Lòng yêu nước của Trần Quốc Tuấn được thể hiện một cách rõ ràng thông qua bài Hịch tướng sĩ. Bài thơ này là một tác phẩm văn học quan trọng trong lịch sử Việt Nam, nó không chỉ đơn thuần là một bài thơ mà còn chứa đựng những ý tưởng và tình cảm sâu sắc về tình yêu và lòng trung thành đối với quê hương.
Mục lục bài viết
1. Dàn ý lòng yêu nước của Trần Quốc Tuấn qua bài Hịch tướng sĩ:
I. Mở bài:
Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
Nêu vấn đề: “Hịch tướng sĩ” của Trần Quốc Tuấn, tác phẩm thể hiện lòng yêu nước nồng nàn của vị chủ tướng.
II. Thân bài:
Lòng yêu nước của Trần Quốc Tuấn thể hiện ở lòng căm thù giặc.
Trần Quốc Tuấn đã lộ bản chất xâm lược của giặc phương Bắc qua hình ảnh tên sứ giặc.
Hai hình ảnh ẩn dụ “lưỡi cú diều”, “thân dê chó” cùng với từ gợi tả “nghênh ngang” đã thể hiện thái độ ngạo mạn, hống hách của giặc.
Giặc tìm đủ trăm phương ngàn kế để bóc lột dân ta.
Tác giả gọi sứ giặc là “hổ đói” gợi tả sự tham tàn của bọn ngụy sứ.
Khép lại đoạn văn là lời nguyền của Trần Quốc Tuấn đã nêu cao ý chí quyết tâm chiến đấu.
Lòng yêu nước của Trần Quốc Tuấn thể hiện ở nỗi lòng lo lắng trước vận mệnh đất nước, đau xót trước nỗi đau của nhân dân.
Vị chủ tướng đang trải qua những ngày đêm căng thẳng.
Là vị chủ soái nên trách nhiệm của ông càng nặng.
Đó là thái độ căm phẫn, quyết không dung tha lũ giặc cướp nước.
Các động từ mạnh đã diễn tả sâu sắc lòng căm thù giặc.
Lòng yêu nước của Trần Quốc Tuấn thể hiện trong thái độ chăm sóc quan tâm đối với các tướng sĩ dưới quyền.
“Các ngươi ở cùng ta coi giữ binh quyền đã lâu, không có… lương ít thì ta cấp bổng…”
Để rồi từ đó tác giả phê phán thái độ bàng quan, vô trách nhiệm, ăn chơi hưởng lạc.
III. Kết bài:
Ngày nay, đất nước đang bước vào thời kỳ xây dựng và bảo vệ non sông gấm vóc.
Đọc lại những áng văn bất hủ của người xưa như nhắc nhở người đời sau thừa kế và phát huy mạnh mẽ lòng yêu nước và quyết tâm diệt thù của người xưa.
2. Lòng yêu nước của Trần Quốc Tuấn qua văn bản Hịch tướng sĩ hay nhất:
Lòng yêu nước vốn là cảm hứng văn học trong thời đại quân ta chống giặc Mông Nguyên xâm lược nước ta lần 2. Hịch tướng sĩ Trần Quốc Tuấn bộc lộ tình yêu nước và tinh thần trách nhiệm của người chủ tướng trước giặc ngoại xâm.
Hịch tướng sĩ thể hiện lòng yêu nước qua sự căm thù giặc. Quân giặc hiện lên trong sự hống hách, tham lam: đi lại nghênh ngang, sỉ mắng triều đình, bắt nạt tể phụ, đòi ngọc lụa, thu vàng bạc. Trần Quốc Tuấn khơi dậy lòng căm thù giặc và lòng tự tôn dân tộc.
Trần Quốc Tuấn có tinh thần trách nhiệm đối với sự bình yên của non sông, đất nước. Vị chủ tướng thể hiện tâm trạng đau đớn, lo lắng vì vận mệnh quê hương. Tác giả bộc lộ tâm trạng này qua hình ảnh so sánh, ẩn dụ. Tâm trạng này xuất phát từ tinh thần trách nhiệm cao cả, không thể nhắm mắt trước nguy cơ đất nước rơi vào tay kẻ thù.
