Lễ hội đền chùa là một trong những nét đẹp truyền thống của văn hoá Việt Nam. Trong số đó nổi bật phải kể đến lễ hội đền Trần. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn trả lời những câu hỏi: Đền Trần ở đâu? Đền Trần thờ ai? Tìm hiểu về lễ hội đền Trần?
Mục lục bài viết
1. Đền Trần ở đâu?
Trần Miếu hay còn được gọi là Đền Trần được xem là một trong những quần thể đền thờ nổi tiếng ở phía Bắc. Đền tọa lạc trên đường Trần Thừa, Lộc Vượng, Nam Định bên cạnh là quốc lộ 10.
2. Đền Trần thờ ai?
Ngày nay nơi đây đã được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt. Đền Trần là nơi thờ 14 vị vua, quan nhà Trần và là nơi dâng ân cho nhà Trần. Đền Trần được xây dựng vào năm 1695 trên nền Thái miếu cũ của nhà Trần nơi bị quân nhà Minh phá hủy vào thế kỷ XV.
3. Kiến trúc Đền Trần:
Đền Trần là một quần thể đền thờ với ba công trình đền thờ, bao gồm: Đền Thượng, đền Hạ và đền Trùng Hoa.
3.1. Đền Thượng:
Đền Thượng hay còn có tên gọi khác là đền Thiên Trường. Đền Thượng được xây dựng trên nền đền Thái miếu và điện Trùng Quang của nhà Trần, trước đó là đền thờ họ Trần. Điện Trùng Quang là nơi ở và làm việc của các Thái thượng hoàng nhà Trần. Đền Trần hiện nay được nhân dân địa phương dựng năm Chính Hòa thứ 15 (tức 1695) bằng gỗ. Năm 1773, 1854, 1895, 1907-1908, điện Trùng Quang được mở rộng và trùng tu nhiều lần.
Đền Thượng hiện nay gồm tiền đường, trung đường, chánh điện, thiêu hương, 2 dãy tả vu và hữu vu, 2 dãy tả mạc và hữu tẩu, 2 dãy đông và tây giải vũ. Tất cả có 9 khu lĩnh vực, 31 phòng nhỏ. Khung điện bằng gỗ lim, nền được lát gạch và mái lợp bằng ngói.
3.2. Đền Hạ:
Cũng như đền Thường, đền Hạ còn mang một tên gọi khác là đền Cố Trạch. Đền Hạ nằm ở phía đông đền Thượng khi nhìn từ sân vào. Đền Hạ được xây dựng vào năm 1894, theo tấm bia “Trùng kiến Hưng Đạo thân vương cố trạch bi ký”, người ta tìm thấy ở phía đông đền Thượng khi Đền Thượng được tu sửa vào năm Tự Đức thứ 21 (1868) trị vì. Trong đền có một mảnh bia vỡ có khắc chữ Hưng Đạo Cố Trạch (Nhà cũ của Hưng Đạo). Vì vậy, khi ngôi chùa này được xây dựng vào năm 1894 và khánh thành vào năm 1895, ngôi đền được gọi là Cố Trạch Tự hay đền Hạ là tên gọi thông thường.
Đền Hạ có bài vị của Trần Hưng Đạo, gia đình của ông và gia đình của tướng quân. Sân trước đền Hạ là nơi đặt bài vị của ba vị tướng họ Trần Hưng Đạo, Phạm Ngộ, Phạm Ngũ Lão và Nguyễn Chế Nghĩa.
3.3. Đền Trùng Hoa:
Nằm trong khu quần thể đền Trần, đây là ngôi đền mới nhất so với hai ngôi đền còn lại.
Đền Trung Hoa là một ngôi đền mới, được chính quyền tỉnh Nam định cùng sự tài trợ kinh phí từ chính phủ đã được xây dựng vào năm 2000. Nền của ngôi đền tọa lạc trên nền cũ cung Trùng Hoa xưa, đây là nơi các vị hoàng đế nhà Trần đến bàn chuyện chính sự với các Thái thượng hoàng. Bước vào đền Trùng Hoa, du khách sẽ được chiêm ngưỡng 14 pho tượng bằng đồng tượng trưng cho 14 vị vua nhà Trần được đặt tại khu vực trung tâm đền và tòa chính tẩm. Toà còn lại – toà thiêu hương được dùng để đặt ngai và bài vị của những viên quan có công với triều Trần.
4. Lễ hội Đền Trần:
4.1. Lễ hội Đền Trần Nam Định:
Lễ hội Đền Trần Nam Định là một trong những lễ hội truyền thống lớn, mang đầy bản sắc văn hóa phi vật thể của Việt Nam, thu hút đông đảo người dân và du khách từ khắp nơi về tham dự mỗi năm. Lễ hội Đền Trần Nam Định tổ chức vào hai thời điểm quan trọng trong năm, lễ hội không chỉ là dịp để tri ân công đức của các vị vua Trần mà còn là thời điểm để thể hiện lòng tự hào về di sản văn hóa và lịch sử oai hùng của triều đại Trần.
