Cảm ứng của thực vật là gì? Đặc điểm, ví dụ và ứng dụng?

1. Cảm ứng của thực vật là gì?

Cảm ứng ở thực vật chính là phản ứng với các kích thích của thực vật thông qua các hoạt động của các cơ quan. Các phản ứng và hoạt động trong cảm ứng thực vật là phản ứng rất khó phát hiện, diễn ra chậm và các hình thức phản ứng của thực vật cũng kém đa dạng. Nó bao gồm cảm ứng hướng động và ứng động, hay còn được gọi là hoạt động xu thế và hoạt động cảm ứng .

2. Ví dụ về cảm ứng ở thực vật:

Khi chúng ta dùng tay hoặc các vật khác chạm vào hoặc tác động lực mạnh vào cây trinh nữ (cây xấu hổ) chúng sẽ khép lá lại.

Rễ cây hướng dương hướng về phía nước, hoa hướng về phía ánh sáng.

Khi đặt cây gần cửa sổ, chúng sẽ hướng phần thân ngọn và lá về phía ánh sáng

Cây bắt mồi hoàn toàn có thể cảm ứng tự động hóa khép lại và tiết ra chất dịch nhầy khi có con vật khác kích thích chúng .

3. Hướng động (vận động định hướng) và ứng động (vận động cảm ứng) trong cảm ứng ở thực vật:

* Hướng động (vận động định hướng) trong cảm ứng ở thực vật:

– Khái niệm hướng động là gì?

Hướng động (hoạt động khuynh hướng) là hoạt động của các cơ quan sinh học chính để đáp ứng với kích thích từ một hướng xác định. Từ các hướng của tác nhân kích thích hoàn toàn có thể xác định được phương hướng của phản ứng. Cơ chế hoạt động của hướng động xảy ra khi tốc độ tăng trưởng ở hai bên của cơ quan đảm nhiệm kích thích không đều nhau .

Thường được xác định bởi hai loại hướng động chính: đó là hướng động âm và hướng động dương. Cụ thể như sau:

Hướng động dương: Là dạng hoạt động tăng trưởng hướng về nguồn kích thích khiến các tế bào ở phía không được kích thích phân loại và phát triển nhanh hơn phía có kích thích.

Hướng động âm: Là dạng hoạt động hướng ra xa nguồn kích thích, khiến các tế bào ở phía được kích thích phân loại và phát triển nhanh hơn phía không có kích thích.

– Các dạng hướng động ở thực vật:

Các dạng hướng động ở thực vật bao gồm:

Hướng sáng: Thân và cành hướng sáng dương, rễ hướng sáng âm. Đây là phản ứng sinh học chính của thực vật để cung ứng lại tác động của ánh sáng quang hợp.

Hướng trọng lực: Rễ hướng trọng lực dương, thân và cành hướng trọng lực âm. Phản ứng chính là phân phối lại tác động của tải trọng.

Hướng hóa: Rễ luôn tránh xa những nơi có hóa chất gây ô nhiễm với nó và hướng tới những nơi có chất dinh dưỡng phù hợp và cần thiết cho sự sinh trưởng và phát triển của nó. Phản ứng sinh trưởng chính của thực vật là phản ứng với tác động của hóa chất.

Hướng nước: là phản ứng sinh trưởng của thực vật hướng tới nguồn nước.

Hướng tiếp xúc: Phản ứng sinh trưởng của thực vật cung ứng đến các tác động ảnh hưởng với bộ phận của cây và vật tiếp xúc .

– Vai trò của hướng động ở thực vật:

Hướng động giúp thực vật thích nghi với sự chuyển động của các điều kiện đi kèm với thiên nhiên và môi trường để tồn tại và phát triển. Cũng như giúp thực vật tránh các yếu tố bất lợi của thiên nhiên và môi trường, sinh trưởng hướng tới các yếu tố tự nhiên và môi trường thuận lợi.

* Ứng động (vận động cảm ứng) trong cảm ứng ở thực vật:

– Khái niệm ứng động là gì?

Ứng động là hoạt động phản ứng của thực vật trước các tác động kích thích từ nhiều phía của thiên nhiên và môi trường (không phải là xu hướng của thiên nhiên và môi trường).

– Ứng động bao gồm 2 loại : Ứng động sinh trưởng và ứng động không sinh trưởng .

Ứng động sinh trưởng: Là hoạt động cảm ứng của các tế bào ở hai bên đối diện của cơ quan ( như lá, cánh hoa ), do sự độc lạ về vận tốc sinh trưởng .

Ứng động không sinh trưởng: Là kiểu ứng động không liên quan đến sinh trưởng tế bào và phân loại tế bào. Ứng động không sinh trưởng gồm có : Ứng động sức trương ; Ứng hóa ứng động, Ứng động tiếp xúc .