Với lòng căm thù giặc sục sôi, tác giả mong muốn trừng trị quân giặc bằng những hình thức ghê gớm nhất: xả thịt, lột da, uống máu. Những dòng chữ ở đây là tấc lòng và tâm huyết của vị Quốc công, gây xúc động và cảm thông. Tác giả nêu cao ý chí quyết chiến, sẵn sàng hy sinh để bảo vệ đất nước. Ông khích lệ tinh thần chiến đấu của tướng sĩ. Ông rõ ràng và dứt khoát: “Giặc với ta là kẻ thù không đội trời chung, các ngươi cứ điềm nhiên không biết rửa nhục, không lo trừ hung, không dạy quân sĩ, chẳng khác nào quay mũi giáo mà chịu đầu hàng, giơ tay không mà chịu thua giặc. Nếu vậy rồi đây sau khi giặc đã dẹp yên, muôn đời để thẹn, há còn mặt mũi nào đứng trong trời đất nữa?”.
Trần Quốc Tuấn không chỉ là một vị chủ tướng mà còn như một người cha, luôn quan tâm, lo lắng cho binh lính dưới quyền: nhường cơm xẻ áo, chia ngọt xẻ bùi, cùng đồng cam cộng khổ, vào sinh ra tử, xông pha vào trận mạc. Ông cũng phê phán những trò tiêu khiển, thú ăn chơi hưởng lạc và suy nghĩ cá nhân ích kỉ, để khuyên họ nêu cao tinh thần cảnh giác, luyện tập tích cực, sẵn sàng chiến đấu và chiến thắng.
Bài hịch kết hợp giữa yếu tố chính luận và văn chương đã phản ánh tinh thần yêu nước của vị chủ tướng và dân tộc ta trong thời đại đó. Tác phẩm mãi mãi là áng thiên cổ hùng văn trong lịch sử dân tộc.
3. Tinh thần yêu nước của Trần Quốc Tuấn qua văn bản Hịch tướng sĩ:
3.1. Mẫu đầy đủ:
Trần Quốc Tuấn, còn được gọi là Hưng Đạo Vương, là một vị tướng xuất sắc, văn võ cùng vượt trội, đã có đóng góp đáng kể cho dân tộc ta. Năm 1285, trước cuộc chiến chống lại quân Mông Nguyên lần thứ hai, ông đã viết “Hịch tướng sĩ” để khích lệ và kêu gọi các tướng sĩ đứng lên bảo vệ tổ quốc. Bài hịch này thể hiện rõ tình yêu nước mãnh liệt và sâu sắc của một vị tướng tài ba.
Trần Quốc Tuấn đã sử dụng các tấm gương anh hùng trong lịch sử Trung Quốc để kích thích lòng yêu nước và tình yêu quân ái của các tướng sĩ. Có những người là tướng lĩnh như Kỉ Tín, Do Vu, Dự Nhượng; và cũng có những người bình thường như Thần Khoái, Kính Đức, Cảo Khanh. Cách nêu gương này rất toàn diện! Nó có tác dụng khích lệ nhiều đối tượng, ai cũng có thể trở thành một người trung nghĩa được ghi danh trong lịch sử và sẽ trường tồn mãi mãi. Trong lịch sử của nước Nam, chúng ta không thiếu anh hùng, nhưng Trần Quốc Tuấn chỉ nêu ra những tấm gương của Bắc sử. Điều này cho thấy ông có một cái nhìn rất phóng khoáng: không cần phân biệt dân tộc, tất cả những người trung nghĩa dám hy sinh cho chủ nghĩa, vua chúa và đất nước đều xứng đáng được ca ngợi.
Sau khi nêu các tấm gương lịch sử, Trần Quốc Tuấn quay lại với hiện thực “thời đại loạn lạc” và “những khó khăn của đất nước”. Đọc tác phẩm này, chúng ta có thể cảm nhận được những lời lẽ sắc bén, tiết lộ bộ mặt của kẻ thù. Họ không chỉ coi thường chúng ta mà còn xỉ nhục và lăng mạ triều điều từ vua đến quan. Sự tức giận và khinh bỉ của Hưng Đạo Vương được thể hiện rõ trong những ẩn dụ như “lưỡi cú diều”, “thân dê chó”, “hổ đói”, khi ông đặt chúng ngang hàng với lũ súc sinh không có phẩm giá. Từ đó, Trần Quốc Tuấn đã chỉ ra sự nhục nhã và sự đánh đạp tình yêu quốc gia, đồng thời khơi dậy nỗi căm thù giặc trong tâm hồn các tướng sĩ.
