Bài thơ "Mẹ và quả" không chỉ là một sự tôn vinh cho công lao của người mẹ mà còn là một thông điệp về ý thức, trách nhiệm, và tình yêu đối với người mẹ và gia đình. Dưới đây là bài viết về chủ đề: Phân tích bài thơ Mẹ và quả của Nguyễn Khoa Điềm hay nhất, mời bạn đọc theo dõi.
Mục lục bài viết
1. Dàn ý Phân tích bài thơ Mẹ và quả của Nguyễn Khoa Điềm hay nhất:
1.1. Hai khổ thơ đầu – Lòng mong mỏi đợi chờ của người mẹ:
Trong phần này, tác giả mô tả lòng mong mỏi và sự chăm sóc công phu của mẹ khi trồng cây trái trong vườn.
– “Những mùa quả… thăm lặng mẹ tôi.”
– “Những quả bí xanh, quả bầu do công sức của mẹ bao ngày tháng vun trồng.”
Phần này của bài thơ đề cập đến việc chăm sóc và nuôi dưỡng của người mẹ dành cho cây trái trong vườn. Bài thơ tả cảnh mẹ lao động vất vả để trồng cây, tạo nên những quả bí xanh, quả bầu.
1.2. Khổ thơ cuối – Công việc trồng người:
– Sự liên tưởng từ chuyện trồng cây đến chuyện trồng người:
Tác giả chuyển từ việc trồng cây sang ý tưởng trồng người.
Tạo ra sự liên kết giữa việc nuôi dưỡng cây trái và việc nuôi dưỡng con người.
Tác giả tự so sánh mình với một quả cây mà mẹ đã trồng, thể hiện sự tận tụy của mẹ và trách nhiệm của con cái.
Băn khoăn và lo lắng về trách nhiệm của người con:
Tác giả bày tỏ “nỗi hoảng sợ” của mình, là sự lo lắng sâu sắc về việc phải đền đáp công ơn của mẹ.
Chữ “mẹ” ở đây có thể hiểu rộng ra là Tổ quốc, thể hiện tư tưởng của bài thơ.
– Khẳng định lại tư tưởng chính: Tôn trọng và biết ơn công ơn của người mẹ, và ý thức trách nhiệm của mình đối với mẹ và quê hương.
Tình yêu và hy vọng của mẹ đối với con: Tác giả muốn xứng đáng với tấm lòng mẹ và hi vọng vào tương lai tươi sáng.
2. Phân tích bài thơ Mẹ và quả của Nguyễn Khoa Điềm hay nhất:
Bài thơ “Mẹ và quả” của Nguyễn Khoa Điềm, sáng tác vào năm 1982, nổi bật như một tác phẩm thể hiện tâm sự chân thành và đầy tình cảm của một người con đối với người mẹ yêu thương. Bản chất đơn giản của bài thơ này lại là điểm đặc biệt khiến nó gắn bó và thấm đẫm trong lòng độc giả, đặc biệt là với những ai đã từng trải qua tình cảm của một người con đối với người mẹ.
Mẹ và quả không chỉ là câu chuyện về người mẹ, mà còn là hình ảnh của những người phụ nữ Việt Nam truyền thống, đầy đổ mồ hôi và tâm huyết trong việc chăm sóc và nuôi dưỡng gia đình. Bài thơ gợi lên trước mắt chúng ta hình ảnh những đứa con giống như những loại quả mà mẹ đã vun trồng, cẩn thận chờ ngày đóng quả ngọt ngào. Người mẹ đã hy sinh bao công sức, tâm huyết và tình yêu thương để đảm bảo cho con cái mình trưởng thành, được phát triển mạnh mẽ.
Bài thơ không chỉ dừng ở việc nói về công lao của người mẹ mà còn thể hiện sự biết ơn, tình yêu thương và trân trọng mà người con dành cho người mẹ. Tác giả không chỉ viết về một tình cảm cá nhân mà còn là tình cảm đại diện cho hàng triệu con người trên khắp đất nước, những người biết ơn và trân trọng công ơn của cha mẹ.
Nhan đề của bài thơ, Mẹ và quả, có vẻ đơn giản, nhưng lại chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc. Nó không chỉ đề cập đến việc mẹ nuôi dưỡng và chăm sóc gia đình, mà còn khắc sâu vào tâm hồn của mỗi người đọc, gợi thức chúng ta suy ngẫm về tình yêu và tâm huyết của mẹ, cũng như về trách nhiệm của chính mình. Cuộc sống con người giống như việc “ăn quả nhớ kẻ trồng cây,” đòi hỏi sự biết ơn và trân trọng đối với những người đã đặt nền móng cho chúng ta.
