khởi tố VAHS thì không được tiến hành hoạt động điều tra, trừ một số trường hợp đặc biệt.Khởi tố VAHS theo yêu cầu của người bị hại là một trường hợp đặc biệt của khởi tố VAHS. Vì vậy, khởi tố VAHS theo yêu cầu của người bị hại sẽ mang ý nghĩa của giai đoạn khởi tố vụ án nói chung.Ngoài ra quy định này còn thể hiện sự linh hoạt của pháp luật trong việc để người bị hại có những lựa chọn phù hợp giải quyết vụ án.

          Khuyến khích sự hòa giải trong dân, từ đó cũng hạn chế việc điều tra, xét xử gây tốn kém, lãng phí.

Bạn có thể tham khảo thêm một số bài viết có liên quan khác của Dương Gia:

– Hình thức và thời hạn yêu cầu khởi tố vụ án hình sự

– Điều kiện khởi tố vụ án hình sự

– Các trường hợp khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại

Mọi thắc mắc pháp lý cần tư vấn hoặc yêu cầu dịch vụ, quý khách hàng vui lòng liên hệ Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 1900.6568  hoặc gửi thư về địa chỉ email: [email protected].

——————————————————–

THAM KHẢO CÁC DỊCH VỤ CÓ LIÊN QUAN CỦA LUẬT DƯƠNG GIA:

– Tư vấn pháp luật trực tuyến qua điện thoại

– Tư vấn luật miễn phí qua điện thoại

– Tư vấn pháp luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài điện thoại