Trước tội ác kẻ thù và nhục đất nước, Trần Quốc Tuấn đã cảm thấy “ta thường quên ăn, đêm đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa” và “chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù”. Những hành động mạnh mẽ này không chỉ thể hiện sự căm thù kẻ thù mà còn là ý chí quyết chiến và quyết thắng, một sự sống chết cùng quân thù. Hơn nữa, ông còn sẵn lòng hy sinh cho sự nghiệp đánh đuổi xâm lược và giành lại độc lập cho Tổ quốc: “Dù phơi trăm thân ngoài cỏ, gói nghìn xác trong da ngựa, ta cũng sẽ vui lòng”. Tất cả tâm trạng và cảm xúc trong ông đều đạt đến cực điểm! Đoạn văn này như trào ra từ trái tim yêu nước và căm thù, được viết bằng máu và nước mắt. Nó trở thành ảnh ám ánh suốt ngày lẫn đêm, khao khát hành động giết kẻ thù, tình yêu nước cháy bỏng trong ý chí hi sinh để làm sạch nhục nhã cho đất nước. Câu văn chính luận đầy cảm xúc và hình ảnh đã miêu tả hình ảnh anh hùng yêu nước và ảnh hưởng sâu sắc đến tâm trạng người tướng sĩ.
Không chỉ dừng lại ở đó, Trần Quốc Tuấn còn chăm sóc, chia sẻ và theo dõi các tướng sĩ dưới quyền trong cuộc chiến và thời gian bình. “Không có áo, ta sẽ cho áo. Không có cơm, ta sẽ cho cơm. Quan nhỏ, ta sẽ thăng chức. Lương ít, ta sẽ cấp bổng,…”. Chỉ cần nhìn điều đó, ta đã hiểu rõ ông là một tướng quân như thế nào! Dựa trên mối quan hệ ôn ái ấy, Trần Quốc Tuấn không chỉ tận tâm hướng dẫn mà còn chỉ trích mạnh mẽ thái độ và hành động sai trái của các tướng sĩ vô trách nhiệm trước tương lai của đất nước, lơ là trước kẻ thù “nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết xấu hổ. Làm tướng triều đình phải bảo vệ quân giặc mà không biết tức giận; nghe nhạc thái dương để đãi yến giả mạo mà không biết căm phẫn”. Sai lầm tiếp theo là cảnh hưởng vui vẻ: say mê chọi gà, đánh bạc, thú vui vườn ruộng, vật chất, yêu thương vợ con,… Đồng thời, ông cũng rõ ràng chỉ ra hậu quả của những hành động đó: tất cả sẽ mất hết, từ chung cho đến riêng, từ chủ tướng đến tướng sĩ hay thậm chí cả danh tiếng, tổ tiên, ngôi mộ của cha mẹ… Trần Quốc Tuấn phê phán nghiêm khắc bắt nguồn từ tình yêu chân thành với tướng sĩ và niềm đam mê cháy bỏng dành cho Tổ quốc. Tất cả đều nhằm đánh bại những ý niệm dao động, bàng quan để áp đảo tinh thần quyết chiến và quyết thắng, đó cũng chính là tư tưởng chủ đạo của bài viết, là thước đo cao nhất và tập trung nhất của tình yêu nước trong hoàn cảnh thời điểm đó.
Cuối cùng ông nêu ra hai viễn cảnh: nước còn và nước mất, họa và phúc. Họa có thể như một thứ nhỡn tiền, chỉ có điều chúng khác nhau một trời một vực. Điều quyết định nằm ở thái độ, trong sự dứt khoát chọn con đường: ăn chơi hay gác lại thú ăn chơi? Nhận thức được phải trái, đúng sai nhưng thước đo cuối cùng phải là hành động. Hành động ấy rốt cuộc là “chuyên tập sách này” – cuốn Binh thư yếu lược hay là khinh bỉ nó. Chăm chỉ học hành, tập luyện “mới chỉ là đạo thần chủ” còn nếu không, nếu trái lời dạy bảo của người uy quyền thống lĩnh toàn quân “tức là kẻ nghịch thù”. Một cách lập luận tuyệt vời của Trần Quốc Tuấn! Những lời văn đó đã tác động vào tình cảm ân nghĩa thủy chung của các tướng sĩ, động viên những người còn do dự hãy chỉnh tề đứng vào hàng ngũ của những người quyết chiến quyết thắng.
Lịch sử đã chứng minh, ngay sau khi bài Hịch được công bố, cả đêm hôm đó ba quân tướng sĩ không ngủ, họ mài gươm cho thật sắc, họ thích vào cánh tay hai chữ “Sát Thát”, họ hoa chân múa tay đòi gấp gấp lên đường đánh giặc, trong tim họ như có một ngọn lửa đang rừng rực cháy.