Nhưng mùa quả mẹ tôi hái được
Mẹ vẫn trông vào tay mẹ vun trồng
Những mùa quả lặn rồi lại mọc
Như mặt trời, khi như mặt trăng
Trong bài thơ “Mẹ và quả” của Nguyễn Khoa Điềm, sử dụng các ẩn dụ và so sánh đầy tinh tế để thể hiện tình cảm của người con đối với người mẹ.
“Những mùa quả mẹ trồng” được ám chỉ đến việc mẹ sinh ra, nuôi dưỡng, và chăm sóc những đứa con khó khăn, đầy vất vả, nhưng mẹ luôn cố gắng hết mình. So sánh “Những mùa quả lặn rồi lại mọc / Như mặt trời, khi như mặt trăng” thể hiện sự liên tục và không ngừng của công việc của mẹ. Mẹ không bao giờ dừng lại trong việc yêu thương và chăm sóc con cái, giống như mặt trời và mặt trăng luôn thay phiên trên bầu trời. Sự liên tưởng này giúp người đọc dễ dàng hình dung được những công lao to lớn của mẹ.
Tình yêu của mẹ là duy nhất và ấm áp như ánh mặt trời, sưởi ấm mọi người giống như ánh nắng mặt trời sưởi ấm trái đất. Tuy nhiên, tình yêu của con đối với mẹ không phải lúc nào cũng dễ dàng thể hiện và có thể diễn đạt thành lời.
Lũ chúng tôi từ tay mẹ lớn lên
Còn những bí và bầu thì lớn xuống
Chúng mang dáng giọt mồ hôi mặn
Rỏ xuống lòng thầm lặng mẹ tôi
Và chúng tôi, một thứ quả trên đời
Bảy mươi tuổi mẹ đợi chờ được hái
Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi
Mình vẫn còn một thứ quả non xanh?
Tình cảm giữa mẹ và con là một trong những điều tuyệt vời nhất trong cuộc đời, một tình cảm không đòi hỏi điều kiện, mà mẹ luôn tự nguyện dành cho con cái. Khi mẹ chăm sóc con, không có suy nghĩ về việc sau này con sẽ báo hiếu mẹ ra sao, mẹ chỉ cần thấy con lớn khỏe là đủ hạnh phúc.
Nguyễn Khoa Điềm đã sử dụng nghệ thuật hoán dụ để mô tả tình cảm này một cách sâu sắc và tinh tế. Những dòng thơ về “bàn tay mẹ mỏi chỉ sự già nua và sự ra đi của mẹ” đã thể hiện rõ sự vất vả và hy sinh của mẹ trong quá trình chăm sóc và nuôi dưỡng con cái. Hình ảnh “Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi / Mình vẫn còn một thứ quả non xanh” gợi suy nghĩ về nỗi sợ hãi của người con khi phải rời xa vòng tay bảo bọc và yêu thương của mẹ. Đó là nỗi lo sợ về tương lai, về cuộc sống khó khăn bên ngoài, và nỗi sợ mất đi sự bền đỗ và an yên của những ngày thơ ấu.
Những trải nghiệm trong cuộc sống, kết hợp với tâm hồn giàu duy tư và trăn trở, đã giúp Nguyễn Khoa Điềm nhận thức rõ ràng về tình mẫu tử là một biểu hiện của sự vun trồng và chăm sóc. Con người trở thành một thứ “quả” ngọt ngào và thành công, nhưng không thể nào quên đi sự đóng góp to lớn của mẹ, nhưng cũng phải chịu trách nhiệm và đền đáp công ơn của mẹ.
Bài thơ “Mẹ và quả” không chỉ là một sự tôn vinh cho công lao của người mẹ mà còn là một thông điệp về ý thức, trách nhiệm, và tình yêu đối với người mẹ và gia đình, thể hiện qua nghệ thuật văn chương tinh tế và biểu đạt sâu sắc của Nguyễn Khoa Điềm.
3. Phân tích bài thơ Mẹ và quả của Nguyễn Khoa Điềm hay chọn lọc:
Bài thơ “Mẹ và quả” của Nguyễn Khoa Điềm là một tác phẩm đầy tinh tế, hiển minh tuyệt vời về nguyên tắc nhân quả trong cuộc sống con người. Hình tượng của mẹ và quả xuất hiện liên tục suốt bài thơ, làm sáng tỏ rõ hơn luật nhân quả đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến tư tưởng, cảm xúc, và tâm hồn của mỗi người chúng ta.