– Vai trò của ứng động ở thực vật

Ứng động giúp thực vật tồn tại và phát triển, thích nghi đa dạng với những thay đổi của môi trường.

Các phản ứng và hoạt động trong cảm ứng ở thực vật là phản ứng rất khó phát hiện, xảy ra chậm và có hình thức phản ứng trên thực vật cũng kém phong phú .

4. Ứng dụng cảm ứng của thực vật:

Cảm ứng thực vật cho phép người ta nghiên cứu và khai thác những thế mạnh của thực vật. Xác định xem chúng có hướng hay phản ứng và điều chỉnh môi trường đất và độ sáng cho phù hợp. nghiên cứu khoa học về cảm ứng thực tiễn Nghiên cứu hỗ trợ xác định các loại cây trồng phù hợp với các điều kiện thời tiết khác nhau. Sau đó tiến hành nhân giống, trồng trọt và khai thác để tăng năng suất.

Ứng dụng định hướng ánh sáng cho cây để tạo hình cây cảnh, trồng xen các cây ưa sáng và ưa bóng để tận dụng tối đa nguồn sáng

Ứng dụng tính hướng nước để trồng cây thủy sinh, cây trồng ven bờ ao, mương.

Ứng dụng phương pháp định hướng tiếp xúc để làm cứng cây leo như bầu, bí, dưa…

5. Bài tập về cảm ứng của thực vật:

Câu 1: Hãy cho biết, hai kiểu hướng động chính là gì?

A. Hướng động dương (sinh trưởng hướng về phía có ánh sáng) và hướng động âm (sinh trưởng về trọng lực)

B. Hướng động dương (sinh trưởng tránh xa nguồn kích thích) và hướng động âm (sinh trưởng hướng tới nguồn kích thích)

C. Hướng động dương (sinh trưởng hướng tới nguồn kích thích) và hướng động âm (sinh trưởng tránh xa nguồn kích thích)

D. Hướng động dương (sinh trưởng hướng tới nước) và hướg động âm (sinh trưởng hướng tới đất)

Đáp án:

Có hai loại hướng động chính như sau

Thứ nhất, hướng động dương: vận động sinh trưởng hướng tới nguồn kích thích

Thứ hai, hướng động âm: vận động tránh xa nguồn kích thích

Như vậy, đáp án đúng là đáp án C

Câu 2: Hãy cho biết, cảm ứng ở thực vật là gì:

A. Phản ứng vận động của các cơ quan thực vật đối với kích thích

B. Phản ứng sinh trưởng của các cơ quan thực vật đối với kích thích

C. Phản ứng vươn tới của các cơ quan thực vật đối với kích thích

D. Phản ứng tránh xa của các cơ quan thực vật đối với kích thích

Đáp án:

Cảm ứng ở thực vật là phản ứng vận động của các cơ quan thực vật đối với kích thích

Như vậy, đáp án đúng là đáp án A

Câu 3: Hãy cho biết, đặc điểm cảm ứng ở thực vật là gì:

A. Xảy ra nhanh, dễ nhận thấy.

B. Xảy ra chậm, khó nhận thấy.

C. Xảy ra nhanh, khó nhận thấy

D. Xảy ra chậm, dễ nhận thấy.

Đáp án:

Đặc điểm cảm ứng ở thực vật là phản ứng chậm, khó nhận thấy, hình thức phản ứng kém đa dạng.

Như vậy, đáp án đúng là đáp án B

Câu 4: Hãy cho biết, hướng động là gì:

A. Vận động của rễ hướng về lòng đất.

B. Hướng mà cây sẽ cử động vươn đến.

C. Cử động sinh trưởng cây về phía có ánh sáng

D. Vận động sinh trưởng của cây trước tác nhân kích thích của môi trường.

Đáp án:

Hướng động là vận động sinh trưởng của cây, trước tác nhân kích thích của môi trường,

Như vậy, đáp án đúng là đáp án D

Câu 5: Hãy cho biết, thế nào là cảm ứng ở thực vật ?

A. Khả năng phản ứng của thực vật đối với kích thích của môi trường

B. Hình thức phản ứng của một bộ phận của cây trước một tác nhân kích thích theo một hướng xác định

C. Hình thức phản ứng của cây trước một tác nhân kích thích không định hướng

D. Khả năng vận động của cơ thể hoặc một cơ quan theo đồng hồ sinh học.

Đáp án:

Cảm ứng ở thực vật là khả năng phản ứng của thực vật đối với kích thích của môi trường.

Như vậy, đáp án đúng là đáp án A