“Hịch tướng sĩ ” của Trần Quốc Tuấn là một áng văn bất hủ. Nó không chỉ là tác phẩm kết hợp giữa lập luận chặt chẽ, sắc bén với lời văn giàu hình tượng và cảm xúc, có sức lôi cuốn mạnh mẽ. Trần Quốc Tuấn cùng với áng văn Thiên Cổ Hùng Văn sẽ mãi mãi trường tồn với thời gian.
3.2. Mẫu ngắn gọn:
Trần Quốc Tuấn (1231 – 1300) – người được vua Trần giao nhiệm quân đội, lãnh đạo cuộc kháng chiến chống quân Mông – Nguyên thành công. Ông nổi tiếng là người biết thu phục nhân tài. Trần Quốc Tuấn là anh hùng dân tộc, nhà quân sự thiên tài, lòng yêu nước của ông được thể hiện qua văn bản “Hịch tướng sĩ”, và “Binh thư yếu lược” do ông biên soạn.
Trước tình hình nguy cơ của đất nước, lòng yêu nước chân thành của Trần Quốc Tuấn thể hiện qua sự căm ghét quân cướp nước. Ông phê phán tội ác của giặc: “Giặc đi lại ngoan đường, sỉ nhục triều đình, bắt nạt tể phụ, đòi ngọc lụa, thu bạc vàng bằng cách giả hiệu Vân Nam Vương, vét của kho hạn chế. Giống như nuôi hổ đói bằng thịt, để đến lúc tai họa xảy ra!”. Tác giả gọi giặc là “cú diều, dê chó, hổ đói” để chỉ tham lam và độc ác của giặc; thể hiện sự khinh bỉ và căm ghét. Trần Quốc Tuấn cũng không chỉ kể tội ác của giặc mà còn biểu hiện nỗi đau và sự nhục nhã của quốc gia, sự sẵn lòng xả thân để rửa sạch nhục nhã cho nước, để bảo vệ độc lập của dân tộc: “Chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan, uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa ta cũng vui lòng”.
Trong bài hịch, Trần Quốc Tuấn không chỉ thể hiện sự căm ghét quân cướp nước mà còn thể hiện ý chí quyết chiến, quyết thắng và quyết tâm xả thân cho độc lập dân tộc. Ông chỉ ra hai con đường chính để thuyết phục tướng sĩ. Trần Quốc Tuấn biểu lộ một thái độ dứt khoát: hoặc là địch hoặc là ta, không có chỗ cho những kẻ bàng quan trước tình hình. “Giặc với ta là kẻ thù không đội trời chung, các ngươi cứ yên ổn không biết rửa nhục, không lo trừ hung, không dạy quân sĩ, như quay mũi giáo và chịu đầu hàng, giơ tay mà không chịu thua giặc. Nếu vậy, sau khi giặc bị đánh bại, ai còn đứng trên thế giới nữa?”, đó là lời động viên cao nhất về ý chí và quyết tâm chiến đấu.
Tình yêu thương sâu sắc, nồng nhiệt dành cho tướng sĩ Trần Quốc Tuấn bắt nguồn từ lòng nhân hậu và lòng yêu nước. Trong quan hệ với quân sĩ, ông luôn đối xử như với con của mình: cùng chung áo nếu không có, cùng chung cơm nếu không có ăn; thăng chức cho quan nhỏ, cấp bổng cho lương ít; cung cấp thuyền nếu đi thuỷ, cung cấp ngựa nếu đi bộ; sẵn sàng sống chết cùng nhau trong trận mạc, vui vẻ cùng nhau trong những ngày nhàn hạ. Đây là tình cảm yêu thương giữa chủ và tướng nhằm khích lệ trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi người đối với vua tôi và đất nước. Trần Quốc Tuấn đã chỉ ra những hành động đúng nên theo, nên làm, phê phán những biểu hiện sai và khuyến khích ý chí quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược. Nguy cơ thất bại rất lớn khi giặc Mông Thái xâm nhập. Trần Quốc Tuấn cảnh báo rằng chỉ biết vui thú, lo làm giàu, ham săn bắn, mê rượu ngon và tiếng hát không thể bảo vệ được đất nước. Ông khuyên tướng sĩ nên huấn luyện quân sĩ và tập dượt cung tên. Bài Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn thể hiện tinh thần yêu nước và lòng căm thù giặc trong cuộc kháng chiến chống xâm lược.