Câu đầu tiên của bài thơ, “Những mùa quả mẹ tôi hái được”, là một khẳng định mạnh mẽ, đồng thời là sự hướng dẫn rõ ràng về luật nhân quả. Dù tay của người khác có mạnh mẽ, chắc chắn hơn tay của mẹ, nhưng bản chất của mẹ lại là nguồn sức mạnh không thể đo bằng. Mẹ đã trải qua những gian khổ và vất vả trong việc vun trồng và chăm sóc, và chỉ có mẹ mới thu hoạch được những quả ngọt ngào từ tay mình. Những quả này đối với mẹ có ý nghĩa quan trọng và không thể thiếu được.
Thêm vào đó, việc thu hoạch những quả này không phải lúc nào cũng có sẵn. Thậm chí, có lúc “thất bát” trắng tay. Tuy nhiên, thường thì quả lại xuất hiện theo chu kỳ tự nhiên, giống như mặt trời và mặt trăng lặp đi lặp lại. Do đó, theo mẹ, không thể “đại lãn chờ sung” mà phải dành thời gian vun trồng, chăm sóc, và chờ đợi. “Sự vun trồng của mẹ phụ thuộc vào đôi bàn tay mẹ, vun trồng chu đáo kỹ lưỡng mới có quả tốt.”
Thời gian chăm sóc và chờ đợi được so sánh với thời gian quả lặn và mọc. “Thời gian chăm sóc – chờ đợi là thời gian quả lặn.” Còn khi quả được thu hoạch, chính là thời gian quả mọc lên. Hai từ “lặn” và “mọc” thực sự ấn tượng, là một tạo hình đầy sáng tạo của người viết khi nói về luật nhân quả trong chu kỳ trồng trọt của người nông dân.
Tóm lại, bài thơ “Mẹ và quả” không chỉ là một sự tôn vinh công lao của người mẹ mà còn là một thông điệp sâu sắc về ý thức, trách nhiệm, và tình yêu đối với người mẹ và gia đình. Bằng cách sử dụng hình tượng của mẹ và quả, tác giả thể hiện rõ sự phức tạp của cuộc sống và luật nhân quả mà mỗi người phải đối mặt.
Bài thơ “Mẹ và quả” của Nguyễn Khoa Điềm mang đậm tinh thần dân gian, cùng với những câu thơ ấm áp, dễ nghe, tạo cảm giác gần gũi với cuộc sống hàng ngày của người dân nông thôn. Bài thơ dường như không có gì hoa mỹ, phức tạp, nhưng lại chính là lời nói hàng ngày, thân thiết mà mỗi gia đình nông dân trải qua. Nguyễn Khoa Điềm đã chọn sử dụng hình ảnh của quả bí, quả bầu, với đặc trưng của chúng là “lớn xuống,” hình dáng mang dáng vẻ của “giọt mồ hôi mặn” để miêu tả nỗi khổ học hỏi và vất vả của người mẹ. Cảm xúc này cũng nên nhắc nhở về công lao của mẹ trong việc vun trồng và chăm sóc gia đình.
Tuy nhiên, thực tế là những quả bí, quả bầu này lại là nguồn sống nuôi dưỡng cho “lũ chúng tôi” lớn lên. Mẹ luôn tin tưởng vào “vun trồng” của mình và hy vọng rằng sẽ được đền bù xứng đáng. Bài thơ nêu lên điều quan trọng: cuộc sống của mẹ đã nhiều lần thu hoạch những quả, nhưng điều quan trọng hơn cả là mong muốn cho các con trở thành “quả lành có ích” trong cuộc sống, vì mẹ đã “thất thập cổ lai hy” rồi. Cuối cùng, những dòng cuối cùng của bài thơ thể hiện rằng tình hiếu của đứa con vượt xa trên suy nghĩ bình thường của mẹ và của người dân nông thôn:
Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi
Mình vẫn còn một thứ quả non xanh
Điều này thật tài tình. Nguyễn Khoa Điềm nghĩ rằng, quả làm quà tặng đặc biệt cho mẹ, chứ không chỉ là một thứ quả thông thường. Đằng sau nỗi lo lắng hàng năm đó là một tấm lòng “cho tròn chữ hiếu mới là đạo con” của người thơ. Mỗi người đọc “Mẹ và quả” đều có lý do để biết ơn mẹ – chính mẹ đã có công sinh thành, nuôi dưỡng tạo nên một người con tuyệt vời là tác giả của bài thơ.