* Lễ khai Ấn Đền Trần:
Lễ khai ấn Đền Trần diễn ra từ ngày 14 đến ngày 15 tháng Giêng âm lịch. Lễ hội mở đầu cho một năm mới với những ước nguyện về may mắn và thành công. Lễ hội bắt đầu vào tối ngày 14 tháng Giêng với nghi thức rước hòm ấn từ nội cung đền Cố Trạch đến đền Thiên Trường. Nghi thức này không chỉ mang ý nghĩa tôn vinh các vị vua Trần mà còn là một sự kiện quan trọng để cầu mong sức khỏe, thịnh vượng cho dân tộc Việt Nam trong năm mới.
Vào đêm 14 tháng Giêng, sau khi hoàn tất nghi thức rước hòm ấn, hòm ấn được đặt trang trọng tại đền Thiên Trường. Lễ khai ấn diễn ra vào đúng giờ Tý, lúc này bầu không khí trở nên trang nghiêm hơn. Các người dân địa phương và du khách thập phương sẽ vào đền để tham gia lễ tế và xin lá ấn, một biểu tượng của sự may mắn và tài lộc trong năm mới. Lễ khai ấn không chỉ thu hút người dân địa phương mà còn là điểm đến của nhiều du khách từ khắp nơi, tạo nên một không khí lễ hội nhộn nhịp và vui tươi.
* Hội Đền Trần:
Hội Đền Trần diễn ra từ ngày 15 đến 20 tháng Tám âm lịch hàng năm. Đây là một trong những lễ hội lớn nhất tại Nam Định, với quy mô tổ chức ngày càng mở rộng qua các năm. Những năm chẵn, hội thường được tổ chức với quy mô lớn hơn, thu hút đông đảo du khách và tín đồ hành hương. Mặc dù hội chính chỉ bắt đầu vào ngày 15 tháng Tám, không khí lễ hội đã sôi động ngay từ những ngày đầu tháng.
Trước khi hội chính thức bắt đầu, không khí ở khu vực đền Trần đã rất nhộn nhịp với các hoạt động chuẩn bị. Lá cờ với năm màu rực rỡ phấp phới trước sân đền, biểu trưng cho ngũ hành, với hình vuông tượng trưng cho đất (âm) và rìa tua hình lưỡi liềm tượng trưng cho trời (dương). Chính giữa lá cờ thêu chữ “Trần” bằng chữ Hán, kết hợp hai chữ “Đông” và “A,” biểu thị sự kết nối và tôn kính đối với triều đại Trần.
– Phần lễ: Phần lễ của Hội Đền Trần được thực hiện với sự trang nghiêm và long trọng. Nghi thức dâng hương bắt đầu với các lễ rước từ các đình, đền xung quanh về dâng hương và tề tự tại đền Thượng, nơi thờ 14 vị vua Trần. Trong nghi lễ dâng hương, 14 cô gái đồng trinh đội những mâm hoa và diễu hành vào đền, dâng lên 14 ngai vua trong tiếng nhạc lễ trang nghiêm. Nghi lễ này không chỉ gợi nhớ đến cung cách triều đình phong kiến xa xưa mà còn thể hiện sự tôn kính đối với các bậc tiền nhân và truyền thống văn hóa của triều đại Trần.
– Các hoạt động văn hóa đặc sắc: Phần hội của Lễ hội Đền Trần nổi bật với nhiều hoạt động văn hóa dân gian phong phú và độc đáo. Những hoạt động như chọi gà, diễn võ năm thế hệ, đấu vật, múa lân, chơi cờ thẻ, đi cầu kiều, hát văn, và múa bài bông tạo nên một không khí sôi động và vui tươi. Những trò chơi này không chỉ mang lại niềm vui mà còn là cơ hội để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Các hoạt động văn hóa đặc sắc này không chỉ thu hút sự tham gia của người dân mà còn làm say đắm lòng du khách, tạo nên một bức tranh sinh động và đầy sắc màu của văn hóa dân gian Việt Nam.
4.2. Ý nghĩa văn hóa của lễ hội Đền Trần:
Lễ hội Đền Trần không chỉ là một sự kiện văn hóa lớn trong năm mà còn là niềm tự hào của người dân Nam Định và toàn thể dân tộc Việt Nam. Đây là dịp để thể hiện lòng yêu nước, tri ân tổ tiên, và giữ gìn truyền thống “uống nước nhớ nguồn.” Lễ hội Đền Trần là biểu tượng của sự gắn bó và tình yêu đối với di sản văn hóa dân tộc. Với sự kết hợp hoàn hảo giữa các hoạt động lễ nghi trang nghiêm và phần hội sinh động, lễ hội Đền Trần tiếp tục khẳng định vị trí quan trọng trong lòng mỗi người dân Việt Nam và góp phần làm phong phú thêm bản sắc văn hóa dân tộc.
THAM KHẢO THÊM:
